ഉപനിഷത്തുകൾ/യോഗശിഖോപനിഷദ്

യോഗശിഖോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ

യോഗശിഖോപനിഷത്

യോഗജ്ഞാനേ യത്പദാപ്തിസാധനത്വേന വിശ്രുതേ .
തത്രൈപദം ബ്രഹ്മതത്ത്വം സ്വമാത്രമവശിഷ്യതേ ..
ഓം സഹ നാവവതു സഹ നൗ ഭുനക്തു സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ .
തേജസ്വിനാവധീതമസ്തു മാ വിദ്വിഷാവഹൈ .. ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
സർവേ ജീവാഃ സുഖൈർദുഃഖൈർമായാജാലേന വേഷ്ടിതാഃ .
തേഷാം മുക്തിഃ കഥം ദേവ കൃപയാ വദ ശങ്കര .. 1..
സർവസിദ്ധികരം മാർഗം മായാജാലനികൃന്തനം .
ജന്മമൃത്യുജരാവ്യാധിനാശനം സുഖദം വദ .. 2..
ഇതി ഹിരണ്യഗർഭഃ പപ്രച്ഛ സ ഹോവാച മഹേശ്വരഃ .
നാനാമാർഗൈസ്തു ദുഷ്പ്രാപം കൈവല്യം പരമം പദം .. 3..
സിദ്ധിമാർഗേണ ലഭതേ നാന്യഥാ പദ്മസംഭവ .
പതിതാഃ ശാസ്ത്രജാലേഷു പ്രജ്ഞയാ തേന മോഹിതാഃ .. 4..
സ്വാത്മപ്രകാശരൂപം തത്കിം ശാസ്ത്രേണ പ്രകാശ്യതേ .
നിഷ്കലം നിർമലം ശാന്തം സർവാതീതം നിരാമയം .. 5..
തദേവ ജീവരൂപേണ പുണ്യപാപഫലൈർവൃതം .
പരമാത്മപദം നിത്യം തത്കഥം ജീവതാം ഗതം .. 6..
തത്ത്വാതീതം മഹാദേവ പ്രസാദാത്കഥയേശ്വര .
സർവഭാവപദാതീതം ജ്ഞാനരൂപം നിരഞ്ജനം .. 7..
വായുവത്സ്ഫുരിതം സ്വസ്മിംസ്തത്രാഹങ്കൃതിരുത്ഥിതാ .
പഞ്ചാത്മകമഭൂത്പിണ്ഡം ധാതുബദ്ധം ഗുണാത്മകം .. 8..
സുഖദുഃഖൈഃ സമായുക്തം ജീവഭാവനയാ കുരു .
തേന ജീവാമിധാ പ്രോക്താ വിശുദ്ധേ പരമാത്മനി .. 9..
കാമക്രോധഭയം ചാപി മോഹലോഭമഥോ രജഃ .
ജന്മ മൃത്യുശ്ച കാർപണ്യം ശോകസ്തന്ദ്രാ ക്ഷുധാ തൃഷാ .. 10..
തൃഷ്ണാ ലജ്ജാ ഭയം ദുഃഖം വിഷാദോ ഹർഷ ഏവ ച .
ഏഭിർദോഷൈർവിനിർമുക്തഃ സ ജീവഃ ശിവ ഉച്യതേ .. 11..
തസ്മാദ്ദോഷവിനാശാർഥമുപായം കഥയാമി തേ .
ജ്ഞാനം കേചിദ്വദന്ത്യത്ര കേവലം തന്ന സിദ്ധയേ .. 12..
യോഗഹീനം കഥം ജ്ഞാനം മോക്ഷദം ഭവതീഹ ഭോഃ .
യോഗോഽപി ജ്ഞാനഹീനസ്തു ന ക്ഷമോ മോക്ഷകർമണി .. 13..
തസ്മാജ്ജ്ഞാനം ച യോഗം ച മുമുക്ഷുർദൃഢമഭ്യസേത് .
ജ്ഞാനസ്വരൂപമേവാദൗ ജ്ഞേയം ജ്ഞാനൈകസാധനം .. 14..
അജ്ഞാനം കീദൃശം ചേതി പ്രവിചാര്യം മുമുക്ഷുണാ .
ജ്ഞാതം യേന നിജം രൂപം കൈവല്യം പരമം പദം .. 15..
അസൗ ദോഷൈർവിനിർമുക്തഃ കാമക്രോധഭയാദിഭിഃ .
സർവദോഷൈർവൃതോ ജീവഃ കഥം ജ്ഞാനേന മുച്യതേ .. 16..
സ്വാത്മരൂപം യഥാ ജ്ഞാനം പൂർണം തദ്വ്യാപകം തഥാ .
കാമക്രോധാദിദോഷാണാം സ്വരൂപാന്നാസ്തി ഭിന്നതാ .. 17..
പശ്ചാത്തസ്യ വിധിഃ കിംനു നിഷേധോഽപി കഥം ഭവേത് .
വിവേകീ സർവദാ മുക്തഃ സംസാരഭ്രമവർജിതഃ .. 18..
പരിപൂർണം സ്വരൂപം തത്സത്യം കമലസംഭവ .
സകലം നിഷ്കലം ചൈവ പൂർണത്വാച്ച തദേവ ഹി .. 19..
കലിനാ സ്ഫൂർതിരൂപേണ സംസാരഭ്രമതാം ഗതം .
നിഷ്കലം നിർമലം സാക്ഷാത്സകലം ഗഗനോപമം .. 20..
ഉത്പത്തിസ്ഥിതിസംഹാരസ്ഫൂർതിജ്ഞാനവിവർജിതം .
ഏതദ്രൂപം സമായാതഃ സ കഥം മോഹസാഗരേ .. 21..
നിമജ്ജതി മഹാബാഹോ ത്യക്ത്വാ വിദ്യാം പുനഃ പുനഃ .
സുഖദുഃഖാദിമോഹേഷു യഥാ സംസാരിണാം സ്ഥിതിഃ .. 22..
തഥാ ജ്ഞാനീ യദാ തിഷ്ഠേദ്വാസനാവാസിതസ്തദാ .
തയോർനാസ്തി വിശേഷോഽത്ര സമാ സംസാരഭാവനാ .. 23..
ജ്ഞാനം ചേദീദൃശം ജ്ഞാതമജ്ഞാനം കീദൃശം പുനഃ .
ജ്ഞാനനിഷ്ഠോ വിരക്തോഽപി ധർമജ്ഞോ വിജിതേന്ദ്രിയഃ .. 24..
വിനാ ദേഹേന യോഗേന ന മോക്ഷം ലഭതേ വിധേ .
അപക്വാഃ പരിപക്വാശ്ച ദേഹിനോ ദ്വിവിധാഃ സ്മൃതാഃ .. 25..
അപക്വാ യോഗഹീനാസ്തു പക്വാ യോഗേന ദേഹിനഃ .
സർവോ യോഗാഗ്നിനാ ദേഹോ ഹ്യജഡഃ ശോകവർജിതഃ .. 26..
ജഡസ്തു പാർഥിവോ ജ്ഞേയോ ഹ്യപക്വോ ദുഃഖദോ ഭവേത് .
ധ്യാനസ്ഥോഽസൗ തഥാപ്യേവമിന്ദ്രിയൈർവിവശോ ഭവേത് .. 27..
താനി ഗാഢം നിയമ്യാപി തഥാപ്യന്യൈഃ പ്രബാധ്യതേ .
ശീതോഷ്ണസുഖദുഃഖാദ്യൈർവ്യാധിഭിർമാനസൈസ്തഥാ .. 28..
അന്യൈർനാനാവിധൈർജീവൈഃ ശസ്ത്രാഗ്നിജലമാരുതൈഃ .
ശരീരം പീഡ്യതേ തൈസ്തൈശ്ചിത്തം സങ്ക്ഷുഭ്യതേ തതഃ .. 29..
തഥാ പ്രാണവിപത്തൗ തു ക്ഷോഭമായാതി മാരുതഃ .
തതോ ദുഃഖശതൈർവ്യാപത്ം ചിത്തം ക്ഷുബ്ധം ഭവേന്നൃണാം .. 30..
ദേഹാവസാനസമയേ ചിത്തേ യദ്യദ്വിഭാവയേത് .
തത്തദേവ ഭവേജ്ജീവ ഇത്യേവം ജന്മകാരണം .. 31..
ദേഹാന്തേ കിം ഭവേജ്ജന്മ തന്ന ജാനന്തി മാനവാഃ .
തസ്മാജ്ജ്ഞാനം ച വൈരാഗ്യം ജീവസ്യ കേവലം ശ്രമഃ .. 32..
പിപീലികാ യഥാ ലഗ്നാ ദേഹേ ധ്യാനാദ്വിമുച്യതേ .
അസൗ കിം വൃശ്ചികൈർദ്രഷ്ടോ ദേഹാന്തേ വാ കഥം സുഖീ .. 33..
തസ്മാന്മൂഢാ ന ജാനന്തി മിഥ്യാതർകേണ വേഷ്ടിതാഃ .
അഹങ്കൃതിര്യദാ യസ്യ നഷ്ടാ ഭവതി തസ്യ വൈ .. 34..
ദേഹസ്ത്വപി ഭവേന്നഷ്ടോ വ്യാധയശ്ചാസ്യ കിം പുനഃ .
ജലാഗ്നിശസ്ത്രഖാതാദിബാധാ കസ്യ ഭവിഷ്യതി .. 35..
യദാ യദാ പരിക്ഷീണാ പുഷ്ടാ ചാഹങ്കൃതിർഭവേത് .
തമനേനാസ്യ നശ്യന്തി പ്രവർതന്തേ രുഗാദയഃ .. 36..
കാരണേന വിനാ കാര്യം ന കദാചന വിദ്യതേ .
അഹങ്കാരം വിനാ തദ്വദ്ദേഹേ ദുഃഖം കഥം ഭവേത് .. 37..
ശരീരേണ ജിതാഃ സർവേ ശരീരം യോഗിഭിർജിതം .
തത്കഥം കുരുതേ തേഷാം സുഖദുഃഖാദികം ഫലം .. 38..
ഇന്ദ്രിയാണി മനോ ബുദ്ധിഃ കാമക്രോധാദികം ജിതം .
തേനൈവ വിജിതം സർവം നാസൗ കേനാപി ബാധ്യതേ .. 39..
മഹാഭൂതാനി തത്ത്വാനി സംഹൃതാനി ക്രമേണ ച .
സപ്തധാതുമയോ ദേഹോ ദഗ്ധാ യോഗാഗ്നിനാ ശനൈഃ .. 40..
ദേവൈരപി ന ലക്ഷ്യേത യോഗിദേഹോ മഹാബലഃ .
ഭേദബന്ധവിനിർമുക്തോ നാനാശക്തിധരഃ പരഃ .. 41..
യഥാകാശസ്തഥാ ദേഹ ആകാശാദപി നിർമലഃ .
സൂക്ഷ്മാത്സൂക്ഷ്മതരോ ദൃശ്യഃ സ്ഥൂലാത്സ്ഥൂലോ ജഡാജ്ജഡഃ .. 42..
ഇച്ഛാരൂപോ ഹി യോഗീന്ദ്രഃ സ്വതന്ത്രസ്ത്വജരാമരഃ .
ക്രീഡതേ ത്രിഷു ലോകേഷു ലീലയാ യത്രകുത്രചിത് .. 43..
അചിന്ത്യശക്തിമാന്യോഗീ നാനാരൂപാണി ധാരയേത് .
സംഹരേച്ച പുനസ്താനി സ്വേച്ഛയാ വിജിതേന്ദ്രിയഃ .. 44..
നാസൗ മരണമാപ്നോതി പുനര്യോഗബലേന തു .
ഹഠേന മൃത ഏവാസൗ മൃതസ്യ മരണം കുതഃ .. 45..
മരണം യത്ര സർവേഷാം തത്രാസൗ പരിജീവതി .
യത്ര ജീവന്തി മൂഢാസ്തു തത്രാസൗ മൃത ഏവ വൈ .. 46..
കർതവ്യം നൈവ തസ്യാസ്തി കൃതേനാസൗ ന ലിപ്യതേ .
ജീവന്മുക്തഃ സദാ സ്വച്ഛഃ സർവദോഷവിവർജിതഃ .. 47..
