മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം22
| ←അധ്യായം21 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം രചന: അധ്യായം22 |
അധ്യായം23→ |
1 [ധൃ]
പ്രാപ്താൻ ആഹുഃ സഞ്ജയ പാണ്ഡുപുത്രാൻ; ഉപപ്ലവ്യേ താൻ വിജാനീഹി ഗത്വാ
അജാതശത്രും ച സഭാജയേഥാ; ദിഷ്ട്യാനഘ ഗ്രാമം ഉപസ്ഥിതസ് ത്വം
2 സർവാൻ വദേഃ സഞ്ജയ സ്വസ്തിമന്തഃ; കൃച്ഛ്രം വാസം അതദർഹാ നിരുഷ്യ
തേഷാം ശാന്തിർ വിദ്യതേ ഽസ്മാസു ശീഘ്രം; മിഥ്യോപേതാനാം ഉപകാരിണാം സതാം
3 നാഹം ക്വ ചിത് സഞ്ജയ പാണ്ഡവാനാം; മിഥ്യാവൃത്തിം കാം ചന ജാത്വ് അപശ്യം
സർവാം ശ്രിയം ഹ്യ് ആത്മവീര്യേണ ലബ്ധ്വാ; പര്യാകാർഷുഃ പാണ്ഡവാ മഹ്യം ഏവ
4 ദോഷം ഹ്യ് ഏഷാം നാധിഗച്ഛേ പരിക്ഷൻ; നിത്യം കം ചിദ് യേന ഗർഹേയ പാർഥാൻ
ധർമാർഥാഭ്യാം കർമ കുർവന്തി നിത്യം; സുഖപ്രിയാ നാനുരുധ്യന്തി കാമാൻ
5 ധർമം ശീതം ക്ഷുത്പിപാസേ തഥൈവ; നിദ്രാം തന്ദ്രീം ക്രോധഹർഷൗ പ്രമാദം
ധൃത്യാ ചൈവ പ്രജ്ഞയാ ചാഭിഭൂയ; ധർമാർഥയോഗാൻ പ്രയതന്തി പാർഥാഃ
6 ത്യജന്തി മിത്രേഷു ധനാനി കാലേ; ന സംവാസാജ് ജീര്യതി മൈത്രം ഏഷാം
യഥാർഹ മാനാർഥ കരാ ഹി പാർഥാസ്; തേഷാം ദ്വേഷ്ടാ നാസ്ത്യ് ആജമീഢസ്യ പക്ഷേ
7 അന്യത്ര പാപാദ് വിഷമാൻ മന്ദബുദ്ധേർ; ദുര്യോധനാത് ക്ഷുദ്രതരാച് ച കർണാത്
തേഷാം ഹീമേ ഹീനസുഖപ്രിയാണാം; മഹാത്മനാം സഞ്ജനയന്തി തേജഃ
8 ഉത്ഥാനവീര്യഃ സുഖം ഏധമാനോ; ദുര്യോധനഃ സുകൃതം മന്യതേ തത്
തേഷാം ഭാഗം യച് ച മന്യേത ബാലഃ; ശക്യം ഹർതും ജീവതാം പാണ്ഡവാനാം
9 യസ്യാർജുനഃ പദവീം കേശവശ് ച; വൃകോദരഃ സാത്യകോ ഽജാതശത്രോഃ
മാദ്രീപുത്രൗ സൃഞ്ജയാശ് ചാപി സർവേ; പുരാ യുദ്ധാത് സാധു തസ്യ പ്രദാനം
10 സ ഹ്യ് ഏവൈകഃ പൃഥിവീം സവ്യസാചീ; ഗാണ്ഡീവധന്വാ പ്രണുദേദ് രഥസ്ഥഃ
തഥാ വിഷ്ണുഃ കേശവോ ഽപ്യ് അപ്രധൃഷ്യോ; ലോകത്രയസ്യാധിപതിർ മഹാത്മാ
11 തിഷ്ഠേത കസ് തസ്യ മർത്യഃ പുരസ്താദ്; യഃ സർവദേവേഷു വരേണ്യ ഈഡ്യഃ
പർജന്യഘോഷാൻ പ്രവപഞ് ശരൗഘാൻ; പതംഗസംഘാൻ ഇവ ശീഘ്രവേഗാൻ
12 ദിശം ഹ്യ് ഉദീചീം അപി ചോത്തരാൻ കുരൂൻ; ഗാണ്ഡീവധന്വൈക രഥോ ജിഗായ
ധനം ചൈഷാം ആഹരത് സവ്യസാചീ; സേനാനുഗാൻ ബലിദാംശ് ചൈവ ചക്രേ
