ഉപനിഷത്തുകൾ/ശ്വേതാശ്വതരോപനിഷദ്
| ശ്വേതാശ്വതരോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ |
ശ്വേതാശ്വതരോപനിഷത്
[തിരുത്തുക]
ഓം സഹനാവവതു . സഹ നൗ ഭുനക്തു . സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ .
തേജസ്വി നാവധീതമസ്തു . മാ വിദ്വിഷാവഹൈ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
പ്രഥമോഽധ്യായഃ .
ഹരിഃ ഓം .. ബ്രഹ്മവാദിനോ വദന്തി .
കിം കാരണം ബ്രഹ്മ കുതഃ സ്മ ജാതാ
ജീവാമ കേന ക്വ ച സമ്പ്രതിഷ്ഠാ .
അധിഷ്ഠിതാഃ കേന സുഖേതരേഷു
വർതാമഹേ ബ്രഹ്മവിദോ വ്യവസ്ഥാം .. 1..
കാലഃ സ്വഭാവോ നിയതിര്യദൃച്ഛാ
ഭൂതാനി യോനിഃ പുരുഷ ഇതി ചിന്ത്യാ .
സംയോഗ ഏഷാം ന ത്വാത്മഭാവാ-
ദാത്മാപ്യനീശഃ സുഖദുഃഖഹേതോഃ .. 2..
തേ ധ്യാനയോഗാനുഗതാ അപശ്യൻ
ദേവാത്മശക്തിം സ്വഗുണൈർനിഗൂഢാം .
യഃ കാരണാനി നിഖിലാനി താനി
കാലാത്മയുക്താന്യധിതിഷ്ഠത്യേകഃ .. 3..
തമേകനേമിം ത്രിവൃതം ഷോഡശാന്തം
ശതാർധാരം വിംശതിപ്രത്യരാഭിഃ .
അഷ്ടകൈഃ ഷഡ്ഭിർവിശ്വരൂപൈകപാശം
ത്രിമാർഗഭേദം ദ്വിനിമിത്തൈകമോഹം .. 4..
പഞ്ചസ്രോതോംബും പഞ്ചയോന്യുഗ്രവക്രാം
പഞ്ചപ്രാണോർമിം പഞ്ചബുദ്ധ്യാദിമൂലാം .
പഞ്ചാവർതാം പഞ്ചദുഃഖൗഘവേഗാം
പഞ്ചാശദ്ഭേദാം പഞ്ചപർവാമധീമഃ .. 5..
സർവാജീവേ സർവസംസ്ഥേ ബൃഹന്തേ
അസ്മിൻ ഹംസോ ഭ്രാമ്യതേ ബ്രഹ്മചക്രേ .
പൃഥഗാത്മാനം പ്രേരിതാരം ച മത്വാ
ജുഷ്ടസ്തതസ്തേനാമൃതത്വമേതി .. 6..
ഉദ്ഗീതമേതത്പരമം തു ബ്രഹ്മ
തസ്മിംസ്ത്രയം സുപ്രതിഷ്ഠാഽക്ഷരം ച .
അത്രാന്തരം ബ്രഹ്മവിദോ വിദിത്വാ
ലീനാ ബ്രഹ്മണി തത്പരാ യോനിമുക്താഃ .. 7..
സംയുക്തമേതത് ക്ഷരമക്ഷരം ച
വ്യക്താവ്യക്തം ഭരതേ വിശ്വമീശഃ .
അനീശശ്ചാത്മാ ബധ്യതേ ഭോക്തൃ-
ഭാവാജ് ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ .. 8..
ജ്ഞാജ്ഞൗ ദ്വാവജാവീശനീശാവജാ
ഹ്യേകാ ഭോക്തൃഭോഗ്യാർഥയുക്താ .
അനന്തശ്ചാത്മാ വിശ്വരൂപോ ഹ്യകർതാ
ത്രയം യദാ വിന്ദതേ ബ്രഹ്മമേതത് .. 9..
ക്ഷരം പ്രധാനമമൃതാക്ഷരം ഹരഃ
ക്ഷരാത്മാനാവീശതേ ദേവ ഏകഃ .
തസ്യാഭിധ്യാനാദ്യോജനാത്തത്ത്വ-
ഭാവാത് ഭൂയശ്ചാന്തേ വിശ്വമായാനിവൃത്തിഃ .. 10..
ജ്ഞാത്വാ ദേവം സർവപാശാപഹാനിഃ
ക്ഷീണൈഃ വലേശേർജന്മമൃത്യുപ്രഹാണിഃ .
തസ്യാഭിധ്യാനാത്തൃതീയം ദേഹഭേദേ
വിശ്വൈശ്വര്യം കേവല ആപ്തകാമഃ .. 11..