വിരക്താ ജ്ഞാനിനശ്ചാന്യേ ദേഹേന വിജിതാഃ സദാ .
തേ കഥം യോഗിഭിസ്തുല്യാ മാംസപിണ്ഡാഃ കുദേഹിനഃ .. 48..
ദേഹാന്തേ ജ്ഞാനിഭിഃ പുണ്യാത്പാപാച്ച ഫലമാപ്യതേ .
ഈദൃശം തു ഭവേത്തത്തദ്ഭുക്ത്വാ ജ്ഞാനീ പുനർഭവേത് .. 49..
പശ്ചാത്പുണ്യേന ലഭതേ സിദ്ധേന സഹ സംഗതിം .
തതഃ സിദ്ധസ്യ കൃപയാ യോഗീ ഭവതി നാന്യഥാ .. 50..
തതോ നശ്യതി സംസാരോ നാന്യഥാ ശിവഭാഷിതം .
യോഗേന രഹിതം ജ്ഞാനം ന മോക്ഷായ ഭവേദ്വിധേ .. 51..
ജ്ഞാനേനൈവ വിനാ യോഗോ ന സിദ്ധ്യതി കദാചന .
ജന്മാന്തരൈശ്ച ബഹുഭിര്യോഗോ ജ്ഞാനേന ലഭ്യതേ .. 52..
ജ്ഞാനം തു ജന്മനൈകേന യോഗാദേവ പ്രജായതേ .
തസ്മായോഗാത്പരതരോ നാസ്തി മാർഗസ്തു മോക്ഷദഃ .. 53..
പ്രവിചാര്യ ചിരം ജ്ഞാനം മുക്തോഽഹമിതി മന്യതേ .
കിമസൗ മനനാദേവ മുക്തോ ഭവതി തത്ക്ഷണാത് .. 54..
പശ്ചാജ്ജന്മശന്താന്തരൈര്യോഗാദേവ വിമുച്യതേ .
ന തഥാ ഭവതോ യോഗാജ്ജന്മമൃത്യൂ പുനഃ പുനഃ .. 55..
പ്രാണാപാനസമായോഗാച്ചന്ദ്രസൂര്യൈകതാ ഭവേത് .
സപ്തധാതുമയം ദേഹമഗ്നിനാ രഞ്ജയേദ്ധ്രുവം .. 56..
വ്യാധയസ്തസ്യ നശ്യന്തി ച്ഛേദഖാതാദികാസ്തഥാ ,
തദാസൗ പരമാകാശരൂപോ ദേഹ്യവതിഷ്ഠതി .. 57..
കിം പുനർബഹുനോക്തേന മരണം നാസ്തി തസ്യ വൈ .
ദേഹീവ ദൃശ്യതേ ലോകേ ദഗ്ധകർപൂരവത്സ്വയം .. 58..
ചിത്തം പ്രാണേന സംബദ്ധം സർവജീവേഷു സംസ്ഥിതം .
രജ്ജ്വാ യദ്വത്സുസംബദ്ധഃ പക്ഷീ തദ്വദിദം മനഃ .. 59..
നാനാവിധൈർവിചാരൈസ്തു ന ബാധ്യം ജായതേ മനഃ .
തസ്മാത്തസ്യ ജയോപായഃ പ്രാണ ഏവ ഹി നാന്യഥാ .. 60..
തർകൈർജൽപൈഃ ശാസ്ത്രജാലൈര്യുക്തിഭിർമന്ത്രഭേഷജൈഃ .
ന വശോ ജായതേ പ്രാണഃ സിദ്ധോപായം വിനാ വിധേ .. 61..
ഉപായം തമവിജ്ഞായ യോഗമാർഗേ പ്രവർതതേ .
ഖണ്ഡജ്ഞാനേന സഹസാ ജായതേ ക്ലേശവത്തരഃ .. 62..
യോ ജിത്വാ പവനം മോഹാദ്യോഗമിച്ഛതി യോഗിനാം .
സോഽപക്വം കുംഭമാരുഹ്യ സാഗരം തർതുമിച്ഛതി .. 63..
യസ്യ പ്രാണോ വിലീനോഽന്തഃ സാധകേ ജീവിതേ സതി .
പിണ്ഡോ ന പതിതസ്തസ്യ ചിത്തം ദോഷൈഃ പ്രബാധതേ .. 64..
ശുദ്ധേ ചേതസി തസ്യൈവ സ്വാത്മജ്ഞാനം പ്രകാശതേ .
തസ്മാജ്ജ്ഞാനം ഭവേദ്യോഗാജ്ജന്മനൈകേന പദ്മജ .. 65..
തസ്മാദ്യോഗം തമേവാദൗ സാധകോ നിത്യമഭ്യസേത് .
മുമുക്ഷുഭിഃ പ്രാണജയഃ കർതവ്യോ മോക്ഷഹേതവേ .. 66..
യോഗാത്പരതരം പുണ്യം യോഗാത്പരതരം ശിവം .
യോഗാത്പരതരം സൂക്ഷ്മം യോഗാത്പരതരം നഹി .. 67..
യോഽപാനപ്രാണയോരൈക്യം സ്വരജോരേതസോസ്തഥാ .
സൂര്യാചന്ദ്രമസോര്യോഗോ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ .. 68..
ഏവം തു ദ്വന്ദ്വജാലസ്യ സംയോഗോ യോഗ ഉച്യതേ .
അഥ യോഗശിഖാം വക്ഷ്യേ സർവജ്ഞാനേഷു ചോത്തമാം .. 69..
യദാനുധ്യായതേ മന്ത്രം ഗാത്രകമ്പോഽഥ ജായതേ .
ആസനം പദ്മകം ബദ്ധ്വാ യച്ചാന്യദപി രോചതേ .. 70..
നാസാഗ്രേ ദൃഷ്ടിമാരോപ്യ ഹസ്തപാദൗ ച സംയതൗ .
മനഃ സർവത്ര സംഗൃഹ്യ ഓങ്കാരം തത്ര ചിന്തയേത് .. 71..
ധ്യായതേ സതതം പ്രാജ്ഞോ ഹൃത്കൃത്വാ പരമേശ്വരം .
ഏകസ്തംഭേ നവദ്വാരേ ത്രിസ്ഥൂണേ പഞ്ചദൈവതേ .. 72..
ഈദൃശേ തു ശരീരേ വാ മതിമാന്നോപലക്ഷയേത് .
ആദിത്യമണ്ഡലാകാരം രശ്മിജ്വാലാസമാകുലം .. 73..
തസ്യ മധ്യഗതം വഹ്നിം പ്രജ്വലേദ്ദീപവർതിവത് .
ദീപശിഖാ തു യാ മാത്രാ സാ മാത്രാ പരമേശ്വരേ .. 74..
ഭിന്ദന്തി യോഗിനഃ സൂര്യം യോഗാഭ്യാസേന വൈ പുനഃ .
ദ്വിതീയം സുഷുമ്നാദ്വാരം പരിശുഭ്രം സമർപിതം .. 75..
കപാലസമ്പുടം പീത്വാ തതഃ പശ്യതി തത്പദം .
അഥ ന ധ്യായതേ ജന്തുരാലസ്യാച്ച പ്രമാദതഃ .. 76..
യദി ത്രികാലമാഗച്ഛേത്സ ഗച്ഛേത്പുണ്യസമ്പദം .
പുണ്യമേതത്സമാസാദ്യ സങ്ക്ഷിപ്യ കഥിതം മയാ .. 77..
ലബ്ധയോഗോഽഥ ബുദ്ധ്യേത പ്രസന്നം പരമേശ്വരം .
ജന്മാന്തരസഹസ്രേഷു യദാ ക്ഷീണം തു കിൽബിഷം .. 78..
തദാ പശ്യതി യോഗേന സംസാരോച്ഛേദനം മഹത് .
അധുനാ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി യോഗാഭ്യാസസ്യ ലക്ഷണം .. 79..
മരുജ്ജയോ യസ്യ സിദ്ധഃ സേവയേത്തം ഗുരും സദാ .
ഗുരുവസ്ത്രപ്രസാദേന കുര്യാത്പ്രാണജയം ബുധഃ .. 80..
വിതസ്തിപ്രമിതം ദൈർഘ്യം ചതുരംഗുലവിസ്തൃതം .
മൃദുലം ധവലം പ്രോക്തം വേഷ്ടനാംബരലക്ഷണം .. 81..
നിരുധ്യ മാരുതം ഗാഢം ശക്തിചാലനയുക്തിതഃ .
അഷ്ടധാ കുണ്ഡലീഭൂതാമൃജ്വീം കുര്യാത്തു കുണ്ഡലീം .. 82..
പായോരാകുഞ്ചനം കുര്യാത്കുണ്ഡലീം ചാലയേത്തദാ .
മൃത്യുചക്രഗതസ്യാപി തസ്യ മൃത്യുഭയം കുതഃ .. 83..
ഏതദേവ പരം ഗുഹ്യം കഥിതം തു മയാ തവ .
വജ്രാസനഗതോ നിത്യമൂർധ്വാകുഞ്ചനമഭ്യസേത് .. 84..
വായുനാ ജ്വലിതോ വഹ്നിഃ കുണ്ഡലീമനിശം ദഹേത് .
സന്തപ്താ സാഗ്നിനാ ജീവശക്തിസ്ത്രൈലോക്യമോഹിനീ .. 85..
പ്രവിശേച്ചന്ദ്രതുണ്ഡേ തു സുഷുമ്നാവദനാന്തരേ .
വായുനാ വഹ്നിനാ സാർധം ബ്രഹ്മഗ്രന്ഥിം ഭിനത്തി സാ .. 86..
വിഷ്ണുഗ്രന്ഥിം തതോ ഭിത്ത്വാ രുദ്രഗ്രന്ഥൗ ച തിഷ്ഠതി .
തതസ്തു കുംഭകൈർഗാഢം പൂരയിത്വാ പുനഃപുനഃ .. 87..
അഥാഭ്യസേത്സൂര്യഭേദമുജ്ജായീം ചാപി ശീതലീം .
ഭസ്ത്രാം ച സഹിതോ നാമ സ്യാച്ചതുഷ്ടയകുംഭകഃ .. 88..
ബന്ധത്രയേണ സംയുക്തഃ കേവലപ്രാപ്തികാരകഃ .
അഥാസ്യ ലക്ഷണം സമ്യക്കഥയാമി സമാസതഃ .. 89..
ഏകാകിനാ സമുപഗമ്യ വിവിക്തദേശം
   പ്രാണാദിരൂപമമൃതം പരമാർഥതത്ത്വം .
ലഘ്വാശിനാ ധൃതിമതാ പരിഭാവിതവ്യം
   സംസാരരോഗഹരമൗഷധമദ്വിതീയം .. 90..
സൂര്യനാഡ്യാ സമാകൃഷ്യ വായുമഭ്യാസയോഗിനാ .
വിധിവത്കുംഭകം കൃത്വാ രേചയേച്ഛ്രീതരശ്മിനാ .. 91..
ഉദരേ ബഹുരോഗഘ്നം ക്രിമിദോഷം നിഹന്തി ച .
മുഹുർമുഹുരിദം കാര്യം സൂര്യഭേദമുദാഹൃതം .. 92..
നാഡീഭ്യാം വായുമാകൃഷ്യ കുണ്ഡല്യാഃ പാർശ്വയോഃ ക്ഷിപേത് .
ധാരയേദുദരേ പശ്ചാദ്രേചയേദിഡയാ സുധീഃ .. 93..
കണ്ഠേ കഫാദി ദോഷഘ്നം ശരീരാഗ്നിവിവർധനം .
നാഡീജലാപഹം ധാതുഗതദോഷവിനാശനം .. 94..
ഗച്ഛതസ്തിഷ്ഠതഃ കാര്യമുജ്ജായാഖ്യം തു കുംഭകം .
മുഖേന വായും സംഗൃഹ്യ ഘ്രാണരന്ധ്രേണ രേചയേത് .. 95..
ശീതലീകരണം ചേദം ഹന്തി പിത്തം ക്ഷുധാം തൃഷം .
സ്തനയോരഥ ഭസ്ത്രേവ ലോഹകാരസ്യ വേഗതഃ .. 96..
രേച്യേത്പൂരയേദ്വായുമാശ്രമം ദേഹഗം ധിയാ .
യഥാ ശ്രമോ ഭവേദ്ദേഹേ തഥാ സൂര്യേണ പൂരയേത് .. 97..