13 യശ് ചൈവ ദേവാൻ ഖാണ്ഡവേ സവ്യസാചീ; ഗാണ്ഡീവധന്വാ പ്രജിഗായ സേന്ദ്രാൻ
ഉപാഹരത് ഫൽഗുനോ ജാതവേദസേ; യശോ മാനം വർധയൻ പാണ്ഡവാനാം
14 ഗദാ ഭൃതാം നാദ്യ സമോ ഽസ്തി; ഭീമാദ് ധസ്ത്യ് ആരോഹോ നാസ്തി സമശ് ച തസ്യ
രഥേ ഽർജുനാദ് ആഹുർ അഹീനം ഏനം; ബാഹ്വോർ ബലേ ചായുത നാഗവീര്യം
15 സുശിക്ഷിതഃ കൃതവൈരസ് തരസ്വീ; ദഹേത് ക്രുദ്ധസ് തരസാ ധാർതരാഷ്ട്രാൻ
സദാത്യമർഷീ ബലവാൻ ന ശക്യോ; യുദ്ധേ ജേതും വാസവേനാപി സാക്ഷാത്
16 സുചേതസൗ ബലിനൗ ശീഘ്രഹസ്തൗ; സുശിക്ഷിതൗ ഭ്രാതരൗ ഫൽഗുനേന
ശ്യേനൗ യഥാ പക്ഷിപൂഗാൻ രുജന്തൗ; മാദ്രീപുത്രൗ നേഹ കുരൂൻ വിശേതാം
17 തേഷാം മധ്യേ വർതമാനസ് തരസ്വീ; ധൃഷ്ടദ്യുമ്നഃ പാണ്ഡവാനാം ഇഹൈകഃ
സഹാമാത്യഃ സോമകാനാം പ്രബർഹഃ; സന്ത്യക്താത്മാ പാണ്ഡവാനാം ജയായ
18 സഹോഷിതശ് ചരിതാർഥോ വയഃ സ്ഥഃ; ശാല്വേയാനാം അധിപോ വൈ വിരാടഃ
സഹ പുത്രൈഃ പാണ്ഡവാർഥേ ച ശശ്വദ്; യുധിഷ്ഠിരം ഭക്ത ഇതി ശ്രുതം മേ
19 അവരുദ്ധാ ബലിനഃ കേകയേഭ്യോ; മഹേഷ്വാസാ ഭ്രാതരഃ പഞ്ച സന്തി
കേകയേഭ്യോ രാജ്യം ആകാങ്ക്ഷമാണാ; യുദ്ധാർഥിനശ് ചാനുവസന്തി പാർഥാൻ
20 സർവേ ച വീരാഃ പൃഥിവീപതീനാം; സമാനീതാഃ പാണ്ഡവാർഥേ നിവിഷ്ടാഃ
ശൂരാൻ അഹം ഭക്തിമതഃ ശൃണോമി; പ്രീത്യാ യുക്താൻ സംശ്രിതാൻ ധർമരാജം
21 ഗിര്യാശ്രയാ ദുർഗ നിവാസിനശ് ച; യോധാഃ പൃഥിവ്യാം കുലജാ വിശുദ്ധാഃ
മ്ലേച്ഛാശ് ച നാനായുധ വീര്യവന്തഃ; സമാഗതാഃ പാണ്ഡവാർഥേ നിവിഷ്ടാഃ
22 പാണ്ഡ്യശ് ച രാജാമിത ഇന്ദ്രകൽപോ; യുധി പ്രവീരൈർ ബഹുഭിഃ സമേതഃ
സമാഗതഃ പാണ്ഡവാർഥേ മഹാത്മാ; ലോകപ്രവീരോ ഽപ്രതിവീര്യ തേജാഃ
23 അസ്ത്രം ദ്രോണാദ് അർജുനാദ് വാസുദേവാത്; കൃപാദ് ഭീഷ്മാദ് യേന കൃതം ശൃണോമി
യം തം കാർഷ്ണി പ്രതിമം പ്രാഹുർ ഏകം; സ സാത്യകിഃ പാണ്ഡവാർഥേ നിവിഷ്ടഃ
24 അപാശ്രിതാശ് ചേദികരൂഷകാശ് ച; സർവോത്സാഹൈർ ഭൂമിപാലൈഃ സമേതാഃ
തേഷാം മധ്യേ സൂര്യം ഇവാതപന്തം; ശ്രിയാ വൃതം ചേദിപതിം ജ്വലന്തം
25 അസ്തംഭനീയം യുധി മന്യമാനം; ജ്യാ കർഷതാം ശ്രേഷ്ഠതമം പൃഥിവ്യാം
സർവോത്സാഹം ക്ഷത്രിയാണാം നിഹത്യ; പ്രസഹ്യ കൃഷ്ണസ് തരസാ മമർദ
26 യശോ മാനൗ വർധയൻ യാദവാനാം; പുരാഭിനച് ഛിശുപാലം സമീകേ
യസ്യ സർവേ വർധയന്തി സ്മ മാനം; കരൂഷ രാജപ്രമുഖാ നരേന്ദ്രാഃ
