മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം19

←അധ്യായം18

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം19

അധ്യായം20→

1 [വ്]
     യുയുധാനസ് തതോ വീരഃ സാത്വതാനാം മഹാരഥഃ
     മഹതാ ചതുരംഗേണ ബലേനാഗാദ് യുധിഷ്ഠിരം
 2 തസ്യ യോധാ മഹാവീര്യാ നാനാദേശസമാഗതാഃ
     നാനാപ്രഹരണാ വീരാഃ ശോഭയാം ചക്രിരേ ബലം
 3 പരശ്വധൈർ ഭിണ്ഡ ബാലൈഃ ശക്തിതോമരമുദ്ഗരൈഃ
     ശക്ത്യൃഷ്ടി പരശു പ്രാസൈഃ കരവാലൈശ് ച നിർമലൈഃ
 4 ഖഡ്ഗകാർമുകനിര്യൂഹൈഃ ശരൈശ് ച വിവിധൈർ അപി
     തൈലധൗതൈഃ പ്രകാശദ്ഭിസ് തദ് അശോഭത വൈ ബലം
 5 തസ്യ മേഘപ്രകാശസ്യ ശസ്ത്രൈസ് തൈഃ ശോഭിതസ്യ ച
     ബഭൂവ രൂപം സൈന്യസ്യ മേഘസ്യേവ സ വിദ്യുതഃ
 6 അക്ഷൗഹിണീ ഹി സേനാ സാ തദാ യൗധിഷ്ഠിരം ബലം
     പ്രവിശ്യാന്തർ ധധേ രാജൻ സാഗരം കുനദീ യഥാ
 7 തഥൈവാക്ഷൗഹിണീം ഗൃഹ്യ ചേദീനാം ഋഷഭോ ബലീ
     ധൃഷ്ടകേതുർ ഉപാഗച്ഛത് പാണ്ഡവാൻ അമിതൗജസഃ
 8 മാഗധശ് ച ജയത്സേനോ ജരാസന്ധിർ മഹാബലഃ
     അക്ഷൗഹിണ്യൈവ സൈന്യസ്യ ധർമരാജം ഉപാഗമത്
 9 തഥൈവ പാണ്ഡ്യോ രാജേന്ദ്ര സാഗരാനൂപവാസിഭിഃ
     വൃതോ ബഹുവിധൈർ യോധൈർ യുധിഷ്ഠിരം ഉപാഗമത്
 10 തസ്യ സൈന്യം അതീവാസീത് തസ്മിൻ ബലസമാഗമേ
    പ്രേക്ഷണീയതരം രാജൻ സുവേഷം ബലവത് തദാ
11 ദ്രുപദസ്യാപ്യ് അഭൂത് സേനാ നാനാദേശസമാഗതൈഃ
    ശോഭിതാ പുരുഷൈഃ ശൂരൈഃ പുത്രൈശ് ചാസ്യ മഹാരഥൈഃ
12 തഥൈവ രാജാ മത്സ്യാനാം വിരാടോ വാഹിനീപതിഃ
    പാർവതീയൈർ മഹീപാലൈഃ സഹിതഃ പാണ്ഡവാൻ ഇയാത്
13 ഇതശ് ചേതശ് ച പാണ്ഡൂനാം സമാജഗ്മുർ മഹാത്മനാം
    അക്ഷൗഹിണ്യസ് തു സപ്തൈവ വിവിധധ്വജസങ്കുലാഃ
    യുയുത്സമാനാഃ കുരുഭിഃ പാണ്ഡവാൻ സമഹർഷയൻ
14 തഥൈവ ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ഹർഷം സമഭിവർധയൻ
    ഭഗദത്തോ മഹീപാലഃ സേനാം അക്ഷൗഹിണീം ദദൗ
15 തസ്യ ചീനൈഃ കിരാതൈശ് ച കാഞ്ചനൈർ ഇവ സംവൃതം
