മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം89

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 89

1 [ജ്]
     ഭഗവഞ് ശ്രോതും ഇച്ഛാമി പൂരോർ വംശകരാൻ നൃപാൻ
     യദ് വീര്യാ യാദൃശാശ് ചൈവ യാവന്തോ യത് പരാക്രമാഃ
2 ന ഹ്യ് അസ്മിഞ് ശീലഹീനോ വാ നിർവീര്യോ വാ നരാധിപഃ
     പ്രജാ വിരഹിതോ വാപി ഭൂതപൂർവഃ കദാ ചന
3 തേഷാം പ്രഥിതവൃത്താനാം രാജ്ഞാം വിജ്ഞാനശാലിനാം
     ചരിതം ശ്രോതും ഇച്ഛാമി വിസ്തരേണ തപോധന
4 [വ്]
     ഹന്ത തേ കഥയിഷ്യാമി യൻ മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി
     പൂരോർ വംശധരാൻ വീരാഞ് ശക്ര പ്രതിമതേജസഃ
5 പ്രവീരേശ്വര രൗദ്രാശ്വാസ് ത്രയഃ പുത്രാ മഹാരഥാഃ
     പൂരോഃ പൗഷ്ഠ്യാം അജായന്ത പ്രവീരസ് തത്ര വംശകൃത്
6 മനസ്യുർ അഭവത് തസ്മാച് ഛൂരഃ ശ്യേനീ സുതഃ പ്രഭുഃ
     പൃഥിവ്യാശ് ചതുരന്തായാ ഗോപ്താ രാജീവലോചനഃ
7 സുഭ്രൂഃ സംഹനനോ വാഗ്മീ സൗവീരീ തനയാസ് ത്രയഃ
     മനസ്യോർ അഭവൻ പുത്രാഃ ശൂരാഃ സർവേ മഹാരഥാഃ
8 രൗദ്രാശ്വസ്യ മഹേഷ്വാസാ ദശാപ്സരസി സൂനവഃ
     യജ്വാനോ ജജ്ഞിരേ ശൂരാഃ പ്രജാവന്തോ ബഹുശ്രുതാഃ
     സർവേ സർവാസ്ത്രവിദ്വാംസഃ സർവേ ധർമപരായണാഃ
9 ഋചേപുർ അഥ കക്ഷേപുഃ കൃകണേപുശ് ച വീര്യവാൻ
     സ്ഥണ്ഡിലേ പൂർവനേപുശ് ച സ്ഥലേപുശ് ച മഹാരഥഃ
10 തേജേപുർ ബലവാൻ ധീമാൻ സത്യേപുശ് ചേന്ദ്ര വിക്രമഃ
    ധർമേപുഃ സംനതേപുശ് ച ദശമോ ദേവ വിക്രമഃ
    അനാധൃഷ്ടി സുതാസ് താത രാജസൂയാശ്വമേധിനഃ
11 മതിനാരസ് തതോ രാജാ വിദ്വാംശ് ചർചേപുതോ ഽഭവത്
    മതിനാര സുതാ രാജംശ് ചത്വാരോ ഽമിതവിക്രമാഃ
    തംസുർ മഹാൻ അതിരഥോ ദ്രുഹ്യുശ് ചാപ്രതിമദ്യുതിഃ
12 തേഷാം തംസുർ മഹാവീര്യഃ പൗരവം വംശം ഉദ്വഹൻ
    ആജഹാര യശോ ദീപ്തം ജിഗായ ച വസുന്ധരാം
