ഉപനിഷത്തുകൾ/നാരദപരിവ്രാജകോപനിഷദ്
| ←ഉപനിഷത്തുകൾ | നാരദപരിവ്രാജകോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ |
ഉപനിഷത്തുകൾ→ |
നാരദപരിവ്രാജകോപനിഷത്
[തിരുത്തുക]
പാരിവ്രാജ്യധർമപൂഗാലങ്കാരാ യത്പ്രബോധതഃ .
ദശപ്രണവലക്ഷ്യാർഥം യാന്തി തം രാമമാശ്രയേ ..
ഓം ഭദ്രം കർണേഭിഃ ശൃണുയാമ ദേവാഃ ..
ഭദ്രം പശ്യേമാക്ഷഭിര്യജത്രാഃ ..
സ്ഥിരൈരംഗൈസ്തുഷ്ടുവാം ̐സസ്തനൂഭിഃ ..
വ്യശേമ ദേവഹിതം യദായുഃ ..
സ്വസ്തി ന ഇന്ദ്രോ വൃദ്ധശ്രവാഃ ..
സ്വസ്തി നഃ പൂഷാ വിശ്വദേവാഃ ..
സ്വസ്തി നസ്താർക്ഷ്യോ അരിഷ്ടനേമിഃ ..
സ്വസ്തി നോ ബൃഹസ്പതിർദധാതു ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
പരിവ്രാട്ത്രിശിഖീ സീതാചൂഡാനിർവാണമണ്ഡലം
ദക്ഷിണാ ശരഭം സ്കന്ദം മഹാനാരായണാദ്വയം ..
അഥ കദാചിത്പരിവ്രാജകാഭരണോ നാരദഃ സർവലോകസഞ്ചാരം
കുർവന്നപൂർവപുണ്യസ്ഥലാനി പുണ്യതീർഥാനി തീർഥീകുർവന്നവലോക്യ
ചിത്തശുദ്ധിം പ്രാപ്യ നിർവൈരഃ ശാന്തോ ദാന്തഃ സർവതോ
നിർവേദമാസാദ്യ സ്വരൂപാനുസന്ധാനമനുസന്ധയ
നിയമാനന്ദവിശേഷഗണ്യം മുനിജനൈരുപസങ്കീർണം
നൈമിഷാരണ്യം പുണ്യസ്ഥലമവലോക്യ സരിഗമപധനിസ-
സഞ്ജ്ഞൈർവൈരാഗ്യബോധകരൈഃ സ്വരവിശേഷൈഃ പ്രാപഞ്ചിക-
പരാങ്മുഖാഇർഹരികഥാലാപൈഃ സ്ഥാവരജംഗമനാമകൈ-
ർഭഗവദ്ഭക്തിവിശേഷാഇർനരമൃഗകിമ്പുരുഷാമരകിംനര-
അപ്സരോഗണാൻസംമോഹയന്നാഗതം ബ്രഹ്മാത്മജം ഭഗവദ്ഭക്തം
നാരദമവലോക്യ ദ്വാദശവർഷസത്രയാഗോപസ്ഥിതാഃ
ശ്രുതാധ്യയനസമ്പന്നാഃ സർവജ്ഞാസ്തപോനിഷ്ഠാപരാശ്ച
ജ്ഞാനവൈരാഗ്യസമ്പന്നാഃ ശൗനകാദിമഹർഷയഃ
പ്രത്യുത്ഥാനം കൃത്വാ നത്വാ യഥോചിതാതിഥ്യപൂർവകമുപവേശയിത്വാ
സ്വയം സർവേഽപ്യുപവിഷ്ടാ ഭോ ഭഗവൻബ്രഹ്മപുത്ര കഥം
മുക്ത്യുപായോഽസ്മാകം വക്തവ്യ ഇത്യുക്തസ്താൻസ ഹോവാച നാരദഃ
സത്കുലഭവോപനീതഃ സമ്യഗുപനയനപൂർവകം ചതുശ്ചത്വാരിംശത്-
സംസ്കാരസമ്പന്നഃ സ്വാഭിമതൈകഗുരുസമീപേ സ്വശാഖാധ്യയന-
പൂർവകം സർവവിദ്യാഭ്യാസം കൃത്വാ ദ്വാദശവർഷശുശ്രൂഷാ-
പൂർവകം ബ്രഹ്മചര്യം പഞ്ചവിംശതിവത്സരം ഗാർഹസ്ഥ്യം
പഞ്ചവിംശതിവത്സരം വാനപ്രസ്ഥാശ്രമം തദ്വിധിവത്ക്രമാന്നിർവർത്യ
ചതുർവിധബ്രഹ്മചര്യം ഷഡ്വിധം ഗാർഹസ്ഥ്യം ചതുർവിധം
വാനപ്രസ്ഥധർമം സമ്യഗഭ്യസ്യ തദുചിതം കർമ സർവം നിർവർത്യ
സാധനചതുഷ്ടയസമ്പന്നഃ സർവസംസാരോപരി മനോവാക്കായ-
കർമഭിര്യഥാശാനിവൃത്തസ്തഥാ വാസനൈഷണോപര്യപി നിർവൈരഃ
ശാന്തോ ദാന്തഃ സംന്യാസീ പരമഹംസാശ്രമേണാസ്ഖലിതസ്വസ്വരൂപ-
ധ്യാനേന ദേഹത്യാഗം കരോതി സ മുക്തോ ഭവതി സ മുക്തോ ഭവതീത്യുപനിഷത് ..
ഇതി പ്രഥമോപദേശഃ .. 1..
അഥ ഹൈനം ഭഗവന്തം നാരദം സർവേ ശൗനകാദയഃ
പപ്രച്ഛുർഭോ ഭഗവൻസംന്യാസവിധിം നോ ബ്രൂഹീതി
താനവലോക്യ നാരദസ്തത്സ്വരൂപം സർവം പിതാമഹമുഖേനൈവ
ജ്ഞാതുമുചിതമിത്യുക്ത്വാ സത്രയാഗപൂർത്യനന്തരം തൈഃ സഹ
സത്യലോകം ഗത്വാ വിധിവദ്ബ്രഹ്മനിഷ്ഠാപരം പരമേഷ്ഠിനം
നത്വാ സ്തുത്വാ യഥോചിതം തദാജ്ഞയാ തൈഃ സഹോപവിശ്യ
നാരദഃ പിതാമഹമുവാച ഗുരുസ്ത്വം ജനകസ്ത്വം സർവവിദ്യാ-
രഹസജ്ഞഃ സർവജ്ഞസ്ത്വമതോ മത്തോ മദിഷ്ടം രഹസ്യമേകം
വക്തവ്യം ത്വദ്വിനാ മദഭിമതരഹസ്യം വക്തും കഃ സമർഥഃ .
കിമിതിചേത്പാരിവ്രാജ്യസ്വരൂപക്രമം നോ ബ്രൂഹീതി നാരദേന
പ്രാർഥിതഃ പരമേഷ്ഠി സർവതഃ സർവാനവലോക്യ മുഹൂർതമാത്രം
സമാധിനിഷ്ഠോ ഭൂത്വാ സംസാരാതിനിവൃത്യന്വേഷണ ഇതി
നിശ്ചിത്യ നാരദമവലോക്യ തമാഹ പിതാമഹഃ .
പുരാ മത്പുത്ര പുരുഷസൂക്തോപനിഷദ്രഹസ്യപ്രകാരം
നിരതിശയാകാരാവലംബിനാ വിരാട്പുരുഷേണോപദിഷ്ടം രഹസ്യം
തേ വിവിച്യോച്യതേ തത്ക്രമമതിരഹസ്യം ബാഢമവഹിതോ ഭൂത്വാ
ശ്രൂയതാം ഭോ നാരദ വിധിവദാദാവനുപനീതോപനയാനന്തരം
തത്സത്കുലപ്രസൂതഃ പിതൃമാതൃവിധേയഃ പിതൃസമീപാദന്യത്ര
സത്സമ്പ്രദായസ്ഥം ശ്രദ്ധാവന്തം സത്കുലഭവം ശ്രോത്രിയം
ശാസ്ത്രവാത്സല്യം ഗുണവന്തമകുടിലം സദ്ഗുരുമാസാദ്യ നത്വാ
യഥോപയോഗശുശ്രൂഷാപൂർവകം സ്വാഭിമതം വിജ്ഞാപ്യ
ദ്വാദശവർഷസേവാപുരഃസരം സർവവിദ്യാഭ്യാസം കൃത്വാ
തദനുജ്ഞയാ സ്വകുലാനുരൂപാമഭിമതകന്യാം വിവാഹ്യ
പഞ്ചവിംശതിവത്സരം ഗുരുകുലവാസം കൃത്വാഥ ഗുർവനുജ്ഞയാ
ഗൃഹസ്ഥോചിതകർമ കുർവന്ദൗർബ്രാഹ്മണ്യനിവൃത്തിമേത്യ
സ്വവംശവൃദ്ധികാമഃ പുത്രമേകമാസാദ്യ ഗാർഹസ്ഥ്യോചിത-
പഞ്ചവിംശതിവത്സരം തീർത്വാ തതഃ പഞ്ചചിംശതിവത്സരപര്യന്തം
ത്രിഷവണമുദകസ്പർശനപൂർവകം ചതുർഥകാലമേകവാരമാഹാര-
മാഹരന്നയമേക ഏവ വനസ്ഥോ ഭൂത്വാ പുരഗ്രാമപ്രാക്തനസഞ്ചാരം
വിഹായ നികാരവിരഹിതതദാശ്രിതകർമോചിതകൃത്യം നിർവർത്യ
ദൃഷ്ടശ്രവണവിഷയവൈതൃഷ്ണ്യമേത്യ ചത്വാരിംശത്സങ്കാര-
സമ്പന്നഃ സർവതോ വിരക്തശ്ചിത്തശുദ്ധിമേത്യാശാസൂയേർഷ്യാഹങ്കാരം
ദഗ്ധ്വാ സാധനചതുഷ്ടയസമ്പന്നഃ സംന്യസ്തുമർഹതീത്യുപനിഷത് ..
ഇതി ദ്വിതീയോപദേശഃ .. 2..
അഥ ഹൈനം നാരദഃ പിതാമഹം പപ്രച്ഛ ഭഗവൻകേന
സംന്യാസാധികാരീ വേത്യേവമാദൗ സംന്യാസാധികാരിണം
നിരൂപ്യ പശ്ചാത്സംന്യാസവിധിരുച്യതേ അവഹിതഃ ശൃണു .
അഥ ഷണ്ഡഃ പതിതോഽംഗവികലഃ സ്ത്രൈണോ ബധിരോഽർഭകോ
മൂകഃ പാഷണ്ഡശ്ചക്രീ ലിംഗീ വൈഖാനസഹരദ്വിജൗ
ഭൃതകാധ്യാപകഃ ശിപിവിഷ്ടോഽനഗ്നികോ വൈരാഗ്യവന്തോഽപ്യേതേ
ന സംന്യാസാർഹാഃ സംന്യസ്താ യദ്യപി മഹാവാക്യോപദേശേന
അധികാരിണഃ പൂർവസംന്യാസീ പരമഹംസാധികാരീ ..--
പരേണൈവാത്മനശ്ചാപി പരസ്യൈവാത്മനാ തഥാ .
അഭയം സമവാപ്നോതി സ പരിവ്രാഡിതി സ്മൃതിഃ .. 1..
ഷണ്ഡോഽഥ വികലോഽപ്യന്ധോ ബാലകശ്ചാപി പാതകീ .
പതിതശ്ച പരദ്വാരീ വൈഖാനസഹരദ്വിജൗ .. 2..
ചക്രീ ലിംഗീ ച പാഷണ്ഡീ ശിപിവിഷ്ടോഽപ്യനഗ്നികഃ .
ദ്വിത്രിവാരേണ സംന്യസ്തോ ഭൃതകാധ്യാപകോഽപി ച .
ഏതേ നാർഹന്തി സംന്യാസമാതുരേണ വിനാ ക്രമം .. 3..
ആതുരകാലഃ കഥമാര്യസംമതഃ ..--
പ്രാണസ്യോത്ക്രമണാസന്നകാലസ്ത്വാതുരസഞ്ജ്ഞകഃ .
നേതരസ്ത്വാതുരഃ കാലോ മുക്തിമാർഗപ്രവർതകഃ .. 4..
ആതുരേഽപി ച സംന്യാസേ തത്തന്മന്ത്രപുരഃസരം .
മന്ത്രാവൃത്തിം ച കൃത്വൈവ സംന്യസേദ്വിധിവദ്ബുധഃ .. 5..
ആതുരേഽപി ക്രമേ വാപി പ്രൈഷഭേദോ ന കുത്രചിത് .
ന മന്ത്രം കർമരഹിതം കർമ മന്ത്രമപേക്ഷതേ .. 6..
അകർമ മന്ത്രരഹിതം നാതോ മന്ത്രം പരിത്യജേത് .
മന്ത്രം വിനാ കർമ കുര്യാദ്ഭസ്മന്യാഹുതിവദ്ഭവേത് .. 7..
വിധ്യുക്തകർമസങ്ക്ഷേപാത്സംന്യാസസ്ത്വാതുരഃ സ്മൃതഃ .
തസ്മാദാതുരസംന്യാസേ മന്ത്രാവൃത്തിവിധിർമുനേ .. 8..
ആഹിതാഗ്നിർവിരക്തശ്ചേദ്ദേശാന്തരഗതോ യദി .
പ്രാജാപത്യേഷ്ടിമപ്സ്വേവ നിർവൃത്യൈവാഥ സംന്യസേത് .. 9..
മനസാ വാഥ വിധ്യുക്തമന്ത്രാവൃത്ത്യാഥവാ ജലേ .
ശ്രുത്യനുഷ്ഠാനമാർഗേണ കർമാനുഷ്ഠാനമേവ വാ .. 10..
സമാപ്യ സംന്യസേദ്വിദ്വാന്നോ ചേത്പാതിത്യമാപ്നുയാത് .. 11..
യദാ മനസി സഞ്ജാതം വൈതൃഷ്ണ്യം സർവവസ്തുഷു .
തദാ സംന്യാസമിച്ഛേത പതിതഃ സ്യാദ്വിപര്യയേ .. 12..
വിരക്തഃ പ്രവ്രജേദ്ധീമാൻസരക്തസ്തു ഗൃഹേ വസേത് .
സരാഗോ നരകം യാതി പ്രവ്രജൻഹി ദ്വിജാധമഃ .. 13..
യസ്യൈതാനി സുഗുപ്താനി ജിഹ്വോപസ്ഥോദരം കരഃ .
സംന്യസേദകൃതോദ്വാഹോ ബ്രാഹ്മണോ ബ്രഹ്മചര്യവാൻ .. 14..
സംസാരമേവ നിഃസാരം ദൃഷ്ട്വാ സാരദിദൃക്ഷയാ .
പ്രവ്രജന്ത്യകൃതോദ്വാഹാഃ പരം വൈരാഗ്യമാശ്രിതാഃ .. 15..
പ്രവൃത്തിലക്ഷണം കർമ ജ്ഞാനം സംന്യാസലക്ഷണം .
തസ്മാജ്ജ്ഞാനം പുരസ്കൃത്യ സംന്യസേദിഹ ബുദ്ധിവാൻ .. 16..
യദാ തു വിദിതം തത്ത്വം പരം ബ്രഹ്മ സനാതനം .
തദൈകദണ്ഡം സംഗൃഹ്യ സോപവീതാം ശിഖാം ത്യജേത് .. 17..
പരമാത്മനി യോ രക്തോ വിരക്തോഽപരമാത്മനി .
സർവൈഷണാവിനിർമുക്തഃ സ ഭൈക്ഷം ഭോക്തുമർഹതി .. 18..
പൂജിതോ വന്ദിതശ്ചൈവ സുപ്രസന്നോ യഥാ ഭവേത് .
തഥാ ചേത്താഡ്യമാനസ്തു തദാ ഭവതി ഭൈക്ഷഭുക് .. 19..
അഹമേവാക്ഷരം ബ്രഹ്മ വാസുദേവാഖ്യമദ്വയം .
ഇതി ഭാവോ ധ്രുവോ യസ്യ തദാ ഭവതി ഭൈക്ഷഭുക് .. 20..
