മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം213

←അധ്യായം212

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം 213

അധ്യായം214→

1 [വൈ]
     ഉക്തവന്തോ യദാ വാക്യം അസകൃത് സർവവൃഷ്ണയഃ
     തതോ ഽബ്രവീദ് വാസുദേവോ വാക്യം ധർമാർഥസംഹിതം
 2 നാവമാനം കുലസ്യാസ്യ ഗുഡാ കേശഃ പ്രയുക്തവാൻ
     സംമാനോ ഽഭ്യധികസ് തേന പ്രയുക്തോ ഽയം അസംശയം
 3 അർഥലുബ്ധാൻ ന വഃ പാർഥോ മന്യതേ സാത്വതാൻ സദാ
     സ്വയംവരം അനാധൃഷ്യം മന്യതേ ചാപി പാണ്ഡവഃ
 4 പ്രദാനം അപി കന്യായാഃ പശുവത് കോ ഽനുമംസ്യതേ
     വിക്രമം ചാപ്യ് അപത്യസ്യ കഃ കുര്യാത് പുരുഷോ ഭുവി
 5 ഏതാൻ ദോഷാംശ് ച കൗന്തേയോ ദൃഷ്ടവാൻ ഇതി മേ മതിഃ
     അതഃ പ്രസഹ്യ ഹൃതവാൻ കന്യാം ധർമേണ പാണ്ഡവഃ
 6 ഉചിതശ് ചൈവ സംബന്ധഃ സുഭദ്രാ ച യശസ്വിനീ
     ഏഷ ചാപീദൃശഃ പാർഥഃ പ്രസഹ്യ ഹൃതവാൻ ഇതി
 7 ഭരതസ്യാന്വയേ ജാതം ശന്തനോശ് ച മഹാത്മനഃ
     കുന്തിഭോജാത്മജാ പുത്രം കോ ബുഭൂഷേത നാർജുനം
 8 ന ച പശ്യാമി യഃ പാർഥം വിക്രമേണ പരാജയേത്
     അപി സർവേഷു ലോകേഷു സൈന്ദ്ര രുദ്രേഷു മാരിഷ
 9 സ ച നാമ രഥസ് താദൃങ് മദീയാസ് തേ ച വാജിനഃ
     യോദ്ധാ പാർഥശ് ച ശീഘ്രാസ്ത്രാഃ കോ നു തേന സമോ ഭവേത്
 10 തം അനുദ്രുത്യ സാന്ത്വേന പരമേണ ധനഞ്ജയം
    നിവർതയധ്വം സംഹൃഷ്ടാ മമൈഷാ പരമാ മതിഃ
11 യദി നിർജിത്യ വഃ പാർഥോ ബലാദ് ഗച്ഛേത് സ്വകം പുരം
    പ്രണശ്യേദ് വോ യശഃ സദ്യോ ന തു സാന്ത്വേ പരാജയഃ
12 തച് ഛ്രുത്വാ വാസുദേവസ്യ തഥാ ചക്രുർ ജനാധിപ
    നിവൃത്തശ് ചാർജുനസ് തത്ര വിവാഹം കൃതവാംസ് തതഃ
13 ഉഷിത്വാ തത്ര കൗന്തേയഃ സംവത്സരപരാഃ ക്ഷപാഃ
    പുഷ്കരേഷു തതഃ ശിഷ്ടം കാലം വർതിതവാൻ പ്രഭുഃ
    പൂർണേ തു ദ്വാദശേ വർഷേ ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥം ആവിശത്
14 അഭിഗമ്യ സ രാജാനം വിനയേന സമാഹിതഃ
    അഭ്യർച്യ ബ്രാഹ്മണാൻ പാർഥോ ദ്രൗപദീം അഭിജഗ്മിവാൻ
15 തം ദ്രൗപദീ പ്രത്യുവാച പ്രണയാത് കുരുനന്ദനം
    തത്രൈവ ഗച്ഛ കൗന്തേയ യത്ര സാ സാത്വതാത്മജാ
    സുബദ്ധസ്യാപി ഭാരസ്യ പൂർവബന്ധഃ ശ്ലഥായതേ
