—112—
ക്കലും മറപ്പാതിരിപ്പാൻ പല പ്രകാരത്തിലും കടംപെട്ടവളാകുന്നുവല്ലോ. എ
ങ്കിലും എന്നെപ്പോലെ നിസ്സാരയായ ഒരു പെണ്ണിനു അവന്നു എന്തൊരു സ
ഹായം ചെയ്വാൻ കഴിയും?” എന്നു പറഞ്ഞു കരഞ്ഞു. താൻ പറഞ്ഞതു അവൾക്കു
മനസ്സിലായില്ല എന്നു ജ്ഞാനാഭരണം കണ്ടപ്പോൾ പിന്നെ അതിനെപ്പറ്റി യാ
തൊന്നും വ്യക്തമായി പറയാതെ “നീ എന്റെ മകനെ സ്നേഹിക്കുന്നു എന്നു
ഞാൻ അറിയുന്നു ആ സ്നേഹം നിലനിന്നുപോന്നാൽ മതി” എന്നു മാത്രം പറഞ്ഞു.
അര മണിക്കൂർ നേരത്തോളം ജ്ഞാനാഭരണം കണ്ണു പൂട്ടി കൈകെട്ടി സ്വ
കാൎയ്യമായി പ്രാൎത്ഥിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു. അതിന്റെ ശേഷം കണ്ണു തുറന്നു സുകു
മാരിയോടു “എന്റെ മരണവൎത്തമാനവും എന്റെ മകന്റെ നിമിത്തം എനി
ക്കു മരിപ്പാൻ ആദ്യം ഉണ്ടായ ദുഃഖത്തെയും പിന്നെ എനിക്കുണ്ടായ ആശ്വാസ
ത്തെയും കുറിച്ചും വിവരമായി നീ എന്റെ മകന്നു ഒരു കത്തെഴുതേണം. എ
ങ്കിലും ഞാൻ കണ്ട സ്വപ്നം എഴുതുകയോ നീ അവനെ കാണുംകാലം അതു അ
വനെ അറിയിക്കയോ ചെയ്യരുതു” എന്നു പറഞ്ഞു. ആ സമയം തന്നെ വേദ
ന കുറെ വൎദ്ധിച്ചപ്പോൾ “ദൈവമേ! എന്നെ അധികം പ്രയാസപ്പെടുത്താതെ
ഇവിടെനിന്നു എടുക്കേണമേ” എന്നു ഉറക്കെ പ്രാർത്ഥിച്ചു. പതിവിൽപ്രകാ
രം സായ്വും വന്നു ചില പ്രബോധനകളും ആശ്വാസവാക്കുകളും പറഞ്ഞു ധൈ
ൎയ്യപ്പെടുത്തി പോയി. അവൾ അവിടെ കൂടിയവരോടെല്ലാവരോടും തന്റെ
ഹൃദയാവസ്ഥയെ കുറിച്ചും തന്റെ പ്രത്യാശയെപ്പറ്റിയും അൎദ്ധരാത്രി ആകാറാ
വോളം സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. ഒടുക്കം സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കേ തന്നെ
ഒരു മയക്കം വന്നു. കാൽ മണിക്കൂർ അങ്ങിനെ കിടന്ന ശേഷം അവൾ പറ
ഞ്ഞ പ്രകാരം രാത്രി പന്ത്രണ്ടു മണിക്കു അവൾ തന്റെ നിത്യസ്വസ്ഥതയിലേ
ക്കു പ്രവേശിച്ചു. അവളുടെ ജീവകാലത്തിലൊക്കയും ജനങ്ങൾ അവളെ “സ
മാധാനപുത്രി” എന്നായിരുന്നു വിളിച്ചിരുന്നതു. അതേപ്രാകരം മഹാ സമാ
ധാനത്തോടെ തന്നെ അവൾ ഈ ലോകം വിട്ടു പോകയും ചെയ്തു.
ഈ കഥ ആരംഭിച്ചതു മുതൽ ഈ സംഭവം വരെ പന്ത്രണ്ടു സംവത്സര
ങ്ങൾ മാത്രമേ കഴിഞ്ഞിട്ടുള്ളു എങ്കിലും മാണിക്കം, ജീവി, ചിരഞ്ജീവി, തേജോ
പാലൻ, ജ്ഞാനാഭരണം ഈ അഞ്ചുപേരും മരിച്ചുപോയിരിക്കുന്നു. രണ്ടുപേർ
വാൎദ്ധക്യത്തിലും മദ്ധ്യപ്രായത്തിൽ തന്നെയും ഒരുത്തി ബാല്യത്തിന്റെ ആരംഭ
ത്തിലും ഒരുത്തി മദ്ധ്യപ്രായത്തിൽ തന്നെയും മരിക്കേണ്ടിവന്നിരിക്കുന്നു. സത്യ
ദാസനും സുകുമാരിയും അനാഥക്കുട്ടികാളായിത്തീൎന്നിരിക്കുന്നു. പ്രിയവായന