യസ്മിഞ്ശാന്തിഃ ശമഃ ശൗചം സത്യം സന്തോഷ ആർജവം .
അകിഞ്ചനമദംഭശ്ച സ കൈവല്യാശ്രമേ വസേത് .. 21..
യദാ ന കുരുതേ ഭാവം സർവഭൂതേഷു പാപകം .
കർമണാ മനസാ വാചാ തദാ ഭവതി ഭൈക്ഷഭുക് .. 22..
ദശലക്ഷണകം ധർമമനുതിഷ്ഠൻസമാഹിതഃ .
വേദാന്താന്വിധിവച്ഛൃത്വാ സംന്യസ്തേദനൃണോ ദ്വിജഃ .. 23..
ധൃതിഃ ക്ഷമാ ദമോഽസ്തേയം ശൗചമിന്ദ്രിയനിഗ്രഹഃ .
ധീർവിദ്യാ സത്യമക്രോധോ ദശകം ധർമലക്ഷണം .. 24..
അതീതാന്ന സ്മരേദ്ഭോഗാന്ന തഥാനാഗതാനപി .
പ്രാപ്താംശ്ച നാമിനന്ദേദ്യഃ സ കൈവല്യാശ്രമേ വസേത് .. 25..
അന്തസ്ഥാനീന്ദ്രിയാണ്യന്തർബഹിഷ്ഠാന്വിഷയാൻബഹിഃ .
ശക്നോതി യഃ സദാ കർതും സ കൈവല്യാശ്രമേ വസേത് .. 26..
പ്രാണേ ഗതേ യഥാ ദേഹഃ സുഖം ദുഃഖം ന വിന്ദതി .
തഥാ ചേത്പ്രാണയുക്തോഽപി സ കൈവല്യാശ്രമേ വസേത് .. 27..
കൗപീനയുഗലം കന്ഥാ ദണ്ഡ ഏകഃ പരിഗ്രഹഃ .
യതേഃ പരമഹംസസ്യ നാധികം തു വിധീയതേ .. 28..
യദി വാ കുരുതേ രാഗാദധികസ്യ പരിഗ്രഹം .
രൗരവം നരകം ഗത്വാ തിര്യഗ്യോനിഷു ജായതേ .. 29..
വിശീർണാന്യമലാന്യേവ ചേലാനി ഗ്രഥിതാനി തു .
കൃത്വാ കന്ഥാം ബഹിർവാസോ ധാരയേദ്ധാതുരഞ്ജിതം .. 30..
ഏകവാസാ അവാസാ വാ ഏകദൃഷ്ടിരലോലുപഃ .
ഏക ഏവ ചരേന്നിത്യം വർഷാസ്വേകത്ര സംവസേത് .. 31..
കുടുംബം പുത്രദാരാംശ്ച വേദാംഗാനി ച സർവശഃ .
യജ്ഞം യജ്ഞോപവീതം ച ത്യക്ത്വാ ഗൂഢശ്ചരേഏദ്യതിഃ .. 32..
കാമഃ ക്രോധസ്തഥാ ദർപോ ലോഭമോഹാദയശ്ച യേ .
താംസ്തു ദോഷാൻപരിത്യജ്യ പരിവ്രാൺനിർമമോ ഭവേത് .. 33..
രാഗദ്വേഷവിയുക്താത്മാ സമലോഷ്ടാശ്മകാഞ്ചനഃ .
പ്രാണിഹിംസാനിവൃത്തശ്ച മുനിഃ സ്യാത്സർവനിഃസ്പൃഹഃ .. 34..
ദംഭാഹങ്കാരനിർമുക്തോ ഹിംസാപൈശൂന്യവർജിതഃ .
ആത്മജ്ഞാനഗുണോപേതോ യതിർമോക്ഷമവാപ്നുയാത് .. 35..
ഇന്ദ്രിയാണാം പ്രസംഗേന ദോഷമൃച്ഛത്യസംശയഃ .
സംനിയമ്യ തു താന്യേവ തതഃ സിദ്ധിം നിഗച്ഛതി .. 36..
ന ജാതു കാമഃ കാമാനാമുപഭോഗേന ശാമ്യതി .
ഹവിഷാ കൃഷ്ണവർത്മേവ ഭൂയ ഏവാഭിവർധതേ .. 37..
ശ്രുത്വാ സ്പൃഷ്ട്വാ ച ഭുക്ത്വാ ച ദൃഷ്ട്വാ ഘ്രാത്വാ ച യോ നരഃ .
ന ഹൃഷ്യതി ഗ്ലായതി വാ സ വിജ്ഞേയോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .. 38..
യസ്യ വാങ്മനസീ ശുദ്ധേ സമ്യഗ്ഗുപ്തേ ച സർവദാ .
സ വൈ സർവമവാപ്നോതി വേദാന്തോപഗതം ഫലം .. 39..
സംമാനാദ്ബ്രാഹ്മണോ നിത്യമുദ്വിജേത വിഷാദിവ .
അമൃതസ്യേവ ചാകാങ്ക്ഷേദവമാനസ്യ സർവദാ .. 40..
സുഖം ഹ്യവമതഃ ശേതേ സുഖം ച പ്രതിബുധ്യതേ .
സുഖം ചരതി ലോകേഽസ്മിന്നവമന്താ വിനശ്യതി .. 41..
അതിവാദാംസ്തിതിക്ഷേത നാവമന്യേത കഞ്ചന .
ന ചേമം ദേഹമാശ്രിത്യ വൈരം കുർവീത കേനചിത് .. 42..
ക്രുധ്യന്തം ന പ്രതിക്രുധ്യേദാക്രുഷ്ടഃ കുശലം വദേത് .
സപ്തദ്വാരാവകീർണാം ച ന വാചമനൃതാം വദേത് .. 43..
അധ്യാത്മരതിരാസീനോ നിരപേക്ഷോ നിരാശിഷഃ .
ആത്മനൈവ സഹായേന സുഖാർഥീ വിചരേദിഹ .. 44..
ഇന്ദ്രിയാണാം നിരോധേന രാഗദ്വേഷക്ഷയേണ ച .
അഹിംസയാ ച ഭൂതാനാമമൃതത്വായ കൽപതേ .. 45..
അസ്ഥിസ്ഥൂണം സ്നായുബദ്ധം മാംസശോണിതലേപിതം .
ചർമാവബദ്ധം ദുർഗന്ധി പൂർണം മൂത്രപുരീഷയോഃ .. 46..
ജരാശോകസമാവിഷ്ടം രോഗായതനമാതുരം .
രജസ്വലമനിത്യം ച ഭൂതാവാസൈമം ത്യജേത് .. 47..
മാംസാസൃക്പൂയവിണ്മൂത്രസ്നായുമജ്ജാസ്ഥിസംഹതൗ .
ദേഹേ ചേത്പ്രീതിമാന്മൂഢോ ഭവിതാ നരകേഽപി സഃ .. 48..
സാ കാലപുത്രപദവീ സാ മാഹാവീചിവാഗുരാ .
സാസിപത്രവനശ്രേണീ യാ ദേഹേഽഹമിതി സ്ഥിതിഃ .. 49..
സാ ത്യാജ്യാ സർവയത്നേന സർവനാശേഽപ്യുപസ്ഥിതേ .
സ്പ്രഷ്ടവ്യാ സാ ന ഭവ്യേന സശ്വമാംസേവ പുൽകസീ .. 50..
പ്രിയേഷു സ്വേഷു സുകൃതമപ്രിയേഷു ച ദുഷ്കൃതം .
വിസൃജ്യ ധ്യാനയോഗേന ബ്രഹ്മാപ്യേതി സനാതനം .. 51..
അനേന വിധിനാ സർവാംസ്ത്യക്ത്വാ സംഗാഞ്ശനൈഃ ശനൈഃ .
സർവദ്വന്ദ്വൈർവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മണ്യേവാവതിഷ്ഠതേ .. 52..
ഏക ഏവ ചരേന്നിത്യം സിദ്ധ്യർഥമസഹായകഃ .
സിദ്ധിമേകസ്യ പശ്യൻഹി ന ജഹാതി ന ഹീയതേ .. 53..
കപാലം വൃക്ഷമൂലാനി കുചേലാന്യസഹായതാ .
സമതാ ചൈവ സർവസ്മിന്നൈതന്മുക്തസ്യ ലക്ഷണം .. 54..
സർവഭൂതഹിതഃ ശാന്തസ്ത്രിദണ്ഡീ സകമണ്ഡലുഃ .
ഏകാരാമഃ പരിവ്രജ്യ ഭിക്ഷാർഥം ഗ്രാമമാവിശേത് .. 55..
ഏകോ ഭിക്ഷുര്യഥോക്തഃ സ്യാദ്വാവേവ മിഥുനം സ്മൃതം .
ത്രയോ ഗ്രാമഃ സമാഖ്യാത ഊർധ്വം തു നഗരായതേ .. 56..
നഗരം ന ഹി കർതവ്യം ഗ്രാമോ വാ മിഥുനം തഥാ .
ഏതത്ത്രയം പ്രകുർവാണഃ സ്വധർമാച്ച്യവതേ യതിഃ .. 57..
രാജവാർതാദിതേഷാം സ്യാദ്ഭിക്ഷാവാർതാ പരസ്പരം .
സ്നേഹപൈശൂന്യമാത്സര്യം സംനികർഷാന്ന സംശയഃ .. 58..
ഏകാകീ നിഃസ്പൃഹസ്തിഷ്ഠേന ഹി കേന സഹാലപേത് .
ദദ്യാന്നാരായണേത്യേവ പ്രതിവാക്യം സദാ യതിഃ .. 59..
ഏകാകീ ചിന്തയേദ്ബ്രഹ്മ മനോവാക്കായകർമഭിഃ .
മൃത്യും ച നാഭിനന്ദേത ജീവിതം വാ കഥഞ്ചന .. 60..
കാലമേവ പ്രതീക്ഷേത യാവദായുഃ സമാപ്യതേ .
നാഭിനന്ദേത മരണം നാഭിനന്ദേത ജീവിതം .. 61..
അജിഹ്വഃ ഷണ്ഡകഃ പംഗുരന്ധോ ബധിര ഏവ ച .
മുഗ്ധശ്ച മുച്യതേ ഭിക്ഷുഃ ഷഡ്ഭിരേതൈർന സംശയഃ .. 62..
ഇദമിഷ്ടമിദം നേതി യോഽശ്നന്നപി ന സജ്ജതി .
ഹിതം സത്യം മിതം വക്തി തമജിഹ്വം പ്രചക്ഷതേ .. 63..
അദ്യജാതാം യഥാ നാരീം തഥാ ഷോഡശവാർഷികീം .
ശതവർഷം ച യോ ദൃഷ്ട്വാ നിർവികാരഃ സ ഷണ്ഡകഃ .. 64..
ഭിക്ഷാർഥമടനം യസ്യ വിണ്മൂത്രകരണായ ച .
യോജനാന്ന പരം യാതി സർവഥാ പംഗുരേവ സഃ .. 65..
തിഷ്ഠതോ വ്രജതോ വാപി യസ്യ ചക്ഷുർന ദൂരഗം .
ചതുര്യുഗാം ഭുവം മുക്ത്വാ പരിവ്രാട് സോഽന്ധ ഉച്യതേ .. 66..
ഹിതാഹിതം മനോരാമം വചഃ ശോകാവഹം തു യത് .
ശ്രുത്വാപി ന ശൃണോതീവ ബധിരഃ സ പ്രകീർതിതഃ .. 67..
സാന്നിധ്യേ വിഷയാണാം യഃ സമർഥോ വികലേന്ദ്രിയഃ .
സുപ്തവദ്വർതതേ നിത്യം സ ഭിക്ഷുർമുഗ്ധ ഉച്യതേ .. 68..
നടാദിപ്രേക്ഷണം ദ്യൂതം പ്രമദാസുഹൃദം തഥാ .
ഭക്ഷ്യം ഭോജ്യമുദക്യാം ച ഷൺന പശ്യേത്കദാചന .. 69..
രാഗം ദ്വേഷം മദം മായാം ദ്രോഹം മോഹം പരാത്മസു .
ഷഡേതാനി യതിർനിത്യം മനസാപി ന ചിന്തയേത് .. 70..
മഞ്ചകം ശുക്ലവസ്ത്രം ച സ്ത്രീകഥാലൗല്യമേവ ച .
ദിവാ സ്വാപം ച യാനം ച യതീനാം പാതകാനി ഷട് .. 71..
ദൂരയാത്രാം പ്രയത്നേന വർജയേദാത്മചിന്തകഃ .
സദോപനിഷദം വിദ്യാമഭ്യസേന്മുക്തിഹൈതുകീം .. 72..
ന തീർഥസേവീ നിത്യം സ്യാന്നോപവാസപരോ യതിഃ .
ന ചാധ്യയനശീലഃ സ്യാന്ന വ്യാഖ്യാനപരോ ഭവേത് .. 73..
അപാപമശഠം വൃത്തമജിഹ്മം നിത്യമാചരേത് .
ഇന്ദ്രിയാണി സമാഹൃത്യ കൂർമോഽംഗാനീവ സർവശഃ .. 74..
ക്ഷീണേന്ദ്രിയമനോവൃത്തിർനിരാശീർനിഷ്പരിഗ്രഹഃ .
നിർദ്വന്ദ്വോ നിർനമസ്കാരോ നിഃസ്വധാകാര ഏവ ച .. 75..
നിർമമോ നിരഹങ്കാരോ നിരപേക്ഷോ നിരാശിഷഃ .
വിവിക്തദേശസംസക്തോ മുച്യതേ നാത്ര സംശയ ഇതി .. 76..
അപ്രമത്തഃ കർമഭക്തിജ്ഞാനസമ്പന്നഃ സ്വതന്ത്രോ
വൈരാഗ്യമേത്യ ബ്രഹ്മചാരീ ഗൃഹീ വാനപ്രസ്ഥോ വാ
മുഖ്യവൃത്തികാ ചേദ്ബ്രഹ്മചര്യം സമാപ്യ ഗൃഹീ
ഭവേദ്ഗൃഹാദ്വനീ ഭൂത്വാ പ്രവ്രജേദ്യദിവേതരതഥാ
ബ്രഹ്മചര്യാദേവ പ്രവ്രജേദ്ഗൃഹാദ്വാ വനാദ്വാഥ
പുനരവ്രതീ വാ വ്രതീ വാ സ്നാതകോ വാഽസ്നാതകോ
വോത്സന്നാഗ്നിരനഗ്നികോ വാ യദഹരേവ വിരജേത്തദഹരേവ
പ്രവ്രജേത്തദ്ധൈകേ പ്രാജാപത്യാമേവേഷ്ടിം കുർവന്യഥവാ
ന കുര്യാദഗ്നേയ്യമേവ കുര്യാദഗ്നിർഹിപ്രാണഃ പ്രാണമേവൈതയാ
കരോതി തസ്മാത്ത്രൈധാതവീയാമേവ കുര്യാദേതൈവ ത്രയോ ധാതവോ
യദുത സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതി ..
അയം തേ യോനിരൃത്വിയോ യതോ ജാതോ അരോചഥാഃ .
തം ജാനന്നഗ്ന ആരോഹാഥാനോ വർധയാ രയിമിത്യനേന
മന്ത്രേണാഗ്നിമാജിഘ്രേദേശ വാ അഗ്നേര്യോനിര്യഃ പ്രാണഃ
പ്രാണം ഗച്ഛ സ്വാം യോനിം ഗച്ഛ
സ്വാഹേത്യേവമേവൈതദാഹവനീയാദഗ്നിമാഹൃത്യ
പൂർവവദഗ്നിമാജിഘ്രേദ്യദഗ്നിം ന വിന്ദേദപ്സു ജുഹുയാദാപോ
വൈ സർവാ ദേവതാഃ സർവാഭ്യോ ദേവതാഭ്യോ ജുഹോമി സ്വാഹേതി
ഹുത്വോധൃത്യ തദുദകം പ്രാശ്നീയാത്സാജ്യം ഹവിരനാമയം
മോദമിതി ശിഖാം യജ്ഞോപവീതം പിതരം പുത്രം കലത്രം കർമ
ചാധ്യയനം മന്ത്രാന്തരം വിസൃജ്യൈവ
പരിവ്രജത്യാത്മവിന്മോക്ഷമന്ത്രൈസ്ത്രൈധാതവീയൈർവിധേസ്തദ്ബ്രഹ്മ
തദുപാസിതവ്യമേവൈതദിതി ..