ഏതജ്ജ്ഞേയം നിത്യമേവാത്മസംസ്ഥം
നാതഃ പരം വേദിതവ്യം ഹി കിഞ്ചിത് .
ഭോക്താ ഭോഗ്യം പ്രേരിതാരം ച മത്വാ
സർവം പ്രോക്തം ത്രിവിധം ബ്രഹ്മമേതത് .. 12..
വഹ്നേര്യഥാ യോനിഗതസ്യ മൂർതിനർ
ദൃശ്യതേ നൈവ ച ലിംഗനാശഃ .
സ ഭൂയ ഏവേന്ധനയോനിഗൃഹ്യ-
സ്തദ്വോഭയം വൈ പ്രണവേന ദേഹേ .. 13..
സ്വദേഹമരണിം കൃത്വാ പ്രണവം ചോത്തരാരണിം .
ധ്യാനനിർമഥനാഭ്യാസാദേവം പശ്യന്നിഗൂഢവത് .. 14..
തിലേഷു തൈലം ദധിനീവ സർപി-
രാപഃ സ്രോതഃസ്വരണീഷു ചാഗ്നിഃ .
ഏവമാത്മാഽത്മനി ഗൃഹ്യതേഽസൗ
സത്യേനൈനം തപസായോഽനുപശ്യതി .. 15..
സർവവ്യാപിനമാത്മാനം ക്ഷീരേ സർപിരിവാർപിതം .
ആത്മവിദ്യാതപോമൂലം തദ്ബ്രഹ്മോപനിഷത് പരം .. 16..
ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ .
യുഞ്ജാനഃ പ്രഥമം മനസ്തത്ത്വായ സവിതാ ധിയഃ .
അഗ്നേർജ്യോതിർനിചായ്യ പൃഥിവ്യാ അധ്യാഭരത് .. 1..
യുക്തേന മനസാ വയം ദേവസ്യ സവിതുഃ സവേ .
സുവർഗേയായ ശക്ത്യാ .. 2..
യുക്ത്വായ മനസാ ദേവാൻ സുവര്യതോ ധിയാ ദിവം .
ബൃഹജ്ജ്യോതിഃ കരിഷ്യതഃ സവിതാ പ്രസുവാതി താൻ .. 3..
യുഞ്ജതേ മന ഉത യുഞ്ജതേ ധിയോ
വിപ്രാ വിപ്രസ്യ ബൃഹതോ വിപശ്ചിതഃ .
വി ഹോത്രാ ദധേ വയുനാവിദേക
ഇന്മഹീ ദേവസ്യ സവിതുഃ പരിഷ്ടുതിഃ .. 4..
യുജേ വാം ബ്രഹ്മ പൂർവ്യം നമോഭിർവിശ്ലോക
ഏതു പഥ്യേവ സൂരേഃ .
ശൃണ്വന്തു വിശ്വേ അമൃതസ്യ പുത്രാ ആ യേ
ധാമാനി ദിവ്യാനി തസ്ഥുഃ .. 5..
അഗ്നിര്യത്രാഭിമഥ്യതേ വായുര്യത്രാധിരുധ്യതേ .
സോമോ യത്രാതിരിച്യതേ തത്ര സഞ്ജായതേ മനഃ .. 6..
സവിത്രാ പ്രസവേന ജുഷേത ബ്രഹ്മ പൂർവ്യം .
യത്ര യോനിം കൃണവസേ ന ഹി തേ പൂർതമക്ഷിപത് .. 7..
ത്രിരുന്നതം സ്ഥാപ്യ സമം ശരീരം
ഹൃദീന്ദ്രിയാണി മനസാ സന്നിവേശ്യ .
ബ്രഹ്മോഡുപേന പ്രതരേത വിദ്വാൻ
സ്രോതാംസി സർവാണി ഭയാനകാനി .. 8..
പ്രാണാൻ പ്രപീഡ്യേഹ സംയുക്തചേഷ്ടഃ
ക്ഷീണേ പ്രാണേ നാസികയോച്ഛ്വസീത .
ദുഷ്ടാശ്വയുക്തമിവ വാഹമേനം
വിദ്വാൻ മനോ ധാരയേതാപ്രമത്തഃ .. 9..
സമേ ശുചൗ ശർകരാവഹ്നിവാലികാ-
വിവർജിതേ ശബ്ദജലാശ്രയാദിഭിഃ .
മനോനുകൂലേ ന തു ചക്ഷുപീഡനേ
ഗുഹാനിവാതാശ്രയണേ പ്രയോജയേത് .. 10..
നീഹാരധൂമാർകാനിലാനലാനാം
ഖദ്യോതവിദ്യുത്സ്ഫടികശശീനാം .
