മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം154

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം154

1 [ജ്]
     ആപഗേയം മഹാത്മാനം ഭീഷ്മം ശസ്ത്രഭൃതാം വരം
     പിതാമഹം ഭാരതാനാം ധ്വജം സർവമഹീക്ഷിതാം
2 ബൃഹസ്പതിസമം ബുദ്ധ്യാ ക്ഷമയാ പൃഥിവീസമം
     സമുദ്രം ഇവ ഗാംഭീര്യേ ഹിമവന്തം ഇവ സ്ഥിതം
3 പ്രജാപതിം ഇവൗദാര്യേ തേജസാ ഭാസ്കരോപമം
     മഹേന്ദ്രം ഇവ ശത്രൂണാം ധ്വംസനം ശരവൃഷ്ടിഭിഃ
4 രണയജ്ഞേ പ്രതിഭയേ സ്വാഭീലേ ലോമഹർഷണേ
     ദീക്ഷിതം ചിരരാത്രായ ശ്രുതാ രാജാ യുധിഷ്ഠിരഃ
5 കിം അബ്രവീൻ മഹാബാഹുഃ സർവധർമവിശാരദഃ
     ഭീമസേനാർജുനൗ വാപി കൃഷ്ണോ വാ പ്രത്യപദ്യത
6 ആപദ് ധർമാർഥകുശലോ മഹാബുദ്ധിർ യുധിഷ്ഠിരഃ
     സർവാൻ ഭ്രാതൄൻ സമാനീയ വാസുദേവം ച സാത്വതം
     ഉവാച വദതാം ശ്രേഷ്ഠഃ സാന്ത്വപൂർവം ഇദം വചഃ
7 പര്യാക്രാമത സൈന്യാനി യത് താസ് തിഷ്ഠത ദംശിതാഃ
     പിതാമഹേന വോ യുദ്ധം പൂർവം ഏവ ഭവിഷ്യതി
     തസ്മാത് സപ്തസു സേനാസു പ്രണേതൄൻ മമ പശ്യത
8 യഥാർഹതി ഭവാൻ വക്തും അസ്മിൻ കാല ഉപസ്ഥിതേ
     തഥേദം അർഥവദ് വാക്യം ഉക്തം തേ ഭരതർഷഭ
9 രോചതേ മേ മഹാബാഹോ ക്രിയതാം യദ് അനന്തരം
     നായകാസ് തവ സേനായാം അഭിഷിച്യന്തു സപ്ത വൈ
10 തതോ ദ്രുപദം ആനായ്യ വിരാടം ശിനിപുംഗവം
    ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം ച പാഞ്ചാല്യം ധൃഷ്ടകേതും ച പാർഥിവം
    ശിഖണ്ഡിനം ച പാഞ്ചാല്യം സഹദേവം ച മാഗധം
11 ഏതാൻ സപ്ത മഹൈഷ്വാസാൻ വീരാൻ യുദ്ധാഭിനന്ദിനഃ
    സേനാ പ്രണേതൄൻ വിധിവദ് അഭ്യഷിഞ്ചദ് യുധിഷ്ഠിരഃ
12 സർവസേനാപതിം ചാത്ര ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം ഉപാദിശത്
    ദ്രോണാന്ത ഹേതോർ ഉത്പന്നോ യ ഇദ്ധാഞ് ജാതവേദസഃ
13 സർവേഷാം ഏവ തേഷാം തു സമസ്താനാം മഹാത്മനാം
    സേനാപതിപതിം ചക്രേ ഗുഡാകേശം ധനഞ്ജയം
14 അർജുനസ്യാപി നേതാ ച സംയന്താ ചവ വാജിനാം
    സങ്കർഷണാനുജഃ ശ്രീമാൻ മഹാബുദ്ധിർ ജനാർദനഃ
15 തദ് ദൃഷ്ട്വോപസ്ഥിതം യുദ്ധം സമാസന്നം മഹാത്യയം
    പ്രാവിശദ് ഭവനം രാജ്ഞഃ പാണ്ഡവസ്യ ഹലായുധഃ