പിതാമഹം പുനഃ പപ്രച്ഛ നാരദഃ കഥമയജ്ഞോപവീതീ
ബ്രാഹ്മണ ഇതി .. തമാഹ പിതാമഹഃ ..
സശിഖം വപനം കൃത്വാ ബഹിഃസൂത്രം ത്യജേദ്ബുധഃ .
യദക്ഷരം പരം ബ്രഹ്മ തത്സൂത്രമിതി ധാരയേത് .. 77..
സൂചനാത്സൂത്രമിത്യാഹുഃ സൂത്രം നാമ പരം പദം .
തത്സൂത്രം വിദിതം യേന സ വിപ്രോ വേദപാരഗഃ .. 78..
യേന സർവമിദം പ്രോതം സൂത്രേ മണിഗണാ ഇവ .
തത്സൂത്രം ധാരയേദ്യോഗീ യോഗവിത്തത്ത്വദർശനഃ .. 79..
ബഹിഃസൂത്രം ത്യജേദ്വിദ്വാന്യോഗമുത്തമമാസ്ഥിതഃ .
ബ്രഹ്മഭാവമിദം സൂത്രം ധാരയേദ്യഃ സചേതനഃ .
ധാരണാത്തസ്യ സൂത്രസ്യ നോച്ഛിഷ്ടോ നാശുചിർഭവേത് .. 80..
സൂത്രമന്തർഗതം യേഷാം ജ്ഞാനയജ്ഞോപവീതിനാം .
തേ വൈ സൂത്രവിദോ ലോകേ തേ ച യജ്ഞോപവീതിനഃ .. 81..
ജ്ഞാനശിഖിനോ ജ്ഞാനനിഷ്ഠാ ജ്ഞാനയജ്ഞോപവീതിനഃ .
ജ്ഞാനമേവ പരം തേഷാം പവിത്രം ജ്ഞാനമുച്യതേ .. 82..
അഗ്നേരിവ ശിഖാ നാന്യാ യസ്യ ജ്ഞാനമയീ ശിഖാ .
സ ശിഖീത്യുച്യതേ വിദ്വാന്നേതരേ കേശധാരിണഃ .. 83..
കർമണ്യധികൃതാ യേ തു വൈദികേ ബ്രാഹ്മണാദയഃ .
തേഭിർധാര്യമിദം സൂത്രം ക്രിയാംഗം തദ്ധി വൈ സ്മൃതം .. 84..
ശിഖാ ജ്ഞാനമയീ യസ്യ ഉപവീതം ച തന്മയം .
ബ്രാഹ്മണ്യം സകലം തസ്യ ഇതി ബ്രഹ്മവിദോ വിദുരിതി .. 85..
തദേതദ്വിജ്ഞായ ബ്രാഹ്മണഃ പരിവ്രജ്യ പരിവ്രാഡേകശാടീ
മുണ്ഡോഽപരിഗ്രഹഃ ശരീരക്ലേശാസഹിഷ്ണുശ്ചേദഥവാ
യഥാവിധിശ്ചേജ്ജാതരൂപധരോ ഭൂത്വാ സപുത്രമിത്രകലത്രാപ്ത-
ബന്ധാദ്വീനി സ്വാധ്യായം സർവകർമാണി സംന്യസ്യായം
ബ്രഹ്മാണ്ഡം ച സർവം കൗപീനം ദണ്ഡമാച്ഛാദനം
ച ത്യക്ത്വാ ദ്വന്ദ്വസഹിഷ്ണുർന ശീതം ന ചോഷ്ണം ന സുഖം
ന ദുഃഖം ന നിദ്രാ ന മാനാവമാനേ ച ഷഡൂർമിവർജിതോ നിന്ദാഹങ്കാരമത്സരഗർവദംഭേർഷ്യാസൂയേച്ഛാദ്വേഷ-
സുഖദുഃഖകാമക്രോധലോഭമോഹാദീന്വിസൃജ്യ സ്വവപുഃ
ശവാകാരമിവ സ്മൃത്വാ സ്വവ്യതിരിക്തം സർവമന്തർബഹിരമന്യമാനഃ
കസ്യാപി വന്ദനമകൃത്വാ ന നമസ്കാരോ ന സ്വാഹാകാരോ
ന സ്വധാകാരോ ന നിന്ദാസ്തുതിര്യാദൃച്ഛികോ ഭവേദ്യദൃച്ഛാ-
ലാഭസന്തുഷ്ടഃ സുവർണാദീന്ന പരിഗ്രഹേന്നാവാഹനം ന വിസർജനം
ന മന്ത്രം നാമന്ത്രം ന ധ്യാനം നോപാസനം ന ലക്ഷ്യം നാലക്ഷ്യം
ന പൃഥക് നാപൃഥക് ന ത്വന്യത്ര സർവത്രാനികേതഃ സ്ഥിരമതിഃ ശൂന്യാഗാരവൃക്ഷമൂലദേവഗൃഹതൃണകൂടകുലാലശാലാഗ്നിഹോത്ര-
ശാലാഗ്നിദിഗന്തരനദീതടപുലിനഭൂഗൃഹകന്ദരനിർഝരസ്ഥണ്ഡിലേഷു വനേ വാ ശ്വേതകേതുഋഭുനിദാഘഋഷഭദുർവാസഃസംവർതകദത്താത്രേയരൈവതക-
വദവ്യക്തലിംഗോഽവ്യക്താചാരോ ബാലോന്മത്തപിശാചവദനുന്മത്തോന്മത്ത-
വദാചരംസ്ത്രിദണ്ഡം ശിക്യം പാത്രം കമണ്ഡലും കടിസൂത്രം ച തത്സർവം
ഭൂഃസ്വാഹേത്യപ്സു പരിത്യജ്യ കടിസൂത്രം ച കൗഓപീനം ദണ്ഡം വസ്ത്രം
കമണ്ഡലും സർവമപ്സു വിസൃജ്യാഥ ജാതരൂപധരശ്ചരേദാത്മാനമന്വിച്ഛേദ്യഥാ
ജാതരൂപധരോ നിർദ്വന്ദ്വോ നിഷ്പരിഗ്രഹസ്തത്ത്വബ്രഹ്മമാർഗേ സമ്യക് സമ്പന്നഃ
ശുദ്ധമാനസഃ പ്രാണസന്ധാരണാർഥം യഥോക്തകാലേ കരപാത്രേണാന്യേന വാ
യാചിതാഹാരമാഹരൻ ലാഭലാഭേ സമോ ഭൂത്വാ നിർമമഃ
ശുക്ലധ്യാനപരായണോഽധ്യാത്മനിഷ്ഠഃ ശുഭാശുഭകർമനിർമൂലനപരഃ
സംന്യസ്യ പൂർണാനന്ദൈകബോധസ്തദ്ബ്രഹ്മാഹമസ്മീതി
ബ്രഹ്മപ്രണവമനുസ്മരൻഭ്രമരകീടന്യായേന ശരീരത്രയമുത്സൃജ്യ
സംന്യാസേനൈവ ദേഹത്യാഗം കരോതി സ കൃതകൃത്യോ ഭവതീത്യുപനിഷത് ..
ഇതി തൃതീയോപദേശഃ .. 3..
ത്യക്ത്വാ ലോകാംശ്ച വേദാംശ്ച വിഷയാനിന്ദ്രിയാണി ച .
ആത്മന്യേവ സ്ഥിതോ യസ്തു സ യാതി പരമാം ഗതിം .. 1..
നാമഗോത്രാദിവരണം ദേശം കാലം ശ്രുതം കുലം .
യയോ വൃത്തം വ്രതം ശീലം ഖ്യാപയേന്നൈവ സദ്യതിഃ .. 2..
ന സംഭാഷേത്സ്ത്രിയം കാഞ്ചിത്പൂർവദൃഷ്ടാം ച ന സ്മരേത് .
കഥാം ച വർജയേത്താസാം ന പശ്യേല്ലിഖിതാമപി .. 3..
ഏതച്ചതുഷ്ടയം മോഹാത്സ്ത്രീണാമാചരതോ യതേഃ .
ചിത്തം വിക്രിയതേഽവശ്യം തദ്വികാരാത്പ്രണശ്യതി .. 4..
തൃഷ്ണാ ക്രോധോഽനൃതം മായാ ലോഭമോഹൗ പ്രിയാപ്രിയേ .
ശിൽപം വ്യാഖ്യാനയോഗശ്ച കാമോ രാഗപരിഗ്രഹഃ .. 5..
അഹങ്കാരോ മമത്വം ച ചികിത്സാ ധർമസാഹസം .
പ്രായശ്ചിത്തം പ്രവാസശ്ച മന്ത്രൗഷധഗരാശിഷഃ .. 6..
പ്രതിഷിദ്ധാനി ചൈതാനി സേവമാനോ വ്രജേദധഃ .
ആഗച്ഛ ഗച്ഛ തിഷ്ഠേതി സ്വാഗതം സുഹൃദോഽപി വാ .. 7..
സന്മാനനം ച ന ബ്രൂയാന്മുനിർമോക്ഷപരായണഃ .
പ്രതിഗ്രഹം ന ഗൃഹ്ണീയാന്നൈവ ചാന്യം പ്രദാപയേത് .. 8..
പ്രേരയേദ്വാ തയാ ഭിക്ഷുഃ സ്വപ്നേഽപി ന കദാചന .
ജായാഭ്രാതൃസുതാദീനാം ബന്ധൂനാം ച ശുഭാശുഭം .. 9..
ശ്രുത്വാ ദൃഷ്ട്വാ ന കമ്പേത ശോകഹർഷൗ ത്യജേദ്യതിഃ .
അഹിംസാസത്യമസ്തേയബ്രഹ്മചര്യാപരിഗ്രഹഃ .. 10..
അനൗദ്ധത്ത്യമദീനത്വം പ്രസാദഃ സ്ഥൈര്യമാർജവം .
അസ്നേഹോ ഗുരുശുശ്രൂഷാ ശ്രദ്ധാ ക്ഷാന്തിർദമഃ ശമഃ .. 11..
ഉപേക്ഷാ ധൈര്യമാധുര്യേ തിതിക്ഷാ കരുണാ തഥാ .
ഹ്രീസ്തഥാ ജ്ഞാനവിജ്ഞാനേ യോഗോ ലഘ്വശനം ധൃതിഃ .. 12..
ഏഷ സ്വധർമോ വിഖ്യാതോ യതീനാം നിയതാത്മനാം .
നിർദ്വന്ദ്വോ നിത്യസത്ത്വസ്ഥഃ സർവത്ര സമദർശനഃ .. 13..
തുരീയഃ പരമോ ഹംസഃ സാക്ഷാന്നാരായണോ യതിഃ .
ഏകരാത്രം വസേദ്ഗ്രാമേ നഗരേ പഞ്ചരാത്രകം .. 14..
വർഷാഭ്യോഽന്യത്ര വർഷാസു മാസാംശ്ച ചതുരോ വസേത് .
ദ്വിരാത്രം വാ വസേദ്ഗ്രാമേ ഭിക്ഷുര്യദി വസേത്തദാ .. 15..
രാഗാദയഃ പ്രസജ്യേരംസ്തേനാസൗ നാരകീ ഭവേത് .
ഗ്രാമാന്തേ നിർജനേ ദേശേ നിയതാത്മാഽനികേതനഃ .. 16..
പര്യടേത്കീടവദ്ഭൂമൗ വർഷാസ്വേകത്ര സംവസേത് .
ഏകവാസാ അവാസാ വാ ഏകദൃഷ്ടിരലോലുപഃ .. 17..
അദൂഷയൻസതാം മാർഗം ധ്യാനയുക്തോ മഹീം ചരേത് .
ശുചൗ ദേശേ സദാ ഭിക്ഷുഃ സ്വധർമമനുപാലയൻ .. 18..
പര്യടേത സദാ യോഗീ വീക്ഷയന്വസുധാതലം .
ന രാത്രൗ ന ച മധ്യാഹ്നേ സന്ധ്യയോർനൈവ പര്യടൻ .. 19..
ന ശൂന്യേ ന ച ദുർഗേ വാ പ്രാണിബാധാകരേ ന ച .
ഏകരാത്രം വസേദ്ഗ്രാമേ പത്തനേ തു ദിനത്രയം .. 20..
പുരേ ദിനദ്വയം ഭിക്ഷുർനഗരേ പഞ്ചരാത്രകം .
വർഷാസ്വേകത്ര തിഷ്ഠേത സ്ഥാനേ പുണ്യജലാവൃതേ .. 21..
ആത്മവത്സർവഭൂതാനി പശ്യൻഭിക്ഷുശ്ചരേന്മഹീം .
അന്ധവത്കുഞ്ജവച്ചൈവ ബധിരോന്മത്തമൂകവത് .. 22..
സ്നാനം ത്രിഷവണം പ്രോക്തം ബഹൂദകവനസ്ഥയോഃ .
ഹംസേ തു സകൃദേവ സ്യാത്പരഹംസേ ന വിദ്യതേ .. 23..
മൗനം യോഗാസനം യോഗസ്തിതിക്ഷൈകാന്തശീലതാ .
നിഃസ്പൃഹത്വം സമത്വം ച സപ്തൈതാന്യൈകദണ്ഡിനാം .. 24..
പരഹംസാശ്രമസ്ഥോ ഹി സ്നാനാദേരവിധാനതഃ .
അശേഷചിത്തവൃത്തീനാം ത്യാഗം കേവലമാചരേത് .. 25..
ത്വങ്മാംസരുധിരസ്നായുമജ്ജാമേദോസ്ഥിസംഹതൗ .
വിണ്മൂത്രപൂയേ രമതാം ക്രിമീണാം കിയദന്തരം .. 26..
ക്വ ശരീരമശേഷാണാം ശ്ലേഷ്മാദീനാം മഹാചയഃ .
ക്വ ചാംഗശോഭാസൗഭാഗ്യകമനീയാദയോ ഗുണാഃ .. 27..
മാംസാസൃക്പൂയവിണ്മൂത്രസ്നായുമജ്ജാസ്ഥിസംഹതൗ .
ദേഹേ ചേത്പ്രീതിമാന്മൂഢോ ഭവിതാ നരകേഽപി സഃ .. 28..
സ്ത്രീണാമവാച്യദേശസ്യ ക്ലിന്നനാഡീവ്രണസ്യ ച .
അഭേദേഽപി മനോമേദാജ്ജനഃ പ്രായേണ വഞ്ച്യതേ .. 29..
ചർമഖണ്ഡം ദ്വിധാ ഭിന്നമപാനോദ്ഗാരധൂപിതം .
യേ രമന്തി നമസ്തേഭ്യഃ സാഹസം കിമതഃ പരം .. 30..
ന തസ്യ വിദ്യതേ കാര്യം ന ലിംഗം വാ വിപശ്ചിതഃ .
നിർമമോ നിർഭയഃ ശാന്തോ നിർദ്വന്ദ്വോഽവർണഭോജനഃ .. 31..
മുനിഃ കൗപീനവാസാഃ സ്യാന്നഗ്നോ വാ ധ്യാനതത്പരഃ .
ഏവം ജ്ഞാനപരോ യോഗീ ബ്രഹ്മഭൂയായ കൽപതേ .. 32..
ലിംഗേ സത്യപി ഖല്വസ്മിഞ്ജ്ഞാനമേവ ഹി കാരണം .
നിർമോക്ഷായേഹ ഭൂതാനാം ലിംഗഗ്രാമോ നിരർഥകഃ .. 33..
യന്ന സന്തം ന ചാസന്തം നാശ്രുതം ന ബഹുശ്രുതം .
ന സുവൃത്തം ന ദുർവൃത്തം വേദ കശ്ചിത്സ ബ്രാഹ്മണഃ .. 34..
തസ്മാദലിംഗോ ധർമജ്ഞോ ബ്രഹ്മവൃത്തമനുവ്രതം .
ഗൂഢധർമാശ്രിതോ വിദ്വാനജ്ഞാനചരിതം ചരേത് .. 35..
സന്ദിഗ്ധഃ സർവഭൂതാനാം വർണാശ്രമവിവർജിതഃ .