ഏതാനി രൂപാണി പുരഃസരാണി
ബ്രഹ്മണ്യഭിവ്യക്തികരാണി യോഗേ .. 11..
പൃഥിവ്യപ്തേജോഽനിലഖേ സമുത്ഥിതേ
പഞ്ചാത്മകേ യോഗഗുണേ പ്രവൃത്തേ .
ന തസ്യ രോഗോ ന ജരാ ന മൃത്യുഃ
പ്രാപ്തസ്യ യോഗാഗ്നിമയം ശരീരം .. 12..
ലഘുത്വമാരോഗ്യമലോലുപത്വം
വർണപ്രസാദഃ സ്വരസൗഷ്ഠവം ച .
ഗന്ധഃ ശുഭോ മൂത്രപുരീഷമൽപം
യോഗപ്രവൃത്തിം പ്രഥമാം വദന്തി .. 13..
യഥൈവ ബിംബം മൃദയോപലിപ്തം
തേജോമയം ഭ്രാജതേ തത് സുധാന്തം .
തദ്വാഽഽത്മതത്ത്വം പ്രസമീക്ഷ്യ ദേഹീ
ഏകഃ കൃതാർഥോ ഭവതേ വീതശോകഃ .. 14..
യദാത്മതത്ത്വേന തു ബ്രഹ്മതത്ത്വം
ദീപോപമേനേഹ യുക്തഃ പ്രപശ്യേത് .
അജം ധ്രുവം സർവതത്ത്വൈർവിശുദ്ധം
ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാപൈഃ .. 15..
ഏഷോ ഹ ദേവഃ പ്രദിശോഽനു സർവാഃ .
പൂർവോ ഹ ജാതഃ സ ഉ ഗർഭേ അന്തഃ .
സ ഏവ ജാതഃ സ ജനിഷ്യമാണഃ
പ്രത്യങ് ജനാസ്തിഷ്ഠതി സർവതോമുഖഃ .. 16..
യോ ദേവോ അഗ്നൗ യോഽപ്സു
യോ വിശ്വം ഭുവനമാവിവേശ .
യ ഓഷധീഷു യോ വനസ്പതിഷു
തസ്മൈ ദേവായ നമോ നമഃ .. 17..
തൃതീയോഽധ്യായഃ .
യ ഏകോ ജാലവാനീശത ഈശനീഭിഃ
സർവാംല്ലോകാനീശത ഈശനീഭിഃ .
യ ഏവൈക ഉദ്ഭവേ സംഭവേ ച
യ ഏതദ് വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവന്തി .. 1..
ഏകോ ഹി രുദ്രോ ന ദ്വിതീയായ തസ്ഥു-
ര്യ ഇമാംല്ലോകാനീശത ഈശനീഭിഃ .
പ്രത്യങ് ജനാസ്തിഷ്ഠതി സഞ്ചുകോചാന്തകാലേ
സംസൃജ്യ വിശ്വാ ഭുവനാനി ഗോപാഃ .. 2..
വിശ്വതശ്ചക്ഷുരുത വിശ്വതോമുഖോ
വിശ്വതോബാഹുരുത വിശ്വതസ്പാത് .
സം ബാഹുഭ്യാം ധമതി സമ്പതത്രൈ-
ർദ്യാവാഭൂമീ ജനയൻ ദേവ ഏകഃ .. 3..
യോ ദേവാനാം പ്രഭവശ്ചോദ്ഭവശ്ച
വിശ്വാധിപോ രുദ്രോ മഹർഷിഃ .
ഹിരണ്യഗർഭം ജനയാമാസ പൂർവം
സ നോ ബുദ്ധ്യാ ശുഭയാ സംയുനക്തു .. 4..
യാ തേ രുദ്ര ശിവാ തനൂരഘോരാഽപാപകാശിനീ .
തയാ നസ്തനുവാ ശന്തമയാ ഗിരിശന്താഭിചാകശീഹി .. 5..
യാഭിഷും ഗിരിശന്ത ഹസ്തേ ബിഭർഷ്യസ്തവേ .
ശിവാം ഗിരിത്ര താം കുരു മാ ഹിംസീഃ പുരുഷം ജഗത് .. 6..
തതഃ പരം ബ്രഹ്മ പരം ബൃഹന്തം
യഥാനികായം സർവഭൂതേഷു ഗൂഢം .
വിശ്വസ്യൈകം പരിവേഷ്ടിതാര-
മീശം തം ജ്ഞാത്വാഽമൃതാ ഭവന്തി .. 7..
വേദാഹമേതം പുരുഷം മഹാന്ത-
മാദിത്യവർണം തമസഃ പരസ്താത് .