കണ്ഠസങ്കോചനം കൃത്വാ പുനശ്ചന്ദ്രേണ രേചയേത് .
വാതപിത്തശ്ലേഷ്മഹരം ശരീരാഗ്നിവിവർധനം .. 98..
കുണ്ഡലീബോധകം വക്ത്രദോഷഘ്നം ശുഭദം സുഖം .
ബ്രഹ്മനാഡീമുഖാന്തസ്ഥകഫാദ്യർഗലനാശനം .. 99..
സമ്യഗ്ബന്ധുസമുദ്ഭൂതം ഗ്രന്ഥിത്രയവിഭേദകം .
വിശേഷേണൈവ കർതവ്യം ഭസ്ത്രാഖ്യം കുംഭകം ത്വിദം .. 100..
ബന്ധത്രയമഥേദാനീം പ്രവക്ഷ്യാമി യഥാക്രമം .
നിത്യം കൃതേന തേനാസൗ വായോർജയമവാപ്നുയാത് .. 101..
ചതുർണാമപി ഭേദാനാം കുംഭകേ സമുപസ്ഥിതേ .
ബന്ധത്രയമിദം കാര്യം വക്ഷ്യമാണം മയഹി തത് .. 102..
പ്രഥമോ മൂലബന്ധസ്തു ദ്വിതീയോഡ്ഡീയനാഭിധഃ .
ജാലന്ധാരസ്തൃതീയസ്തു ലക്ഷണം കഥയാമ്യഹം .. 103..
ഗുദം പാർഷ്ണ്യാ തു സമ്പീഡ്യ പായുമാകുഞ്ചലേദ്ബലാത് .
വാരംവാരം യഥാ ചോർധ്വം സമായാതി സമീരണഃ .. 104..
പ്രാണാപാനൗ നാദബിന്ദൂ മൂലബന്ധേന ചൈകതാം .
ഗത്വാ യോഗസ്യ സംസിദ്ധിം യച്ഛതോ നാത്ര സംശയഃ .. 105..
കുംഭകാന്തേ രേചകാദൗ കർതവ്യസ്തൂഡ്ഡിയാനകഃ .
ബന്ധോ യേന സുഷുമ്നായാം പ്രാണസ്തൂഡ്ഡീയതേ യതഃ .. 106
തസ്മാദുഡ്ഡീയനാഖ്യോഽയം യോഗിഭിഃ സമുദാഹൃതഃ .
ഉഡ്ഡിയാനം തു സഹജം ഗുരുണാ കഥിതം സദാ .. 107..
അഭ്യസേത്തദതന്ദ്രസ്തു വൃദ്ധോഽപി തരുണോ ഭവേത് .
നാഭേരൂർധ്വമധശ്ചാപി ത്രാണം കുര്യാത്പ്രയത്നതഃ .. 108..
ഷാണ്മാസമഭ്യസേന്മൃത്യും ജയത്യേവ ന സംശയഃ .
പൂരകാന്തേ തു കർതവ്യോ ബന്ധോ ജാലന്ധരാഭിധഃ .. 109..
കണ്ഠസങ്കോചരൂപോഽസൗ വായുർമാർഗനിരോധകഃ .
കണ്ഠമാകുഞ്ച്യ ഹൃദയേ സ്ഥാപയേദ്ദൃഢമിച്ഛയാ .. 110..
ബന്ധോ ജാലന്ധരാഖ്യോഽയമമൃതാപ്യായകാരകഃ .
അധസ്താത്കുഞ്ചനേനാശു കണ്ഠസങ്കോചനേ കൃതേ .. 111..
മധ്യേ പശ്ചിമതാനേന സ്യാത്പ്രാണോ ബ്രഹ്മനാഡിഗഃ .
വജ്രാസനസ്ഥിതോ യോഗീ ചാലയിത്വാ തു കുണ്ഡലീം .. 112..
കുര്യാദനന്തരം ഭസ്ത്രീം കുണ്ഡലീമാശു ബോധയേത് .
ഭിദ്യന്തേ ഗ്രന്ഥയോ വംശേ തപ്തലോഹശലാകയാ .. 113..
തഥൈവ പൃഷ്ഠവംശഃ സ്യാദ്ഗ്രന്ഥിഭേദസ്തു വായുനാ .
പിപീലികായാം ലഗ്നായാം കണ്ഡൂസ്തത്ര പ്രവർതതേ .. 114..
സുഷുമ്നായാം തഥാഭ്യാസാത്സതതം വായുനാ ഭവേത് .
രുദ്രഗ്രന്ഥിം തതോ ഭിത്ത്വാ തതോ യാതി ശിവാത്മകം .. 115..
ചന്ദ്രസൂര്യൗ സമൗ കൃത്വാ തയോര്യോഗഃ പ്രവർതതേ .
ഗുണത്രയമതീതം സ്യാദ്ഗ്രന്ഥിത്രയവിഭേദനാത് .. 116..
ശിവശക്തിസമായോഗേ ജായതേ പരമാ സ്ഥിതിഃ .
യഥാ കരീ കരേണൈവ പാനീയം പ്രപിബേത്സദാ .. 117..
സുഷുമ്നാവജ്രനാലേന പവമാനം ഗ്രസേത്തഥാ .
വജ്രദണ്ഡസമുദ്ഭൂതാ മണയശ്ചൈകവിംശതിഃ .. 118..
സുഷുമ്നായാം സ്ഥിതഃ സർവേ സൂത്രേ മണിഗണാ ഇവ .
മോക്ഷമാർഗേ പ്രതിഷ്ഠാനാത്സുഷുമ്നാ വിശ്വരൂപിണീ .. 119..
യഥൈവ നിശ്ചിതഃ കാലശ്ചന്ദ്രസൂര്യനിബന്ധനാത് .
ആപൂര്യ കുംഭിതോ വായുർബഹിർനോ യാതി സാധകേ .. 120..
പുനഃപുനസ്തദ്വദേവ പശ്ചിമദ്വാരലക്ഷണം .
പൂരിതസ്തു സ തദ്ദ്വാരൈരീഷത്കുംഭകതാം ഗതഃ .. 121..
പ്രവിശേത്സർവഗാത്രേഷു വായുഃ പശ്ചിമമാർഗതഃ .
രേചിതഃ ക്ഷീണതാം യാതി പൂരിതഃ പോഷയേത്തതഃ .. 122..
യത്രൈവ ജാതം സകലേവരം മന-
   സ്തത്രൈവ ലീനം കുരുതേ സ യോഗാത് .
സ ഏവ മുക്തോ നിരഹങ്കൃതിഃ സുഖീ
   മൂഢാ ന ജാനന്തി ഹി പിണ്ഡപാതിനഃ .. 123..
ചിത്തം വിനിഷ്ടം യദി ഭാസിതം സ്യാ-
   ത്തത്ര പ്രതീതോ മരുതോഽപി നാശഃ .
ന ചേദ്യദി സ്യാന്ന തു തസ്യ ശാസ്ത്രം
   നാത്മപ്രതീതിർന ഗുരുർന മോക്ഷഃ .. 124..
ജലൂകാ രുധിരം യദ്വദ്ബലാദാകർഷതി സ്വയം .
ബ്രഹ്മനാഡീ തഥാ ധാതൂൻസന്തതാഭ്യാസയോഗതഃ .. 125..
അനേനാഭ്യാസയോഗേന നിത്യമാസനബന്ധതഃ .
ചിത്തം വിലീനതാമേതി ബിന്ദുർനോ യാത്യധസ്തഥാ .. 126..
രേചകം പൂരകം മുക്ത്വാ വായുനാ സ്ഥീയതേ സ്ഥിരം .
നാനാ നാദാഃ പ്രവർതന്തേ സംസ്രവേച്ചന്ദ്രമണ്ഡലം .. 127..
നശ്യന്തി ക്ഷുത്പിപാസാദ്യാഃ സർവദോഷാസ്തതസ്തദാ .
സ്വരൂപേ സച്ചിദാനന്ദേ സ്ഥിതിമാപ്നോതി കേവലം .. 128..
കഥിതം തു തവ പ്രീത്യാ ഹ്യേതദഭ്യാസലക്ഷണം .
മന്ത്രോ ലയോ ഹഠോ രാജയോഗോഽന്തർഭൂമികാഃ ക്രമാത് .. 129..
ഏക ഏവ ചതുർധാഽയം മഹായോഗോഽഭിധീയതേ .
ഹകാരേണ ബഹിര്യാതി സകാരേണ വിശേത്പുനഃ .. 130..
ഹംസഹംസേതി മന്ത്രോഽയം സർവൈർജീവശ്ച ജപ്യതേ .
ഗുരുവാക്യാത്സുഷുമ്നായാം വിപരീതോ ഭവേജ്ജപഃ .. 131..
സോഽഹംസോഽഹമിതി പ്രോക്തോ മന്ത്രയോഗഃ സ ഉച്യതേ .
പ്രതീതിർമന്ത്രയോഗാച്ച ജായതേ പശ്ചിമേ പഥി .. 132..
ഹകാരേണ തു സൂര്യഃ സ്യാത്സകാരേണേന്ദുരുച്യതേ .
സൂര്യാചന്ദ്രമസോരൈക്യം ഹഠ ഇത്യഭിധീയതേ .. 133..
ഹഠേന ഗ്രസ്യതേ ജാഡ്യം സർവദോഷസമുദ്ഭവം .
ക്ഷേത്രജ്ഞഃ പരമാത്മാ ച തയോരൈക്യം യദാ ഭവേത് .. 134..
തദൈക്യേ സാധിതേ ബ്രഹ്മംശ്ചിത്തം യാതി വിലീനതാം .
പവനഃ സ്ഥൈര്യമായാതി ലയയോഗോദയേ സതി .. 135..
ലയാത്സമ്പ്രാപ്യതേ സൗഖ്യം സ്വാത്മാനദം പരം പദം .
യോനിമധ്യേ മഹാക്ഷേത്രേ ജപാബന്ധൂകസംനിഭം .. 136..
രജോ വസതി ജന്തൂനാം ദേവീതത്ത്വം സമാവൃതം .
രജസോ രേതസോ യോഗാദ്രാജയോഗ ഇതി സ്മൃതഃ .. 137..
അണിമാദിപദം പ്രാപ്യ രാജതേ രാജയോഗതഃ .
പ്രാണാപാനസമായോഗോ ജ്ഞേയം യോഗചതുഷ്ടയം .. 138..
സങ്ക്ഷേപാത്കഥിതം ബ്രഹ്മന്നാന്യഥാ ശിവഭാഷിതം .
ക്രമേണ പ്രാപ്യതേ പ്രാപ്യമഭ്യാസാദേവ നാന്യഥാ .. 139..
ഏകേനൈവ ശരീരേണ യോഗാഭ്യാസാച്ഛനൈഃശനൈഃ .
ചിരാത്സമ്പ്രാപ്യതേ മുക്തിർമർകടക്രമ ഏവ സഃ .. 140..
യോഗസിദ്ധിം വിനാ ദേഹഃ പ്രമാദാദ്യദി നശ്യതി .
പൂർവവാസനയാ യുക്തഃ ശരീരം ചാന്യദാപ്നുയാത് .. 141..
തതഃ പുണ്യവശാത്സിദ്ധോ ഗുരുണാ സഹ സംഗതഃ .
പശ്ചിമദ്വാരമാർഗേണ ജായതേ ത്വരിതം ഫലം .. 142..
പൂർവജന്മകൃതാഭ്യാസാത്സത്ത്വരം ഫലമശ്നുതേ .
ഏതദേവ ഹി വിജ്ഞേയം തത്കാകമതമുച്യതേ .. 143..
നാസ്തി കാകമതാദന്യദഭ്യാസാഖ്യമതഃ പരം .
തേനൈവ പ്രാപ്യതേ മുക്തിർനാന്യഥാ ശിവഭാഷിതം .. 144..
ഹഠയോഗക്രമാത്കാഷ്ഠാസഹജീവലയാദികം .
നാകൃതം മോക്ഷമാർഗം സ്യാത്പ്രസിദ്ധാം പശ്ചിമം വിനാ .. 145..
ആദൗ രോഗാഃ പ്രണശ്യന്തി പശ്ചാജ്ജാഡ്യം ശരീരജം .
തതഃ സമരസോ ഭൂത്വാ ചന്ദ്രോ വർഷത്യനാരതം .. 146..