13 ഇലിനം തു സുതം തംസുർ ജനയാം ആസ വീര്യവാൻ
    സോ ഽപി കൃത്സ്നാം ഇമാം ഭൂമിം വിജിഗ്യേ ജയതാം വരഃ
14 രഥന്തര്യാം സുതാൻ പഞ്ച പഞ്ച ഭൂതോപമാംസ് തതഃ
    ഇലിനോ ജനയാം ആസ ദുഃഷന്തപ്രഭൃതീൻ നൃപ
15 ദുഃഷന്തം ശൂര ഭീമൗ ച പ്രപൂർവം വസും ഏവ ച
    തേഷാം ജ്യേഷ്ഠോ ഽഭവദ് രാജാ ദുഃഷന്തോ ജനമേജയ
16 ദുഃഷന്താദ് ഭരതോ ജജ്ഞേ വിദ്വാഞ് ശാകുന്തലോ നൃപഃ
    തസ്മാദ് ഭരത വംശസ്യ വിപ്രതസ്ഥേ മഹദ് യശഃ
17 ഭരതസ് തിസൃഷു സ്ത്രീഷു നവ പുത്രാൻ അജീജനത്
    നാഭ്യനന്ദന്ത താൻ രാജാ നാനുരൂപാ മമേത്യ് ഉത
18 തതോ മഹദ്ഭിഃ ക്രതുഭിർ ഈജാനോ ഭരതസ് തദാ
    ലേഭേ പുത്രം ഭരദ്വാജാദ് ഭുമന്യും നാമ ഭാരത
19 തതഃ പുത്രിണം ആത്മാനം ജ്ഞാത്വാ പൗരവനന്ദനഃ
    ഭുമന്യും ഭരതശ്രേഷ്ഠ യൗവരാജ്യേ ഽഭ്യഷേചയത്
20 തതസ് തസ്യ മഹീന്ദ്രസ്യ വിതഥഃ പുത്രകോ ഽഭവത്
    തതഃ സ വിതഥോ നാമ ഭുമന്യോർ അഭവത് സുതഃ
21 സുഹോത്രശ് ച സുഹോതാ ച സുഹവിഃ സുയജുസ് തഥാ
    പുഷ്കരിണ്യാം ഋചീകസ്യ ഭുമന്യോർ അഭവൻ സുതാഃ
22 തേഷാം ജ്യേഷ്ഠഃ സുഹോത്രസ് തു രാജ്യം ആപ മഹീക്ഷിതാം
    രാജസൂയാശ്വമേധാദ്യൈഃ സോ ഽയജദ് ബഹുഭിഃ സവൈഃ
23 സുഹോത്രഃ പൃഥിവീം സർവാം ബുഭുജേ സാഗരാംബരാം
    പൂർണാം ഹസ്തിഗവാശ്വസ്യ ബഹുരത്നസമാകുലാം
24 മമജ്ജേവ മഹീ തസ്യ ഭൂരി ഭാരാവപീഡിതാ
    ഹസ്ത്യശ്വരഥസമ്പൂർണാ മനുഷ്യകലിലാ ഭൃശം
25 സുഹോത്രേ രാജനി തദാ ധർമതഃ ശാസതി പ്രജാഃ
    ചൈത്യയൂപാങ്കിതാ ചാസീദ് ഭൂമിഃ ശതസഹസ്രശഃ
    പ്രവൃദ്ധജനസസ്യാ ച സഹദേവാ വ്യരോചത
26 ഐക്ഷ്വാകീ ജനയാം ആസ സുഹോത്രാത് പൃഥിവീപതേഃ
    അജമീഢം സുമീഢം ച പുരുമീഢം ച ഭാരത
27 അജമീഢോ വരസ് തേഷാം തസ്മിൻ വംശഃ പ്രതിഷ്ഠിതഃ
    ഷട് പുത്രാൻ സോ ഽപ്യ് അജനയത് തിസൃഷു സ്ത്രീഷു ഭാരത
28 ഋക്ഷം ഭൂമിന്യ് അഥോ നീലീ ദുഃഷന്ത പരമേഷ്ഠിനൗ