തമേവ വിദിത്വാതിമൃത്യുമേതി
നാന്യഃ പന്ഥാ വിദ്യതേഽയനായ .. 8..
യസ്മാത് പരം നാപരമസ്തി കിഞ്ചിദ്യ-
സ്മാന്നണീയോ ന ജ്യായോഽസ്തി കശ്ചിത് .
വൃക്ഷ ഇവ സ്തബ്ധോ ദിവി തിഷ്ഠത്യേക-
സ്തേനേദം പൂർണം പുരുഷേണ സർവം .. 9..
തതോ യദുത്തരതതം തദരൂപമനാമയം .
യ ഏതദ്വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവന്തി അഥേതരേ ദുഃഖമേവാപിയന്തി .. 10..
സർവാനന ശിരോഗ്രീവഃ സർവഭൂതഗുഹാശയഃ .
സർവവ്യാപീ സ ഭഗവാംസ്തസ്മാത് സർവഗതഃ ശിവഃ .. 11..
മഹാൻ പ്രഭുർവൈ പുരുഷഃ സത്വസ്യൈഷ പ്രവർതകഃ .
സുനിർമലാമിമാം പ്രാപ്തിമീശാനോ ജ്യോതിരവ്യയഃ .. 12..
അംഗുഷ്ഠമാത്രഃ പുരുഷോഽന്തരാത്മാ
സദാ ജനാനാം ഹൃദയേ സന്നിവിഷ്ടഃ .
ഹൃദാ മനീഷാ മനസാഭിക്ലൃപ്തോ
യ ഏതദ് വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവന്തി .. 13..
സഹസ്രശീർഷാ പുരുഷഃ സഹസ്രാക്ഷഃ സഹസ്രപാത് .
സ ഭൂമിം വിശ്വതോ വൃത്വാ അത്യതിഷ്ഠദ്ദശാംഗുലം .. 14..
പുരുഷ ഏവേദം ̐ സർവം യദ് ഭൂതം യച്ച ഭവ്യം .
ഉതാമൃതത്വസ്യേശാനോ യദന്നേനാതിരോഹതി .. 15..
സർവതഃ പാണിപാദം തത് സർവതോഽക്ഷിശിരോമുഖം .
സർവതഃ ശ്രുതിമല്ലോകേ സർവമാവൃത്യ തിഷ്ഠതി .. 16..
സർവേന്ദ്രിയഗുണാഭാസം സർവേന്ദ്രിയവിവർജിതം .
സർവസ്യ പ്രഭുമീശാനം സർവസ്യ ശരണം സുഹൃത് .. 17..
നവദ്വാരേ പുരേ ദേഹീ ഹംസോ ലേലായതേ ബഹിഃ .
വശീ സർവസ്യ ലോകസ്യ സ്ഥാവരസ്യ ചരസ്യ ച .. 18..
അപാണിപാദോ ജവനോ ഗ്രഹീതാ
പശ്യത്യചക്ഷുഃ സ ശൃണോത്യകർണഃ .
സ വേത്തി വേദ്യം ന ച തസ്യാസ്തി വേത്താ
തമാഹുരഗ്ര്യം പുരുഷം മഹാന്തം .. 19..
അണോരണീയാൻ മഹതോ മഹീയാ-
നാത്മാ ഗുഹായാം നിഹിതോഽസ്യ ജന്തോഃ .
തമക്രതുഃ പശ്യതി വീതശോകോ
ധാതുഃ പ്രസാദാന്മഹിമാനമീശം .. 20..
വേദാഹമേതമജരം പുരാണം
സർവാത്മാനം സർവഗതം വിഭുത്വാത് .
ജന്മനിരോധം പ്രവദന്തി യസ്യ
ബ്രഹ്മവാദിനോ ഹി പ്രവദന്തി നിത്യം .. 21..
ചതുർഥോഽധ്യായഃ .
യ ഏകോഽവർണോ ബഹുധാ ശക്തിയോഗാദ്
വരണാനനേകാൻ നിഹിതാർഥോ ദധാതി .
വിചൈതി ചാന്തേ വിശ്വമാദൗ ച ദേവഃ
സ നോ ബുദ്ധ്യാ ശുഭയാ സംയുനക്തു .. 1..
തദേവാഗ്നിസ്തദാദിത്യ-
സ്തദ്വായുസ്തദു ചന്ദ്രമാഃ .
തദേവ ശുക്രം തദ് ബ്രഹ്മ
തദാപസ്തത് പ്രജാപതിഃ .. 2..
ത്വം സ്ത്രീ പുമാനസി
ത്വം കുമാര ഉത വാ കുമാരീ .
ത്വം ജീർണോ ദണ്ഡേന വഞ്ചസി
ത്വം ജാതോ ഭവസി വിശ്വതോമുഖഃ .. 3..