അന്ധവജ്ജഡവച്ചാപി മൂകവച്ച മഹീം ചരേത് .. 36..
തം ദൃഷ്ട്വാ ശാന്തമനസം സ്പൃഹയന്തി ദിവൗകസഃ .
ലിംഗാഭാവാത്തു കൈവല്യമിതി ബ്രഹ്മാനുശാസനമിതി .. 37..
അഥ നാരദഃ പിതാമഹം സംന്യാസവിധിം നോ ബ്രൂഹീതി പപ്രച്ഛ .
പിതാമഹസ്തഥേത്യംഗീകൃത്യാതുരേ വാ ക്രമേ വാപി
തുരീയാശ്രമസ്വീകാരാരാർഥം കൃച്ഛ്രപ്രായശ്ചിത്ത-
പൂർവകമഷ്ടശ്രാദ്ധം കുര്യാദ്ദേവർഷിദിവ്യമനുഷ്യ-
ഭൂതപിതൃമാത്രാത്മേത്യഷ്ടശ്രാദ്ധാനി കുര്യാത് .
പ്രഥമം സത്യവസുസഞ്ജ്ഞകാന്വിശ്വാന്ദേവാന്ദേവശ്രാദ്ധേ
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാനൃഷിശ്രാദ്ധേ ദേവർഷിക്ഷത്രിയർഷി-
മനുഷ്യർഷീൻ ദിവ്യശ്രാദ്ധേ വസുരുദ്രാദുത്യരൂപാന്മനുഷ്യശ്രാദ്ധേ സനകസനന്ദനസനത്കുമാരസനത്സുജാതാൻഭൂതശ്രാദ്ധേ
മാതൃപിതാമഹീപ്രപിതാമഹീരാത്മശ്രാദ്ധേ
ആത്മപിതൃപിതാമഹാഞ്ജീവത്പിതൃകശ്ചേത്പിതരം ത്യക്ത്വാ
ആത്മപിതാമഹപ്രപിതാമഹാനിതി സർവത്ര യുഗ്മക്ലൃപ്ത്യാ
ബ്രാഹ്മണാനർചയേദേകാധ്വരപക്ഷേഽഷ്ടാധ്വരപക്ഷേ വാ സ്വശാഖാനുഗതമന്ത്രൈരഷ്ടശ്രാദ്ധാന്യഷ്ടദിനേഷു വാ
ഏകദിനേ വാ പിതൃയാഗോക്തവിധാനേന ബ്രാഹ്മണാനഭ്യർച്യ
മുക്ത്യന്തം യഥാവിധി നിർവർത്യ പിണ്ഡപ്രദാനാനി നിർവർത്യ
ദക്ഷിണാതാംബൂലൈസ്തോഷയിത്വാ ബ്രാഹ്മണൻപ്രേഷയിത്വാ
ശേഷകർമസിദ്ധ്യർഥം സപ്തകേശാന്വിസൃജ്യ
--ഽശേഷകർമപ്രസിദ്ധ്യർഥം കേശാൻസപ്താഷ്ട വാ ദ്വിജഃ .
സങ്ക്ഷിപ്യ വാപയേത്പൂർവം കേശശ്മശ്രുനഖാനി ചേഽതി
സപ്തകേശാൻസംരക്ഷ്യ കക്ഷോപസ്ഥവർജം ക്ഷൗരപൂർവകം
സ്നാത്വാ സായംസന്ധ്യാവന്ദനം നിർവർത്യ സഹസ്രഗായത്രീം
ജപ്ത്വാ ബ്രഹ്മയജ്ഞം നിർവർത്യ സ്വാധീനാഗ്നിമുപസ്ഥാപ്യ
സ്വശാഖോപസംഹരണം കൃത്വാ തദുക്തപ്രകാരേണാജ്യാഹുതി-
മാജ്യഭാഗാന്തം ഹുത്വാഹുതിവിധി, ൻ സമാപ്യാത്മാദിഭിസ്ത്രിവാരം
സക്തുപ്രാശനം കൃത്വാചമനപൂർവകമഗ്നിം സംരക്ഷ്യ
സ്വയമഗ്നേരുത്തരതഃ കൃഷ്ണജിനോപരി സ്ഥിത്വാ പുരാണശ്രവണപൂർവകം
ജാഗരണം കൃത്വാ ചതുർഥയാമാന്തേ സ്നാത്വാ തദഗ്നൗ ചരും
ശ്രപയിത്വാ പുരുഷസൂക്തേനാന്നസ്യ ഷോഡശാഹുതിർഹുത്വാ
വിരജാഹോമം കൃത്വാ അഥാചമ്യ സദക്ഷിണം വസ്ത്രം സുവർണപാത്രം
ധേനും ദത്വാ സമാപ്യ ബ്രഹ്മോദ്വാസനം കൃത്വാ .
സംമാസിഞ്ചന്തു മരുതഃ സമിന്ദ്രഃ സംബൃഹസ്പതിഃ .
സംമായമഗ്നിഃ സിഞ്ചത്വായുഷാ ച ധനേന ച
ബലേന ചായുഷ്മന്തഃ കരോതു മേതി .
യാ തേ അഗ്നേ യജ്ഞിയാ തനൂസ്തയേഹ്യാരോഹാത്മാത്മാനം .
അച്ഛാ വസൂനി കൃണ്വന്നസ്മേ നര്യാ പുരൂണി .
യജ്ഞോ ഭൂത്വാ യജ്ഞമാസീദ സ്വാം യോനിം ജാതവേദോ ഭുവ
ആജായമാനഃ സ ക്ഷയ ഏധീത്യനേനാഗ്നിമാത്മന്യാരോപ്യ
ധ്യാത്വാഗ്നിം പ്രദക്ഷിണനമസ്കാരപൂർവകമുദ്വാസ്യ
പ്രാതഃസന്ധ്യാമുപാസ്യ സഹസ്രഗായത്രീപൂർവകം
സൂര്യോപസ്ഥാനം കൃത്വാ നാഭിദഘ്നോദകമുപവിശ്യ
അഷ്ടദിക്പാലകാർഘ്യപൂർവകം ഗായത്ര്യുദ്വാസനം
കൃത്വാ സാവിത്രീം വ്യാഹൃതിഷു പ്രവേശയിത്വാ .
അഹം വൃക്ഷസ്യ രേരിവ . കീർതിഃ പൃഷ്ഠം ഗിരേരിവ .
ഊർധ്വപവിത്രോ വാജിനീവസ്വമൃതമസ്മി .
ദ്രവിണം മേ സവർചസം സുമേധാ അമൃതോക്ഷിതഃ .
ഇതി ത്രിശങ്കോർവേദാനുവചനം .
യശ്ഛന്ദസാമൃഷഭോ വിശ്വരൂപഃ . ഛന്ദോഭ്യോധ്യമൃതാത്സംബഭൂവ .
സ മേന്ദ്രോ മേധയാ സ്പൃണോതു . അമൃതസ്യ ദേവധാരണോ ഭൂയാസം .
ശരീരം മേ വിചർഷണം . ജിഹ്വാ മേ മധുമത്തമാ .
കർണാഭ്യാം ഭൂരി വിശ്രവം . ബ്രഹ്മണഃ കോശോഽസി മേധയാപിഹിതഃ .
ശ്രുതം മേ ഗോപായ . ദാരേഷണായാശ്ച വിത്തേഷണായാശ്ച
ലോകേഷണായാശ്ച വ്യുത്ഥിതോഽഹം ഓം ഭൂഃ സംന്യസ്തം മയാ
ഓം ഭുവഃ സംന്യസ്തം മയാ ഓം സുവഃ സംന്യസ്തം മയാ
ഓം ഭൂർഭുവഃസുവഃ സംന്യസ്തം മയേതി മന്ദ്രമധ്യമതാലജ-
ധ്വനിഭിർമനസാ വാചോച്ചാര്യാഭയം സർവഭൂതേഭ്യോ
മത്തഃ സർവം പ്രവർതതേ സ്വഹേത്യനേന ജലം പ്രാശ്യ പ്രാച്യാം ദിശി
പൂർണാഞ്ജലിം പ്രക്ഷിപ്യോംസ്വാഹേതി ശിഖാമുത്പാഠ്യ .
യജ്ഞോപവീതം പരമം പവിത്രം പ്രജാപതേര്യത്സഹജം പുരസ്താത് .
ആയുഷ്യമഗ്ര്യം പ്രതിമുഞ്ച്യ ശുഭ്രം യജ്ഞോപവീതം ബലമസ്തു തേജഃ .
യജ്ഞോപവീത ബഹിർന നിവസേത്ത്വമന്തഃ പ്രവിശ്യ മധ്യേ ഹ്യജസ്രം
പരമം പവിത്രം യശോ ബലം ജ്ഞാനവൈരാഗ്യം മേധാം പ്രയച്ഛേതി
യജ്ഞോപവീതം ഛിത്ത്വാ ഉദകാഞ്ജലിനാ സഹ ഓം ഭൂഃ സമുദ്രം ഗച്ഛ
സ്വാഹേത്യപ്സു ജുഹുയാദോം ഭൂഃ സംന്യസ്തം മയാ ഓം ഭുവഃ സംന്യസ്തം മയാ
ഓം സുവഃ സംന്യസ്തം മയേതി ത്രിരുക്ത്വാ ത്രിവാരമഭിമന്ത്ര്യ തജ്ജലം
പ്രാശ്യാചമ്യ ഓം ഭൂഃ സ്വാഹേത്യപ്സു വസ്ത്രം കടിസൂത്രമപി വിസൃജ്യ
സർവകർമനിർവർതകോഽഹമിതി സ്മൃത്വാ ജാതരൂപധരോ ഭൂത്വാ
സ്വരൂപാനുസന്ധാനപൂർവകമൂർധ്വബാഹുരുദീചീം
ഗച്ഛേത്പൂർവവദ്വിദ്വത്സംന്യാസീ ചേദ്ഗുരോഃ സകാശാത്പ്രണവ-
മഹാവാക്യോപദേശം പ്രാപ്യ യഥാസുഖം വിഹരന്മത്തഃ കശ്ചിന്നാന്യോ
വ്യതിരിക്ത ഇതി ഫലപത്രോദകാഹാരഃ പർവതവനദേവാലയേഷു
സഞ്ചരേത്സംന്യസ്യാഥ ദിഗംബരഃ സകലസഞ്ചാരകഃ
സർവദാനന്ദസ്വാനുഭവൈകപൂർണഹൃദയഃ കർമാതിദൂരലാഭഃ
പ്രാണായാമപരായണഃ ഫലരസത്വക്പത്രമൂലോദകൈർമോക്ഷാർഥീ
ഗിരികന്ദരേഷു വിസൃജേദ്ദേഹം സ്മരംസ്താരകം .
വിവിദിഷാസംന്യാസീ ചേച്ഛതപഥം ഗത്വാചാര്യാദിഭിർവിപ്രൈസ്തിഷ്ഠ തിഷ്ഠ മഹാഭാഗ ദണ്ഡം വസ്ത്രം കമണ്ഡലും ഗൃഹാണ പ്രണവ മഹാവാക്യഗ്രഹണാർഥം
ഗുരുനികടമാഗച്ഛേത്യാചാര്യൈർദണ്ഡകടിസൂത്രകൗപീനം
ശാടീമേകാം കമണ്ഡലും പാദാദിമസ്തകപ്രമാണമവ്രണം
സമം സൗമ്യമകാകപൃഷ്ഠം സലക്ഷണം വൈണവം
ദണ്ഡമേകമാചമനപൂർവകം സഖാ മാ ഗോപായൗജഃ
സഖായോഽസീന്ദ്രസ്യ വജ്രോഽസി വാർത്രഗ്നഃ ശർമ മേ ഭവ
യത്പാപം തന്നിവാരയേതി ദണ്ഡം പരിഗ്രഹേജ്ജഗജ്ജീവനം
ജീവനാധാരഭൂതം മാ തേ മാ മന്ത്രയസ്വ സർവദാ
സർവസൗമ്യേതി പ്രണവപൂർവകം കമണ്ഡലും പരിഗ്രഹ്യ
കൗപീനാധാരം കടിസൂത്രമോമിതി ഗുഹ്യാച്ഛാദകം
കൗപീനമോമിതി ശീതവാതോഷ്ണത്രാണകരം ദേഹൈകരക്ഷണമോമിതി
കടിസൂത്രകൗപീനവസ്ത്രമാചമനപൂർവകം യോഗപട്ടാഭിഷിക്തോ
ഭൂത്വാ കൃതാർഥോഽഹമിതി മത്വാ സ്വാശ്രമാചാരപരോ ഭവേദിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി ചതുർഥോപദേശഃ .. 4..
അഥ ഹൈനം പിതാമഹം നാരദഃ പപ്രച്ഛ
ഭഗവൻസർവകർമനിവർതകഃ സംന്യാസ ഇതി ത്വയൈവോക്തഃ
പുനഃ സ്വാശ്രമാചാരപരോ ഭവേദിത്യുച്യതേ .
തതഃ പിതാമഹ ഉവാച .
ശരീരസ്യ ദേഹിനോ ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്തിതുരീയാവസ്ഥാഃ
സന്തി തദധീനാഃ കർമജ്ഞാനവൈരാഗ്യപ്രവർതകാഃ
പുരുഷാ ജന്തവസ്തദനുകൂലാചാരാഃ സന്തി തഥൈവ
ചേദ്ഭഗവൻസംന്യാസാഃ കതിഭേദാസ്തദനുഷ്ഠാനഭേദാഃ
കീദൃശാസ്തത്ത്വതോഽസ്മാകം വക്തുമർഹസീതി .
തഥേത്യംഗീകൃത്യ തു പിതാമഹേന സംന്യാസഭേദൈരാചാരഭേദജ്
കഥമിതി ചേത്തത്ത്വതസ്ത്വേക ഏവ സംന്യാസഃ അജ്ഞാനേനാശക്തിവശാ-
ത്കർമലോപശ്ച ത്രൈവിധ്യമേത്യ വൈരാഗ്യസംന്യാസോ
ജ്ഞാനവൈരാഗ്യസംന്യാസഃ കർമസംന്യാസശ്ചേതി
ചാതുർവിധ്യമുപാഗതസ്തദ്യഥേതി ദുഷ്ടമദനാഭാച്ചേതി
വിഷയവൈതൃഷ്ണ്യമേത്യ പ്രാക്പുണ്യകർമവശാത്സംന്യസ്തഃ
സ വൈരാഗ്യസംന്യാസീ ശാസ്ത്രജ്ഞാനാത്പാപപുണ്യലോകാനുഭവ-
ശ്രവണാത്പ്രപഞ്ചോപരതഃ ക്രോധേർഷ്യാസൂയാഹങ്കാരാ-
ഭിമാനാത്മകസർവസംസാരം നിർവൃത്യ ദാരേഷണാധനേഷണാ-
ലോകേഷണാത്മകദേഹവാസനാം ശാസ്ത്രവാസനാം ലോകവാസനാം
ത്യക്ത്വാ വമനാന്നമിവ പ്രകൃതീയം സർവമിദം ഹേയം മത്വാ
സാധനചതുഷ്ടയസമ്പന്നോ യഃ സംന്യസതി സ ഏവ ജ്ഞാനസംന്യാസീ .
ക്രമേണ സർവമഭ്യസ്യ സർവമനുഭൂയ ജ്ഞാനവൈരാഗ്യാഭ്യാം
സ്വരൂപാനുസന്ധാനേന ദേഹമാത്രാവശിഷ്ടഃ സംന്യസ്യ
ജാതരൂപധരോ ഭവതി സ ജ്ഞാനവൈരാഗ്യസംന്യാസീ .
ബ്രഹ്മചര്യം സമാപ്യ ഗൃഹീ ഭൂത്വാ വാനപ്രസ്ഥാശ്രമമേത്യ
വൈരാഗ്യഭാവേഽപ്യാശ്രമക്രമാനുസാരേണ യഃ
സംന്യസ്യതി സ കർമസംന്യാസീ .
ബ്രഹ്മചര്യേണ സംന്യസ്യ സംന്യാസാജ്ജാതരൂപധരോ
വൈരാഗ്യസംന്യാസീ .
വിദ്വത്സംന്യാസീ ജ്ഞാനസംന്യാസീ വിവിദിഷാസംന്യാസീ
കർമസംന്യാസീ .
