ശിവപുരാണം/പ്രദോഷമാഹാത്മ്യം

നൈമിശാരണ്യേ വസിച്ചരുളീടുന്ന
മാമുനീന്ദ്രന്മാരരുൾ ചെയ്തു പിന്നെയും:-
ചൊല്ലു ചൊല്ലിന്നിയും സൂത മഹാമതേ!
മുല്ലബാണാരി മാഹാത്മ്യം മനോഹരം
സാധുപ്രദോഷോപവാസപ്രകാരങ്ങൾ
ബോധിപ്പതിന്നാശ പാരം നമുക്കെടോ!
ശങ്കരാരാധനം കൊണ്ടു മഹാമോഹ-
സങ്കടം തീരുമെന്നല്ലോ പറഞ്ഞു നീ;
ശങ്കയില്ലേതുമേ സാരം ശിവാർച്ചനം
തൽക്കഥാവർണ്ണനാകർണ്ണനദ്ധ്യാനവും
എങ്കിൽ നീ ചൊൽകെടോ! സംസാരമാകുന്ന
വൻ കടൽ പാരം കടന്നു വന്നീടുവാൻ
ഓടമായുള്ളൊരു ഗൌരീശപൂജനം
കേടകന്നീടുവാനൌഷധം സമ്മതം.
എന്നതു കേട്ടു മഹാമതി സൂതനും
വന്ദനം ചെയ്തു പറഞ്ഞുതുടങ്ങിനാൻ:-
കേട്ടരുളേണം പ്രദോഷമാഹാത്മ്യങ്ങൾ
കേട്ടാലനുഷ്ഠിപ്പതിന്നും കഴിവരും
മന്ദപ്രദോഷം കറുത്തപക്ഷം തന്നിൽ
വന്നാൽ തുടങ്ങേണമന്നീ മഹാവ്രതം
കൃത്തിവാസസ്സായ ദേവൻ പ്രദോഷേഷു
നൃത്തമാടീടുന്നു കൈലാസപർവ്വതേ
ബ്രഹ്മനും വിഷ്ണുവും ചന്ദ്രനുമിന്ദ്രനും
ബ്രഹ്മാ മുനികളും ദേവകദംബവും
സർവദേവൌഘം പ്രദോഷവേലാവിധൌ
ശർവശൈലേ വസിച്ചീടുന്നു സാദരം
ദാരിദ്ര്യനാശനം കീർത്തിസംവർദ്ധനം
വൈരിവിദ്ധ്വംസനം സർവരോഗാപഹം
ആയുഷ്യമാരോഗ്യഭോഗ്യഭാഗ്യപ്രദം
ദായാദ പുത്രമിത്രാനന്ദവർദ്ധനം
സംസാരഭഞ്ജനം സാധുസംരംഞ്ജനം
മാംസളാനന്ദം പ്രദോഷമഹാവ്രതം
അർച്ചനം ധ്യാനം പ്രദക്ഷിണം തർപ്പണം
തച്ചരണാംബുജേ പൂജനം വന്ദനം
തൽക്കഥാവിസ്താര തന്നാമകീർത്തനം
തൽ‌കൃപാമർത്ഥന സർവ്വം മഹാവ്രതം
ദ്രവ്യത്തിനൊത്തതുപോലെ ശിവാർച്ചനം
ദ്രവ്യമില്ലാത്തവൻ നോറ്റുകൊണ്ടാൽ മതി.
വിത്തമില്ലാത്തവൻ കാലക്രമം കൊണ്ടു
വിത്തേശതുല്യനാമീശ്വരാരാധനാൽ
ഇല്ലവും ചെല്ലവും വല്ലവും വർദ്ധിക്കു-
മില്ലൊരു സംശയം നോറ്റുകൊണ്ടാലുടൻ.
സന്ധ്യാഭ്രകണ്ഠനെസ്സാദരം സേവിച്ചു
സന്ധ്യാവസാനേ ഭുജിച്ചു കൊൾവാൻ മുദാ
വിപ്രരെ കാൽ കഴുകിച്ചു ഭുജിപ്പിച്ചു
സുപ്രസാദം വരുത്തീടുകിലുത്തമം
ആത്മശുദ്ധിപ്രദം സാധു പ്രദോഷമാ-
ഹാത്മ്യം പറഞ്ഞു ഞാൻ ബോധം വരുത്തുവൻ.