ധാതൂംശ്ച സംഗ്രഹേദ്വഹ്നിഃ പവനേന സമന്തതഃ .
നാനാ നാദാഃ പ്രവർതന്തേ മാർദവം സ്യാത്കലേവരേ .. 147..
ജിത്വാ വൃഷ്ട്യാദികം ജാഡ്യം ഖേചരഃ സ ഭവേന്നരഃ .
സർവജ്ഞോസൗ ഭവേത്കാമരൂപഃ പവനവേഗവാൻ .. 148..
ക്രീഡതേ ത്രിഷു ലികേഷു ജായന്തേ സിദ്ധയോഽഖിലാഃ .
കർപൂരേ ലീയമാനേ കിം കാഠിന്യം തത്ര വിദ്യതേ .. 149..
അഹങ്കാരക്ഷയേ തദ്വദ്ദേഹേ കഠിനാ കുതഃ .
സർവകർതാ ച യോഗീന്ദ്രഃ സ്വതന്ത്രോഽനന്തരൂപവാൻ .. 150..
ജീവന്മുക്തോ മഹായോഗീ ജായതേ നാത്ര സംശയഃ .
ദ്വിവിധാഃ സിദ്ധയോ ലോകേ കൽപിതാഽകൽപിതാസ്തഥാ .. 151..
രസൗഷധിക്രിയാജാലമന്ത്രാഭ്യാസാധിസാധനാത് .
സിദ്ധ്യന്തി സിദ്ധയോ യാസ്തു കൽപിതാസ്താഃ പ്രകീർതിതാഃ .. 152..
അനിത്യാ അൽപവീര്യാസ്താഃ സിദ്ധയഃ സാധനോദ്ഭവാഃ .
സാധനേന വിനാപ്യേവം ജായന്തേ സ്വത ഏവ ഹി .. 153..
സ്വാത്മയോഗൈകനിഷ്ഠേഷു സ്വാതന്ത്ര്യാദ്ദീശ്വരപ്രിയാഃ .
പ്രഭൂതാഃ സിദ്ധയോ യാസ്താഃ കൽപനാരഹിതാഃ സ്മൃതാഃ .. 154.
സിദ്ധാനിത്യാ മഹാവീര്യാ ഇച്ഛാരൂപാഃ സ്വയോഗജാഃ .
ചിരകാലാത്പ്രജായന്തേ വാസനാരഹിതേഷു ച .. 155..
താസ്തു ഗോപ്യാ മഹായോഗാത്പരമാത്മപദേഽവ്യയേ .
വിനാ കാര്യം സദാ ഗുപ്തം യോഗസിദ്ധസ്യ ലക്ഷണം .. 156..
യഥാകാശം സമുദ്ദിശ്യ ഗച്ഛദ്ഭിഃ പഥികൈഃ പഥി .
നാനാ തീർഥാനി ദൃശ്യന്തേ നാനാമാർഗാസ്തു സിദ്ധയഃ .. 157..
സ്വയമേവ പ്രജായന്തേ ലാഭാലാഭവിവർജിതേ .
യോഗമാർഗേ തഥൈവേദം സിദ്ധിജാലം പ്രവർതതേ .. 158..
പരീക്ഷകൈഃ സ്വർണകാരൈർഹേമ സമ്പ്രോച്യതേ യഥാ .
സിധിഭിർലക്ഷയേത്സിദ്ധം ജീവന്മുക്തം തഥൈവ ച .. 159..
അലൗകികഗുണസ്തസ്യ കദാചിദ്ദൃശ്യതേ ധ്രുവം .
സിദ്ധിഭിഃ പരിഹീനം തു നരം ബദ്ധം തു ലക്ഷയേത് .. 160..
അജരാമരപിണ്ഡോ യോ ജീവന്മുക്തഃ സ ഏവ ഹി .
പശുകുക്കുടകീടാദ്യാ മൃതിം സമ്പ്രാപ്നുവന്തി വൈ .. 161..
തേഷാം കിം പിണ്ഡപാതേന മുക്തിർഭവതി പദ്മജ .
ന ബഹിഃ പ്രാണ ആയാതി പിണ്ഡസ്യ പതനം കുതഃ .. 162..
പിണ്ഡപാതേന യാ മുക്തിഃ സാ മുക്തിർന തു ഹന്യതേ .
ദേഹേ ബ്രഹ്മത്വമായാതേ ജലാനാം സൈന്ധവം യഥാ .. 163..
അനന്യതാം യദാ യാതി തദാ മുക്തഃ സ ഉച്യതേ .
വിമതാനി ശരീരാണി ഇന്ദ്രിയാണി തഥൈവ ച .. 164..
ബ്രഹ്മ ദേഹത്വമാപന്നം വാരി ബുദ്ബുദതാമിവ .
ദശദ്വാര പുരം ദേഹം ദശനാഡീമഹാപഥം .. 165..
ദശഭിർവായുഭിർവ്യാപ്തം ദശേന്ദ്രിയപരിച്ഛദം .
ഷഡാധാരാപവരകം ഷഡന്വയമഹാവനം .. 166..
ചതുഃപീഠസമാകീർണം ചതുരാമ്നായദീപകം .
ബിന്ദുനാദമഹാലിംഗം ശിവശക്തിനികേതനം .. 167..
ദേഹം ശിവാലയം പ്രോക്തം സിദ്ധിദം സർവദേഹിനാം .
ഗുദമേഢ്രാന്തരാലസ്ഥം മൂലാധാരം ത്രികോണകം .. 168..
ശിവസ്യ ജീവരൂപസ്യ സ്ഥാനം തദ്ധി പ്രചക്ഷതേ .
യത്ര കുണ്ഡലിനീനാമ പരാ ശക്തിഃ പ്രതിഷ്ഠിതാ .. 169..
യസ്മാദുത്പദ്യതേ വായുര്യസ്മാദ്വഹ്നിഃ പ്രവർതതേ .
യസ്മാദുത്പദ്യതേ ബിന്ദുര്യസ്മാന്നാദഃ പ്രവർതതേ .. 170..
യസ്മാദുത്പദ്യതേ ഹംസോ യസ്മാദുത്പദ്യതേ മനഃ .
തദേതത്കാമരൂപാഖ്യം പീഠം കാമഫലപ്രദം .. 171..
സ്വാധിഷ്ഠാനാഹ്വയം ചക്രം ലിംഗമൂലേ ഷഡസ്രകേ .
നാഭിദേശേ സ്ഥിതം ചക്രം ദശാരം മണിപൂരകം .. 172..
ദ്വാദശാരം മഹാചക്രം ഹൃദയേ ചാപ്യനാഹതം .
തദേതത്പൂർണഗിര്യാഖ്യം പീഠം കമലസംഭവ .. 173..
കണ്ഠകൂപേ വിശുദ്ധ്യാഖ്യം യച്ചക്രം ഷോഡശാസ്രകം .
പീഠം ജാലന്ധര നാമ തിഷ്ഠത്യത്ര സുരേശ്വര .. 174..
ആജ്ഞാ നാമ ഭ്രുവോർമധ്യേ ദ്വിദലം ചക്രമുത്തമം .
ഉഡ്യാനാഖ്യം മഹാപീഠമുപരിഷ്ടാത്പ്രതിഷ്ഠിതം .. 175..
ചതുരസ്രം ധരണ്യാദൗ ബ്രഹ്മാ തത്രാധിദേവതാ .
അർധചന്ദ്രാകൃതി ചലം വിഷ്ണുസ്തസ്യാധിദേവതാ .. 176..
ത്രികോണമണ്ഡലം വഹ്നീ രുദ്രസ്തസ്യാധിദേവതാ .
വായോർബിംബം തു ഷട്കോണമീശ്വരോഽസ്യാധിദേവതാ .. 177..
ആകാശമണ്ഡലം വൃത്തം ദേവതാസ്യ സദാശിവഃ .
നാദരൂപം ഭ്രുവോർമധ്യേ മനസോ മണ്ഡലം വിദുഃ .. 178..
ഇതി പ്രഥമോഽധ്യായഃ .. 1..
പുനര്യോഗസ്യ മാഹാത്മ്യം ശ്രോതുമിച്ഛാമി ശങ്കര .
യസ്യ വിജ്ഞാനമാത്രേണ ഖേചരീസമതാം വ്രജേത് .. 1..
ശൃണു ബ്രഹ്മൻപ്രവക്ഷ്യാമി ഗോപനീയം പ്രയത്നതഃ .
ദ്വാദശാബ്ദം തു ശുശ്രൂഷാം യഃ കുര്യാദപ്രമാദതഃ .. 2..
തസ്മൈ വാച്യം യഥാതഥ്യം ദാന്തായ ബ്രഹ്മചാരിണേ .
പാണ്ഡിത്യാദർഥലോഭാദ്വാ പ്രമാദാദ്വാ പ്രയച്ഛതി .. 3..
തേനാധീതം ശ്രുതം തേന തേന സർവമനുഷ്ഠിതം .
മൂലമന്ത്രം വിജാനാതി യോ വിദ്വാൻഗുരുദർശിതം .. 4..
ശിവശക്തിമയം മന്ത്രം മൂലാധാരാത്സമുത്ഥിതം .
തസ്യ മന്ത്രസ്യ വൈ ബ്രഹ്മഞ്ഛ്രോതാ വക്താ ച ദുർലഭഃ .. 5..
ഏതത്പീഠമിതി പ്രോക്തം നാദലിംഗം ചിദാത്മകം .
തസ്യ വിജ്ഞാനമാത്രേണ ജീവന്മുക്തോ ഭവേജ്ജനഃ .. 6..
അണിമാദികമൈശ്വര്യമചിരാദേവ ജായതേ .
മനനാത്പ്രാണനാച്ചൈവ മദ്രൂപസ്യാവബോധനാത് .. 7..
മന്ത്രമിത്യുച്യതേ ബ്രഹ്മന്മദധിഷ്ഠാനതോഽപി വാ .
മൂലത്വാത്സർവമന്ത്രാണാം മൂലാധാരാത്സമുദ്ഭവാത് .. 8..
മൂലസ്വരൂപലിംഗത്വാന്മൂലമന്ത്ര ഇതി സ്മൃതഃ .
സൂക്ഷ്മത്വാത്കാരണാത്വാച്ച ലയനാദ്ഗമനാദപി .. 9..
ലക്ഷണാത്പരമേശസ്യ ലിംഗമിത്യഭിധീയതേ .
സംനിധാനാത്സമസ്തേഷു ജന്തുഷ്വപി ച സന്തതം .. 10..
സൂചകത്വാച്ച രൂപസ്യ സൂത്രമിത്യഭിധീയതേ .
മഹാമായാ മഹാലക്ഷ്മീർമഹാദേവീ സരസ്വതീ .. 11..
ആധാരശക്തിരവ്യക്താ യയാ വിശ്വം പ്രവർതതേ .
സൂക്ഷ്മാഭാ ബിന്ദുരൂപേണ പീഠരൂപേണ വർതതേ .. 12..
ബിന്ദുപീഠം വിനിർഭിദ്യ നാദലിംഗമുപസ്ഥിതം .
പ്രാണേനോച്ചാര്യതേ ബ്രഹ്മൻഷണ്മുഖീകരണേന ച .. 13..
ഗുരൂപദേശമാർഗേണ സഹസൈവ പ്രകാശതേ .
സ്ഥൂലം സൂക്ഷ്മം പരം ചേതി ത്രിവിധം ബ്രഹ്മണോ വപുഃ .. 14..
പഞ്ചബ്രഹ്മമയം രൂപം സ്ഥൂലം വൈരാജമുച്യതേ .
ഹിരണ്യഗർഭം സൂക്ഷ്മം തു നാദം ബീജത്രയാത്മകം .. 15..
പരം ബ്രഹ്മ പരം സത്യം സച്ചിദാനന്ദലക്ഷണം .
അപ്രമേയമനിർദേശ്യമവാങ്മനസഗോചരം .. 16..
ശുദ്ധം സൂക്ഷ്മം നിരാകാരം നിർവികാരം നിരഞ്ജനം .
അനന്തമപരിച്ഛേദ്യമനൂപമമനാമയം .. 17..
ആത്മമന്ത്രസദാഭ്യാസാത്പരതത്ത്വം പ്രകാശതേ .
തദഭിവ്യക്തചിഹ്നാനി സിദ്ധിദ്വാരാണി മേ ശൃണു .. 18..