കർമസംന്യാസോഽപി ദ്വിവിധഃ നിമിത്തസംന്യാസോഽനിമിത്തസംന്യാസശ്ചേതി .
നിമിത്തസ്ത്വാതുരഃ . അനിമിത്തഃ ക്രമസംന്യാസഃ .
ആതുരഃ സർവകർമലോപഃ പ്രാണസ്യോത്ക്രമണകാലസംന്യാസഃ
സ നിമിത്തസംന്യാസഃ .
ദൃഢാംഗോ ഭൂത്വാ സർവം കൃതകം നശ്വരമിതി ദേഹാദികം
സർവം ഹേയം പ്രാപ്യ .
ഹംസഃ ശുചിഷദ്വസുരന്തരിക്ഷസദ്ധോതാ വേദിഷദതിധിർദുരോണസത് .
നൃഷദ്വരസദൃതസദ്വ്യോമസദബ്ജാ ഗോജാ ഋതജാ അദ്രിജാ ഋതം ബൃഹത് .
ബ്രഹ്മവ്യതിരിക്തം സർവം നശ്വരമിതി നിശ്ചിത്യാഥോ ക്രമേണ യഃ സംന്യസ്യതി
സ സംന്യാസോഽനിമിത്തസംന്യാസഃ .
സംന്യാസഃ ഷഡ്വിധോ ഭവതി .
കുടീചകോ ബഹൂദകോ ഹംസഃ പരമഹംസഃ തുരീയാതീതോഽവധൂതശ്ചേതി .
കുടീചകഃ ശിഖായജ്ഞോപവീതീ ദണ്ഡകമണ്ഡലുധരഃ കൗപീനകന്ഥാധരഃ
പിതൃമാതൃഗുർവാരാധനപരഃ പിഠരഖനിത്രശിക്യാദിമന്ത്രസാധനപര
ഏകത്രാന്നാദനപരഃ ശ്വേതോർധ്വപുണ്ഡ്രധാരീ ത്രിദണ്ഡഃ .
ബഹൂദകഃ ശിഖാദികന്ഥാധരസ്ത്രിപുണ്ഡ്രധാരീ കുടീചകവത്സർവസമോ
മധുകരവൃത്ത്യാഷ്ടകവലാശീ ഹംസോ ജടാധാരീ ത്രിപുണ്ഡ്രോർധ്വപുണ്ഡ്രധാരീ
അസങ്ക്ലൃപ്തമാധുകരാന്നാശീ കൗപീനഖണ്ഡതുണ്ഡധാരീ .
പരമഹംസഃ ശിഖായജ്ഞോപവീതരഹിതഃ പഞ്ചഗൃഹേശ്വേകരാത്രാന്നാദനപരഃ
കരപാത്രീ ഏകകൗപീനധാരീ ശാടീമേകാമേകം വൈണവം ദണ്ഡമേകശാടീധരോ
വാ ഭസ്മോദ്ധൂലനപരഃ സർവത്യാഗീ .
തുരീയാതീതോ ഗോമുഖഃ ഫലാഹാരീ . അന്നാഹാരീ ചേദ്ഗൃഹത്രയേ ദേഹമാത്രാവശിഷ്ടോ
ദിഗംബരഃ കുണപവച്ഛരീരവൃത്തികഃ .
അവധൂതസ്ത്വനിയമോഽഭിശസ്തപതിതവർജനപൂർവകം സർവവർണേഷ്വജഗര-
വൃത്ത്യാഹാരപരഃ സ്വരൂപാനുസന്ധാനപരഃ .
ആതുരോ ജീവതി ചേത്ക്രമസംന്യാസഃ കർതവ്യഃ
കുടീചകബഹൂദകഹംസാനാം ബ്രഹ്മച-
ര്യാശ്രമാദിതുരീയാശ്രമവത് കുടീചകാദീനാം
സംന്യാസവിധിഃ .
പരമഹംസാദിത്രയാണാം ന കടീസൂത്രം ന കൗപീനം
ന വസ്ത്രം ന കമണ്ഡലുർന ദണ്ഡഃ സാർവവർണൈക-
ഭൈക്ഷാടനപരത്വം ജാതരൂപധരത്വം വിധിഃ .
സംന്യാസകാലേഽപ്യലംബുദ്ധിപര്യന്തമധീത്യ
തദനന്തരം കടീസൂത്രം കൗപീനം ദണ്ഡം വസ്ത്രം
കമണ്ഡലും സർവമപ്സു വിസൃജ്യാഥ ജാതരൂപധരശ്ചരേന്ന
കന്ഥാവേശോ നാധ്യേതവ്യോ ന ശ്രോതവ്യമന്യത്കിഞ്ചിത്പ്രണവാദന്യം
ന തർകം പഠേന്ന ശബ്ദമപി ബൃഹച്ഛബ്ദാന്നാധ്യാപയേന്ന
മഹദ്വാചോവിഗ്ലാപനം ഗിരാ പാണ്യാദിനാ സംഭാഷണം
നാന്യസ്മാദ്വാ വിശേഷേണ ന ശൂദ്രസ്ത്രീപതിതോദക്യാസംഭാഷണം
ന യതേർദേവപൂജാ നോത്സവദർശനം തീർഥയാത്രാവൃത്തിഃ .
പുനര്യതിവിശേഷഃ .
കുടീചസ്യൈകത്ര ഭിക്ഷാ ബഹൂദകസ്യാസങ്ക്ലൃപ്തം
മാധുകരം ഹംസസ്യാഷ്ടഗൃഹേഷ്വഷ്ടകവലം
പരമഹംസസ്യ പഞ്ചഗൃഹേഷു കരപാത്രം
ഫലാഹാരോ ഗോമുഖം തുരീയാതീതസ്യാവധൂതസ്യാജഗരവൃത്തിഃ
സാർവവർണികേഷു യതിർനൈകരാത്രം വസേന്ന കസ്യാപി
നമേത്തുരീയാതീതാവധൂതയോർന ജ്യേഷ്ഠോ യോ ന സ്വരൂപജ്ഞഃ
സ ജ്യേഷ്ഠോഽപി കനിഷ്ഠോ ഹസ്താഭ്യാം നദ്യുത്തരണം
ന കുര്യാന്ന വൃക്ഷമാരോഹേന്ന യാനാദിരൂഢോ ന
ക്രയവിക്രയപരോ ന കിഞ്ചിദ്വിനിമയപരോ ന ദാംഭികോ
നാനൃതവാദീ ന യതേഃ കിഞ്ചിത്കർതവ്യമസ്ത്യസ്തിചേത്സാങ്കര്യം .
തസ്മാന്മനനാദൗ സംന്യാസിനാമധികാരഃ .
ആതുരകുടീചകയോർഭൂർലോകോ ബഹൂദകസ്യ
സ്വർഗലോകോ ഹംസസ്യ തപോലോകഃ പരമഹംസസ്യ
സത്യലോകസ്തുരീയാതീതാവധൂതയോഃ സ്വാത്മന്യേവ
കൈവല്യം സ്വരൂപാനുസന്ധാനേന ഭ്രമരകീടന്യായവത് .
യം യം വാപി സ്മരൻഭാവം ത്യജത്യന്തേ കലേവരം .
തം തമേവ സമാപ്നോതി നാന്യഥാ ശ്രുതിശാസനം .
തദേവം ജ്ഞാത്വാ സ്വരൂപാനുസന്ധാനം വിനാന്യഥാചാരപരോ
ന ഭവേത്തദാചാരവശാത്തത്തല്ലോകപ്രാപ്തിർജ്ഞാന-
വൈരാഗ്യസമ്പന്നസ്യ സ്വസ്മിന്നേവ മുക്തിരിതി ന സർവത്രാചാരപ്രസക്തി-
സ്തദാചാരഃ . ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്തേഷ്വേകശരീരസ്യ ജാഗ്രത്കാലേ
വിശ്വഃ സ്വപ്നകാലേ തൈജസഃ സുഷുപ്തികാലേ പ്രാജ്ഞഃ
അവസ്ഥാഭേദാദവസ്ഥേശ്വരഭേദഃ കാര്യഭേദാത്കാരണഭേദസ്താസു
ചതുർദശകാരണാനാം ബാഹ്യവൃത്തയോഽതർവൃതയസ്തേഷാ-
മുപാദാനകാരണം .
വൃത്തയശ്ചത്വാരഃ മനോബുദ്ധിരഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതി .
തത്തദ്വൃത്തിവ്യാപാരഭേദേന പൃഥഗാചാരഭേദഃ .
നേത്രസ്ഥം ജാഗരിതം വിദ്യാത്കണ്ഠേ സ്വപ്നം സമാവിശത് .
സുഷുപ്തം ഹൃദയസ്ഥം തു തുരീയം മൂർധ്നി സംസ്ഥിതം .
തുരീയമക്ഷരമിതി ജ്ഞാത്വാ ജാഗരിതേ സുഷുപ്ത്യവസ്ഥാപന്ന
ഇവ യദ്യച്ഛൃതം യദ്യദൃഷ്ടം തത്സത്സർവമവിജ്ഞാതമിവ
യോ വസേത്തസ്യ സ്വപ്നാവസ്ഥായാമപി താദൃഗവസ്ഥാ ഭവതി .
സ ജീവന്മുക്ത ഇതി വദന്തി . സർവശ്രുത്യർഥപ്രതിപാദനമപി തസ്യൈവ
മുക്തിരിതി . ഭിക്ഷുർനൈഹികാമുഷ്മികാപേക്ഷഃ . യദ്യപേക്ഷാസ്തി
തദനുരൂപോ ഭവതി . സ്വരൂപാനുസന്ധാനവ്യതിരിക്താന്യശാസ്ത്രാ-
ഭ്യാസൈരുഷ്ട്രകുങ്കുമഭാരവദ്വ്യർഥോ ന യോഗശാസ്ത്ര-
പ്രവൃത്തിർന സാംഖ്യശാസ്ത്രാഭ്യാസോ ന മന്ത്രതന്ത്രവ്യാപാരഃ .
ഇതരശാസ്ത്രപ്രവൃത്തിര്യതേരസ്തി ചേച്ഛവാലങ്കാരവച്ചർമകാരവ-
ദതിവിദൂരകർമാചാരവിദ്യാദൂരോ ന പ്രണവകീർതനപരോ യദ്യത്കർമ
കരോതി തത്തത്ഫലമനുഭവതി ഏരണ്ഡതൈലഫേനവദതഃ സർവം പരിത്യജ്യ
തത്പ്രസക്തം മനോദണ്ഡം കരപാത്രം ദിഗംബരം ദൃഷ്ട്വാ
പരിവ്രജേദ്ഭിക്ഷുഃ . ബാലോന്മത്തപിശാചവന്മരണം ജീവിതം വാ ന
കാങ്ക്ഷേത കാലമേവ പ്രതീക്ഷേത നിർദേശഭൃതകന്യായേന പരിവ്രാഡിതി .
തിതിക്ഷാജ്ഞാനവൈരാഗ്യശമാദിഗുണവർജിതഃ .
ഭിക്ഷാമാത്രേണ ജീവി സ്യാത്സ യതിര്യതിവൃത്തിഹാ .. 1..
ന ദണ്ഡധാരണേന ന മുണ്ഡനേന ന വേഷേണ ന ദംഭാചാരേണ
മുക്തിഃ . ജ്ഞാനദണ്ഡോ ധൃതോ യേന ഏകദണ്ഡീ സ ഉച്യതേ .
കാഷ്ഠദണ്ഡോ ധൃതോ യേന സർവാശീ ജ്ഞാനവർജിതഃ .
സ യാതി നരകാൻഘോരാന്മഹാരൗരവസഞ്ജ്ഞിതാൻ .. 2..
പ്രതിഷ്ഠാ സൂകരീവിഷ്ഠാസമാ ഗീതാ മഹർഷിഭിഃ .
തസ്മാദേനാം പരിത്യജ്യ കീടവത്പര്യടേദ്യതിഃ .. 3..
അയാചിതം യഥാലാഭം ഭോജനാച്ഛാദനം ഭവേത് .
പരേച്ഛയാ ച ദിഗ്വാസാഃ സ്നാനം കുര്യാത്പരേച്ഛയാ .. 4..
സ്വപ്നേഽപി യോ യുക്തഃ സ്യാജ്ജാഗ്രതീവ വിശേഷതഃ .
ഈദൃക്ചേഷ്ടഃ സ്മൃതഃ ശ്രേഷ്ഠോ വരിഷ്ഠോ ബ്രഹ്മവാദിനാം .. 5..
അലാഭേ ന വിഷാദീ സ്യാല്ലാഭേ ചൈവ ന ഹർഷയേത് .
പ്രാണയാത്രികമാത്രഃ സ്യാന്മാത്രാസംഗാദ്വിനിർഗതഃ .. 6..
അഭിപൂജിതലാഭാംശ്ച ജുഗുപ്സേതൈവ സർവശഃ .
അഭിപൂജിതലാഭൈസ്തു യതിർമുക്തോഽപി ബധ്യതേ .. 7..
പ്രാണയാത്രാനിമിത്തം ച വ്യംഗാരേ ഭുക്തവജ്ജനേ .
കാലേ പ്രശസ്തേ വർണാനാം ഭിക്ഷാർഥം പര്യടേദ്ഗൃഹാൻ .. 8..
പാണിപാത്രശ്ചരന്യോഗീ നാസകൃദ്ഭൈക്ഷമാചരേത് .
തിഷ്ഠൻഭുഞ്ജ്യാച്ചരൻഭുഞ്ജ്യാന്മധ്യേനാചമനം തഥാ .. 9..
അബ്ധിവദ്ധൃതമര്യാദാ ഭവന്തി വിശാദാശയാഃ .
നിയതിം ന വിമുഞ്ചന്തി മഹാന്തോ ഭാസ്കരാ ഏവ .. 10..
ആസ്യേന തു യദാഹാരം ഗോവന്മൃഗയതേ മുനിഃ .
തദാ സമഃ സ്യാത്സർവേഷു സോഽമൃതത്വായ കൽപതേ .. 11..
അനിന്ദ്യം വൈ വ്രജൻഗേഹം നിന്ദ്യം ഗേഹം തു വർജയേത് .
അനാവൃതേ വിശേദ്ദ്വാരി ഗേഹേ നൈവാവൃതേ വ്രജേത് .. 12..
പാംസുനാ ച പ്രതിച്ഛന്നശൂന്യാഗാരപ്രതിശ്രയഃ .
വൃക്ഷമൂലനികേതോ വാ ത്യക്തസർവപ്രിയാപ്രിയഃ .. 13..
യത്രാസ്തമിതശായീ സ്യാന്നിരഗ്നിരനികേതനഃ .
യഥാലബ്ധോപജീവീ സ്യാന്മുനിർദാന്തോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .. 14..
നിഷ്ക്രമ്യ വനമാസ്ഥായ ജ്ഞാനയജ്ഞോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .
കാലകാങ്ക്ഷീ ചരന്നേവ ബ്രഹ്മഭൂയായ കൽപതേ .. 15..
അഭയം സർവഭൂതേഭ്യോ ദത്ത്വാ ചരതി യോ മുനിഃ .
ന തസ്യ സർവഭൂതേഭ്യോ ഭയമുത്പദ്യതേ ക്വചിത് .. 16..
നിർമാനശ്ചാനഹങ്കാരോ നിർദ്വന്ദ്വശ്ഛിന്നസംശയഃ .
നൈവ ക്രുധ്യതി ന ദ്വേഷ്ടി നാനൃതം ഭാഷതേ ഗിരാ .. 17..
പുണ്യായതനചാരീ ച ഭൂതാനാമവിഹിംസകഃ .
കാലേ പ്രാപ്തേ ഭവദ്ഭൈക്ഷം കൽപ്യതേ ബ്രഹ്മഭൂയസേ .. 18..
വാനപ്രസ്ഥഗൃഹസ്ഥാഭ്യാം ന സംസൃജ്യേത കർഹിചിത് .
അജ്ഞാതചര്യാം ലിപ്സേത ന ചൈനം ഹർഷ ആവിശേത് .. 19..
അധ്വാ സൂര്യേണ നിർദിഷ്ടഃ കീടവദ്വിചരേന്മഹീം .
ആശീര്യുക്താനി കർമാണി ഹിംസായുക്താനി യാനി ച .. 20..