16 തഥാ ബഹുവിധം കൃഷ്ണാം വിലപന്തീം ധനഞ്ജയഃ
    സാന്ത്വയാം ആസ ഭൂയശ് ച ക്ഷമയാം ആസ ചാസകൃത്
17 സുഭദ്രാം ത്വരമാണശ് ച രക്തകൗശേയ വാസസം
    പാർഥഃ പ്രസ്ഥാപയാം ആസ കൃത്വാ ഗോപാലികാ വപുഃ
18 സാധികം തേന രൂപേണ ശോഭമാനാ യശസ്വിനീ
    ഭവനം ശ്രേഷ്ഠം ആസാദ്യ വീര പത്നീ വരാംഗനാ
    വവന്ദേ പൃഥു താമ്രാക്ഷീ പൃഥാം ഭദ്രാ യശസ്വിനീ
19 തതോ ഽഭിഗമ്യ ത്വരിതാ പൂർണേന്ദുസദൃശാനനാ
    വവന്ദേ ദ്രൗപദീം ഭദ്രാ പ്രേഷ്യാഹം ഇതി ചാബ്രവീത്
20 പ്രത്യുത്ഥായ ച താം കൃഷ്ണാ സ്വസാരം മാധവസ്യ താം
    സസ്വജേ ചാവദത് പ്രീതാ നിഃസപത്നോ ഽസ്തു തേ പതിഃ
    തഥൈവ മുദിതാ ഭദ്രാ താം ഉവാചൈവം അസ്ത്വ് ഇതി
21 തതസ് തേ ഹൃഷ്ടമനസഃ പാണ്ഡവേയാ മഹാരഥാഃ
    കുന്തീ ച പരമപ്രീതാ ബഭൂവ ജനമേജയ
22 ശ്രുത്വാ തു പുണ്ഡരീകാക്ഷഃ സമ്പ്രാപ്തം സ്വപുരോത്തമം
    അർജുനം പാണ്ഡവശ്രേഷ്ഠം ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥഗതം തദാ
23 ആജഗാമ വിശുദ്ധാത്മാ സഹ രാമേണ കേശവഃ
    വൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാമാത്രൈഃ സഹ വീരൈർ മഹാരഥൈഃ
24 ഭ്രാതൃഭിശ് ച കുമാരൈശ് ച യോധൈശ് ച ശതശോ വൃതഃ
    സൈന്യേന മഹതാ ശൗരിർ അഭിഗുപ്തഃ പരന്തപഃ
25 തത്ര ദാനപതിർ ധീമാൻ ആജഗാമ മഹായശാഃ
    അക്രൂരോ വൃഷ്ണിവീരാണാം സേനാപതിർ അരിന്ദമഃ
26 അനാധൃഷ്ടിർ മഹാതേജാ ഉദ്ധവശ് ച മഹായശാഃ
    സാക്ഷാദ് ബൃഹസ്പതേഃ ശിഷ്യോ മഹാബുദ്ധിർ മഹായശാഃ
27 സത്യകഃ സാത്യകിശ് ചൈവ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ
    പ്രദ്യുമ്നശ് ചൈവ സാംബശ് ച നിശഠഃ ശങ്കുർ ഏവ ച
28 ചാരുദേഷ്ണശ് ച വിക്രാന്തോ ഝില്ലീ വിപൃഥുർ ഏവ ച
    സാരണശ് ച മഹാബാഹുർ ഗദശ് ച വിദുഷാം വരഃ
29 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ വൃഷ്ണിഭോജാന്ധകാസ് തഥാ
    ആജഗ്മുഃ ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥം ആദായ ഹരണം ബഹു
30 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ ശ്രുത്വാ മാധവം ആഗതം
    പ്രതിഗ്രഹാർഥം കൃഷ്ണസ്യ യമൗ പ്രാസ്ഥാപയത് തദാ