അത്യന്തരമ്യേ വിദർഭഭൂമണ്ഡലേ
സത്യരഥനാമജാതനായ നൃപൻ
വിദ്വാൻ വിവേകീ വിനീതൻ വിശുദ്ധിമാൻ
വിദ്വേഷഭീഷണൻ വീരൻ വിശാം പതി.
കുണ്ഡിനാഖ്യേ പുരേ ചാരുനാരീമണി
മണ്ഡലേ ലീലാവിലാസേന മേവിനാൻ.
അക്കാലമക്ഷോണിപാലന്റെ ശത്രുവാം
വിക്രമിസ്വാലഭൂപാലനും സേനയും
ഒക്കവേ കൂടിപ്പുറപ്പെട്ടടുത്തുടൻ
ചൊൽക്കൊണ്ട കുണ്ഡിനം രോധിച്ചു സത്വരം
പോരിന്നു തട്ടിവിളിച്ചു തുടങ്ങിനാൻ:-
വീരനെന്നാകിൽ പുറപ്പെട്ടുകൊള്ളെടോ!
നാട്ടിൽ പ്രഭുത്വം നിനക്കല്ലെനിക്കിനി-
ക്കാട്ടിത്തരാമെന്റെ പൌരുഷം സംഗരേ.
ഒട്ടും മടിക്കേണ്ട യുദ്ധത്തിനെത്തു നീ
കൂട്ടം മുടിപ്പാനൊരുമ്പെട്ടു ഞങ്ങളും
ഇത്ഥം വിളിക്കുന്ന സാല്വനോടപ്പൊഴേ
യുദ്ധത്തിനായി മുതിർന്നു വിദർഭനും
ആനപ്പടകളും തേരും കുതിരയും
സേനാഭടന്മാരമാത്യവൃന്ദങ്ങളും
നാനാപ്രകാരേണ ചെന്നടുത്തീടിനാർ
നാനായുധങ്ങളും കൈക്കൊണ്ടരക്ഷണാൽ
വൈദർഭസൈന്യവും സാല്വന്റെ സൈന്യവും
വാദിച്ചു ഘോഷിച്ചു യുദ്ധം തുടങ്ങിനാർ
വില്ലും ശരങ്ങളും വാളും പരിചയും
നല്ല കുന്തങ്ങളും വേലും ചുരികയും
എല്ലാമെടുത്തു പ്രയോഗം തുടങ്ങിനാർ
സാല്വവൈദർഭസേനാഭടന്മാരുടൻ.
വെട്ടും തടകളും കൊട്ടും വിളികളും
മട്ടും മുറികളും നീട്ടും നിറകളും
വാക്കും പലവിധം തീക്കും തിരക്കവേ
ചാക്കും മുറി പലദിക്കും പരന്നുടൻ
ആർക്കും ചിലർ ചെന്നു നേർക്കും ചിലരോടു
വീർക്കും ശരീരം വിയർക്കും ചിലർക്കുടൻ.
ആർക്കും തടുത്തുകൂടാത്തൊരു മല്ലനെ-
ക്കോർക്കും ചവിളമുനകൊണ്ടു സംഗരേ
ഓർക്കും വിധൌ മഹാഭീമമായോധനം
പാർക്കുന്ന ദേവകൾക്കെത്രയുമത്ഭുതം
വൻ ചോലപോലെയൊലിക്കുന്ന ചോരയി-
ലാഞ്ചാതെ നിന്നു കുളിക്കുന്നു കൂളികൾ
തള്ളിയിട്ടങ്ങനെ മുങ്ങിയും പൊങ്ങിയും
മേളിച്ചു കൂടെക്കളിച്ചു പുളച്ചിതു
ഊറ്റത്തിലുള്ളൊരു യുദ്ധകോലാഹലം
ഏറ്റോരുനേരം വിദർഭന്റെ സേനകൾ
തോറ്റു തുടങ്ങി മടങ്ങിപ്പുറം വാങ്ങി
മാറ്റാരടുത്തു കയർത്തു തുടങ്ങിനാൻ
നെറ്റിക്കു നേരെയണഞ്ഞങ്ങു സാല്വനും
പറ്റിക്കളിച്ചാശു വെട്ടു തുടങ്ങിനാൻ
ഒട്ടും മടങ്ങാതെ സത്യരഥനൃപൻ
വെട്ടി മരിച്ചു സുരാലയേ മേവിനാൻ.