ലോകസംഗ്രഹയുക്താനി നൈവ കുര്യാന്ന കാരയേത് .
നാസച്ഛാത്രേഷു സജ്ജേത നോപജീവേത ജീവികാം .
അതിവാദാംസ്ത്യജേത്തർകാൻപക്ഷം കഞ്ചന നാശ്രയേത് .. 21..
ന ശിഷ്യാനനുബധ്നീത ഗ്രന്ഥാന്നൈവാഭ്യസേദ്ബഹൂൻ .
ന വ്യാഖ്യാമുപയുഞ്ജീത നാരംഭാനാരഭേത്ക്വചിത് .. 22..
അവ്യക്തലിംഗോഽവ്യക്താർഥോ മുനിരുന്മത്തബാലവത് .
കവിർമൂകവദാത്മാനം തദ്ദൃഷ്ട്യാ ദർശയേന്നൃണാം .. 23..
ന കുര്യാന്ന വദേത്കിഞ്ചിന്ന ധ്യായേത്സാധ്വസാധു വാ .
ആത്മാരാമോഽനയാ വൃത്ത്യാ വിചരേജ്ജഡവന്മുനിഃ .. 24..
ഏകശ്ചരേന്മഹീമേതാം നിഃസംഗഃ സംയതേന്ദ്രിയഃ .
ആത്മക്രീഡ ആത്മരതിരാത്മവാൻസമദർശനഃ .. 25..
ബുധോ ബാലകവത്ക്രീഡേത്കുശലോ ജഡവച്ചരേത് .
വദേദുന്മത്തവദ്വിദ്വാൻ ഗോചര്യാം നൈഗമശ്ചരേത് ..26..
ക്ഷിപ്രോഽവമാനിതോഽസദ്ഭിഃ പ്രലബ്ധോഽസൂയിതോഽപി വാ .
താഡിതഃ സംനിരുദ്ധോ വാ വൃത്ത്യാ വാ പരിഹാപിതഃ .. 27..
വിഷ്ഠിതോ മൂത്രിതോ വാജ്ഞൈർബഹുധൈവം പ്രകമ്പിതഃ .
ശ്രേയസ്കാമഃ കൃച്ഛ്രഗത ആത്മനാത്മാനമുദ്ധരേത് .. 28..
സംമാനനം പരാം ഹാനിം യോഗർദ്ധേഃ കുരുതേ യതഃ .
ജനേനാവമതോ യോഗീ യോഗസിദ്ധിം ച വിന്ദതി .. 29..
തഥാ ചരേത വൈ യോഗീ സതാം ധർമമദൂഷയൻ .
ജനാ യഥാവമന്യേരൻഗച്ഛേയുർനൈവ സംഗതിം .. 30..
ജരായുജാണ്ഡജാദീനാം വാങ്മനഃകായകർമഭിഃ .
യുക്തഃ കുർവീത ന ദ്രോഹം സർവസംഗാംശ്ച വർജയേത് .. 31..
കാമക്രോധൗ തഥാ ദർപലോഭമോഹാദയശ്ച യേ .
താംസ്തു ദോഷാൻപരിത്യജ്യ പരിവ്രാഡ് ഭയവർജിതഃ .. 32..
ഭൈക്ഷാശനം ച മൗനിത്വം തപോ ധ്യാനം വിശേഷതഃ .
സമ്യഗ്ജ്ഞാനം ച വൈരാഗ്യം ധർമോഽയം ഭിക്ഷുകേ മതഃ .. 33..
കാഷായവാസാഃ സതതം ധ്യാനയോഗപരായണഃ .
ഗ്രാമാന്തേ വൃക്ഷമൂലേ വാ വസേദ്ദേവാലയേഽപി വാ .. 34..
ഭൈക്ഷേണ വർതയേന്നിത്യം നൈകാന്നാശീ ഭവേത്ക്വചിത് .
ചിത്തശുദ്ധിർഭവേദ്യാവത്താവന്നിത്യം ചരേത്സുധീഃ .. 35..
തതഃ പ്രവ്രജ്യ ശുദ്ധാത്മാ സഞ്ചരേദ്യത്ര കുത്രചിത് .
ബഹിരന്തശ്ച സർവത്ര സമ്പശ്യൻഹി ജനാർദനം .. 36..
സർവത്ര വിചരേന്മൗനീ വായുവദ്വീതകൽമഷഃ .
സമദുഃഖസുഖഃ ക്ഷാന്തോ ഹസ്തപ്രാപ്തം ച ഭക്ഷയേത് .. 37..
നിർവൈരേണ സമം പശ്യന്ദ്വിജഗോശ്വമൃഗാദിഷു .
ഭാവയന്മനസാ വിഷ്ണും പരമാത്മാനമീശ്വരം .. 38..
ചിന്മയം പരമാനന്ദം ബ്രഹ്മൈവാഹമിതി സ്മരൻ .
ജ്ഞാത്വൈവം മനോദണ്ഡം ധൃത്വാ ആശാനിവൃത്തോ ഭൂത്വാ
ആശാംബരധരോ ഭൂത്വാ സർവദാ മനോവാക്കായകർമഭിഃ
സർവസംസാരമുത്സൃജ്യ പ്രപഞ്ചാവാങ്മുഖഃ
സ്വരൂപാനുസന്ധാനേന ഭ്രമരകീടന്യായേന മുക്തോ
ഭവതീത്യുപനിഷത് ..
ഇതി പഞ്ചമോപദേശഃ .. 5..
അഥ നാരദഃ പിതാമഹമുവാച .
ഭഗവൻ തദഭ്യാസവശാത് ഭ്രമകീടന്യായവത്തദഭ്യാസഃ കഥമിതി .
തമാഹ പിതാമഹഃ .
സത്യവാഗ്ജ്ഞാനവൈരാഗ്യാഭ്യാം വിശിഷ്ടദേഹാവശിഷ്ടോ
വസേത് . ജ്ഞാനം ശരീരം വൈരാഗ്യം ജീവനം വിദ്ധി
ശാന്തിദാന്തീ നേത്രേ മനോമുഖം ബുദ്ധിഃ കലാ
പഞ്ചവിംശതിതത്ത്വാന്യവയവ അവസ്ഥാ
പഞ്ചമഹാഭൂതാനി കർമ ഭക്തിജ്ഞാനവൈരാഗ്യം ശാഖാ
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്തിതുരീയാശ്ചതുർദശകരണാനി
പങ്കസ്തംഭാകാരാണീതി . ഏവമപി നാവമതിപങ്കം കർണധാര
ഇവ യന്തേവ ഗജം സ്വബുദ്ധ്യാ വശീകൃത്യ സ്വവ്യതിരിക്തം സർവം
കൃതകം നശ്വരമിതി മത്വാ വിരക്തഃ പുരുഷഃ സർവദാ
ബ്രഹ്മാഹമിതി വ്യവഹരേന്നാന്യത്കിഞ്ചിദ്വേദിതവ്യം സ്വവ്യതിരേകേണ .
ജീവന്മുക്തോ വസേത്കൃതകൃത്യോ ഭവതി . ന നാഹം ബ്രഹ്മേതി
വ്യവഹരേത്കിന്തു ബ്രഹ്മാഹമസ്മീത്യജസ്രം ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്തിഷു .
തുരീയാവസ്ഥാം പ്രാപ്യ തുരീയാതീതത്വം വ്രജേദ്ദിവാ ജാഗ്രന്നക്തം
സ്വപ്നം സുഷുപ്തമർധരാത്രം ഗതമിത്യേകാവസ്ഥായാം
ചതസ്രോഽവസ്ഥാസ്ത്വേകൈകകരണാധീനാനാം ചതുർദശകരണാനാം വ്യാപാരശ്ചക്ഷുരാദീനാം .
ചക്ഷുഷോ രൂപഗ്രഹണം ശ്രോത്രയോഃ ശബ്ദഗ്രഹണം
ജിഹ്വായാ രസാസ്വാദനം ഘ്രാണസ്യ ഗന്ധഗ്രഹണം
വചസോ വാഗ്വ്യാപാരഃ പാണേരാദാനം പാദയോഃ സഞ്ചാരഃ
പായോരുത്സർഗ ഉപസ്ഥസ്യാനന്ദഗ്രഹണം ത്വചഃ സ്പർശഗ്രഹണം .
തദധീനാ ച വിഷയഗ്രഹണബുദ്ധിഃ ബുദ്ധ്യാ ബുദ്ധ്യതി
ചിത്തേന ചേതയത്യഹങ്കാരേണാഹങ്കരോതി . വിസൃജ്യ ജീവ
ഏതാന്ദേഹാഭിമാനേന ജീവോ ഭവതി . ഗൃഹാഭിമാനേന ഗൃഹസ്ഥ
ഇവ ശരീരേ ജീവഃ സഞ്ചരതി . പ്രാഗ്ദലേ പുണ്യാവൃത്തിരാഗ്നേയാം
നിദ്രാലസ്യൗ ദക്ഷിണായാം ക്രൗര്യബുദ്ധിർനൈരൃത്യാം പാപബുദ്ധിഃ
പശ്ചിമേ ക്രീഡാരതിർവായവ്യാം ഗമനേ ബുദ്ധിരുത്തരേ ശാന്തിരീശാന്യേ
ജ്ഞാനം കർണികായാം വൈരാഗ്യം കേസരേഷ്വാത്മചിന്താ ഇത്യേവം
വക്ത്രം ജ്ഞാത്വാ ജീവദവസ്ഥാം പ്രഥമം ജാഗ്രദ്ദ്വിതീയം
സ്വപ്നം തൃതീയം സുഷുപ്തം ചതുർഥം തുരീയം ചതുർഭിർവിരഹിതം
തുരീയാതീതം . വിശ്വതൈജസപ്രാജ്ഞതടസ്ഥഭേദൈരേക ഏവ ഏകോ ദേവഃ
സാക്ഷീ നിർഗുണശ്ച തദ്ബ്രഹ്മാഹമിതി വ്യാഹരേത് .
നോ ചേജ്ജാഗ്രദവസ്ഥായാം ജാഗ്രദാദിചതസ്രോഽവസ്ഥാഃ സ്വപ്നേ
സ്വപ്നാദിചതസ്രോഽവസ്ഥാഃ സുഷുപ്തേ സുഷുപ്ത്യാദിചതസ്രോഽവസ്ഥാഃ
തുരീയേ തുരീയാദിചതസ്രോഽവസ്ഥാഃ നത്വേവം തുരീയാതീതസ്യ നിർഗുണസ്യ .
സ്ഥൂലസൂക്ഷ്മകാരണരൂപൈർവിശ്വതൈജസപ്രാജ്ഞേശ്വരൈഃ
സർവാവസ്ഥാസു സാക്ഷീ ത്വേക ഏവാവതിഷ്ഠതേ . ഉത തടസ്ഥോ ദ്രഷ്ടാ
തടസ്ഥോ ന ദ്രഷ്ടാ ദ്രഷ്ടൃത്വാന്ന ദ്രഷ്ടൈവ കർതൃത്വഭോക്തൃത്വ
അഹങ്കാരാദിഭിഃ സ്പൃഷ്ടോ ജീവഃ ജീവേതരോ ന സ്പൃഷ്ടഃ . ജീവോഽപി
ന സ്പൃഷ്ട ഇതി ചേന്ന . ജീവാഭിമാനേന ക്ഷേത്രാഭിമാനഃ .
ശരീരാഭിമാനേന ജീവത്വം . ജീവത്വം ഘടാകാശമഹാകാശവ-
ദ്വ്യവധാനേഽസ്തി . വ്യവധാനവശാദേവ ഹംസഃ സോഽഹമിതി
മന്ത്രേണോച്ഛ്വാസനിഃശ്വാസവ്യപദേശേനാനുസന്ധാനം കരോതി .
ഏവം വിജ്ഞായ ശരീരാഭിമാനം ത്യജേന്ന ശരീരാഭിമാനീ ഭവതി .
സ ഏവ ബ്രഹ്മേത്യുച്യതേ.
ത്യക്തസംഗോ ജിതക്രോധോ ലഘ്വാഹാരോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .
പിധായ ബുദ്ധ്യാ ദ്വാരാണി മനോ ധ്യാനേ നിവേശയേത് .. 1..
ശൂന്യേഷ്വേവാവകാശേഷു ഗുഹാസു ച വനേഷു ച .
നിത്യയുക്തഃ സദാ യോഗീ ധ്യാനം സമ്യഗുപക്രമേത് .. 2..
ആതിഥ്യശ്രാദ്ധയജ്ഞേഷു ദേവയാത്രോത്സവേഷു ച .
മഹാജനേഷു സിദ്ധ്യർഥീ ന ഗച്ഛേദ്യോഗവിത്ക്വചിത് .. 3..
യഥൈനമവമന്യന്തേ ജനാഃ പരിഭവന്തി ച .
തഥാ യുക്തശ്ചേദ്യോഗീ സതാം വർത്മ ന ദൂഷയേത് .. 4..
വാഗ്ദണ്ഡഃ കർമദണ്ഡശ്ച മനോദണ്ഡശ്ച തേ ത്രയഃ .
യസ്യൈതേ നിയതാ ദണ്ഡാഃ സ ത്രിദണ്ഡീ മഹായതിഃ .. 5..
വിധൂമേ ച പ്രശാന്താഗ്നൗ യസ്തു മാധുകരീം ചരേത് .
ഗൃഹേ ച വിപ്ര്മുഖ്യാനാം യതിഃ സർവോത്തമഃ സ്മൃതഃ .. 6..
ദണ്ഡഭിക്ഷാം ച യഃ കുര്യാത്സ്വധർമേ വ്യസനം വിനാ .
യസ്തിഷ്ഠതി ന വൈരാഗ്യം യാതി നീചയതിർഹി സഃ .. 7..
യസ്മിൻഗൃഹേ വിശേഷേണ ലഭേദ്ഭിക്ഷാം ച വാസനാത് .
തത്ര നോ യാതി യോ ഭൂയഃ സ യതിർനേതരഃ സ്മൃതഃ .. 8..
യഃ ശരീരേന്ദ്രിയാദിഭ്യോ വിഹീനം സർവസാക്ഷിണം .
പാരമാർഥിക വിജ്ഞാനം സുഖാത്മാനം സ്വയമ്പ്രഭം .. 9..
പരതത്ത്വം വിജാനാതി സോഽതിവർണാശ്രമീ ഭവേത് .
വർണാശ്രമാദയോ ദേഹേ മായയാ പരികൽപിതാഃ .. 10..
നാത്മനോ ബോധരൂപസ്യ മമ തേ സന്തി സർവദാ .
ഇതി യോ വേദ വേദാന്തൈഃ സോഽതിവർണാശ്രമീ ഭവേത് .. 11..
യസ്യ വർണാശ്രമാചാരോ ഗലിതഃ സ്വാത്മദർശനാത് .
സ വർണാനാശ്രമാൻസർവാനതീത്യ സ്വാത്മനി സ്ഥിതഃ .. 12..
യോഽതീത്യ സ്വാശ്രമാന്വർണാനാത്മന്യേവ സ്ഥിതഃ പുമാൻ .
സോഽതിവർണാശ്രമീ പ്രോക്തഃ സർവവേദാർഥവേദിഭിഃ .. 13..
തസ്മാദന്യഗതാ വർണാ ആശ്രമാ അപി നാരദ .
ആത്മന്യാരോപിതാഃ സർവേ ഭ്രാന്ത്യാ തേനാത്മവേദിനാ .. 14..
ന വിധിർന നിഷേധശ്ച വർജ്യാവർജ്യ കൽപനാ .
ബ്രഹ്മവിജ്ഞാനിനാമസ്തി തഥാ നാന്യച്ച നാരദ .. 15..
വിരജ്യ സർവഭൂതേഭ്യ ആവിരിഞ്ചിപദാദപി .
ഘൃണാം വിപാഠ്യ സർവസ്മിൻപുത്രമിത്രാദികേഷ്വപി .. 16..
ശ്രദ്ധാലുർമുക്തിമാർഗേഷു വേദാന്തജ്ഞാനലിപ്സയാ .
ഉപായനകരോ ഭൂത്വാ ഗുരും ബ്രഹ്മവിദം വ്രജേത് .. 17..
സേവാഭിഃ പരിതോഷ്യൈനം ചിരകാലം സമാഹിതഃ .