    കേശിന്യ് അജനയജ് ജഹ്നും ഉഭൗ ച ജനരൂപിണൗ
29 തഥേമേ സർവപാഞ്ചാലാ ദുഃഷന്ത പരമേഷ്ഠിനോഃ
    അന്വയാഃ കുശികാ രാജഞ് ജഹ്നോർ അമിതതേജസഃ
30 ജനരൂപിണയോർ ജ്യേഷ്ഠം ഋക്ഷം ആഹുർ ജനാധിപം
    ഋക്ഷാത് സംവരണോ ജജ്ഞേ രാജൻ വംശകരസ് തവ
31 ആർക്ഷേ സംവരണേ രാജൻ പ്രശാസതി വസുന്ധരാം
    സങ്ക്ഷയഃ സുമഹാൻ ആസീത് പ്രജാനാം ഇതി ശുശ്രുമഃ
32 വ്യശീര്യത തതോ രാഷ്ട്രം ക്ഷയൈർ നാനാവിധൈസ് തഥാ
    ക്ഷുൻ മൃത്യുഭ്യാം അനാവൃഷ്ട്യാ വ്യാധിഭിശ് ച സമാഹതം
    അഭ്യഘ്നൻ ഭാരതാംശ് ചൈവ സപത്നാനാം ബലാനി ച
33 ചാലയൻ വസുധാം ചൈവ ബലേന ചതുരംഗിണാ
    അഭ്യയാത് തം ച പാഞ്ചാല്യോ വിജിത്യ തരസാ മഹീം
    അക്ഷൗഹിണീഭിർ ദശഭിഃ സ ഏനം സമരേ ഽജയത്
34 തതഃ സദാരഃ സാമാത്യഃ സപുത്രഃ സസുഹൃജ്ജനഃ
    രാജാ സംവരണസ് തസ്മാത് പലായത മഹാഭയാത്
35 സിന്ധോർ നദസ്യ മഹതോ നികുഞ്ജേ ന്യവസത് തദാ
    നദീ വിഷയപര്യന്തേ പർവതസ്യ സമീപതഃ
    തത്രാവസൻ ബഹൂൻ കാലാൻ ഭാരതാ ദുർഗമാശ്രിതാഃ
36 തേഷാം നിവസതാം തത്ര സഹസ്രം പരിവത്സരാൻ
    അഥാഭ്യഗച്ഛദ് ഭരതാൻ വസിഷ്ഠോ ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
37 തം ആഗതം പ്രയത്നേന പ്രത്യുദ്ഗമ്യാഭിവാദ്യ ച
    അർഘ്യം അഭ്യാഹരംസ് തസ്മൈ തേ സർവേ ഭാരതാസ് തദാ
    നിവേദ്യ സർവം ഋഷയേ സത്കാരേണ സുവർചസേ
38 തം സമാം അഷ്ടമീം ഉഷ്ടം രാജാ വവ്രേ സ്വയം തദാ
    പുരോഹിതോ ഭവാൻ നോ ഽസ്തു രാജ്യായ പ്രയതാമഹേ
    ഓം ഇത്യ് ഏവം വസിഷ്ഠോ ഽപി ഭാരതാൻ പ്രത്യപദ്യത
39 അഥാഭ്യഷിഞ്ചത് സാമ്രാജ്യേ സർവക്ഷത്രസ്യ പൗരവം
    വിഷാണ ഭൂതം സർവസ്യാം പൃഥിവ്യാം ഇതി നഃ ശ്രുതം
40 ഭരതാധ്യുഷിതം പൂർവം സോ ഽധ്യതിഷ്ഠത് പുരോത്തമം
    പുനർ ബലിഭൃതശ് ചൈവ ചക്രേ സർവമഹീക്ഷിതഃ
41 തതഃ സ പൃഥിവീം പ്രാപ്യ പുനർ ഈജേ മഹാബലഃ
    ആജമീഢോ മഹായജ്ഞൈർ ബഹുഭിർ ഭൂരിദക്ഷിണൈഃ