മന്നവനാപത്തു വന്നോരു നേരത്തു
പിന്നാക്കമോടിത്തുടങ്ങീ പടകളും
സാല്വനും കൂട്ടവും പാഞ്ഞടുത്തങ്ങിനെ
നല്ല കിടങ്ങും മതിലും തകർത്തുടൻ
കുണ്ഡിനം വെട്ടിപ്പിടിച്ചുകൊണ്ടാസ്ഥാന-
മണ്ഡപേ ചെന്നു ഞെളിഞ്ഞിരുന്നീടിനാൻ.
വൈദർഭസേനകൾ ശേഷിച്ചതൊക്കവേ
പേടിച്ചു കാനനം പുക്കു മേവീടിനാർ.
സത്യരഥൻ തന്റെ ഭാര്യമാരൊക്കവേ
ഭീത്യാ പുറപ്പെട്ടു കാടു പുക്കീടിനാർ
പതിമാരിലൊരു പത്നി പുറപ്പെട്ടു
യത്നേനസാകം കിഴക്കോട്ടു മണ്ടിനാൾ.
പത്തുമാസം തികഞ്ഞോരു ഗർഭം വഹി-
ച്ചെത്രയും ഖേദേന രാത്രികഴിച്ചുടൻ
താനേ കരഞ്ഞും വിരഞ്ഞും പണിപ്പെട്ടു
കാനനത്തൂടെ നടന്നുപോകും വിധൌ
താമരപ്പൊയ്കയും വല്ലീഗൃഹങ്ങളും
താമസം കൂടാതെ കണ്ടാൾ മനോഹരം
സ്നാനവും ചെയ്തവൾ വേഗേന ഗൂഢമാം
സ്ഥാനേ വസിച്ചു പ്രഭാതകാലേ ശുഭേ
എത്രയും നല്ലൊരു നേരത്തു മെല്ലവേ
പുത്രനെപ്പെറ്റാൾ നരേന്ദ്രപത്നീ തദാ
ദാഹം വിശപ്പും തളർച്ചയും വർദ്ധിച്ചു
ദേഹസന്താപം സഹിക്കാഞ്ഞു സുന്ദരി
വെള്ളം കുടിപ്പാനിറങ്ങിസ്സരസ്സില-
ങ്ങുള്ളിൽ കിടക്കുന്ന ഘോരനക്രം തദാ
വായും പിളർന്നടുത്തീടിനാനന്നേരം
തോയത്തിലാമ്മാറു തട്ടിയിട്ടീടിനാൻ.
പുള്ളിമാൻ കണ്ണിയെ ഗ്രാസമാക്കിക്കൊണ്ടു
വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങിത്തിരിച്ചു മുതലയും
വള്ളിക്കുടിലിൽ കിടക്കുന്ന ബാലനും
തുള്ളിപ്പിടച്ചു കരഞ്ഞു തുടങ്ങിനാൻ.
അപ്പോളുഷാനാമധേയയാം ബ്രാഹ്മണി
തൽ‌പ്രദേശത്തേക്കു പോന്നു വന്നീടിനാൾ
ആണ്ടുതികഞ്ഞൊരു തന്നുടെ പുത്രനെ-
ക്കൊണ്ടു പുറപ്പെട്ടിരന്നു നടന്നവൾ
പണ്ടു താൻ ചെയ്തൊരു കർമ്മശക്ത്യാ വന്നു
കണ്ടു കുമാരനെക്കൈകൊണ്ടെടുത്തവൾ
കൊണ്ടുചെന്നംഭസ്സിലാശു കുളിപ്പിച്ചു
രണ്ടരനാഴികനേരം വിചാരിച്ചു:
എന്തൊരു വിസ്മയം നല്ലൊരു ബാലകൻ
കാന്താരമദ്ധ്യേ ശയിക്കുന്നു ദൈവമേ!