നീലഃ പതംഗോ ഹരിതോ ലോഹിതാക്ഷ-
സ്തഡിദ്ഗർഭ ഋതവഃ സമുദ്രാഃ .
അനാദിമത് ത്വം വിഭുത്വേന വർതസേ
യതോ ജാതാനി ഭുവനാനി വിശ്വാ .. 4..
അജാമേകാം ലോഹിതശുക്ലകൃഷ്ണാം
ബഹ്വീഃ പ്രജാഃ സൃജമാനാം സരൂപാഃ .
അജോ ഹ്യേകോ ജുഷമാണോഽനുശേതേ
ജഹാത്യേനാം ഭുക്തഭോഗാമജോഽന്യഃ .. 5..
ദ്വാ സുപർണാ സയുജാ സഖായാ
സമാനം വൃക്ഷം പരിഷസ്വജാതേ .
തയോരന്യഃ പിപ്പലം സ്വാദ്വത്ത്യന-
ശ്നന്നന്യോ അഭിചാകശീതി .. 6..
സമാനേ വൃക്ഷേ പുരുഷോ നിമഗ്നോഽ-
നീശയാ ശോചതി മുഹ്യമാനഃ .
ജുഷ്ടം യദാ പശ്യത്യന്യമീശമസ്യ
മഹിമാനമിതി വീതശോകഃ .. 7..
ഋചോ അക്ഷരേ പരമേ വ്യോമൻ
യസ്മിന്ദേവാ അധി വിശ്വേ നിഷേദുഃ .
യസ്തം ന വേദ കിമൃചാ കരിഷ്യതി
യ ഇത്തദ്വിദുസ്ത ഇമേ സമാസതേ .. 8..
ഛന്ദാംസി യജ്ഞാഃ ക്രതവോ വ്രതാനി
ഭൂതം ഭവ്യം യച്ച വേദാ വദന്തി .
അസ്മാൻ മായീ സൃജതേ വിശ്വമേത-
ത്തസ്മിംശ്ചാന്യോ മായയാ സന്നിരുദ്ധഃ .. 9..
മായാം തു പ്രകൃതിം വിദ്യാന്മായിനം ച മഹേശ്വരം .
തസ്യവയവഭൂതൈസ്തു വ്യാപ്തം സർവമിദം ജഗത് .. 10..
യോ യോനിം യോനിമധിതിഷ്ഠത്യേകോ
യസ്മിന്നിദ.ം സം ച വിചൈതി സർവം .
തമീശാനം വരദം ദേവമീഡ്യം
നിചായ്യേമാം ശാന്തിമത്യന്തമേതി .. 11..
യോ ദേവാനാം പ്രഭവശ്ചോദ്ഭവശ്ച
വിശ്വാധിപോ രുദ്രോ മഹർഷിഃ .
ഹിരണ്യഗർഭം പശ്യത ജായമാനം
സ നോ ബുദ്ധ്യാ ശുഭയാ സംയുനക്തു .. 12..
യോ ദേവാനാമധിപോ
യസ്മിന്ല്ലോകാ അധിശ്രിതാഃ .
യ ഈശേ അസ്യ ദ്വിപദശ്ചതുഷ്പദഃ
കസ്മൈ ദേവായ ഹവിഷാ വിധേമ .. 13..
സൂക്ഷ്മാതിസൂക്ഷ്മം കലിലസ്യ മധ്യേ
വിശ്വസ്യ സ്രഷ്ഠാരമനേകരൂപം .
വിശ്വസ്യൈകം പരിവേഷ്ടിതാരം
ജ്ഞാത്വാ ശിവം ശാന്തിമത്യന്തമേതി .. 14..
സ ഏവ കാലേ ഭുവനസ്യ ഗോപ്താ
വിശ്വാധിപഃ സർവഭൂതേഷു ഗൂഢഃ .
യസ്മിൻ യുക്താ ബ്രഹ്മർഷയോ ദേവതാശ്ച
തമേവം ജ്ഞാത്വാ മൃത്യുപാശാംശ്ഛിനത്തി .. 15..
ഘൃതാത് പരം മണ്ഡമിവാതിസൂക്ഷ്മം
ജ്ഞാത്വാ ശിവം സർവഭൂതേഷു ഗൂഢം .
വിശ്വസ്യൈകം പരിവേഷ്ടിതാരം
ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ .. 16..
ഏഷ ദേവോ വിശ്വകർമാ മഹാത്മാ
സദാ ജനാനാം ഹൃദയേ സന്നിവിഷ്ടഃ .
ഹൃദാ മനീഷാ മനസാഭിക്ലൃപ്തോ
യ ഏതദ് വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവന്തി .. 17..