    ബഭൗ ബലം അനാധൃഷ്യം കർണികാരവനം യഥാ
16 തഥാ ഭൂരിശ്രവാഃ ശൂരഃ ശല്യശ് ച കുരുനന്ദന
    ദുര്യോധനം ഉപായാതാവ് അക്ഷൗഹിണ്യാ പൃഥക് പൃഥക്
17 കൃതവർമാ ച ഹാർദിക്യോ ഭോജാന്ധകബലൈഃ സഹ
    അക്ഷൗഹിണ്യൈവ സേനായാ ദുര്യോധനം ഉപാഗമത്
18 തസ്യ തൈഃ പുരുഷവ്യാഘ്രൈർ വനമാലാ ധരൈർ ബലം
    അശോഭത യഥാമത്തൈർ വനം പ്രക്രീഡിതൈർ ഗജൈഃ
19 ജയദ്രഥ മുഖാശ് ചാന്യേ സിന്ധുസൗവീരവാസിനഃ
    ആജഗ്മുഃ പൃഥിവീപാലാഃ കമ്പയന്ത ഇവാചലാൻ
20 തേഷാം അക്ഷൗഹിണീ സേനാ ബഹുലാ വിബഭൗ തദാ
    വിഭൂയമാനാ വാതേന ബഹുരൂപാ ഇവാംബുദാഃ
21 സുദക്ഷിണശ് ച കാംബോജോ യവനൈശ് ച ശകൈസ് തഥാ
    ഉപാജഗാമ കൗരവ്യം അക്ഷൗഹിണ്യാ വിശാം പതേ
22 തസ്യ സേനാ സമാവായഃ ശലഭാനാം ഇവാബഭൗ
    സ ച സമ്പ്രാപ്യ കൗരവ്യം തത്രൈവാന്തർ ദധേ തദാ
23 തഥാ മാഹിഷ്മതീ വാസീ നീലോ നീലായുധൈഃ സഹ
    മഹീപാലോ മഹാവീര്യൈർ ദക്ഷിണാപഥവാസിഭിഃ
24 ആവന്ത്യൗ ച മഹീപാലൗ മഹാബലസു സംവൃതൗ
    പൃഥഗ് അക്ഷൗഹിണീഭ്യാം താവ് അഭിയാതൗ സുയോധനം
25 കേകയാശ് ച നരവ്യാഘ്രാഃ സോദര്യാഃ പഞ്ച പാർഥിവാഃ
    സംഹർഷയന്തഃ കൗരവ്യം അക്ഷൗഹിണ്യാ സമാദ്രവൻ
26 ഇതശ് ചേതശ് ച സർവേഷാം ഭൂമിപാനാം മഹാത്മനാം
    തിസ്രോ ഽന്യാഃ സമവർതന്ത വാഹിന്യോ ഭരതർഷഭ
27 ഏവം ഏകാദശാവൃത്താഃ സേനാ ദുര്യോധനസ്യ താഃ
    യുയുത്സമാനാഃ കൗന്തേയാൻ നാനാ ധ്വജസമാകുലാഃ
28 ന ഹാസ്തിനപുരേ രാജന്ന് അവകാശോ ഽഭവത് തദാ
    രാജ്ഞാം സബലമുഖ്യാനാം പ്രാധാന്യേനാപി ഭാരത
29 തതഃ പഞ്ചനദം ചൈവ കൃത്സ്നം ച കുരുജാംഗലം
    തഥാ രോഹിത കാരണ്യം മരു ഭൂമിശ് ച കേവലാ
30 അഹിച് ഛത്രം കാലകൂടം ഗംഗാകൂലം ച ഭാരത
    വാരണാ വാടധാനം ച യാമുനശ് ചൈവ പർവതഃ
31 ഏഷ ദേശഃ സുവിസ്തീർണഃ പ്രഭൂതധനധാന്യവാൻ
    ബഭൂവ കൗരവേയാണാം ബലേന സുസമാകുലഃ
32 തത്ര സൈന്യം തഥായുക്തം ദദർശ സ പുരോഹിതഃ
    യഃ സപാഞ്ചാലരാജേന പ്രേഷിതഃ കൗരവാൻ പ്രതി