അച്ഛനുമമ്മയുമയ്യോ മഹാനദീ
കച്ഛപ്രദേശം വെടിഞ്ഞങ്ങു പോയവർ:
വേശ്യാതനൂജനോ സാദ്ധ്വീകുമാരനോ
വാച്ചതെന്നാലും വളർക്കുന്നതുണ്ടു ഞാൻ
പൊക്കിൾക്കൊടി കൂടെ വീണില്ല ബാലനു
ചിക്കെന്നിദാനീം പിറന്നു വീണീടിനാൻ
കഷ്ടം! മുലപ്പാൽ കുടിച്ചീല നിർണ്ണയം
ദുഷ്ടർക്കു വന്നു പിറന്നാലിതേ വരു
ജാതിസംബന്ധമുണ്ടായീല നിശ്ചയം
ഏതും നമുക്കില്ല ദോഷം പരിഗ്രഹേ
കാലക്രമത്താൽ ഗ്രഹിച്ചുവെന്നാകിലോ
ബാലന്റെ സംസ്കാരമന്നു ചെയ്യാം ദൃഢം
കാലഗത്യാ യഥായോഗം ഭവിച്ചൊരു
ബാലനെപ്പാലനം ചെയ്യുന്നതുണ്ടു ഞാൻ
ഇത്ഥം വിചാരിച്ചു നിൽക്കും ദശാന്തരേ
സത്വരം വന്നൊരു സന്യാസി ചൊല്ലിനാൻ:-
വിപ്രേന്ദ്രപത്നീ! വിചാരിക്ക വേണ്ട നീ
ക്ഷിപ്രം കുമാരനെക്കൈക്കൊള്ളെടോ ശുഭേ!
ശ്രേയസ്സു മേലിൽ ഭവിക്കും നിനക്കെടോ!
പോയാലുമെന്നരുൾ ചെയ്തു പോയീടിനാൻ.
ബ്രാഹ്മണി താനും ശിശുവിനെക്കൈക്കൊണ്ടു
ധാർമ്മികന്മാരോടു ഭിക്ഷയും മേടിച്ചു
തന്നുടെയില്ലത്തു ചെന്നുടൻ ബാലനെ-
ത്തന്നുടെ പുത്രനെപ്പോലെ വളർത്തിതു.
രണ്ടു ശിശുക്കളെക്കൂട്ടി ലാളിക്കയും
കണ്ട ദിക്കിൽ ചെന്നു ഭിക്ഷ മേടിക്കയും
ഇങ്ങനെ നാലഞ്ചു സംവത്സരങ്ങളെ
ഭംഗ്യാ സുഖിച്ചു കഴിച്ചോരനന്തരം
സുന്ദരന്മാരായ നന്ദനന്മാരൊടു-
മൊന്നിച്ചു നാട്ടിലിരന്നു നടക്കുന്ന
വിപ്രപത്നി താവദേഹചക്രാഹ്വയ
വിപ്രദേശേ ചെന്നു വാസമായീടിനാൾ.
ഏകദാ നല്ലൊരു ദേവാലയം തന്നി-
ലാകുലം കൂടാതെ ചെന്നു യദൃച്ഛയാ
പാണ്ഡിത്യശാലികൾ മേവുന്ന മണ്ഡപേ
ശാണ്ഡില്യനെന്നൊരു ഭൂമീസുരോത്തമൻ
രണ്ടു ശിശുക്കളെക്കണ്ടു തെളിഞ്ഞുടൻ
കൊണ്ടാടിനിന്നു പറഞ്ഞു തുടങ്ങിനാൻ:-
ഭൂസുരന്മാരേ! വിചാരിച്ചു കാൺകെടോ!
വാസനാബന്ധം തടുത്തുകൂടാ ദൃധം
മറ്റൊരു വംശേ പിറന്നൊരു ബാലകൻ
പെറ്റ മാതാവൊടു വേർവിട്ടു സാമ്പ്രതം
എന്നതുകേട്ടു മഹീസുരസ്ത്രീ ചെന്നു
വന്ദനം ചെയ്തു ചോദിച്ചു സകൌതുകം:-
ശാണ്ഡില്യമാമുനേ! ചൊൽക ചൊൽകെന്നോടു
പുണ്യപൂരാകൃതേ! ബാലന്റെ വാർത്തകൾ:
ആരുടെ പുത്രനെന്നേതും ഗ്രഹിച്ചീല
കാരണമെന്തുവാനിങ്ങിനേ കിട്ടുവാൻ?