സദാ വേദാന്തവാക്യാർഥം ശ്രുണുയാത്സുസമാഹിതഃ .. 18..
നിർമമോ നിരഹങ്കാരഃ സർവസംഗവിവർജിതഃ .
സദാ ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സന്നാത്മന്വാത്മാനമീക്ഷതേ .. 19..
സംസാരദോഷദൃഷ്ട്യൈവ വിരക്തിർജായതേ സദാ .
വിരക്തസ്യ തു സംസാരാത്സംന്യാസഃ സ്യാന്ന സംശയഃ .. 20..
മുമുക്ഷുഃ പരഹംസാഖ്യഃ സാക്ഷാന്മോക്ഷൈകസാധനം .
അഭ്യസേദ്ബ്രഹ്മവിജ്ഞാനം വേദാന്തശ്രവണാദിനാ .. 21..
ബ്രഹ്മവിജ്ഞാനലാഭായ പരഹംസ സമാഹ്വയഃ .
ശാന്തിദാന്ത്യാദിഭിഃ സർവൈഃ സാധനൈഃ സഹിതോ ഭവേത് .. 22..
വേദാന്താഭ്യാസനിരതഃ ശാന്തോ ദാന്തോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .
നിർഭയോ നിർമമോ നിത്യോ നിർദ്വന്ദ്വോ നിഷ്പരിഗ്രഹഃ .. 23..
ജീർണകൗപീനവാസാഃ സ്യാന്മുണ്ഡീ നഗ്നോഽഥവാ ഭവേത് .
പ്രാജ്ഞോ വേദാന്തവിദ്യോഗീ നിർമമോ നിരഹങ്കൃതിഃ .. 24..
മിത്രാദിഷു സമോ മൈത്രഃ സമസ്തേഷ്വേവ ജന്തുഷു .
ഏകോ ജ്ഞാനീ പ്രശാന്താത്മാ സ സന്തരതി നേതരഃ .. 25..
ഗുരൂണാം ച ഹിതേ യുക്തസ്തത്ര സംവത്സരം വസേത് .
നിയമേഷ്വപ്രമാത്തസ്തു യമേഷു ച സദാഭവേത് .. 26..
പ്രാപ്യ ചാന്തേ തതശ്ചൈവ ജ്ഞാനയോഗമനുത്തമം .
അവിരോധേന ധർമസ്യ സഞ്ചരേത്പൃഥിവീമിമാം .. 27..
തതഃ സംവത്സരസ്യാന്തേ ജ്ഞാനയോഗമനുത്തമം .
ആശ്രമത്രയമുത്സൃജ്യ പ്രാപ്തശ്ച പരമാശ്രമം .. 28..
അനുജ്ഞാപ്യ ഗുരൂംശ്ചൈവ ചരേദ്ധി പൃഥിവീമിമാം .
ത്യക്തസംഗോ ജിതക്രോധോ ലഘ്വാഹാരോ ജിതേന്ദ്രിയഃ .. 29..
ദ്വാവിമൗ ന വിരജ്യേതേ വിപരീതേന കർമണാ .
നിരാരംഭോ ഗൃഹസ്ഥശ്ച കാര്യവാംശ്ചൈവ ഭിക്ഷുകഃ .. 30..
മാദ്യതി പ്രമദാം ദൃഷ്ട്വാ സുരാം പീത്വാ ച മാദ്യതി .
തസ്മാദ്ദൃഷ്ടിവിഷം നാരീം ദൂരതഃ പരിവർജയേത് .. 31..
സംഭാഷണം സഹ സ്ത്രീഭിരാലാപഃ പ്രേക്ഷണം തഥാ .
നൃത്തം ഗാനം സഹാസം ച പരിവാദാംശ്ച വർജയേത് .. 32..
ന സ്നാനം ന ജപഃ പൂജാ ന ഹോമോ നൈവ സാധനം .
നാഗ്നികാര്യാദികാര്യം ച നൈതസ്യാസ്തീഹ നാരദ .. 33..
നാർചനം പിതൃകാര്യം ച തീർഥയാത്രാ വ്രതാനി ച .
ധർമാധർമാദികം നാസ്തി ന വിധിർലൗകികീ ക്രിയാ .. 34..
സന്ത്യജേത്സർവകർമാണി ലോകാചാരം ച സർവശഃ .
കൃമീകീടപതംഗാശ്ച തഥാ യോഗീ വനസ്പതീൻ .. 35..
ന നാശയേദ്ബുധോ ജീവൻപരമാർഥമതിര്യതിഃ .
നിത്യമന്തർമുഖഃ സ്വച്ഛഃ പ്രശാന്താത്മാ സ്വപൂർണധീഃ .. 36..
അന്തഃസംഗപരിത്യാഗീ ലോകേ വിഹര നാരദ .
നാരാജകേ ജനപദേ ചരത്യേകചരോ മുനിഃ .. 37..
നിഃസ്തുതിർനിർനമസ്കാരോ നിഃസ്വധാകാര ഏവ ച .
ചലാചലനികേതശ്ച യതിര്യാദൃച്ഛികോ ഭവേദിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി ഷഷ്ഠോപദേശഃ .. 6..
അഥ യതേർനിയമഃ കഥമിതി പൃഷ്ടം നാരദം പിതാമഹഃ
പുരസ്കൃത്യ വിരക്തഃ സന്യോ വർഷാസു ധ്രുവശീലോഽഷ്ടൗ
മാസ്യേകാകീ ചരന്നേകത്ര നിവസേദ്ഭിക്ഷുർഭയാത്സാരംഗവദേകത്ര
ന തിഷ്ഠേസ്വഗമനനിരോധഗ്രഹണം ന കുര്യാദ്ധസ്താഭ്യാം
നദ്യുത്തരണം ന കുര്യാന്ന വൃക്ഷാരോഹണമപി ന
ദേവോത്സവദർശനം കുര്യാന്നൈകത്രാശീ ന ബാഹ്യദേവാർചനം
കുര്യാത്സ്വവ്യതിരിക്തം സർവം ത്യക്ത്വാ മധുകരവൃത്ത്യാഹാരമഹാരൻകൃശോ
ഭൂത്വാ മേദോവൃദ്ധിമകുർവന്നാജ്യം രുധിരമിവ ത്യജേദേകത്രാന്നം
പലലമിവ ഗന്ധലേപനമശുദ്ധിലേപനമൈവ ക്ഷാരമന്ത്യജമിവ
വസ്ത്രമുച്ഛിഷ്ടപാത്രമിവാഭ്യംഗം സ്ത്രീസംഗമിവ
മിത്രാഹ്ലാദകം മൂത്രമിവ സ്പൃഹാം ഗോമാംസമിവ ജ്ഞാതചരദേശം
ചണ്ഡാലവാടികാമിവ സ്ത്രിയമഹിമിവ സുവർണം കാലകൂടമിവ
സഭാസ്ഥലം സ്മശാനസ്ഥലമിവ രാജധാനീം കുംഭീപാകമിവ
ശവപിണ്ഡവദേകത്രാന്നം ന ദേഹാന്തരദർശനം പ്രപഞ്ചവൃത്തിം
പരിത്യജ്യ സ്വദേശമുത്സൃജ്യ ജ്ഞാതചരദേശം വിഹായ
വിസ്മൃതപദാർഥം പുനഃ പ്രാപ്തഹർഷ ഇവ സ്വമാനന്ദമനുസ്മര-
ൻസ്വശരീരാഭിമാനദേശവിസ്മരണം മത്വാ ശവമിവ ഹേയമുപഗമ്യ
കാരാഗൃഹവിനിർമുക്തചോരവത്പുത്രാപ്തബന്ധുഭവസ്ഥലം
വിഹായ ദൂരതോ വസേത് .
അയത്നേന പ്രാപ്തമാഹരൻബ്രഹ്മപ്രണവധ്യാനാനുസന്ധാനപരോ
ഭൂത്വാ സർവകർമനിർമുക്തഃ കാമക്രോധലോഭമോഹമദ-
മാത്സര്യാദികം ദഗ്ധ്വാ ത്രിഗുണാതീതഃ ഷഡൂർമിരഹിതഃ
ഷഡ്ഭാവവികാരശൂന്യഃ . സത്യവാക്ഛുചിരദ്രോഹീ ഗ്രാമ
ഏകരാത്രം പത്തനേ പഞ്ചരാത്രം ക്ഷേത്രേ പഞ്ചരാത്രം തീർഥേ
പഞ്ചരാത്രമനികേതഃ സ്ഥിരമതിർനാനൃതവാദീ ഗിരികന്ദരേഷു
വസേദേക ഏവ ദ്വൗ വാ ചരേത് ഗ്രാമം ത്രിഭിർനഗരം ചതുർഭി-
ർഗ്രാമമിത്യേകശ്ചരേത് . ഭിക്ഷുശ്ചതുർദശകരണാനാം
ന തത്രാവകാശം ദദ്യാദവിച്ഛിന്നജ്ഞാനാദ്വൈരാഗ്യസമ്പത്തി-
മനുഭൂയ മത്തോ ന കശ്ചിന്നാന്യോ വ്യതിരിക്ത ഇത്യാത്മന്യാലോച്യ
സർവതഃ സ്വരൂപമേവ പശ്യഞ്ജീവന്മുക്തിമവാപ്യ പ്രാരബ്ധ-
പ്രതിഭാസനാശപര്യന്തം ചതുർവിധം സ്വരൂപം ജ്ഞാത്വാ
ദേഹപതനപര്യന്തം സ്വരൂപാനുസന്ധാനേന വസേത് .
ത്രിഷവണസ്നാനം കുടീചകസ്യ ബഹൂദകസ്യ ദ്വിവാരം
ഹംസസ്യൈകവാരം പരമഹംസസ്യ മാനസസ്നാനം
തുരീയാതീതസ്യ ഭസ്മസ്നാനമവധൂതസ്യ വായവ്യസ്നാനം
ഊർധ്വപുണ്ഡ്രം കുടീചകസ്യ ത്രിപുണ്ഡ്രം ബഹൂദകസ്യ
ഊർധ്വപുണ്ഡ്രം ത്രിപുണ്ഡ്രം ഹംസസ്യ ഭസ്മോദ്ധൂലനം
പരമഹംസസ്യ തുരീയാതീതസ്യ തിലകപുണ്ഡ്രമവധൂതസ്യ ന
കിഞ്ചിത് . തുരീയാതീതാവധൂതയോഃ ഋതുക്ഷൗരം കുടീചകസ്യ
ഋതുദ്വയക്ഷൗരം ബഹൂദകസ്യ ന ക്ഷൗരം ഹംസസ്യ
പരമഹംസസ്യ ച ന ക്ഷൗരം . അസ്തിചേദയനക്ഷൗരം .
തുരീയാതീതാവധൂതയോഃ ന ക്ഷൗരം . കുടീചകസ്യൈകാന്നം
മാധുകരം ബഹൂദകസ്യ ഹംസപരമഹംസയോഃ കരപാത്രം
തുരീയാതീതസ്യ ഗോമുഖം അവധൂതസ്യാജഗരവൃത്തിഃ . ശാടിദ്വയം
കുടീചകസ്യ ബഹൂദകസ്യൈകശാടീ ഹംസസ്യ ഖണ്ഡം
ദിഗംബരം പരമഹംസസ്യ ഏകകൗപീനം വാ തുരീയാതീതാവധൂതയോ-
ർജാതരൂപധരത്വം ഹംസപരമഹംസയോരജിനം ന ത്വന്യേഷാം .
കുടീചകബഹൂദകയോർദേവാർചനം ഹംസപരമഹംസയോ-
ർമാനസാർചനം തുരീയാതീതാവധൂതയോഃ സോഹംഭാവനാ .
കുടീചകബഹൂദകയോർമന്ത്രജപാധികാരോ ഹംസപരമഹംസയോ-
ർധ്യാനാധികാരസ്തുരീയാതീതാവധൂതയോർന ത്വന്യാധികാര-
സ്തുരീയാതീതാവധൂതയോർമഹാവാക്യോപദേശാധികാരഃ
പരമഹംസസ്യാപി . കുടീചകബഹൂദകഹംസാനാം
നാന്യസ്യോപദേശാധികാരഃ. കുടീചകബഹൂദകയോർമാനുഷപ്രണവഃ
ഹംസപരമഹംസയോരാന്തരപ്രണവഃ തുരീയാതീതാവധൂതയോർബ്രഹ്മപ്രണവഃ .
കുടീചകബഹൂദകയോഃ ശ്രവണം ഹംസപരമഹംസയോർമനനം
തുരീയാതീതാവധൂതയോർനിദിധ്യാസഃ . സർവേഷാമാത്മനുസന്ധാനം
വിധിരിത്യേവ മുമുക്ഷുഃ സർവദാ സംസാരതാരകം താരകമനുസ്മര-
ഞ്ജീവന്മുക്തോ വസേദധികാരവിശേഷേണ കൈവല്യപ്രാപ്ത്യുപായ-
മന്വിഷ്യേദ്യതിരിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി സപ്തമോപദേശഃ .. 7..
അഥ ഹൈനം ഭഗവന്തം പരമേഷ്ഠിനം നാരദഃ
പപ്രച്ഛ സംസാരതാരകം പ്രസന്നോ ബ്രൂഹീതി .
തഥേതി പരമേഷ്ഠീ വക്തുമുചക്രമേ ഓമിതി ബ്രഹ്മേതി
വ്യഷ്ടിസമഷ്ടിപ്രകാരേണ . കാ വ്യഷ്ടിഃ കാ
സമഷ്ടിഃ സംഹാരപ്രണവഃ സൃഷ്ടിപ്രണവ-
ശ്ചാന്തർബഹിശ്ചോഭയാത്മകത്വാത്ത്രിവിധോ
ബ്രഹ്മപ്രണവഃ . അന്തഃപ്രണവോ വ്യാവഹാരികപ്രണവഃ .
ബാഹ്യപ്രണവ ആർഷപ്രണവഃ . ഉഭയാത്മകോ
വിരാട്പ്രണവഃ . സംഹാരപ്രണവോ ബ്രഹ്മപ്രണവ
അർധമാത്രാപ്രണവഃ . ഓമിതിബ്രഹ്മ . ഓമിത്യേകാക്ഷര-
മന്തഃപ്രണവം വിദ്ധി . സചാഷ്ടധാ ഭിദ്യതേ .
അകാരോകാരമകാരാർധമാത്രാനാദബിന്ദുകലാശക്തിശ്ചേതി .
തത്ര ചത്വാര അകാരശ്ചായുതാവയവാന്വിത ഉകാരഃ
സഹസ്രാവയവാന്വിതോ മകാരഃ ശതാവയവോപേതോഽർധമാത്രാ-
പ്രണവോഽനന്താവയവാകാരഃ . സഗുണോ വിരാട്പ്രണവഃ സംഹാരോ
നിർഗുണപ്രണവ ഉഭയാത്മകോത്പത്തിപ്രണവോ യഥാപ്ലുതോ
വിരാട്പ്ലുതഃ പ്ലുതസംഹാരോ വിരാട്പ്രണവഃ ഷോഡശമാത്രാത്മകഃ
ഷട്ത്രിംശത്തത്ത്വാതീതഃ . ഷോഡശമാത്രാത്മകത്വം
കഥമിത്യുച്യതേ . അകാരഃ പ്രഥമോകാരോ ദ്വിതീയാ മകാര-
സ്തൃതീയാർധമാത്രാ ചതുർഥീ നാദഃ പഞ്ചമീ ബിന്ദുഃ
ഷഷ്ഠീ കലാ സപ്തമീ കലാതീതാഷ്ടമീ ശാന്തിർനവമീ
ശാന്ത്യതീതാ ദശമീ ഉന്മന്യേകാദശീ മനോന്മനീ ദ്വാദശീ
പുരീ ത്രയോദശീ മധ്യമാ ചതുർദശീ പശ്യന്തീ പഞ്ചദശീ
പരാ . ഷോഡശീ പുനശ്ചതുഃഷഷ്ടിമാത്രാ പ്രകൃതി-
പുരുഷദ്വൈവിധ്യമാസാദ്യാഷ്ടാവിംശത്യുത്തരഭേദമാത്രാ-
സ്വരൂപമാസാദ്യ സഗുണനിർഗുണത്വമുപേത്യൈകോഽപി ബ്രഹ്മപ്രണവഃ
സർവാധാരഃ പരഞ്ജ്യോതിരേഷ സർവേശ്വരോ വിഭുഃ . സർവദേവമയഃ
സർവപ്രപഞ്ചാധാരഗർഭിതഃ .. 1..