42 തതഃ സംവരണാത് സൗരീ സുഷുവേ തപതീ കുരും
    രാജത്വേ തം പ്രജാഃ സർവാ ധർമജ്ഞ ഇതി വവ്രിരേ
43 തസ്യ നാമ്നാഭിവിഖ്യാതം പൃഥിവ്യാം കുരുജാംഗലം
    കുരുക്ഷേത്രം സ തപസാ പുണ്യം ചക്രേ മഹാതപാഃ
44 അശ്വവന്തം അഭിഷ്വന്തം തഥാ ചിത്രരഥം മുനിം
    ജനമേജയം ച വിഖ്യാതം പുത്രാംശ് ചാസ്യാനുശുശ്രുമഃ
    പഞ്ചൈതാൻ വാഹിനീ പുത്രാൻ വ്യജായത മനസ്വിനീ
45 അഭിഷ്വതഃ പരിക്ഷിത് തു ശബലാശ്വശ് ച വീര്യവാൻ
    അഭിരാജോ വിരാജശ് ച ശൽമലശ് ച മഹാബലഃ
46 ഉച്ചൈഃശ്രവാ ഭദ്ര കാരോ ജിതാരിശ് ചാഷ്ടമഃ സ്മൃതഃ
    ഏതേഷാം അന്വവായേ തു ഖ്യാതാസ് തേ കർമജൈർ ഗുണൈഃ
47 ജനമേജയാദയഃ സപ്ത തഥൈവാന്യേ മഹാബലാഃ
    പരിക്ഷിതോ ഽഭവൻ പുത്രാഃ സർവേ ധർമാർഥകോവിദാഃ
48 കക്ഷസേനോഗ്ര സേനൗ ച ചിത്രസേനശ് ച വീര്യവാൻ
    ഇന്ദ്രസേനഃ സുഷേണശ് ച ഭീമസേനശ് ച നാമതഃ
49 ജനമേജയസ്യ തനയാ ഭുവി ഖ്യാതാ മഹാബലാഃ
    ധൃതരാഷ്ട്രഃ പ്രഥമജഃ പാണ്ഡുർ ബാഹ്ലീക ഏവ ച
50 നിഷധശ് ച മഹാതേജാസ് തഥാ ജാംബൂനദോ ബലീ
    കുണ്ഡോദരഃ പദാതിശ് ച വസാതിശ് ചാഷ്ടമഃ സ്മൃതഃ
    സർവേ ധർമാർഥകുശലാഃ സർവേ ഭൂതിഹിതേ രതാഃ
51 ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽഥ രാജാസീത് തസ്യ പുത്രോ ഽഥ കുണ്ഡികഃ
    ഹസ്തീ വിതർകഃ ക്രാഥശ് ച കുണ്ഡലശ് ചാപി പഞ്ചമഃ
    ഹവിഃ ശ്രവാസ് തഥേന്ദ്രാഭഃ സുമന്യുശ് ചാപരാജിതഃ
52 പ്രതീപസ്യ ത്രയഃ പുത്രാ ജജ്ഞിരേ ഭരതർഷഭ
    ദേവാപിഃ ശന്തനുശ് ചൈവ ബാഹ്ലീകശ് ച മഹാരഥഃ
53 ദേവാപിസ് തു പ്രവവ്രാജ തേഷാം ധർമപരീപ്സയാ
    ശന്തനുശ് ച മഹീം ലേഭേ ബാഹ്ലീകശ് ച മഹാരഥഃ
54 ഭരതസ്യാന്വയേ ജാതാഃ സത്ത്വവന്തോ മഹാരഥാഃ
    ദേവർഷികൽപാ നൃപതേ ബഹവോ രാജസത്തമാഃ
55 ഏവംവിധാശ് ചാപ്യ് അപരേ ദേവകൽപാ മഹാരഥാഃ
    ജാതാ മനോർ അന്വവായേ ഐല വംശവിവർധനാഃ