ഭിക്ഷു പറകയാൽ ബാലനെക്കൊണ്ടന്നു
രക്ഷിച്ചു ഞാനിത കാലം മഹാമുനേ!
സത്യം കഴിക്ക നീ സാധു ചിന്താമണേ!
കൃത്യങ്ങളൊന്നും കഴിഞ്ഞില്ല ബാലനും.
ചൊന്നാൻ പതുക്കവേ ശാണ്ഡില്യമാമുനി
എന്നാൽ ഗ്രഹിക്ക നീ വിപ്രാംഗനേ! ശുഭേ!
സത്യരഥനെന്നു പേരായ വൈദർഭ-
പൃത്ഥീശ്വരൻ തന്റെ പുത്രനീ ബാലകൻ
യുദ്ധേ മരിച്ചിതു സത്യരഥനൃപൻ
ബുദ്ധിക്ഷയം പൂണ്ടു പോന്നു ജനനിയും:
മുന്നമേ ഗർഭം ധരിച്ചു വസിച്ചൊരു
മന്നവസ്ത്രീ വനേ വന്നു പെറ്റീടിനാൾ
വിക്രമിച്ചാനവൾ തോയപാനാർത്ഥമായ്
നക്രം പിടിച്ചു മരിച്ചിതു ഭാമിനി
ചോദിച്ചു പിന്നെയും വിപ്രപത്നീ മുദാ:-
വൈദർഭനെന്തുവാനല്പായുസ്സാകുവാൻ?
ദാരിദ്ര്യകാരണമെന്തിക്കുമാരന്?
പാരിൽ പ്രഭുത്വമിവന്നു ലഭിക്കുമോ?
എന്നുടെ ദാരിദ്ര്യദോഷം ശമിക്കുമോ?
നിന്നുടെ കാരുണ്യമുണ്ടായ് വരേണമേ!
കുണ്ഡിനരാജാവിന്റെ പൂർവകഥ
എന്നതു കേട്ടു പാഞ്ഞു ശാണ്ഡില്യനും:
നന്നിതു നിന്നുടെ ചോദ്യങ്ങളൊക്കവേ;
കുണ്ഡിനക്ഷ്മാപതി പൂർവ്വജന്മാന്തരേ
പാണ്ഡ്യഭൂപാലനായ് ജാതനായീ ശുഭേ!
ധീരൻ പ്രദോഷങ്ങൾ നോറ്റു തുടങ്ങിനാൻ
ഗൌരീസഹായേന പൂജ ചെയ്യും വിധൌ
പൌരഘോഷം കേട്ടു പൂജയും മുട്ടിച്ചു
വൈരി സംക്ഷോഭണം ശങ്കിക്ക കാരണാൽ
എന്തെന്തുവാനെന്നു ചിന്തിക്കുമന്തരേ
മന്ത്രി വരുന്നതു കണ്ടു മഹീപതി
സാമന്തമന്നനെ ബന്ധിച്ചുകൊണ്ടന്നു
താമസം കൂടാതെ മന്ത്രി മഹാബലൻ
തമ്പുരാനേ! മഹാദുഷ്ട നീ ഭൂപതി
വമ്പിച്ച ശത്രുവെന്നങ്ങുണർത്തീടിനാൻ
എങ്കിൽ കൊടുപ്പിനെന്നായീ നരേന്ദ്രനും
ശങ്ക കൂടാതെ വധിച്ചിതു മന്ത്രിയും
രുദ്രപൂജാന്തരേ ഹിംസിക്ക കാരണം
ഭദ്രമല്ലാതെ മരിച്ചിതു മന്നവൻ
പാണ്ഡ്യന്റെ പുത്രനും ശൈവപൂജാവിധൌ
താണ്ഡ്യപ്രയോഗേന ഭംഗം വരുത്തിനാൻ.
അച്ഛനും പിന്നെയപ്പുത്രനും വൈദർഭ-
ഗേഹേ ജനിച്ചു മരിച്ചു രണാങ്കണേ.
താതനും പുത്രനും ദാരിദ്ര്യവും വന്നു
ചിത്രം വിചിത്രം ചരിത്രം ശരീരിണാം
ഇക്കുമാരന്റെ ജനനി ജന്മാന്തരേ
സൽക്കുലേ ജാതാ സപത്നിയെക്കൊന്നിതു
വക്രതകാരണമിജ്ജന്മമിങ്ങനെ
നക്രം പിടിച്ചു മരിച്ചിതു ശോഭനേ!