സർവാക്ഷരമയഃ കാലഃ സർവാഗമമയഃ ശിവഃ .
സർവശ്രുത്യുത്തമോ മൃഗ്യഃ സകലോപനിഷന്മയഃ .. 2..
ഭൂതം ഭവ്യം ഭവിഷ്യദ്യത്ത്രികാലോദിതമവ്യയം .
തദപ്യോങ്കാരമേവായം വിദ്ധി മോക്ഷപ്രദായകം .. 3..
തമേവാത്മാനമിത്യേതദ്ബ്രഹ്മശബ്ദേന വർണിതം .
തദേകമമൃതമജരമനുഭൂയ തഥോമിതി .. 4..
സശരീരം സമാരോപ്യ തന്മയത്വം തഥോമിതി .
ത്രിശരീരം തമാത്മാനം പരംബ്രഹ്മ വിനിശ്ചിനു .. 5..
പരംബ്രഹ്മാനുസന്ദധ്യാദ്വിശ്വാദീനാം ക്രമഃ ക്രമാത് .
സ്ഥൂലത്വാത്സ്ഥൂലഭുക്ത്വാച്ച സൂക്ഷ്മത്വാത്സൂക്ഷ്മഭുക് പരം .. 6..
ഐകത്വാനന്ദഭോഗാച്ച സോഽയമാത്മാ ചതുർവിധഃ .
ചതുഷ്പാജ്ജാഗരിതഃ സ്ഥൂലഃ സ്ഥൂലപ്രജ്ഞോ ഹി വിശ്വഭുക് .. 7..
ഏകോനവിംശതിമുഖഃ സാഷ്ടാംഗഃ സർവഗഃ പ്രഭു .
സ്ഥൂലഭുക് ചതുരാത്മാഥ വിശ്വോ വൈശ്വാനരഃ പുമാൻ .. 8..
വിശ്വജിത്പ്രഥമഃ പാദഃ സ്വപ്നസ്ഥാനഗതഃ പ്രഭുഃ .
സൂക്ഷ്മപ്രജ്ഞഃ സ്വതോഽഷ്ടാംഗ ഏകോ നാന്യഃ പരന്തപ .. 9..
സൂക്ഷ്മഭുക് ചതുരാത്മാഥ തൈജസോ ഭൂതരാഡയം .
ഹിരണ്യഗർഭഃ സ്ഥൂലോഽന്തർദ്വിതീയഃ പാദ ഉച്യതേ .. 10..
കാമം കാമയതേ യാവദ്യത്ര സുപ്തോ ന കഞ്ചന .
സ്വപ്നം പശ്യതി നൈവാത്ര തത്സുഷുപ്തമപി സ്ഫുടം .. 11..
ഏകീഭൂതഃ സുഷുപ്തസ്ഥഃ പ്രജ്ഞാനഘനവാൻസുഖീ .
നിത്യാനന്ദമയോഽപ്യാത്മാ സർവജീവാന്തരസ്ഥിതഃ .. 12..
തഥാപ്യാനന്ദഭുക് ചേതോമുഖഃ സർവഗതോഽവ്യയഃ .
ചതുരാത്മേശ്വരഃ പ്രാജ്ഞസ്തൃതീയഃ പാദസഞ്ജ്ഞിതഃ .. 13..
ഏഷ സർവേശ്വരശ്ചൈഷ സർവജ്ഞഃ സൂക്ഷ്മഭാവനഃ .
ഏഷോഽന്തര്യാമ്യേഷ യോനിഃ സർവസ്യ പ്രഭവാപ്യയൗ .. 14..
ഭൂതാനാം ത്രയമപ്യേതത്സർവോപരമബാധകം .
തത്സുഷുപ്തം ഹി യത്സ്വപ്നം മായാമാത്രം പ്രകീർതിതം .. 15..
ചതുർഥശ്ചതുരാത്മാപി സച്ചിദേകരസോ ഹ്യയം .
തുരീയാവസിതത്ത്വാച്ച ഏകൈകത്വനുസാരതഃ .. 16..
ജ്ഞാതാനുജ്ഞാത്രനനുജ്ഞാതൃവികൽപജ്ഞാനസാധനം .
വികൽപത്രയമത്രാപി സുഷുപ്തം സ്വപ്നമാന്തരം .. 17..
മായാമാത്രം വിദിത്വൈവം സച്ചിദേകരസോ ഹ്യയം .
വിഭക്തോ ഹ്യയമാദേശോ ന സ്ഥൂലപ്രജ്ഞമന്വഹം .. 18..
ന സൂക്ഷ്മപ്രജ്ഞമത്യന്തം ന പ്രജ്ഞം ന ക്വചിന്മുനേ .
നൈവാപ്രജ്ഞം നോഭയതഃപ്രജ്ഞം ന പ്രജ്ഞമാന്തരം .. 19..
നാപ്രജ്ഞമപി ന പ്രജ്ഞാഘനം ചാദൃഷ്ടമേവ ച .
തദലക്ഷണമഗ്രാഹ്യം യദ്വ്യവഹാര്യമചിന്ത്യ-
മവ്യപദേശ്യമേകാത്മപ്രത്യയസാരം പ്രപഞ്ചോപശമം
ശിവം ശാന്തമദ്വൈതം ചതുർഥം മന്യന്തേ സ ബ്രഹ്മ
പ്രണവഃ സ വിജ്ഞേയോ നാപരസ്തുരീയഃ സർവത്ര
ഭാനുവന്മുമുക്ഷൂണാമാധാരഃ സ്വയഞ്ജ്യോതിർബ്രഹ്മാകാശഃ
സർവദാ വിരാജതേ പരംബ്രഹ്മത്വാദിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി അഷ്ടമോപദേശഃ .. 8..
അഥ ബ്രഹ്മസ്വരൂപം കഥമിതി നാരദഃ പപ്രച്ഛ .
തം ഹോവാച പിതാമഹഃ കിം ബ്രഹ്മസ്വരൂപമിതി .
അന്യോസാവന്യോഹമസ്മീതി യേ വിദുസ്തേ പശവോ ന സ്വഭാവ-
പശവസ്തമേവം ജ്ഞാത്വാ വിദ്വാന്മൃത്യുമുഖാത്പ്രമുച്യതേ
നാന്യഃ പന്ഥാ വിദ്യതേഽയനായ .
കാലഃ സ്വഭാവോ നിയതിര്യദൃച്ഛാ
ഭൂതാനി യോനിഃ പുരുഷ ഇതി ചിന്ത്യം .
സംയോഗ ഏഷാം നത്വാത്മഭാവാ-
ദാത്മാ ഹ്യനീശഃ സുഖദുഃഖഹേതോഃ .. 1..
തേ ധ്യാനയോഗാനുഗതാ അപശ്യൻ
ദേവാത്മശക്തിം സ്വഗുണൈർനിഗൂഢാം .
യഃ കാരണാനി നിഖിലാനി താനി
കാലാത്മയുക്താന്യധിതിഷ്ഠത്യേകഃ .. 2..
തമേകസ്മിംസ്ത്രിവൃതം ഷോഡശാന്തം
ശതാർധാരം വിംശപ്രതിത്യരാഭിഃ .
അഷ്ടകൈഃ ഷഡ്ഭിർവിശ്വരൂപൈകപാശം
ത്രിമാർഗഭേദം ദ്വിനിമിത്തൈകമോഹം .. 3..
പഞ്ചസ്രോതോംബും പഞ്ചയോന്യുഗ്രവക്ത്രാം
പഞ്ചപ്രാണോർമിം പഞ്ചബുദ്ധ്യാദിമൂലാം .
പഞ്ചാവർതാം പഞ്ചദുഃഖൗഘവേഗാം
പഞ്ചശദ്ഭേദാം പഞ്ചപർവാമധീമഃ .. 4..
സർവാജീവേ സർവസംസ്ഥേ ബൃഹന്തേ
തസ്മിൻഹംസോ ഭ്രാമ്യതേ ബ്രഹ്മചക്രേ .
പൃഥഗാത്മാനം പ്രേരിതാരം ച മത്വാ
ജുഷ്ടസ്തതസ്തേനാമൃതത്വമേതി .. 5..
ഉദ്ഗീഥമേതത്പരമം തു ബ്രഹ്മ
തസ്മിംസ്ത്രയം സ്വപ്രതിഷ്ഠാക്ഷരം ച .
അത്രാന്തരം വേദവിദോ വിദിത്വാ
ലീനാഃ പരേ ബ്രഹ്മണി തത്പരായണാഃ .. 6..
സംയുക്തമേതത്ക്ഷരമക്ഷരം ച
വ്യക്താവ്യക്തം ഭരതേ വിശ്വമീശഃ .
അനീശശ്ചാത്മാ ബധ്യതേ ഭോക്തൃഭാവാ-
ജ്ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ .. 7..
ജ്ഞാജ്ഞൗ ദ്വാവജാവീശനീശാവജാ
ഹ്യേകാ ഭോക്തൃഭോഗാർഥയുക്താ .
അനന്തശ്ചാത്മാ വിശ്വരൂപോ ഹ്യകർതാ
ത്രയം യദാ വിന്ദതേ ബ്രഹ്മമേതത് .. 8..
ക്ഷരം പ്രധാനമമൃതാക്ഷരം ഹരഃ
ക്ഷരാത്മാനാവീശതേ ദേവ ഏകഃ .
തസ്യാഭിധ്യാനാദ്യോജനാത്തത്ത്വഭാവാ-
ദ്ഭൂയശ്ചാന്തേ വിശ്വമായാനിവൃത്തിഃ .. 9..
ജ്ഞാത്വാ ദേവം മുച്യതേ സർവപാശൈഃ
ക്ഷീണൈഃ ക്ലേശൈർജന്മമൃത്യുപ്രഹാണിഃ .
തസ്യാഭിധ്യാനാത്തൃതയം ദേഹഭേദേ
വിശ്വൈശ്വര്യം കേവല ആത്മകാമഃ .. 10..
ഏതജ്ജ്ഞേയം നിത്യമേവാത്മസംസ്ഥം
നാതഃ പരം വേദിതവ്യം ഹി കിഞ്ചിത് .
ഭോക്താ ഭോഗ്യം പ്രേരിതാരം ച മത്വാ
സർവം പ്രോക്തം ത്രിവിധം ബ്രഹ്മമേതത് .. 11..
ആത്മവിദ്യാ തപോമൂലം തദ്ബ്രഹ്മോപനിഷത്പരം .
യ ഏവം വിദിത്വാ സ്വരൂപമേവാനുചിന്തയം-
സ്തത്ര കോ മോഹഃ കഃ ശോക ഏകത്വമനുപശ്യതഃ .. 12..
തസ്മാവിരാഡ്ഭൂതം ഭവ്യം
ഭവിഷ്യദ്ഭവത്യനശ്വരസ്വരൂപം .
അണോരണീയാന്മഹതോ മഹീയാ-
നാത്മാസ്യ ജന്തോർനിഹിതോ ഗുഹായാം .
തമക്രതും പശ്യതി വീതശോകോ
ധാതുഃപ്രസാദാന്മഹിമാനമീശം .. 13..
അപാണിപാദോ ജവനോ ഗ്രഹീതാ
പശ്യത്യചക്ഷുഃ സ ശ്രുണോത്യകർണഃ .
സ വേത്തി വേദ്യം ന ച തസ്യാസ്തി വേത്താ
തമാഹുരഗ്ര്യം പുരുഷം മഹാന്തം .. 14..
അശരീരം ശരീരേഷ്വനവസ്ഥേശ്വവസ്ഥിതം .
മഹാന്തം വിഭുമാത്മാനം മത്വാ ധീരോ ന ശോചതി .. 15..
സർവസ്യ ധാതാരമചിന്ത്യശക്തിം
സർവാഗമാന്താർഥവിശേഷവേദ്യം .
പരാത്പരം പരമം വേദിതവ്യം
സർവാവസാനേ സകൃദ്വേദിതവ്യം .. 16..
കവിം പുരാണം പുരുഷോത്തമോത്തമം
സർവേശ്വരം സർവദേവൈരുപാസ്യം .
അനാദി മധ്യാന്തമനന്തമവ്യയം
ശിവാച്യുതാംഭോരുഹഗർഭഭൂധരം .. 17..
സ്വേനാവൃതം സർവമിദം പ്രപഞ്ചം
പഞ്ചാത്മകം പഞ്ചസു വർതമാനം .
പഞ്ചീകൃതാനന്തഭവപ്രപഞ്ചം
പഞ്ചീകൃതസ്വാവയവൈരസംവൃതം .
പരാത്പരം യന്മഹതോ മഹാന്തം
സ്വരൂപതേജോമയശാശ്വതം ശിവം .. 17..
നാവിരതോ ദുശ്ചരിതാന്നാശാന്തോ നാസമാഹിതഃ .
നാശാന്തമനസോ വാപി പ്രജ്ഞാനേനൈനമാപ്നുയാത് .. 18..
നാന്തഃപ്രജ്ഞം ന ബഹിഃപ്രജ്ഞം ന സ്ഥൂലം നാസ്ഥൂലം
ന ജ്ഞാനം നാജ്ഞാനം നോഭയതഃപ്രജ്ഞമഗ്രാഹ്യ-
മവ്യവഹാര്യം സ്വാന്തഃസ്ഥിതഃ സ്വയമേവേതി യ ഏവം വേദ
സ മുക്തോ ഭവതി സ മുക്തോ ഭവതീത്യാഹ ഭഗവാൻപിതാമഹഃ .
സ്വസ്വരൂപജ്ഞഃ പരിവ്രാട് പരിവ്രാഡേകാകീ ചരതി
ഭയത്രസ്തസാരംഗവത്തിഷ്ഠതി . ഗമനവിരോധം ന കരോതി .
സ്വശരീരവ്യതിരിക്തം സർവം ത്യക്ത്വാ ഷ്ട്പദവൃത്ത്യാ സ്ഥിത്വാ
സ്വരൂപാനുസന്ധാനം കുർവൻസർവമനന്യബുദ്ധ്യാ
സ്വസ്മിന്നേവ മുക്തോ ഭവതി . സ പരിവ്രാട് സർവക്രിയാകാരകനിവർതകോ
ഗുരുശിഷ്യശാസ്ത്രാദിവിനിർമുക്തഃ സർവസംസാരം വിസൃജ്യ
ചാമോഹിതഃ പരിവ്രാട് കഥം നിർധനികഃ സുഖീ ധനവാ-
ഞ്ജ്ഞാനാജ്ഞാനോഭയാതീതഃ സുഖദുഃഖാതീതഃ
സ്വയഞ്ജ്യോതിപ്രകാശഃ സർവവേദ്യഃ സർവജ്ഞഃ സർവസിദ്ധിദഃ
സർവേശ്വരഃ സോഽഹമിതി . തദ്വിഷ്ണോഃ പരമം പദം യത്ര
ഗത്വാ ന നിവർതന്തേ യോഗിനഃ . സൂര്യോ ന തത്ര ഭാതി
ന ശശാങ്കോഽപി ന സ പുനരാവർതതേ ന സ പുനരാവർതതേ
തത്കൈവല്യമിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി നവമോപദേശഃ .. 9..
ഓം ഭദ്രം കർണേഭിഃ ശ്രുണുയാമ ദേവാ .
ഭദ്രം പശ്യേമാക്ഷഭിര്യജത്രാഃ .
സ്ഥിരൈരംഗൈസ്തുഷ്ടുവാം ̐സസ്തനൂഭിഃ .
വ്യശേമ ദേവഹിതം യദായുഃ .
സ്വസ്തി ന ഇന്ദ്രോ വൃദ്ധശ്രവാഃ .
സ്വസ്തി നഃ പൂഷാ വിശ്വവേദാഃ .
സ്വസ്തി നസ്താർക്ഷ്യോ അരിഷ്ടനേമിഃ .
സ്വസ്തി നോ ബൃഹസ്പതിർദധാതു ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
.. ഇതി നാരദപരിവ്രാജകോപനിഷത്സമാപ്താ ..