യദാഽതമസ്താന്ന ദിവാ ന രാത്രിഃ
ന സന്നചാസച്ഛിവ ഏവ കേവലഃ .
തദക്ഷരം തത് സവിതുർവരേണ്യം
പ്രജ്ഞാ ച തസ്മാത് പ്രസൃതാ പുരാണീ .. 18..
നൈനമൂർധ്വം ന തിര്യഞ്ചം
ന മധ്യേ ന പരിജഗ്രഭത് .
ന തസ്യ പ്രതിമാ അസ്തി
യസ്യ നാമ മഹദ് യശഃ .. 19..
ന സന്ദൃശേ തിഷ്ഠതി രൂപമസ്യ
ന ചക്ഷുഷാ പശ്യതി കശ്ചനൈനം .
ഹൃദാ ഹൃദിസ്ഥം മനസാ യ ഏന-
മേവം വിദുരമൃതാസ്തേ ഭവന്തി .. 20..
അജാത ഇത്യേവം കശ്ചിദ്ഭീരുഃ പ്രപദ്യതേ .
രുദ്ര യത്തേ ദക്ഷിണം മുഖം തേന മാം പാഹി നിത്യം .. 21..
മാ നസ്തോകേ തനയേ മാ ന ആയുഷി
മാ നോ ഗോഷു മാ ന അശ്വേഷു രീരിഷഃ .
വീരാൻ മാ നോ രുദ്ര ഭാമിതോ
വധീർഹവിഷ്മന്തഃ സദാമിത് ത്വാ ഹവാമഹേ .. 22..
പഞ്ചമോഽധ്യായഃ .
ദ്വേ അക്ഷരേ ബ്രഹ്മപരേ ത്വനന്തേ
വിദ്യാവിദ്യേ നിഹിതേ യത്ര ഗൂഢേ .
ക്ഷരം ത്വവിദ്യാ ഹ്യമൃതം തു വിദ്യാ
വിദ്യാവിദ്യേ ഈശതേ യസ്തു സോഽന്യഃ .. 1..
യോ യോനിം യോനിമധിതിഷ്ഠത്യേകോ
വിശ്വാനി രൂപാണി യോനീശ്ച സർവാഃ .
ഋഷിം പ്രസൂതം കപിലം യസ്തമഗ്രേ
ജ്ഞാനൈർബിഭർതി ജായമാനം ച പശ്യേത് .. 2..
ഏകൈക ജാലം ബഹുധാ വികുർവ-
ന്നസ്മിൻ ക്ഷേത്രേ സംഹരത്യേഷ ദേവഃ .
ഭൂയഃ സൃഷ്ട്വാ പതയസ്തഥേശഃ
സർവാധിപത്യം കുരുതേ മഹാത്മാ .. 3..
സർവാ ദിശ ഊർധ്വമധശ്ച തിര്യക്
പ്രകാശയൻ ഭ്രാജതേ യദ്വനഡ്വാൻ .
ഏവം സ ദേവോ ഭഗവാൻ വരേണ്യോ
യോനിസ്വഭാവാനധിതിഷ്ഠത്യേകഃ .. 4..
യച്ച സ്വഭാവം പചതി വിശ്വയോനിഃ
പാച്യാംശ്ച സർവാൻ പരിണാമയേദ് യഃ .
സർവമേതദ് വിശ്വമധിതിഷ്ഠത്യേകോ
ഗുണാംശ്ച സർവാൻ വിനിയോജയേദ് യഃ .. 5..
തദ് വേദഗുഹ്യോപനിഷത്സു ഗൂഢം
തദ് ബ്രഹ്മാ വേദതേ ബ്രഹ്മയോനിം .
യേ പൂർവം ദേവാ ഋഷയശ്ച തദ് വിദു-
സ്തേ തന്മയാ അമൃതാ വൈ ബഭൂവുഃ ..6..
ഗുണാന്വയോ യഃ ഫലകർമകർതാ
കൃതസ്യ തസ്യൈവ സ ചോപഭോക്താ .
സ വിശ്വരൂപസ്ത്രിഗുണസ്ത്രിവർത്മാ
പ്രാണാധിപഃ സഞ്ചരതി സ്വകർമഭിഃ .. 7..
അംഗുഷ്ഠമാത്രോ രവിതുല്യരൂപഃ
സങ്കൽപാഹങ്കാരസമന്വിതോ യഃ .
ബുദ്ധേർഗുണേനാത്മഗുണേന ചൈവ
ആരാഗ്രമാത്രോഽപ്യപരോഽപി ദൃഷ്ടഃ .. 8..
ബാലാഗ്രശതഭാഗസ്യ ശതധാ കൽപിതസ്യ ച .