ശൈവപ്രദോഷവ്രതം കൊണ്ടു കേവലം
സർവപാപങ്ങളും നീങ്ങിസ്സുഖം വരും.
സത്യം ബ്രവീമിതേ സാരം ബ്രവീമിതേ
കൃത്യം ബ്രവീമിതേ തത്ത്വം ബ്രവീമിതേ
ധർമ്മം ബ്രവീമിതേ ശർമ്മം ബ്രവീമിതേ
മർമ്മം ബ്രവീമിതേ കർമ്മം ബ്രവീമിതേ
ശങ്കരാരാധനം കൊണ്ടേ മനുഷ്യർക്കു
സങ്കടം തീരൂ നിരൂപിച്ചു കൊൾക നീ.
മുറ്റും പ്രദോഷോപവാസവ്രതത്തിനു
മറ്റൊന്നുമില്ല സമാനമതോർക്ക നീ
കൈലാസശൈലേ വസിച്ചരുളീടുന്ന
കാലരിദേവൻ പ്രദോഷദയാനിധി
ശൈലേന്ദ്രപുത്രീസമക്ഷം മഹാനൃത്ത-
കോലാഹലം തുടങ്ങീടുന്നു സാദരം
വാണീഭഗവതി വീണ വായിക്കുന്നു
വാണീമണാളനും താളം പിടിക്കുന്നു
വേണുപ്രയോഗത്തിനിന്ദ്രൻ വിശാരദൻ
സ്ഥാണുപ്രിയാദേവി കണ്ടു രസിക്കയും
ലക്ഷ്മീഭഗവതി ഗീതമോതീടുന്നു
ലക്ഷ്മീസഹജൻ മൃദംഗപ്രയോഗവും
നന്ദിയും ഭൃംഗിയും കൂടെക്കളിക്കുന്നു
വന്ദിവൃന്ദാരകന്മാരും സ്തുതിക്കുന്നു
ഉർവശീ മേനകാ രംഭതിലോത്തമാ
സർവഗീർവാണികൾ കൂടവേ പാടുന്നു
ഗന്ധർവകിന്നരന്മാരും നിരക്കവേ
സന്ധ്യാഭ്രകണ്ഠനെസ്സേവിച്ചു നിൽക്കുന്നു
സർവദേവാവലി സാന്നിദ്ധ്യമുണ്ടെന്നു
സർവപ്രസിദ്ധം പ്രദോഷസന്ധ്യാവിധൌ
സർവദേവപ്രദോഷാർത്ഥം പ്രദോഷേഷു
ശർവനെത്തന്നെ ഭജിക്കേണമേവനും
നിന്നുടെ പുത്രൻ കഴിഞ്ഞ ജന്മങ്ങളിൽ
നന്നായ് പ്രതിഗ്രഹം വാങ്ങി നടക്കയാൽ
ദാരിദ്ര്യമിപ്പോളനുഭവിക്കുന്നു കേൾ
തീരും പ്രദോഷവ്രതം കൊണ്ടു കേവലം
എന്നതു കേട്ടുടൻ വിപ്രപത്നീ മുദാ
പിന്നെയും ചോദിച്ചു ഭൂദേവനോടുടൻ:-
എങ്ങിനെ ചെയ്താൽ പ്രസാദിക്കുമീശ്വരൻ
എങ്ങിനെ പൂജാപ്രകാരമെന്നുള്ളതും
ശാണ്ഡില്യമാമുനിശ്രേഷ്ഠനരുൾ ചെയ്തു:-
ചാണ്ഡീശപൂജാപ്രകാരം ഗ്രഹിക്ക നീ
പക്ഷത്തിലീരണ്ടു ശൈവപ്രദോഷങ്ങൾ
പക്ഷമില്ലേതുമേ രണ്ടുമത്യുത്തമം.
കാലത്തുണർന്നു കുളിച്ചുവന്നാദരാൽ
കാലോചിതം കർമ്മമെല്ലാം കഴിച്ചുടൻ
രുദ്രാക്ഷഭസ്മാദി ചിഹ്നം ധരിച്ചുടൻ
രുദ്രമുദ്രാങ്കിതമന്ത്രം ജപിക്കണം
ശംഭോ! മഹാദേവ! ശങ്കര! ശ്രീകണ്ഠ!