16 സഹാക്രൂരപ്രഭൃതിഭിർ ഗദ സാംബോൽമുകാദിഭിഃ
    രൗക്മിണേയാഹുക സുതൈശ് ചാരുദേഷ്ണ പുരോഗമൈഃ
17 വൃഷ്ണിമുഖ്യൈർ അഭിഗതൈർ വ്യാഘ്രൈർ ഇവ ബലോത്കടൈഃ
    അഭിഗുപ്തോ മഹാബാഹുർ മരുദ്ഭിർ ഇവ വാസവഃ
18 നീലകൗശേയ വസനഃ കൗലാസ ശിഖരോപമഃ
    സിംഹഖേല ഗതിഃ ശ്രീമാൻ മദരക്താന്ത ലോചനഃ
19 തം ദൃഷ്ട്വാ ധർമരാജശ് ച കേശവശ് ച മഹാദ്യുതിഃ
    ഉദതിഷ്ഠത് തദാ പാർഥോ ഭീമകർമാ വൃകോദരഃ
20 ഗാണ്ഡീവധന്വാ യേ ചാന്യേ രാജാനസ് തത്ര കേ ചന
    പൂജയാം ചക്രുർ അഭ്യേത്യ തേ സ്മ സർവേ ഹലായുധം
21 തതസ് തം പാണ്ഡവോ രാജാ കരേ പസ്പർശ പാണിനാ
    വാസുദേവ പുരോഗാസ് തു സർവ ഏവാഭ്യവാദയൻ
22 വിരാടദ്രുപദൗ വൃദ്ധാവ് അഭിവാദ്യ ഹലായുധഃ
    യുധിഷ്ഠിരേണ സഹിത ഉപാവിശദ് അരിന്ദമഃ
23 തതസ് തേഷൂപവിഷ്ടേഷു പാർഥിവേഷു സമന്തതഃ
    വാസുദേവം അഭിപ്രേക്ഷ്യ രൗഹിണേയോ ഽഭ്യഭാഷത
24 ഭവിതായം മഹാരൗദ്രോ ദാരുണഃ പുരുഷക്ഷയഃ
    ദിഷ്ടം ഏതദ് ധ്രുവം മന്യേ ന ശക്യം അതിവർതിതും
25 അസ്മാദ് യുദ്ധാത് സമുത്തീർണാൻ അപി വഃ സസുഹൃജ്ജനാൻ
    അരോഗാൻ അക്ഷതൈർ ദേഹൈഃ പശ്യേയം ഇതി മേ മതിഃ
26 സമേതം പാർഥിവം ക്ഷത്രം കാലപക്വം അസംശയം
    വിമർദഃ സുമഹാൻ ഭാവീ മാംസശോണിതകർദമഃ
27 ഉക്തോ മയാ വാസുദേവഃ പുനഃ പുനർ ഉപഹ്വരേ
    സംബന്ധിഷു സമാം വൃത്തിം വർതസ്വ മധുസൂദന
28 പാണ്ഡവാ ഹി യഥാസ്മാകം തഥാ ദുര്യോധനോ നൃപഃ
    തസ്യാപി ക്രിയതാം യുക്ത്യാ സപര്യേതി പുനഃ പുനഃ
29 തച് ച മേ നാകരോദ് വാക്യം ത്വദർഥേ മധുസൂദനഃ
    നിവിഷ്ടഃ സർവഭാവേന ധനഞ്ജയം അവേക്ഷ്യ ച
30 ധ്രുവോ ജയഃ പാണ്ഡവാനാം ഇതി മേ നിശ്ചിതാ മതിഃ
    തഥാ ഹ്യ് അഭിനിവേശോ ഽയം വാസുദേവസ്യ ഭാരത
31 ന ചാഹം ഉത്സഹേ കൃഷ്ണം ഋതേ ലോകം ഉദീക്ഷിതും
    തതോ ഽഹം അനുവർതാമി കേഷവസ്യ ചികീർഷിതം
32 ഉഭൗ ശിഷ്യൗ ഹി മേ വീരൗ ഗദായുദ്ധവിശാരദൗ
    തുല്യസ്നേഹോ ഽസ്മ്യ് അതോ ഭീമേ തഥാ ദുര്യോധനേ നൃപേ
33 തസ്മാദ് യാസ്യാമി തീർഥാനി സരസ്വത്യാനിഷേവിതും
    ന ഹി ശക്ഷ്യാമി കൗരവ്യാൻ നശ്യമാനാൻ ഉപേക്ഷിതും
34 ഏവം ഉക്ത്വാ മഹാബാഹുർ അനുജ്ഞാതശ് ച പാണ്ഡവൈഃ
    തീർഥയാത്രാം യയൗ രാമോ നിവർത്യ മധുസൂദനം