ദീപജ്വാലേന്ദുഖദ്യോതവിദ്യുന്നക്ഷത്രഭാസ്വരാഃ .
ദൃശ്യന്തേ സൂക്ഷ്മരൂപേണ സദാ യുക്തസ്യ യോഗിനഃ .. 19..
അണിമാദികമൈശ്വര്യമചിരാത്തസ്യ ജായതേ .
നാസ്തി നാദാത്പരോ മന്ത്രോ ന ദേവഃ സ്വാത്മനഃ പരഃ .. 20..
നാനുസന്ധേഃ പരാ പൂജാ ന ഹി തൃപ്തേഃ പരം മുഖം .
ഗോപനീയം പ്രയത്നേന സർവദാ സിദ്ധിമിച്ഛതാ .
മദ്ഭക്ത ഏതദ്വിജ്ഞായ കൃത കൃത്യഃ സുഖീ ഭവേത് .. 21..
യസ്യ ദേവേ പരാ ഭക്തിര്യഥാ ദേവേ തഥാ ഗുരൗ .
തസ്യൈതേ കഥിതാ ഹ്യർഥാഃ പ്രകാശന്തേ മഹാത്മനഃ .. 22.. ഇതി ..
ഇതി ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ .. 2..
യന്നമസ്യം ചിദാഖ്യാതം യത്സിദ്ധീനാം ച കാരണം .
യേന വിജ്ഞാതമാത്രേണ ജന്മബന്ധാത്പ്രമുച്യതേ .. 1..
അക്ഷരം പരമോ നാദഃ ശബ്ദബ്രഹ്മേതി കഥ്യതേ .
മൂലാധാരഗതാ ശക്തിഃ സ്വാധാരാ ബിന്ദുരൂപിണീ .. 2..
തസ്യാമുത്പദ്യതേ നാദഃ സൂക്ഷ്മബീജാദിവാങ്കുരഃ .
താം പശ്യന്തീം വിദുർവിശ്വം യയാ പശ്യന്തി യോഗിനഃ .. 3..
ഹൃദയേ വ്യജ്യതേ ഘോഷോ ഗർജത്പർജന്യസംനിഭഃ .
തത്ര സ്ഥിതാ സുരേശാന മധ്യമേത്യഭിധീയതേ .. 4..
പ്രാണേന ച സ്വരാഖ്യേന പ്രഥിതാ വൈഖരീ പുനഃ .
ശാഖാപല്ലവരൂപേണ താല്വാദിസ്ഥാനഘട്ടനാത് .. 5..
അകാരാദിക്ഷകാരാന്താന്യക്ഷരാണി സമീരയേത് .
അക്ഷരേഭ്യഃ പദാനി സ്യുഃ പദേഭ്യോ വാക്യസംഭവഃ .. 6..
സർവേ വാക്യാത്മകാ മന്ത്രാ വേദശാസ്ത്രാണി കൃത്സ്നശഃ .
പുരാണാനി ച കാവ്യാനി ഭാഷാശ്ച വിവിധാ അപി .. 7..
സപ്തസ്വരാശ്ച ഗാഥാശ്ച സർവേ നാദസമുദ്ഭവാഃ .
ഏഷാ സരസ്വതീ ദേവീ സർവഭൂതഗുഹാശ്രയാ .. 8..
വായുനാ വഹ്നിയുക്തേന പ്രേര്യമാണാ ശനൈഃ ശനൈഃ .
തദ്വിവർതപദൈർവാക്യൈരിത്യേവം വർതതേ സദാ .. 9..
യ ഇമാം വൈഖരീ ശക്തിം യോഗീ സ്വാത്മനി പശ്യതി .
സ വാക്സിദ്ധിമവാപ്നോതി സരസ്വത്യാഃ പ്രസാദതഃ .. 10..
വേദശാസ്ത്രപുരാണാനാം സ്വയം കർതാ ഭവിഷ്യതി .
യത്ര ബിന്ദുശ്ച നാദശ്ച സോമസൂര്യാഗ്നിവായവഃ .. 11..
ഇന്ദ്രിയാണി ച സർവാണി ലയം ഗച്ഛന്തി സുവ്രത .
വായവോ യത്ര ലീയന്തേ മനോ യത്ര വിലീയതേ .. 12..
യം ലബ്ധ്വാ ചാപരം ലാഭം മന്യതേ നാധികം തതഃ .
യസ്മിംസ്ഥിതോ ന ദുഃഖേന ഗുരുണാപി വിചാല്യതേ .. 13..
യത്രോപരമതേ ചിത്തം നിരുദ്ധം യോഗസേവയാ .
യത്ര ചൈവാത്മനാത്മാനം പശ്യന്നാത്മനി തുഷ്യതി .. 14..
സുഖമാത്യന്തികം യത്തദ്ബുദ്ധിഗ്രാഹ്യമതീന്ദ്രിയം .
ഏതത്ക്ഷരാക്ഷരാതീതമനക്ഷരമിതീര്യതേ .. 15..
ക്ഷരഃ സർവാണി ഭൂതാനി സൂത്രാത്മാഽക്ഷര ഉച്യതേ .
അക്ഷരം പരമം ബ്രഹ്മ നിർവിശേഷം നിരഞ്ജനം .. 16..
അലക്ഷണമലക്ഷം തദപ്രതർക്യമനൂപമം .
അപാരപാരമച്ഛേദ്യമചിന്ത്യമതിനിർമലം .. 17..
ആധാരം സർവഭൂതാനാമനാധാരമനാമയം .
അപ്രമാണമനിർദേശ്യമപ്രമേയമതീന്ദ്രിയം .. 18..
അസ്ഥൂലമനണുഹ്രസ്വമദീർഘമജമവ്യയം .
അശബ്ദമസ്പർശരൂപമചക്ഷുഃശ്രോത്രനാമകം .. 19..
സർവജ്ഞം സർവഗം ശാന്തം സർവേഷാം ഹൃദയേ സ്ഥിതം .
സുസംവേദ്യം ഗുരുമതാത്സുദുർബോധമചേതസാം .. 20..
നിഷ്കലം നിർഗുണം ശാന്തം നിർവികാരം നിരാശ്രയം .
നിർലേപകം നിരാപായം കൂടസ്ഥമചലം ധ്രുവം .. 21..
ജ്യോതിഷാമപി തജ്ജ്യോതിസ്തമഃപാരേ പ്രതിഷ്ഠിതം .
ഭാവാഭാവവിനിർമുക്തം ഭാവനാമാത്രഗോചരം .. 22..
ഭക്തിഗമ്യം പരം തത്ത്വമന്തർലീനേന ചേതസാ .
ഭാവനാമാത്രമേവാത്ര കാരണം പദ്മസംഭവ .. 23..
യഥാ ദേഹാന്തരപ്രാപ്തേഃ കാരണം ഭാവനാ നൃണാം .
വിഷയം ധ്യായതഃ പുംസോ വിഷയേ രമതേ മനഃ .. 24..
മാമനുസ്മരതശ്ചിത്തം മയ്യേവാത്ര വിലീയതേ .
സർവജ്ഞത്വം പരേശത്വം സർവസമ്പൂർണശക്തിതാ .
അനന്തശക്തിമത്ത്വം ച മദനുസ്മരണാദ്ഭവേത് .. 25.. ഇതി..
ഇതി തൃതീയോഽധ്യായഃ .. 3..
ചൈതനസ്യൈകരൂപത്വദ്ഭേദോ യുക്തോ ന കർഹിചിത് .
ജീവത്വം ച തഥാ ജ്ഞേയം രജ്ജ്വാം സർപഗ്രഹോ യഥാ .. 1..
രജ്ജ്വജ്ഞാനാത്ക്ഷണേനൈവ യദ്വദ്രജ്ജുർഹി സർപിണീ .
ഭാതി തദ്വച്ചിതിഃ സാക്ഷാദ്വിശ്വാകാരേണ കേവലാ .. 2..
ഉപാദാനം പ്രപഞ്ചസ്യ ബ്രഹ്മണോഽന്യന്ന വിദ്യതേ .
തസ്മാത്സർവപ്രപഞ്ചോഽയം ബ്രഹ്മൈവാസ്തി ന ചേതരത് .. 3..
വ്യാപ്യവ്യാപ്യകതാ മിഥ്യാ സർവമാത്മേതി ശാസനാത് .
ഇതി ജ്ഞാതേ പരേ തത്ത്വേ ഭേദസ്യാവസരഃ കുതഃ .. 4..
ബ്രഹ്മണഃ സർവഭൂതാനി ജായന്തേ പരമാത്മനഃ .
തസ്മാദേതാനി ബ്രഹ്മൈവ ഭവന്തീതി വിചിന്തയ .. 5..
ബ്രഹ്മൈവ സർവനാമാനി രൂപാണി വിവിധാനി ച .
കർമാണ്യപി സമഗ്രാണി ബിഭർതീതി വിഭാവയ .. 6..
സുവർണാജ്ജായമാനസ്യ സുവർണത്വം ച ശാശ്വതം .
ബ്രഹ്മണോ ജായമാനസ്യ ബ്രഹ്മത്വം ച തഥാ ഭവേത് .. 7..
സ്വൽപമപ്യന്തരം കൃത്വാ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ .
യസ്തിഷ്ഠതി വിമൂഢാത്മാ ഭയം തസ്യാപി ഭാഷിതം .. 8..
യദജ്ഞാനദ്ഭവേദ്ദ്വൈതമിതരത്തത്പ്രപശ്യതി .
ആത്മത്വേന തദാ സർവം നേതരത്തത്ര ചാണ്വപി .. 9..
അനുഭൂതോഽപ്യയം ലോകോ വ്യവഹാരക്ഷമോഽപി സൻ .
അസദ്രൂപോ യഥാ സ്വപ്ന ഉത്തരക്ഷണബാധിതഃ .. 10..
സ്വപ്നേ ജാഗരിതം നാസ്തി ജാഗരേ സ്വപ്നതാ നഹി .
ദ്വയമേവ ലയേ നാസ്തി ലയോഽപി ഹ്യനയോർന ച .. 11..
ത്രയമേവ ഭവേന്മിഥ്യാ ഗുണത്രയവിനിർമിതം .
അസ്യ ദ്രഷ്ടാ ഗുണാതീതോ നിത്യോ ഹ്യേഷ ചിദാത്മകഃ .. 12..
യദ്വന്മൃദി ഘടഭ്രാന്തിഃ ശുക്തൗ ഹി രജതസ്ഥിതിഃ .
തദ്വദ്ബ്രഹ്മണി ജീവത്വം വീക്ഷമാണേ വിനശ്യതി .. 13..
യഥാ മൃദി ഘടോ നാമ കനകേ കുണ്ഡലാഭിധാ .
ശുക്തൗ ഹി രജതഖ്യാതിർജീവശബ്ദസ്തഥാ പരേ .. 14..
യഥൈവ വ്യോമ്നി നീലത്വം യഥാ നീരം മരുസ്ഥലേ .
പുരുഷത്വം യഥാ സ്ഥാണൗ തദ്വദ്വിശ്വം ചിദാത്മനി .. 15..
യഥൈവ ശൂന്യോ വേതാലോ ഗന്ധർവാണം പുരം യഥാ .
യഥാകാശേ ദ്വിചന്ദ്രത്വം തദ്വത്സത്യേ ജഗത്സ്ഥിതിഃ .. 16..
യഥാ തരംഗകല്ലോലൈർജലമേവ സ്ഫുരത്യലം .
ഘടനാമ്നാ യഥാ പൃഥ്വീ പടനാമ്നാ ഹി തന്തവഃ .. 17..
ജഗന്നാമ്നാ ചിദാഭാതി സർവം ബ്രഹ്മൈവ കേവലം .
യഥാ വന്ധ്യാസുതോ നാസ്തി യഥാ നസ്തി മരൗ ജലം .. 18..
യഥാ നാസ്തി നഭോവൃക്ഷസ്തഥാ നാസ്തി ജഗത്സ്ഥിതിഃ .
ഗൃഹ്യമാനേ ഘടേ യദ്വന്മൃത്തികാ ഭാതി വൈ ബലാത് .. 19..
വീക്ഷ്യമാണേ പ്രപഞ്ചേ തു ബ്രഹ്മൈവാഭാതി ഭാസുരം .