കുംഭീന്ദ്രചർമ്മാസ്ഥിസർപ്പേന്ദു ഭൂഷണ!
ഗൌരീപതേ! വിഭോ! ഗംഗാധരാനന്ദ!
മാരാന്തക! പ്രസീദേതി സ്തുതിക്കയും
ശങ്കരക്ഷേത്രം പ്രദക്ഷിണം വയ്ക്കയും
‘കിങ്കരം പാഹിമാ’മെന്നു ജപിക്കയും
അഭ്യംഗവർജ്ജനം താംബൂലവർജ്ജനം
സഭ്യദ്വിജന്മാരിലെപ്പോഴും ഭക്തിയും
മൌനവ്രതം ശിവദ്ധ്യാനം നിരന്തരം
മാനിനിമാരുടെ സംസർഗ്ഗവർജ്ജനം
ദുശ്ചിന്തകൂടാതെ ഭക്ത്യാ ജപിക്കയും
നിശ്ചലത്വം പൂണ്ടൊരേടത്തിരിക്കയും
ആഹാരചിന്തയും കൂടാതെ കണ്ടുടൻ
ദേഹാത്മശുദ്ധ്യാ വസിക്കേണമാസ്ഥയാ.
നിദ്രാപ്രസംഗവും കൂടാതെ നിർമ്മലം
രുദ്രാക്ഷധാരീ ഹരധ്യാന തൽ‌പരൻ
അമ്പോടു സന്ധ്യയ്ക്കു മൂന്നര നാഴിക
മുമ്പേ കുളിച്ചുടൻ ഭസ്മം ധരിക്കണം
ഏറ്റം വെളുത്തുള്ള വെള്ളവസ്ത്രം കൊണ്ടു
തറ്റുടുക്കെണം ദ്വിജന്മാർക്കു നിശ്ചയം
ക്ഷത്രിയന്മാർക്കുമാ വൈശ്യജന്മാർക്കുമാ
ധാത്രീസുരവ്രതപ്രായം നിജവ്രതം
ക്ഷേത്രപ്രദക്ഷിണം നാമസങ്കീർത്തനം
മാത്രം മഹാഫലം ശൂദ്രർക്കു കല്പിതം
വിപ്രരിൽ ഭക്തിയും നേരും വിനയവും
ക്ഷിപ്രം ശുഭപ്രദം ശൂദ്രജാതിക്കെടോ!
വേദമന്ത്രോച്ചാരണാർച്ചനാലങ്കാര
മോദകപൂപാന്നനൈവേദ്യമെന്നിവ
വേദിയന്മാർക്കുള്ള പൂജാപ്രകാരങ്ങ-
ളാദരാലാചരിക്കേണം ദ്വിജാദികൾ.
അന്നദാനങ്ങളും വസ്ത്രദാനങ്ങളും
പൊന്നും പണവും വെള്ളി രത്നദാനങ്ങളും
ശക്തിക്കടുത്തതു ചെയ്യേണമേവനും
ഭക്തി മാത്രം ദരിദ്രന്നു മഹാഫലം
മണ്ണുകൊണ്ടർച്ചന ബിംബമുണ്ടാക്കുവാൻ
ദണ്ഡമില്ലല്ലോ ദരിദ്രഭൂദേവനും
വില്വപത്രാർച്ചനം വേണം വിശേഷിച്ചും
നല്ല ഭക്തന്മാർക്കതത്രേ ഫലപ്രദം
ദ്രവ്യനായുള്ള ശൂദ്രൻ ദ്വിജന്മാർക്കു
ദ്രവ്യം കൊടുത്തു പൂജിപ്പിക്കയും ശുഭം
വല്ല ജാതിക്കും പ്രദോഷവ്രതം കൊണ്ടു
നല്ല സമ്പത്തുക്കളുണ്ടാം ദ്വിജാംഗനേ!
