മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം224

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 224

1 [വൈ]
     മന്ദപാലോ ഽപി കൗരവ്യ ചിന്തയാനഃ സുതാംസ് തദാ
     ഉക്തവാൻ അപ്യ് അശീതാംശും നൈവ സ സ്മ ന തപ്യതേ
2 സ തപ്യമാനഃ പുത്രാർഥേ ലപിതാം ഇദം അബ്രവീത്
     കഥം ന്വ് അശക്താഃ പ്ലവനേ ലപിതേ മമ പുത്രകാഃ
3 വർധമാനേ ഹുതവഹേ വാതേ ശീഘ്രം പ്രവായതി
     അസമർഥാ വിമോക്ഷായ ഭവിഷ്യന്തി മമാത്മജാഃ
4 കഥം ന്വ് അശക്താ ത്രാണായ മാതാ തേഷാം തപസ്വിനീ
     ഭവിഷ്യത്യ് അസുഖാവിഷ്ടാ പുത്ര ത്രാണം അപശ്യതീ
5 കഥം നു സരണേ ഽശക്താൻ പതനേ ച മമാത്മജാൻ
     സന്തപ്യമാനാ അഭിതോ വാശമാനാഭിധാവതീ
6 ജരിതാരിഃ കഥം പുത്രഃ സാരിസൃക്വഃ കഥം ച മേ
     സ്തംബ മിത്രഃ കഥം ദ്രോണഃ കഥം സാ ച തപസ്വിനീ
7 ലാലപ്യമാനം തം ഋഷിം മന്ദപാലം തഥാ വനേ
     ലപിതാ പ്രത്യുവാചേദം സാസൂയം ഇവ ഭാരത
8 ന തേ സുതേഷ്വ് അവേക്ഷാസ്തി താൻ ഋഷീൻ ഉക്തവാൻ അസി
     തേജസ്വിനോ വീര്യവന്തോ ന തേഷാം ജ്വലനാദ് ഭയം
9 തഥാഗ്നൗ തേ പരീത്താശ് ച ത്വയാ ഹി മമ സംനിധൗ
     പ്രതിശ്രുതം തഥാ ചേതി ജ്വലനേന മഹാത്മനാ
10 ലോകപാലോ ഽനൃതാം വാചം ന തു വക്താ കഥം ചന
    സമർഥാസ് തേ ച വക്താരോ ന തേ തേഷ്വ് അസ്തി മാനസം
11 താം ഏവ തു മമാമിത്രീം ചിന്തയൻ പരിതപ്യസേ
    ധ്രുവം മയി ന തേ സ്നേഹോ യഥാ തസ്യാം പുരാഭവത്
12 ന ഹി പക്ഷവതാ ന്യായ്യം നിഃസ്നേഹേന സുഹൃജ്ജനേ
    പീഡ്യമാന ഉപദ്രഷ്ടും ശക്തേനാത്മാ കഥം ചന
13 ഗച്ഛ ത്വം ജരിതാം ഏവ യദർഥം പരിതപ്യസേ
    ചരിഷ്യാമ്യ് അഹം അപ്യ് ഏകാ യഥാ കാപുരുഷേ തഥാ
14 [മന്ദപാല]
    നാഹം ഏവം ചരേ ലോകേ യഥാ ത്വം അഭിമന്യസേ
    അപത്യഹേതോർ വിചരേ തച് ച കൃച്ഛ്രഗതം മമ
15 ഭൂതം ഹിത്വാ ഭവിഷ്യേ ഽർഥേ യോ ഽവലംബേത മന്ദധീഃ
    അവമന്യേത തം ലോകോ യഥേച്ഛസി തഥാ കുരു
16 ഏഷ ഹി ജ്വലമാനോ ഽഗ്നിർ ലേലിഹാനോ മഹീരുഹാൻ