31 താഭ്യാം പ്രതിഗൃഹീതം തദ് വൃഷ്ണിചക്രം സമൃദ്ധിമത്
    വിവേശ ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥം പതാകാധ്വജശോഭിതം
32 സിക്തസംമൃഷ്ടപന്ഥാനം പുഷ്പപ്രകര ശോഭിതം
    ചന്ദനസ്യ രസൈഃ ശീതൈഃ പുണ്യഗന്ധൈർ നിഷേവിതം
33 ദഹ്യതാഗുരുണാ ചൈവ ദേശേ ദേശേ സുഗന്ധിനാ
    സുസംമൃഷ്ട ജനാകീർണം വണിഗ്ഭിർ ഉപശോഭിതം
34 പ്രതിപേദേ മഹാബാഹുഃ സഹ രാമേണ കേശവഃ
    വൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാഭോജൈഃ സംവൃതഃ പുരുഷോത്തമഃ
35 സമ്പൂജ്യമാനഃ പൗരൈശ് ച ബ്രാഹ്മണൈശ് ച സഹസ്രശഃ
    വിവേശ ഭവനം രാജ്ഞഃ പുരന്ദര ഗൃഹോപമം
36 യുധിഷ്ഠിരസ് തു രാമേണ സമാഗച്ഛദ് യഥാവിധി
    മൂർധ്നി കേശവം ആഘ്രായ പര്യഷ്വജത ബാഹുനാ
37 തം പ്രീയമാണം കൃഷ്ണസ് തു വിനയേനാഭ്യപൂജയത്
    ഭീമം ച പുരുഷവ്യാഘ്രം വിധിവത് പ്രത്യപൂജയത്
38 താംശ് ച വൃഷ്ണ്യന്ധകശ്രേഷ്ഠാൻ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    പ്രതിജഗ്രാഹ സത്കാരൈർ യഥാവിധി യഥോപഗം
39 ഗുരുവത് പൂജയാം ആസ കാംശ് ചിത് കാംശ് ചിദ് വയസ്യവത്
    കാംശ് ചിദ് അഭ്യവദത് പ്രേമ്ണാ കൈശ് ചിദ് അപ്യ് അഭിവാദിതഃ
40 തതോ ദദൗ വാസുദേവോ ജന്യാർഥേ ധനം ഉത്തമം
    ഹരണം വൈ സുഭദ്രായാ ജ്ഞാതിദേയം മഹായശാഃ
41 രഥാനാം കാഞ്ചനാംഗാനാം കിങ്കിണീജാലമാലിനാം
    ചതുര്യുജാം ഉപേതാനാം സൂതൈഃ കുശലസംമതൈഃ
    സഹസ്രം പ്രദദൗ കൃഷ്ണോ ഗവാം അയുതം ഏവ ച
42 ശ്രീമാൻ മാഥുരദേശ്യാനാം ദോഗ്ധ്രീണാം പുണ്യവർചസാം
    വഡവാനാം ച ശുഭ്രാണാം ചന്ദ്രാംശുസമവർചസാം
    ദദൗ ജനാർദനഃ പ്രീത്യാ സഹസ്രം ഹേമഭൂഷണം
43 തഥൈവാശ്വതരീണാം ച ദാന്താനാം വാതരംഹസാം
    ശതാന്യ് അഞ്ജന കേശീനാം ശ്വേതാനാം പഞ്ച പഞ്ച ച
44 സ്നപനോത്സാദനേ ചൈവ സുയുക്തം വയസാന്വിതം
    സ്ത്രീണാം സഹസ്രം ഗൗരീണാം സുവേഷാണാം സുവർചസാം
45 സുവർണശതകണ്ഠീനാം അരോഗാണാം സുവാസസാം
    പരിചര്യാസു ദക്ഷാണാം പ്രദദൗ പുഷ്കരേക്ഷണഃ
46 കൃതാകൃതസ്യ മുഖ്യസ്യ കനകസ്യാഗ്നിവർചസഃ
    മനുഷ്യഭാരാൻ ദാശാർഹോ ദദൗ ദശ ജനാർദനഃ
47 ഗജാനാം തു പ്രഭിന്നാനാം ത്രിധാ പ്രസ്രവതാം മദം