ഭാഗോ ജീവഃ സ വിജ്ഞേയഃ സ ചാനന്ത്യായ കൽപതേ .. 9..
നൈവ സ്ത്രീ ന പുമാനേഷ ന ചൈവായം നപുംസകഃ .
യദ്യച്ഛരീരമാദത്തേ തേനേ തേനേ സ യുജ്യതേ .. 10..
സങ്കൽപനസ്പർശനദൃഷ്ടിമോഹൈ-
ർഗ്രാസാംബുവൃഷ്ട്യാത്മവിവൃദ്ധിജന്മ .
കർമാനുഗാന്യനുക്രമേണ ദേഹീ
സ്ഥാനേഷു രൂപാണ്യഭിസമ്പ്രപദ്യതേ .. 11..
സ്ഥൂലാനി സൂക്ഷ്മാണി ബഹൂനി ചൈവ
രൂപാണി ദേഹീ സ്വഗുണൈർവൃണോതി .
ക്രിയാഗുണൈരാത്മഗുണൈശ്ച തേഷാം
സംയോഗഹേതുരപരോഽപി ദൃഷ്ടഃ .. 12..
അനാദ്യനന്തം കലിലസ്യ മധ്യേ
വിശ്വസ്യ സ്രഷ്ഠാരമനേകരൂപം .
വിശ്വസ്യൈകം പരിവേഷ്ടിതാരം
ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ .. 13..
ഭാവഗ്രാഹ്യമനീഡാഖ്യം ഭാവാഭാവകരം ശിവം .
കലാസർഗകരം ദേവം യേ വിദുസ്തേ ജഹുസ്തനും .. 14..
ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ .
സ്വഭാവമേകേ കവയോ വദന്തി
കാലം തഥാന്യേ പരിമുഹ്യമാനാഃ .
ദേവസ്യൈഷ മഹിമാ തു ലോകേ
യേനേദം ഭ്രാമ്യതേ ബ്രഹ്മചക്രം .. 1..
യേനാവൃതം നിത്യമിദം ഹി സർവം ജ്ഞഃ
കാലകാരോ ഗുണീ സർവവിദ് യഃ .
തേനേശിതം കർമ വിവർതതേ ഹ
പൃഥിവ്യപ്തേജോനിലഖാനി ചിന്ത്യം .. 2..
തത്കർമ കൃത്വാ വിനിവർത്യ ഭൂയ-
സ്തത്ത്വസ്യ താവേന സമേത്യ യോഗം .
ഏകേന ദ്വാഭ്യാം ത്രിഭിരഷ്ടഭിർവാ
കാലേന ചൈവാത്മഗുണൈശ്ച സൂക്ഷ്മൈഃ .. 3..
ആരഭ്യ കർമാണി ഗുണാന്വിതാനി
ഭാവാംശ്ച സർവാൻ വിനിയോജയേദ്യഃ .
തേഷാമഭാവേ കൃതകർമനാശഃ
കർമക്ഷയേ യാതി സ തത്ത്വതോഽന്യഃ .. 4..
ആദിഃ സ സംയോഗനിമിത്തഹേതുഃ
പരസ്ത്രികാലാദകലോഽപി ദൃഷ്ടഃ .
തം വിശ്വരൂപം ഭവഭൂതമീഡ്യം
ദേവം സ്വചിത്തസ്ഥമുപാസ്യ പൂർവം .. 5..
സ വൃക്ഷകാലാകൃതിഭിഃ പരോഽന്യോ
യസ്മാത് പ്രപഞ്ചഃ പരിവർതതേഽയം .
ധർമാവഹം പാപനുദം ഭഗേശം
ജ്ഞാത്വാത്മസ്ഥമമൃതം വിശ്വധാമ .. 6..
തമീശ്വരാണാം പരമം മഹേശ്വരം
തം ദേവതാനാം പരമം ച ദൈവതം .
പതിം പതീനാം പരമം പരസ്താദ്-
വിദാമ ദേവം ഭുവനേശമീഡ്യം .. 7..
ന തസ്യ കാര്യം കരണം ച വിദ്യതേ
ന തത്സമശ്ചാഭ്യധികശ്ച ദൃശ്യതേ .
പരാസ്യ ശക്തിർവിവിധൈവ ശ്രൂയതേ
സ്വാഭാവികീ ജ്ഞാനബലക്രിയാ ച .. 8..
ന തസ്യ കശ്ചിത് പതിരസ്തി ലോകേ
ന ചേശിതാ നൈവ ച തസ്യ ലിംഗം .
സ കാരണം കരണാധിപാധിപോ
ന ചാസ്യ കശ്ചിജ്ജനിതാ ന ചാധിപഃ .. 9..