സദൈവാത്മാ വിശുദ്ധോഽസ്മി ഹ്യശുദ്ധോ ഭാതി വൈ സദാ .. 20..
യഥൈവ ദ്വിവിധാ രജ്ജുർജ്ഞാനിനോഽജ്ഞാനിനോഽനിശം .
യഥൈവ മൃന്മയഃ കുംഭസ്തദ്വദ്ദേഹോഽപി ചിന്മയഃ .. 21..
ആത്മാനാത്മവിവേകോഽയം മുധൈവ ക്രിയതേ ബുധൈഃ ..
സർപത്വേന യഥാ രജ്ജൂ രജതത്വേന ശുക്തികാ .. 22..
വിനിർണീതാ വിമൂഢേന ദേഹത്വേന തഥാത്മതാ .
ഘടത്വേന യഥാ പൃഥ്വീ ജലത്വേന മരീചികാ .. 23..
ഗൃഹത്വേന ഹി കാഷ്ഠാനി ഖഡ്ഗത്വേന ഹി ലോഹതാ .
തദ്വദാത്മനി ദേഹത്വം പശ്യത്യജ്ഞാനയോഗതഃ .. 24.. ഇതി..
ഇതി ചതുർഥോഽധ്യായഃ .. 4..
പുനര്യോഗം പ്രവക്ഷ്യാമി ഗുഹ്യം ബ്രഹ്മസ്വരൂപകം .
സമാഹിതമനാഅ ഭൂത്വാ ശൃണു ബ്രഹ്മന്യഥാക്രമം .. 1..
ദശദ്വാരപുരം ദേഹം ദശനാഡീമഹാപഥം .
ദശഭിർവായുഭിർവ്യാപ്തം ദശേന്ദ്രിയപരിച്ഛദം .. 2..
ഷഡാധാരാപവരകം ഷഡന്വയമഹാവനം .
ചതുഃപീഠസമാകീർണം ചതുരാമ്നായദീപകം .. 3..
ബിന്ദുനാദമഹാലിംഗവിഷ്ണുലക്ഷ്മീനികേതനം .
ദേഹം വിഷ്ണ്വാലയം പ്രോക്തം സിദ്ധിദം സർവദേഹിനാം .. 4..
ഗുദമേഢ്രാന്തരാലസ്ഥം മൂലാധാരം ത്രികോണകം .
ശിവസ്യ ജീവരൂപസ്യ സ്ഥാനം തദ്ധി പ്രചക്ഷതേ .. 5..
യത്ര കുണ്ഡലിനീ നാമ പരാ ശക്തിഃ പ്രതിഷ്ഠിതാ .
യസ്മാദുത്പദ്യതേ വായുര്യസ്മാദ്വഹ്നിഃ പ്രവർതതേ .. 6..
യസ്മാദുത്പദ്യതേ ബിന്ദുര്യസ്മാന്നാദഃ പ്രവർതതേ .
യസ്മാദുത്പദ്യതേ ഹംസോ യസ്മാദുത്പദ്യതേ മനഃ .. 7..
തദേതത്കാമരൂപാഖ്യം പീഠം കാമഫലപ്രദം .
സ്വാധിഷ്ഠാനഹ്വയം ചക്രം ലിംഗമൂലേ ഷഡസ്രകം .. 8..
നാഭിദേശേ സ്ഥിതം ചക്രം ദശാസ്രം മണിപൂരകം .
ദ്വാദശാരം മഹാചക്രം ഹൃദയേ ചാപ്യനാഹതം .. 9..
തദേതത്പൂർണഗിര്യാഖ്യം പീഠം കമലസംഭവ .
കണ്ഠകൂപേ വിശുദ്ധാഖ്യം യച്ചക്രം ഷോഡശാസ്രകം .. 10..
പീഠം ജാലന്ധരം നാമ തിഷ്ഠത്യത്ര ചതുർമുഖ .
ആജ്ഞാ നാമ ഭ്രുവോർമധ്യേ ദ്വിദലം ചക്രമുത്തമം .. 11..
ഉഡ്യാനാഖ്യം മഹാപീഠമുപരിഷ്ടാത്പ്രതിഷ്ഠിതം .
സ്ഥാനാന്യേതാനി ദേഹേഽസ്മിഞ്ഛക്തിരൂപം പ്രകാശതേ .. 12..
ചതുരസ്രധരണ്യാദൗ ബ്രഹ്മാ തത്രാധിദേവതാ .
അർധചന്ദ്രാകൃതി ജലം വിഷ്ണുസ്തസ്യാധിദേവതാ .. 13..
ത്രികോണമണ്ഡലം വഹ്നീ രുദ്രസ്തസ്യാധിദേവതാ .
വായോർബിംബം തു ഷട്കോണം സങ്കർഷോഽത്രാധിദേവതാ .. 14..
ആകാശമണ്ഡലം വൃത്തം ശ്രീമന്നാരായണോഽത്രാധിദേവതാ .
നാദരൂപം ഭ്രുവോർമധ്യേ മനസോ മണ്ഡലം വിദുഃ .. 15..
ശാംഭവസ്ഥാനമേതത്തേ വർണിതം പദ്മസംഭവ .
അതഃ പരം പ്രവക്ഷ്യാമി നാഡീചക്രസ്യ നിർണയം .. 16..
മൂലാധാരത്രികോണസ്ഥാ സുഷുമ്നാ ദ്വാദശാംഗുലാ .
മൂലാർധച്ഛിന്നവംശാഭാ ബ്രഹ്മനാഡീതി സാ സ്മൃതാ .. 17..
ഇഡാ ച പിംഗലാ ചൈവ തസ്യാഃ പാർശ്വദ്വയേ ഗതേ .
വിലംബിന്യാമനുസ്യൂതേ നാസികാന്തമുപാഗതേ .. 18..
ഇഡായാം ഹേമരൂപേണ വായുർവാമേന ഗച്ഛതി .
പിംഗലായാം തു സൂര്യാത്മാ യാതി ദക്ഷിണപാർശ്വതഃ .. 19..
വിലംബിനീതി യാ നാഡീ വ്യക്താ നാഭൗ പ്രതിഷ്ഠിതാ .
തത്ര നാഡ്യഃ സമുത്പന്നസ്തിര്യഗൂർധ്വമധോമുഖാഃ .. 20..
തന്നാഭിചക്രമിത്യുക്തം കുക്കുടാണ്ഡമിവ സ്ഥിതം .
ഗാന്ധാരീ ഹസ്തിജിഹ്വാ ച തസ്മാന്നേത്രദ്വയം ഗതേ .. 21..
പൂഷാ ചാലംബുസാ ചൈവ ശ്രോത്രദ്വയമുപാഗതേ .
ശൂരാ നാമ മഹാനാഡീ തസ്മാദ്ഭ്രൂമധ്യമാശ്രിതാ .. 22..
വിശ്വോദരീ തു യാ നാഡീ സാ ഭുങ്ക്തേഽന്നം ചതുർവിധം .
സരസ്വതീ തു യാ നാഡീ സാ ജിഹ്വാന്തം പ്രസർപതി .. 23..
രാകാഹ്വയാ തു യാ നാഡീ പീത്വാ ച സലിലം ക്ഷണാത് .
ക്ഷുതമുത്പാദയേദ് ഘ്രാണേ ശ്ലേഷ്മാണം സഞ്ചിനോതി ച .. 24..
കണ്ഠകൂപോദ്ഭവാ നാഡീ ശംഖിനാഖ്യാ ത്വധോമുഖീ .
അന്നസാരം സമാദായ മൂർധ്നി സഞ്ചിനുതേ സദാ .. 25..
നാഭേരധോഗതാസ്തിസ്രോ ജാഡയഃ സ്യുരധോമുഖഃ .
മലം ത്യജേത്കുഹൂർനാഡീ മൂത്രം മുഞ്ചതി വാരുണീ .. 26..
ചിത്രാഖ്യാ സീവിനി നാഡീ ശുക്ലമോചനകാരണീ .
നാഡീചക്രമിതി പ്രോക്തം ബിന്ദുരൂപമതഃ ശൃണു .. 27..
സ്ഥൂലം സൂക്ഷ്മം പരം ചേതി ത്രിവിധം ബ്രഹ്മണോ വപുഃ .
സ്ഥൂലം ശുക്ലാത്മകം ബിന്ദുഃ സൂക്ഷ്മം പഞ്ചാഗ്നിരൂപകം .. 28..
സോമാത്മകഃ പരഃ പ്രോക്തഃ സദാ സാക്ഷീ സദാച്യുതഃ .
പാതാലാനാമധോഭാഗേ കാലാഗ്നിര്യഃ പ്രതിഷ്ഠിതഃ .. 29..
സമൂലാഗ്നിഃ ശരീരേഽഗ്നിര്യസ്മാന്നാദഃ പ്രജായതേ .
വഡവാഗ്നിഃ ശരീരസ്ഥോ ഹ്യസ്ഥിമധ്യേ പ്രവർതതേ .. 30..
കാഷ്ഠപാഷാണയോർവഹ്നിർഹ്യസ്ഥിമധ്യേ പ്രവർതതേ .
കാഷ്ഠപാഷണജോ വഹ്നിഃ പാർഥിവോ ഗ്രഹണീഗതഃ.. 31..
അന്തരിക്ഷഗതോ വഹ്നിർവൈദ്യുതഃ സ്വാന്തരാത്മകഃ .
നഭസ്ഥഃ സൂര്യരൂപോഽഗ്നിർനാഭിമണ്ഡലമാശ്രിതഃ .. 32..
വിഷം വർഷതി സൂര്യോഽസൗ സ്രവത്യമൃതമുന്മുഖഃ .
താലുമൂലേ സ്ഥിതശ്ചന്ദ്രഃ സുധാം വർഷത്യധോമുഖഃ .. 33..
ഭ്രൂമധ്യനിലയോ ബിന്ദുഃ ശുദ്ധസ്ഫടികസംനിഭഃ .
മഹാവിഷ്ണോശ്ച ദേവസ്യ തത്സൂക്ഷ്മം രൂപമുച്യതേ .. 34..
ഏതത്പഞ്ചാഗ്നിരൂപം യോ ഭാവയേദ്ബുദ്ധിമാന്ധിയാ .
തേന ഭുക്തം ച പീതം ച ഹുതമേവ ന സംശയഃ .. 35..
സുഖസംസേവിതം സ്വപ്നം സുജീർണമിതഭോജനം.ജ് .
ശരീരശുദ്ധിം കൃത്വാദൗ സുഖമാസനമാസ്ഥിതഃ .. 36..
പ്രാണസ്യ ശോധയേന്മാർഗം രേചപൂരകകുംഭകൈഃ .
ഗുദമാകുഞ്ച്യ യത്നേന മൂലശക്തിം പ്രപൂജയേത് .. 37..
നാഭൗ ലിംഗസ്യ മധ്യേ തു ഉഡ്യാനാഖ്യം ച ബന്ധയേത് .
ഉഡ്ഡീയ യാതി തേനൈവ ശക്തിതോഡ്യാനപീഠകം .. 38..
കണ്ഠം സങ്കോചയേത്കിഞ്ചിദ്ബന്ധോ ജാലന്ധരി ഹ്യയം .
ബന്ധയേത്ഖേചരി മുദ്രാം ദൃഢചിത്തഃ സമാഹിതഃ .. 39..
കപാലവിവരേ ജിഹ്വാ പ്രവിഷ്ടാ വിപരീതഗാ .
ഭ്രുവോരന്തർഗതാ ദൃഷ്ടിർമുദ്രാ ഭവതി ഖേചരീ .. 40..
ഖേചര്യാ മുദ്രിതം യേന വിവരം ലംബികോർധ്വതഃ .
ന പീയൂഷം പതത്യഗ്നൗ ന ച വായുഃ പ്രധാവതി .. 41..
ന ക്ഷുധാ ന തൃഷാ നിദ്രാ നൈവാലസ്യം പ്രജായതേ .
ന ച മൃത്യുർഭവേത്തസ്യ യോ മുദ്രാം വേത്തി ഖേചരീം .. 42..
തതഃ പൂർവാപരേ വ്യോമ്നി ദ്വാദശാന്തേഽച്യുതാത്മകേ .
ഉഡ്ഡ്യാനപീഠേ നിർദ്വന്ദ്വേ നിരാലംബേ നിരഞ്ജനേ .. 43..