    ഗിരികൂട നികാശാനാം സമരേഷ്വ് അനിവർതിനാം
48 കൢപ്താനാം പടു ഘണ്ടാനാം വരാണാം ഹേമമാലിനാം
    ഹസ്ത്യാരോഹൈർ ഉപേതാനാം സഹസ്രം സാഹസ പ്രിയഃ
49 രാമഃ പാദഗ്രാഹണികം ദദൗ പാർഥായ ലാംഗലീ
    പ്രീയമാണോ ഹലധരഃ സംബന്ധ പ്രീതിം ആവഹൻ
50 സ മഹാധനരത്നൗഘോ വസ്ത്രകംബല ഫേനവാൻ
    മഹാഗജമഹാഗ്രാഹഃ പതാകാ ശൈവലാകുലഃ
51 പാണ്ഡുസാഗരം ആവിദ്ധഃ പ്രവിവേശ മഹാനദഃ
    പൂർണം ആപൂരയംസ് തേഷാം ദ്വിഷച് ഛോകാവഹോ ഽഭവത്
52 പ്രതിജഗ്രാഹ തത് സർവം ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    പൂജയാം ആസ താംശ് ചൈവ വൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാരഥാൻ
53 തേ സമേതാ മഹാത്മാനഃ കുരു വൃഷ്ണ്യന്ധകോത്തമാഃ
    വിജഹ്രുർ അമരാവാസേ നരാഃ സുകൃതിനോ യഥാ
54 തത്ര തത്ര മഹാപാനൈർ ഉത്കൃഷ്ടതലനാദിതൈഃ
    യഥായോഗം യഥാ പ്രീതിവിജഹ്രുഃ കുരു വൃഷ്ണയഃ
55 ഏവം ഉത്തമവീര്യാസ് തേ വിഹൃത്യ ദിവസാൻ ബഹൂൻ
    പൂജിതാഃ കുരുഭിർ ജഗ്മുഃ പുനർ ദ്വാരവതീം പുരീം
56 രാമം പുരസ്കൃത്യ യയുർ വൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാരഥാഃ
    രത്നാന്യ് ആദായ ശുഭ്രാണി ദത്താനി കുരുസത്തമൈഃ
57 വാസുദേവസ് തു പാർഥേന തത്രൈവ സഹ ഭാരത
    ഉവാസ നഗരേ രമ്യേ ശക്ര പ്രസ്ഥേ മഹാമനാഃ
    വ്യചരദ് യമുനാ കൂലേ പാർഥേന സഹ ഭാരത
58 തതഃ സുഭദ്രാ സൗഭദ്രം കേശവസ്യ പ്രിയാ സ്വസാ
    ജയന്തം ഇവ പൗലോമീ ദ്യുതിമന്തം അജീജനത്
59 ദീർഘബാഹും മഹാസത്ത്വം ഋഷഭാക്ഷം അരിന്ദമം
    സുഭദ്രാ സുഷുവേ വീരം അഭിമന്യും നരർഷഭം
60 അഭീശ് ച മന്യുമാംശ് ചൈവ തതസ് തം അരിമർദനം
    അഭിമന്യും ഇതി പ്രാഹുർ ആർജുനിം പുരുഷർഷഭം
61 സ സാത്വത്യാം അതിരഥഃ സംബഭൂവ ധനഞ്ജയാത്
    മഖേ നിർമഥ്യമാനാദ് വാ ശമീ ഗർഭാദ് ധുതാശനഃ
62 യസ്മിഞ് ജാതേ മഹാബാഹുഃ കുന്തീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    അയുതം ഗാ ദ്വിജാതിഭ്യഃ പ്രാദാൻ നിഷ്കാംശ് ച താവതഃ
63 ദയിതോ വാസുദേവസ്യ ബാല്യാത് പ്രഭൃതി ചാഭവത്
    പിതൄണാം ചൈവ സർവേഷാം പ്രജാനാം ഇവ ചന്ദ്രമാഃ
