ഹിതോപദേശഃ। ൩൫
അന്യച്ച । കമണ്ഡലൂപമോ, മാത്യസ്തനുത്യാഗോബഹുഗ്രഹഃ ।
നൃപതേകിംക്ഷണോമൂൎഖോദരിദ്രഃകിംവരാടകഃ ॥
സഹ്യമാത്യഃ സദാശ്രേയാൻകാകിനീമ്യഃപ്രവൎദ്ധയേൽ।
കോഷഃകോഷവതഃ പ്രാണാഃ പ്രാണാഃ പ്രാണാഃനഭൂപതേഃ ॥
കിഞ്ചാന്യൈൎന്ന കുലാചാരൈഃസേവ്യതാമേതിപൂരുഷഃ।
ധനഹീനഃസ്വപത്ന്യാപിത്യജ്യതേകിംപുനഃപരൈഃ॥
ഏതച്ചരാജ്ഞഃ പ്രധാനം ദൂഷണം ।
അതിവ്യയോ,നപേക്ഷാചതഥാൎജ്ജനമധൎമ്മതഃ।
മോക്ഷണംദൂരസംസ്ഥാനംകോഷവ്യസനമുച്യതേ ॥
യതഃ । ക്ഷിപ്രമായമനാലോച്യവ്യയാനശ്ചസ്വവാഞ്ഛയാ।
പരിക്ഷീയതഏവാസൌധനീവൈശ്രവണോപമഃ ॥
സ്തബ്ധകൎണ്ണോബ്രൂതേ, ശ്രുണുഭ്രാതശ്ചിരാശ്രിതാവേതൌദമനക കരട
കൌസന്ധിവിഗ്രഹകാൎയ്യാധികാരിണൌച കദാചിദൎത്ഥാധികാരേന
നിയോക്തവ്യൌ । അപരഞ്ചനിയോഗപ്രസ്താവേയന്മയാശ്രുതംതൽ
കഥ്യതേ ।
ബ്രാഹ്മണഃക്ഷത്രിയോബന്ധുൎന്നാധികാരേപ്രശസ്യതേ।
ബ്രാഹ്മണഃസിദ്ധമപ്യൎത്ഥംകൃഛ്രേണാപിനയഛതി ॥
നിയുക്തഃക്ഷത്രിയോദ്രവ്യേഖഡ്ഗംദൎശയതേധ്രുവം ।
സൎവ്വ സ്വംഗ്രസതേബന്ധുരാക്രമ്യജ്ഞാതിഭാവതഃ ॥
അപരാധേപിനിഃശങ്കോനിയോഗീചിരസേവകഃ।
സസ്വാമിനമവാജ്ഞായചരേച്ചനിരവഗ്രഹഃ ॥
ഉപകൎത്താധികാരസ്ഥഃസ്വാപരാധംനമന്യതേ ।
ഉപകാരം ധ്വജീകൃത്യസൎവ്വമേവാവലുമ്പതി ॥
ഉപാംശുക്രോഡിതോ, മാത്യഃസ്വയംരാജായതേ യതഃ ।
ആവജ്ഞാക്രിയതേതേനസദാപരിചയാൽധ്രുവം ॥
അന്തൎദ്ദുഷ്ടഃക്ഷമായുക്തഃസൎവ്വാനൎത്ഥകരഃകില ।
ശകുനിഃശകടാരശ്ചദൃഷ്ടാന്താവത്രഭൂപതേ ॥
സദാമാത്യോനസാധ്യസ്സ്യാൽ സമൃദ്ധഃസൎവ്വ എവഹി ।
സിദ്ധാനാമയമാദേശഋദ്ധിശ്ചിത്തവികാരിണീ ॥
പ്രാപ്താൎത്ഥഗ്രഹണം ദ്രവ്യപരീവൎത്തോ,നുരോധനം ।
ഉപേക്ഷാബുദ്ധിഹീനത്വംഭോഗോമാത്യസ്യദൂഷണം ॥
നിയോഗ്യാൎത്ഥഗ്രഹോപായോരാജ്ഞാം നിത്യപരീക്ഷണം।
പ്രതിപത്തി പ്രദാനശ്ചതഥാകൎമ്മവിപൎയ്യയഃ॥
നിപീഡിതാവമന്ത്യുച്ചൈരന്തഃസാരംമഹീപതേ।
ദുഷ്ടവ്രണാഇവപ്രായോഭവന്തിഹിനിയോഗിനഃ ॥
മുഹുൎന്നിയോഗിനോബോധ്യവസുധായാമഹീപതേ ।
സകൃൽകിംപീഡിതസ്നാനവസ്ത്രംമുഞ്ചേൽ ഭൂതംപയഃ ॥
എതൽസൎവ്വം യഥാവസരംജ്ഞാത്വാവ്യവഹൎത്തവ്യം । സിഹോബ്രൂതേ,
അസ്തിതാവദേവംകിന്തുഏതൌസൎവ്വഥാനമമവചനകാരിണൌ । സ്ത
E2