തതഃ പങ്കജമധ്യസ്ഥം ചന്ദ്രമണ്ഡലമധ്യഗം .
നാരായണമനുധ്യായേത്സ്രവതമമൃതം സദാ .. 44..
ഭിദ്യതേ ഹൃദയഗ്രന്ഥിശ്ഛിദ്യന്തേ സർവസംശയാഃ .
ക്ഷീയന്തേ ചാസ്യ കർമാണി തസ്മിദ്നൃഷ്ടേ പരാവരേ .. 45..
അഥ സിദ്ധിം പ്രവക്ഷ്യാമി സുഖോപായം സുരേശ്വര .
ജിതേന്ദ്രിയാണാം ശാന്താനാം ജിതശ്വാസവിചേതസാം .. 46..
നാദേ മനോലയം ബ്രഹ്മന്ദൂരശ്രവണകാരണം .
ബിന്ദൗ മനോലയം കൃത്വാ ദൂരദർശനമാപ്നുയാത് .. 47..
കാലാത്മനി മനോ ലീനം ത്രികാലജ്ഞാനകാരണം .
പരകായമനോയോഗഃ പരകായപ്രവേശകൃത് .. 48..
അമൃതം ചിന്തയേന്മൂർധ്നി ക്ഷുത്തൃഷാവിഷശാന്തയേ .
പൃഥിവ്യാം ധാരയേച്ചിത്തം പാതാലഗമനം ഭവേത് .. 49..
സലിലേ ധാരയേച്ചിത്തം നാംഭസാ പരിഭൂയതേ .
അഗ്നൗ സന്ധാരയേച്ചിത്തമഗ്നിനാ ദഹ്യതേ ന സഃ .. 50..
വായൗ മനോലയം കുര്യാദാകാശഗമനം ഭവേത് .
ആകാശേ ധാരയേച്ചിത്തമണിമാദികമാപ്നുയാത് .. 51..
വിരാഡ്രൂപേ മനോ യുഞ്ജന്മഹിമാനമവാപ്നുയാത് .
ചതുർമുഖേ മനോ യുഞ്ജഞ്ജഗത്സൃഷ്ടികരോ ഭവേത് .. 52..
ഇന്ദ്രരൂപിണമാത്മാനം ഭാവയന്മർത്യഭോഗവാൻ .
വിഷ്ണുരൂപേ മഹായോഗീ പാലയേദഖിലം ജഗത് .. 53..
രുദ്രരൂപേ മഹായോഗീ സംഹരത്യേവ തേജസാ .
നാരായണേ മനോ യുഞ്ജൻസർവസിദ്ധിമവാപ്നുയാത് .. 54..
യഥാ സങ്കൽപയേദ്യോഗീ യോഗയുക്തോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .
തഥാ തത്തദവാപ്നോതി ഭാവ ഏവാത്ര കാരണം .. 55..
ഗുരുർബ്രഹ്മാ ഗുരുർവിഷ്ണുർഗുരുർദേവഃ സദാച്യുതഃ .
ന ഗുരോരധികഃ കശ്ചിത്ത്രിഷു ലോകേഷു വിദ്യതേ .. 56..
ദിവ്യജ്ഞാനോപദേഷ്ടാരം ദേശികം പരമേശ്വരം .
പൂജയേത്പരയാ ഭക്ത്യാ തസ്യ ജ്ഞാനഫലം ഭവേത് .. 57..
യഥാ ഗുരുസ്തഥൈവേശോ യഥൈവേശോസ്തഥാ ഗുരുഃ .
പൂജനീയോ മഹാഭക്ത്യാ ന ഭേദോ വിദ്യതേഽനയോഃ .. 58..
നാദ്വൈതവാദം കുർവീത ഗുരുണാ സഹ കുത്രചിത് .
അദ്വൈതം ഭാവയേദ്ഭക്ത്യാ ഗുരോർദേവസ്യ ചാത്മനഃ .. 59..
യോഗശിഖാം മഹാഗുഹ്യം യോ ജാനാതി മഹാമതിഃ .
ന തസ്യ കിഞ്ചിദജ്ഞാതം ത്രിഷു ലോകേഷു വിദ്യതേ .. 60..
ന പുണ്യപാപേ നാസ്വസ്ഥോ ന ദുഃഖം ന പരാജയഃ .
ന ചാസ്തി പുനരാവൃത്തിരസ്മിൻസംസാരമണ്ഡലേ .. 61..
സിദ്ധൗ ചിത്തം ന കുർവീത ചഞ്ചലത്വേന ചേതസഃ .
തഥാ വിജ്ഞാതതത്ത്വോഽസൗ മുക്ത ഏവ ന സംശയഃ .. 62..
ഇത്യുപനിഷത് .. ഇതി പഞ്ചമോഽധ്യായഃ .. 5..
ഉപാസനാപ്രകാരം മേ ബ്രൂഹി ത്വം പരമേശ്വര .
യേന വിജ്ഞാതമാത്രേണ മുക്തോ ഭവതി സംസൃതേഃ .. 1..
ഉപാസനാപ്രകാരം തേ രഹസ്യം ശ്രുതിസാരകം .
ഹിരണ്യഗർഭ വക്ഷ്യാമി ശ്രുത്വാ സമ്യഗുപാസയ .. 2..
സുഷുമ്നായൈ കുണ്ഡലീന്യൈ സുധായൈ ചന്ദ്രമണ്ഡലാത് .
മനോന്മന്യൈ നമസ്തുഭ്യം മഹാശക്ത്യൈ ചിദാത്മനേ .. 3..
ശതം ചൈകാ ച ഹൃദയസ്യ നാഡ്യ-
   സ്താസാം മൂർധാനമഭിനിഃസൃതൈകാ .
തയോർധ്വമായന്നമൃതത്വമേതി
   വിശ്വങ്ങ്ന്യാ ഉത്ക്രമണേ ഭവന്തി .. 4..
ഏകോത്തരം നാഡിശതം താസാം മധ്യേ പരാ സ്മൃതാ .
സുഷുമ്നാ തു പരേ ലീനാ വിരജാ ബ്രഹ്മരൂപിണീ .. 5..
ഇഡാ തിഷ്ഠതി വാമേന പിംഗലാ ദക്ഷിണേന തു .
തയോർമധ്യേ പരം സ്ഥാനം യസ്തദ്വേദ സ വേദവിത് .. 6..
പ്രാണാൻസന്ധാരയേത്തസ്മിന്നാസാഭ്യാന്തരചാരിണഃ .
ഭൂത്വാ തത്രായതപ്രാണഃ ശനൈരേവ സമഭ്യസേത് .. 7..
ഗുദസ്യ പൃഷ്ഠഭാഗേഽസ്മിന്വീണാദൻഡഃ സ ദേഹഭൃത് .
ദീർഘാസ്തിദേഹപര്യന്തം ബ്രഹ്മനാഡീതി കഥ്യതേ .. 8..
തസ്യാന്തേ സുഷിരം സൂക്ഷ്മം ബ്രഹ്മനാഡീതി സൂരഭിഃ .
ഇഡാപിംഗലയോർമധ്യേ സുഷുമ്നാ സൂര്യരൂപിണീ .. 9..
സർവം പ്രതിഷ്ഠിതം തസ്മിൻസർവഗം വിശ്വതോമുഖം .
തസ്യ മധ്യഗതാഃ സൂര്യസോമാഗ്നിപരമേശ്വരാഃ .. 10..
ഭൂതലോകാ ദിശഃ ക്ഷേത്രാഃ സമുദ്രാഃ പർവതാഃ ശിലാഃ .
ദ്വീപാശ്ച നിമ്നഗാ വേദാഃ ശാസ്ത്രവിദ്യാകലാക്ഷരാഃ .. 11..
സ്വരമന്ത്രപുരാണാനി ഗുണാശ്ചൈതേ ച സർവശഃ .
ബീജം ബീജാത്മകസ്തേഷാം ക്ഷേത്രജ്ഞഃ പ്രാണവായവഃ .. 12..
സുഷുമ്നാന്തർഗതം വിശ്വം തസ്മിൻസർവം പ്രതിഷ്ഠിതം .
നാനാനാഡീപ്രസവഗം സർവഭൂതാന്തരാത്മനി .. 13..
ഊർധ്വമൂലമധഃശാഖം വായുമാർഗേണ സർവഗം .
ദ്വിസപ്തതിസഹസ്രാണി നാഡ്യഃ സ്യുർവായുഗോചരാഃ .. 14..
സർവമാർഗേണ സുഷിരാസ്തിര്യഞ്ചഃ സുഷിരാത്മതാഃ .
അധശ്ചോർധ്വം ച കുണ്ഡല്യാഃ സർവദ്വാരനിരോധനാത് .. 15..
വായുനാ സഹ ജീവോർധ്വജ്ഞാനാന്മോക്ഷമവാപ്നുയാത് .
ജ്ഞാത്വാ സുഷുമ്നാം തദ്ഭേദം കൃത്വാ പായും ച മധ്യഗം .. 16..
കൃത്വാ തു ചൈന്ദവസ്ഥാനേ ഘ്രാണരന്ധ്രേ നിരോധയേത് .
ദ്വിസപ്തതിസഹസ്രാണി നാഡീദ്വാരാണി പഞ്ജരേ .. 17..
സുഷുമ്നാ ശാംഭവീ ശക്തിഃ ശേഷാസ്ത്വന്യേ നിരർഥകാഃ .
ഹൃല്ലേഖേ പരമാനന്ദേ താലുമൂലേ വ്യവസ്ഥിതേ .. 18..
അത ഊർധ്വം നിരോധേ തു മധ്യമം മധ്യമധ്യമം .
ഉച്ചാരയേത്പരാം ശക്തിം ബ്രഹ്മരന്ധ്രനിവാസിനീം .
യദി ഭ്രമരസൃഷ്ടിഃ സ്യാത്സംസാരഭ്രമണം ത്യജേത് .. 19..
ഗമാഗമസ്ഥം ഗമനാദിശൂന്യം
   ചിദ്രൂപദീപം തിമിരാന്ധനാശം .
പശ്യാമി തം സർവജനാന്തരസ്ഥം
   നമാമി ഹംസം പരമാത്മരൂപം .. 20..
അനാഹതസ്യ ശബ്ദസ്യ തസ്യ ശബ്ദസ്യ യോ ധ്വനിഃ .
ധ്വനേരന്തർഗതം ജ്യോതിർജ്യോതിഷോഽന്തർഗതം മനഃ .
തന്മനോ വിലയം യാതി തദ്വിഷ്ണോഃ പരമം പദം .. 21..
കേചിദ്വദന്തി ചാധാരം സുഷുമ്നാ ച സരസ്വതീ .
ആധാരാജ്ജായതേ വിശ്വം വിശ്വം തത്രൈവ ലീയതേ .. 22..
തസ്മാത്സർവപ്രയത്നേന ഗുരുപാദം സമാശ്രയേത് .
ആധാരശക്തിനിദ്രായാം വിശ്വം ഭവതി നിദ്രയാ .. 23..
തസ്യാം ശക്തിപ്രബോധേന ത്രൈലോക്യം പ്രതിബുധ്യതേ .
ആധാരം യോ വിജാനാതി തമസഃ പരമശ്നുതേ .. 24..
തസ്യ വിജ്ഞാനമാത്രേണ നരഃ പാപൈഃ പ്രമുച്യതേ .. 25..
ആധാരചക്രമഹസാ വിദ്യുത്പുഞ്ജസമപ്രഭാ .
തദാ മുക്തിർന സന്ദേഹോ യദി തുഷ്ടഃ സ്വയം ഗുരുഃ .. 26..
ആധാരചക്രമഹസാ പുണ്യപാപേ നികൃന്തയേത് .
ആധാരവാതരോധേന ലീയതേ ഗഗനാന്തരേ .. 27..
ആധാരവാതരോധേന ശരീരം കമ്പതേ യദാ .
ആധാരവാതരോധേന യോഗീ നൃത്യതി സർവദാ .. 28..
ആധാരവാതരോധേന വിശ്വം തത്രൈവ ദൃശ്യതേ .
സൃഷ്ടിമാധാരമാധാരമാധാരേ സർവദേവതാഃ .
ആധാരേ സർവവേദാശ്ച തസ്മാദാധാരമാശ്രയേത് .. 29..
ആധാരേ പശ്ചിമേ ഭാഗേ ത്രിവേണീസംഗമോ ഭവേത് .