    ദ്വേഷ്യം ഹി ഹൃദി സന്താപം ജനയത്യ് അശിവം മമ
17 [വൈ]
    തസ്മാദ് ദേശാദ് അതിക്രാന്തേ ജ്വലനേ ജരിതാ തതഃ
    ജഗാമ പുത്രകാൻ ഏവ ത്വരിതാ പുത്രഗൃദ്ധിനീ
18 സാ താൻ കുശലിനഃ സർവാൻ നിർമുക്താഞ് ജാതവേദസഃ
    രോരൂയമാണാ കൃപണാ സുതാൻ ദൃഷ്ടവതീ വനേ
19 അശ്രദ്ധേയതമം തേഷാം ദർശനം സാ പുനഃ പുനഃ
    ഏകൈകശശ് ച താൻ പുത്രാൻ ക്രോശമാനാന്വപദ്യത
20 തതോ ഽഭ്യഗച്ഛത് സഹസാ മന്ദപാലോ ഽപി ഭാരത
    അഥ തേ സർവം ഏവൈനം നാഭ്യനന്ദന്ത വൈ സുതാഃ
21 ലാലപ്യമാനം ഏകൈകം ജരിതാം ച പുനഃ പുനഃ
    നോചുസ് തേ വചനം കിം ചിത് തം ഋഷിം സാധ്വ് അസാധു വാ
22 [മന്ദപാല]
    ജ്യേഷ്ഠഃ സുതസ് തേ കതമഃ കതമസ് തദനന്തരഃ
    മധ്യമഃ കതമഃ പുത്രഃ കനിഷ്ഠഃ കതമശ് ച തേ
23 ഏവം ബ്രുവന്തം ദുഃഖാർതം കിം മാം ന പ്രതിഭാഷസേ
    കൃതവാൻ അസ്മി ഹവ്യാശേ നൈവ ശാന്തിം ഇതോ ലഭേ
24 [ജരിതാ]
    കിം തേ ജ്യേഷ്ഠേ സുതേ കാര്യം കിം അനന്തരജേന വാ
    കിം ച തേ മധ്യമേ കാര്യം കിം കനിഷ്ഠേ തപസ്വിനി
25 യസ് ത്വം മാം സർവശോ ഹീനാം ഉത്സൃജ്യാസി ഗതഃ പുരാ
    താം ഏവ ലപിതാം ഗച്ഛ തരുണീം ചാരുഹാസിനീം
26 [മന്ദപാല]
    ന സ്ത്രീണാം വിദ്യതേ കിം ചിദ് അന്യത്ര പുരുഷാന്തരാത്
    സാപത്നകം ഋതേ ലോകേ ഭവിതവ്യം ഹി തത് തഥാ
27 സുവ്രതാപി ഹി കല്യാണീ സർവലോകപരിശ്രുതാ
    അരുന്ധതീ പര്യശങ്കദ് വസിഷ്ഠം ഋഷിസത്തമം
28 വിശുദ്ധഭാവം അത്യന്തം സദാ പ്രിയഹിതേ രതം
    സപ്തർഷിമധ്യഗം വീരം അവമേനേ ച തം മുനിം
29 അപധ്യാനേന സാ തേന ധൂമാരുണ സമപ്രഭാ
    ലക്ഷ്യാലക്ഷ്യാ നാഭിരൂപാ നിമിത്തം ഇവ ലക്ഷ്യതേ
30 അപത്യഹേതോഃ സമ്പ്രാപ്തം തഥാ ത്വം അപി മാം ഇഹ
    ഇഷ്ടം ഏവംഗതേ ഹിത്വാ സാ തഥൈവ ച വർതസേ
31 നൈവ ഭാര്യേതി വിശ്വാസഃ കാര്യഃ പുംസാ കഥം ചന
    ന ഹി കാര്യം അനുധ്യാതി ഭാര്യാ പുത്രവതീ സതീ
32 [വൈ]
    തതസ് തേ സർവ ഏവൈനം പുത്രാഃ സമ്യഗ് ഉപാസിരേ
    സ ച താൻ ആത്മജാൻ രാജന്ന് ആശ്വാസയിതും ആരഭത്