27 തം അസഹ്യം കേശവം തത്ര മത്വാ; സുഗ്രീവ യുക്തേന രഥേന കൃഷ്ണം
സമ്പ്രാദ്രവംശ് ചേദിപതിം വിഹായ; സിംഹം ദൃഷ്ട്വാ ക്ഷുദ്രമൃഗാ ഇവാന്യേ
28 യസ് തം പ്രതീപസ് തരസാ പ്രത്യുദീയാദ്; ആശംസമാനോ ദ്വൈരഥേ വാസുദേവം
സോ ഽശേത കൃഷ്ണേന ഹതഃ പരാസുർ; വാതേനേവോന്മഥിതഃ കർണികാരഃ
29 പരാക്രമം മേ യദ് അവേദയന്ത; തേഷാം അർഥേ സഞ്ജയ കേശവസ്യ
അനുസ്മരംസ് തസ്യ കർമാണി വിഷ്ണോർ; ഗാവൽഗണേ നാധിഗച്ഛാമി ശാന്തിം
30 ന ജാതു താഞ് ശത്രുർ അന്യഃ സഹേത; യേഷാം സ സ്യാദ് അഗ്രണീർ വൃഷ്ണിസിംഹഃ
പ്രവേപതേ മേ ഹൃദയം ഭയേന; ശ്രുത്വാ കൃഷ്ണാവ് ഏകരഥേ സമേതൗ
31 നോ ചേദ് ഗച്ഛേത് സംഗരം മന്ദബുദ്ധിസ്; താഭ്യാം സുതോ മേ വിപരീതചേതാഃ
നോ ചേത് കുരൂൻ സഞ്ജയ നിർദഹേതാം; ഇന്ദ്രാ വിഷ്ണൂ ദൈത്യ സേനാം യഥൈവ
മതോ ഹി മേ ശക്രസമോ ധനഞ്ജയഃ; സനാതനോ വൃഷ്ണിവീരശ് ച വിഷ്ണുഃ
32 ധർമാരാമോ ഹ്രീനിഷേധസ് തരസ്വീ; കുന്തീപുത്രഃ പാണ്ഡവോ ഽജാതശത്രുഃ
ദുര്യോധനേന നികൃതോ മനസ്വീ; നോ ചേത് ക്രുദ്ധ പ്രദഹേദ് ധാർതരാഷ്ട്രാൻ
33 നാഹം തഥാ ഹ്യ് അർജുനാദ് വാസുദേവാദ്; ഭീമാദ് വാപി പ്രദഹേദ് ധാർതരാഷ്ട്രാൻ
യഥാ രാജ്ഞഃ ക്രോധദീപ്തസ്യ സൂത; മന്യോർ അഹം ഭീതതരഃ സദൈവ
34 അലം തപോ ബ്രഹ്മചര്യേണ യുക്തഃ; സങ്കൽപോ ഽയം മാനസസ് തസ്യ സിധ്യേത്
തസ്യ ക്രോധം സഞ്ജയാഹം സിമീകേ; സ്ഥാനേ ജാനഭൃശം അസ്മ്യ് അദ്യ ഭീതഃ
35 സ ഗച്ഛ ശീഘ്രം പ്രഹിതോ രഥേന; പാഞ്ചാലരാജസ്യ ചമൂം പരേത്യ
അജാതശത്രും കുശലം സ്മ പൃച്ഛേഃ; പുനഃ പുനഃ പ്രീതിയുക്തം വദേസ് ത്വം
36 ജനാർദനം ചാപി സമേത്യ താത; മഹാമാത്രം വീര്യവതാം ഉദാരം
അനാമയം മദ്വചനേന പൃച്ഛേർ; ധൃതരാഷ്ട്രഃ പാണ്ഡവൈഃ ശാന്തിം ഈപ്സുഃ
37 ന തസ്യ കിം ചിദ് വചനം ന കുര്യാത്; കുന്തീപുത്രോ വാസുദേവസ്യ സൂത
പ്രിയശ് ചൈഷാം ആത്മസമശ് ച കൃഷ്ണോ; വിദ്വാംശ് ചൈഷാം കർമണി നിത്യയുക്തഃ
38 സമാനീയ പാണവാൻ സൃഞ്ജയാംശ് ച; ജനാർദനം യുയുധാനം വിരാടം
അനാമയം മദ്വചനേന പൃച്ഛേഃ; സർവാംസ് തഥാ ദ്രൗപദേയാംശ് ച പഞ്ച
39 യദ് യത് തത്ര പ്രാപ്തകാലം പരേഭ്യസ്; ത്വം മന്യേഥാ ഭാരതാനാം ഹിതം ച
തത് തദ് ഭാഷേഥാഃ സഞ്ജയ രാജമധ്യേ; ന മൂർഛയേദ് യൻ ന ഭവേച് ച യുദ്ധം