തത്ര സ്നാത്വാ ച പീത്വാ ച നരഃ പാപാത്പ്രമുച്യതേ .. 30..
ആഹാരേ പശ്ചിമം ലിംഗം കവാടം തത്ര വിദ്യതേ .
തസ്യോദ്ഘാടനമാത്രേണ മുച്യതേ ഭവബന്ധനാത് .. 31..
ആധാരപശ്ചിമേ ഭാഗേ ചന്ദ്രസൂര്യൗ സ്ഥിരൗ യദി .
തത്ര തിഷ്ഠതി വിശ്വേശോ ധ്യാത്വാ ബ്രഹ്മമയോ ഭവേത് .. 32..
ആധാരപശ്ചിമേ ഭാഗേ മൂർതിസ്തിഷ്ഠതി സഞ്ജ്ഞയാ .
ഷട് ചക്രാണി ച നിർഭിദ്യ ബ്രഹ്മരന്ധ്രാദ്ബഹിർഗതം .. 33..
വാമദക്ഷേ നിരുന്ധന്തി പ്രവിശന്തി സുഷുമ്നയാ .
ബ്രഹ്മരന്ധ്രം പ്രവിശ്യാന്തസ്തേ യാന്തി പരമാം ഗതിം .. 34..
സുഷുമ്നായാം യദാ ഹംസസ്ത്വധ ഊർധ്വം പ്രധാവതി .
സുഷുമ്നായാം യദാ പ്രാണം ഭ്രാമയേദ്യോ നിരന്തരം .. 35..
സുഷുമ്നായാം യദാ പ്രാണഃ സ്ഥിരോ ഭവതി ധീമതാം .
സുഷുമ്നായാം പ്രവേശേന ചന്ദ്രസൂര്യൗ ലയം ഗതൗ .. 36..
തദാ സമരസം ഭാവം യോ ജാനാതി സ യോഗവിത് .
സുഷുമ്നായാം യദാ യസ്യ മ്രിയതേ മനസോ രയഃ .. 37..
സുഷുമ്നായാം യദാ യോഗീ ക്ഷണൈകമപി തിഷ്ടതി .
സുഷുമ്നായാം യദാ യോഗീ ക്ഷണാർധമപി തിഷ്ഠതി .. 38..
സുഷുമ്നായാം യദാ യോഗീ സുലഗ്നോ ലവണാംബുവത് .
സുഷുമ്നായാം യദാ യോഗീ ലീയതേ ക്ഷീരനീരവത് .. 39..
ഭിദ്യതേ ച തദാ ഗ്രന്ഥിശ്ചിദ്യന്തേ സർവസംശയാഃ .
ക്ഷീയന്തേ പരമാകാശേ തേ യാന്തി പരമാം ഗതിം .. 40..
ഗംഗായാം സാഗരേ സ്നാത്വാ നത്വാ ച മണികർണികാം .
മധ്യനാഡീവിചാരസ്യ കലാം നാർഹന്തി ഷോഡശീം .. 41..
ശ്രീശൈലദർശനാന്മുക്തിർവാരാണസ്യാം മൃതസ്യ ച .
കേദാരോദകപാനേന മധ്യനാഡീപ്രദർശനാത് .. 42..
അശ്വമേധസഹസ്രാണി വാജപേയശതാനി ച .
സുഷുമ്നാധ്യാനയോഗസ്യ കലാം നാർഹന്തി ഷോഡശീം .. 43..
സുഷുമ്നായാം സദാ ഗോഷ്ഠീം യഃ കശ്ചിത്കുരുതേ നരഃ .
സ മുക്തഃ സർവപാപേഭ്യോ നിശ്രേയസമവാപ്നുയാത് .. 44..
സുഷുമ്നൈവ പരം തീർഥം സുഷുമ്നൈവ പരം ജപഃ .
സുഷുമ്നൈവ പരം ധ്യാനം സുഷുമ്നൈവ പരാ ഗതിഃ .. 45..
അനേകയജ്ഞദാനാനി വ്രതാനി നിയമാസ്തഥാ .
സുഷുമ്നാധ്യാനലേശസ്യ കലാം നാർഹന്തി ഷോഡശീം .. 46..
ബ്രഹ്മരന്ധ്രേ മഹാസ്ഥാനേ വർതതേ സതതം ശിവാ .
ചിച്ഛക്തിഃ പരമാദേവീ മധ്യമേ സുപ്രതിഷ്ഠിതാ .. 47..
മായാശക്തിർലലാടാഗ്രഭാഗേ വ്യോമാംബുജേ തഥാ .
നാദരൂപാ പരാശക്തിർലലാടസ്യ തു മധ്യമേ .. 48..
ഭാഗേ ബിന്ദുമയീ ശക്തിർലലാടസ്യാപരാംശകേ .
ബിന്ദുമധ്യേ ച ജീവാത്മാ സൂക്ഷ്മരൂപേണ വർതതേ .. 49..
ഹൃദയേ സ്ഥൂലരൂപേണ മധ്യമേന തു മധ്യഗേ .. 50..
പ്രാണാപാനവശോ ജീവോ ഹ്യധശ്ചോർധ്വം ച ധാവതി .
വാമദക്ഷിണമാർഗേണ ചഞ്ചലത്വാന്ന ദൃശ്യതേ .. 51..
ആക്ഷിപ്തോ ഭുജദണ്ഡേന യഥോച്ചലതി കന്ദുകഃ .
പ്രാണാപാനസമാക്ഷിപ്തസ്തഥാ ജീവോ ന വിശ്രമേത് .. 52..
അപാനഃ കർഷതി പ്രാണം പ്രാണോഽപാനം ച കർഷതി .
ഹകാരേണ ബഹിര്യാതി സകാരേണ വിശേത്പുനഃ .. 53..
ഹംസഹംസേത്യമും മന്ത്രം ജീവോ ജപതി സർവദാ .
തദ്വിദ്വാനക്ഷരം നിത്യം യോ ജാനാതി സ യോഗവിത് .. 54..
കന്ദോർധ്വേ കുണ്ഡലീശക്തിർമുക്തിരൂപാ ഹി യോഗിനാം .
ബന്ധനായ ച മൂഢാനാം യസ്താം വേത്തി സ യോഗവിത് .. 55..
ഭൂർഭുവഃസ്വരിമേ ലോകാശ്ചന്ദ്രസൂര്യാഽഗ്നിദേവതാഃ .
യാസു മാത്രാസു തിഷ്ഠന്തി തത്പരം ജ്യോതിരോമിതി .. 56..
ത്രയഃ കാലാസ്ത്രയോ ദേവാസ്ത്രയോ ലോകാസ്ത്രയഃ സ്വരാഃ .
ത്രയോ വേദാഃ സ്ഥിതാ യത്ര തത്പരം ജ്യോതിരോമിതി .. 57..
ചിത്തേ ചലതി സംസാരോ നിശ്ചലം മോക്ഷ ഉച്യതേ .
തസ്മാച്ചിത്തം സ്ഥിരീകുര്യാത്പ്രജ്ഞയാ പരയാ വിധേ .. 58..
ചിത്തം കാരണമർഥാനാം തസ്മിൻസതി ജഗത്ത്രയം .
തസ്മിൻക്ഷീണേ ജഗത്ക്ഷീണം തച്ചികിത്സ്യം പ്രയത്നതഃ .. 59..
മനോഹം ഗഗനാകാരം മനോഹം സർവതോമുഖം .
മനോഹം സർവമാത്മാ ച ന മനഃ കേവലഃ പരഃ .. 60..
മനഃ കർമാണി ജായന്തേ മനോ ലിപ്യതി പാതകൈഃ .
മനശ്ചേദുന്മനീഭൂയാന്ന പുണ്യം ന ച പാതകം .. 61..
മനസാ മന ആലോക്യ വൃത്തിശൂന്യം യദാ ഭവേത് .
തതഃ പരം പരബ്രഹ്മ ദൃശ്യതേ ച സുദുർലഭം .. 62..
മനസാ മന ആലോക്യ മുക്തോ ഭവതി യോഗവിത് .
മനസാ മന ആലോക്യ ഉന്മന്യന്തം സദാ സ്മരേത് .. 63..
മനസാ മന ആലോക്യ യോഗനിഷ്ഠഃ സദാ ഭവേത് .
മനസാ മന ആലോക്യ ദൃശ്യന്തേ പ്രത്യയാ ദശ .. 64..
യദാ പ്രത്യയാ ദൃശ്യന്തേ തദാ യോഗീശ്വരോ ഭവേത് .. 65..
ബിന്ദുനാദകലാജ്യോതീരവീന്ദുധ്രുവതാരകം .
ശാന്തം ച തദതീതം ച പരംബ്രഹ്മ തദുച്യതേ .. 66..
ഹസത്യുല്ലസതി പ്രീത്യാ ക്രീഡതേ മോദതേ തദാ .
തനോതി ജീവനം ബുദ്ധ്യാ ബിഭേതി സർവതോഭയാത് .. 67..
രോധ്യതേ ബുധ്യതേ ശോകേ മുഹ്യതേ ന ച സമ്പദാ .
കമ്പതേ ശത്രുകാര്യേഷു കാമേന രമതേ ഹസൻ .. 68..
സ്മൃത്വാ കാമരതം ചിത്തം വിജാനീയാത്കലേവരേ .
യത്ര ദേശേ വസേദ്വായുശ്ചിത്തം തദ്വസതി ധ്രുവം .. 69..
മനശ്ചന്ദ്രോ രവിർവായുർദൃഷ്ടിരഗ്നിരുദാഹൃതഃ .
ബിന്ദുനാദകലാ ബ്രഹ്മൻ വിഷ്ണുബ്രഹ്മേശദേവതാഃ .. 70..
സദാ നാദാനുസന്ധാനാത്സങ്ക്ഷീണാ വാസനാ ഭവേത് .
നിരഞ്ജനേ വിലീയേത മരുന്മനസി പദ്മജ .. 71..
യോ വൈ നാദഃ സ വൈ ബിന്ദുസ്തദ്വൈ ചിത്തം പ്രകീർതിതം .
നാദോ ബിന്ദുശ്ച ചിത്തം ച ത്രിഭിരൈക്യം പ്രസാദയേത് .. 72..
മന ഏവ ഹി ബിന്ദുശ്ച ഉത്പത്തിസ്ഥിതികാരണം .
മനസോത്പദ്യതേ ബിന്ദുര്യഥാ ക്ഷീരം ഘൃതാത്മകം .. 73..
ഷട് ചക്രാണി പരിജ്ഞാത്വാ പ്രവിശേത്സുഖമണ്ഡലം .
പ്രവിശേദ്വായുമാകൃഷ്യ തഥൈവോർധ്വം നിയോജയേത് .. 74..
വായും ബിന്ദും തഥാ ചക്രം ചിത്തം ചൈവ സമഭ്യസേത് .
സമാധിമേകേന സമമമൃതം യാന്തി യോഗിനഃ .. 75..
യഥാഗ്നിർദാരുമധ്യസ്ഥോ നോത്തിഷ്ഠേന്മഥനം വിനാ .
വിനാ ചാഭ്യാസയോഗേന ജ്ഞാനദീപസ്തഥാ നഹി .. 76..
ഘടമധ്യേ യഥാ ദീപോ ബാഹ്യേ നൈവ പ്രകാശതേ .
ഭിന്നേ തസ്മിൻ ഘടേ ചൈവ ദീപജ്വാലാ ച ഭാസതേ .. 77..
സ്വകായം ഘടമിത്യുക്തം യഥാ ജീവോ ഹി തത്പദം .
ഗുരുവാക്യസമാഭിന്നേ ബ്രഹ്മജ്ഞാനം പ്രകാശതേ .. 78..
കർണധാരം ഗുരും പ്രാപ്യ തദ്വാക്യം പ്ലവവദൃഢം .
അഭ്യാസവാസനാശക്ത്യാ തരന്തി ഭവസാഗരം .. 79..
ഇത്യുപനിഷത് . ഇതി യോഗശിഖോപനിഷദി ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ .. 6..
ഓം സഹ നാവവതു സഹ നൗ ഭുനക്തു സഹ വീര്യം കരവാവഹൈ .
തേജസ്വിനവധീതമസ്തു മാ വിദ്വിഷാവഹൈ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ .. ഓം തത്സത് ..
ഇതി യോഗശിഖോപനിഷത്സമാപ്താ ..