64 ജന്മപ്രഭൃതി കൃഷ്ണശ് ച ചക്രേ തസ്യ ക്രിയാഃ ശുഭാഃ
    സ ചാപി വവൃധേ ബാലഃ ശുക്ലപക്ഷേ യഥാ ശശീ
65 ചതുഷ്പാദം ദശവിധം ധനുർവേദം അരിന്ദമഃ
    അർജുനാദ് വേദ വേദജ്ഞാത് സകലം ദിവ്യമാനുഷം
66 വിജ്ഞാനേഷ്വ് അപി ചാസ്ത്രാണാം സൗഷ്ഠവേ ച മഹാബലഃ
    ക്രിയാസ്വ് അപി ച സർവാസു വിശേഷാൻ അഭ്യശിക്ഷയത്
67 ആഗമേ ച പ്രയോഗേ ച ചക്രേ തുല്യം ഇവാത്മനഃ
    തുതോഷ പുത്രം സൗഭദ്രം പ്രേക്ഷമാണോ ധനഞ്ജയഃ
68 സർവസംഹനനോപേതം സർവലക്ഷണലക്ഷിതം
    ദുർധർഷം ഋഷഭസ്കന്ധം വ്യാത്താനനം ഇവോരഗം
69 സിംഹദർപം മഹേഷ്വാസം മത്തമാതംഗവിക്രമം
    മേഘദുന്ദുഭി നിർഘോഷം പൂർണചന്ദ്രനിഭാനനം
70 കൃഷ്ണസ്യ സദൃശം ശൗര്യേ വീര്യേ രൂപേ തഥാകൃതൗ
    ദദർശ പുത്രം ബീഭത്സുർ മഘവാൻ ഇവ തം യഥാ
71 പാഞ്ചാല്യ് അപി ച പഞ്ചഭ്യഃ പതിഭ്യഃ ശുഭലക്ഷണാ
    ലേഭേ പഞ്ച സുതാൻ വീരാഞ് ശുഭാൻ പഞ്ചാചലാൻ ഇവ
72 യുധിഷ്ഠിരാത് പ്രതിവിന്ധ്യം സുത സോമം വൃകോദരാത്
    അർജുനാച് ഛ്രുത കർമാണം ശതാനീകം ച നാകുലിം
73 സഹദേവാച് ഛ്രുത സേനം ഏതാൻ പഞ്ച മഹാരഥാൻ
    പാഞ്ചാലീ സുഷുവേ വീരാൻ ആദിത്യാൻ അദിതിർ യഥാ
74 ശാസ്ത്രതഃ പ്രതിവിന്ധ്യം തം ഊചുർ വിപ്രാ യുധിഷ്ഠിരം
    പരപ്രഹരണ ജ്ഞാനേ പ്രതിവിന്ധ്യോ ഭവത്വ് അയം
75 സുതേ സോമസഹസ്രേ തു സോമാർക സമതേജസം
    സുത സോമം മഹേഷ്വാസം സുഷുവേ ഭീമസേനതഃ
76 ശ്രുതം കർമ മഹത് കൃത്വാ നിവൃത്തേന കിരീടിനാ
    ജാതഃ പുത്രസ് തവേത്യ് ഏവം ശ്രുതകർമാ തതോ ഽഭവത്
77 ശതാനീകസ്യ രാജർഷേഃ കൗരവ്യഃ കുരുനന്ദനഃ
    ചക്രേ പുത്രം സനാമാനം നകുലഃ കീർതിവർധനം
78 തതസ് ത്വ് അജീജനത് കൃഷ്ണാ നക്ഷത്രേ വഹ്നി ദൈവതേ
    സഹദേവാത് സുതം തസ്മാച് ഛ്രുത സേനേതി തം വിദുഃ
79 ഏകവർഷാന്തരാസ് ത്വ് ഏവ ദ്രൗപദേയാ യശസ്വിനഃ
    അന്വജായന്ത രാജേന്ദ്ര പരസ്പരഹിതേ രതാഃ
80 ജാതകർമാണ്യ് ആനുപൂർവ്യാച് ചൂഡോപനയനാനി ച
    ചകാര വിധിവദ് ധൗമ്യസ് തേഷാം ഭരതസത്തമ
81 കൃത്വാ ച വേദാധ്യയനം തതഃ സുചരിതവ്രതാഃ
    ജഗൃഹുഃ സർവം ഇഷ്വസ്ത്രം അർജുനാദ് ദിവ്യമാനുഷം
82 ദേവഗർഭോപമൈഃ പുത്രൈർ വ്യൂഢോരസ്കൈർ മഹാബലൈഃ
    അന്വിതാ രാജശാർദൂല പാണ്ഡവാ മുദം ആപ്നുവൻ