യസ്തന്തുനാഭ ഇവ തന്തുഭിഃ പ്രധാനജൈഃ സ്വഭാവതഃ .
ദേവ ഏകഃ സ്വമാവൃണോതി സ നോ ദധാതു ബ്രഹ്മാപ്യയം .. 10..
ഏകോ ദേവഃ സർവഭൂതേഷു ഗൂഢഃ
സർവവ്യാപീ സർവഭൂതാന്തരാത്മാ.
കർമാധ്യക്ഷഃ സർവഭൂതാധിവാസഃ
സാക്ഷീ ചേതാ കേവലോ നിർഗുണശ്ച .. 11..
ഏകോ വശീ നിഷ്ക്രിയാണാം ബഹൂനാ-
മേകം ബീജം ബഹുധാ യഃ കരോതി .
തമാത്മസ്ഥം യേഽനുപശ്യന്തി ധീരാ-
സ്തേഷാം സുഖം ശാശ്വതം നേതരേഷാം .. 12..
നിത്യോ നിത്യാനാം ചേതനശ്ചേതനാനാ-
മേകോ ബഹൂനാം യോ വിദധാതി കാമാൻ .
തത്കാരണം സാംഖ്യയോഗാധിഗമ്യം
ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ .. 13..
ന തത്ര സൂര്യോ ഭാതി ന ചന്ദ്രതാരകം
നേമാ വിദ്യുതോ ഭാന്തി കുതോഽയമഗ്നിഃ .
തമേവ ഭാന്തമനുഭാതി സർവം
തസ്യ ഭാസാ സർവമിദം വിഭാതി .. 14..
ഏകോ ഹംസഃ ഭുവനസ്യാസ്യ മധ്യേ
സ ഏവാഗ്നിഃ സലിലേ സംനിവിഷ്ടഃ .
തമേവ വിദിത്വാ അതിമൃത്യുമേതി
നാന്യഃ പന്ഥാ വിദ്യതേഽയനായ .. 15..
സ വിശ്വകൃദ് വിശ്വവിദാത്മയോനി-
ർജ്ഞഃ കാലകാലോ ഗുണീ സർവവിദ് യഃ .
പ്രധാനക്ഷേത്രജ്ഞപതിർഗുണേശഃ
സംസാരമോക്ഷസ്ഥിതിബന്ധഹേതുഃ .. 16..
സ തന്മയോ ഹ്യമൃത ഈശസംസ്ഥോ
ജ്ഞഃ സർവഗോ ഭുവനസ്യാസ്യ ഗോപ്താ .
യ ഈശേഽസ്യ ജഗതോ നിത്യമേവ
നാന്യോ ഹേതുർവിദ്യത ഈശനായ .. 17..
യോ ബ്രഹ്മാണം വിദധാതി പൂർവം
യോ വൈ വേദാംശ്ച പ്രഹിണോതി തസ്മൈ .
തം ഹ ദേവം ആത്മബുദ്ധിപ്രകാശം
മുമുക്ഷുർവൈ ശരണമഹം പ്രപദ്യേ .. 18..
നിഷ്കലം നിഷ്ക്രിയം ശാന്തം നിരവദ്യം നിരഞ്ജനം .
അമൃതസ്യ പരം സേതും ദഗ്ധേന്ദനമിവാനലം .. 19..
യദാ ചർമവദാകാശം വേഷ്ടയിഷ്യന്തി മാനവാഃ .
തദാ ദേവമവിജ്ഞായ ദുഃഖസ്യാന്തോ ഭവിഷ്യതി .. 20..
തപഃപ്രഭാവാദ് ദേവപ്രസാദാച്ച
ബ്രഹ്മ ഹ ശ്വേതാശ്വതരോഽഥ വിദ്വാൻ .
അത്യാശ്രമിഭ്യഃ പരമം പവിത്രം
പ്രോവാച സമ്യഗൃഷിസംഘജുഷ്ടം .. 21..
വേദാന്തേ പരമം ഗുഹ്യം പുരാകൽപേ പ്രചോദിതം .
നാപ്രശാന്തായ ദാതവ്യം നാപുത്രായാശിഷ്യായ വാ പുനഃ .. 22..
യസ്യ ദേവേ പരാ ഭക്തിഃ യഥാ ദേവേ തഥാ ഗുരൗ .
തസ്യൈതേ കഥിതാ ഹ്യർഥാഃ പ്രകാശന്തേ മഹാത്മനഃ .. 23..
പ്രകാശന്തേ മഹാത്മന ഇതി .
ഓം സഹ നാവവതു . സഹ നൗ ഭുനക്തു . സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ .
തേജസ്വി നാവധീതമസ്തു . മാ വിദ്വിഷാവഹൈ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..