സന്തതിക്കും യശസ്സിനും ധനത്തിനും
സന്തതം ശോഭനം പ്രാദോഷികവ്രതം
ശങ്കരദ്ധ്യാനപ്രകാരം ഗ്രഹിക്ക നീ
തിങ്കൾക്കലാഞ്ചിതം കോടീരബന്ധനം
ഗംഗാഭുജംഗവും നെറ്റിത്തടം തന്നി-
ലംഗജാത്മാവിനെ ചുട്ടോരു നേത്രവും
അർക്കചന്ദ്രന്മാരിരിപ്പിടമാക്കിയ
തൃക്കണ്ണു രണ്ടും തിരുനാസികാഭയും
സ്വർണ്ണപ്രഭാഭോഗി കുണ്ഡലാലംകൃതം
കർണ്ണദ്വയം ചാരു ഗണ്ഡഭാഗങ്ങളും
ബിംബാധരോഷ്ഠവും ദന്തരത്നങ്ങളും
ബിംബോക ലീലാവലോകസ്മിതങ്ങളും
ആനനാംഭോജവും കാളകൂടപ്രഭാ
മാനനീയോജ്ജ്വലം കണ്ഠപ്രദേശവും
വക്ഷസ്ഥലോജ്ജ്വലം സർപ്പഹാരം ലോക
രക്ഷാപരങ്ങളും നാലു തൃക്കൈകളും
മാനും മഴുവും വരദാഭയങ്ങളും
ധ്യാനിക്കിലാനന്ദമേകും സനാതനം
ആലിലയ്ക്കൊത്തോരുദരപ്രകാശവും
ചാലവേ രോമാളി കാളികാ ഭംഗിയും
ഭംഗ്യാ പുലിത്തോലുടുത്തോരു ശോഭയും
തുംഗം കടീതടം ഭോഗികാഞ്ചീശതം
ഊരുദ്വയം ചാരു ജാനുയുഗങ്ങളും
ചേരും കണകാലടിത്താർ വിലാസവും
ശ്രീപാദയുഗ്മേ വിളങ്ങും നഖങ്ങളും
ലോപം വരാതെ മനസ്സിലോർത്തീടണം.
കേശാദിപാദവും പാദാദികേശവും
ഈശാനുരൂപം നിരൂപണം ചെയ്തുടൻ
അർച്ചനം തർപ്പണം നാമസങ്കീർത്തനം
സച്ചിദാനന്ദസ്വരൂപസംഭാവനം
നൃത്തം പ്രദക്ഷിണം സൽക്കഥാവർണ്ണനം
ഭക്തിപൂർവ്വം ചെയ്തുകൊള്ളുന്നവൻ ശിവൻ
സാലോക്യമെങ്കിലും സാമീപ്യമെങ്കിലും
ത്രൈലോക്യനാഥന്റെ സാരൂപ്യമെങ്കിലും
സായൂജ്യമെങ്കിലും മർത്ത്യൻ നിരൂപിച്ച-
തായുരാന്തേ ലഭിച്ചീടുമറികനീ.
പാർവതീദേവിയെക്കൂടെസ്മരിക്കണം
സർവകാലം മഹാദേവന്റെ സന്നിധൌ
ദന്തിവദനനും താരകാരാതിയും
അന്തികേ മേവുന്ന ദേവവൃന്ദങ്ങളും
ഭൂതഗണങ്ങളും പോറ്റി തൻ കൂറ്റനും
ചെതസി വന്നു വിളങ്ങേണമെപ്പോഴും
സന്തതിസൌഖ്യം വരുത്തേണമീശ്വരാ!
സന്താപമൊക്കെയൊഴിക്കേണമീശ്വര!
ബന്ധുക്കളുണ്ടായ് വരേണമെന്നീശ്വരാ!
ബന്ധമോക്ഷം വരുത്തേണമെന്നീശ്വരാ!
അർത്ഥസമ്പത്തു വരുത്തേണമീശ്വര!
വ്യർത്ഥദുശ്ചിന്ത ശമിക്കണമീശ്വര!
കീർത്തികല്യാണം വരുത്തേണമീശ്വര!
മൂർത്തിസൌന്ദര്യം ലഭിക്കേണമീശ്വര!
ആർത്തിക്ഷയം വരുത്തേണമെന്നീശ്വര!
പൂർത്തികളെല്ലാം വരുത്തേണമീശ്വര!
ഇത്ഥം നിജാഗ്രഹം പ്രാർത്ഥിച്ചു കൊണ്ടുടൻ
കൃത്തിവാസസ്സിനെസ്സേവചെയ്താൽ ശുഭം.
ഭദ്രനിവേദ്യങ്ങളുണ്ടാക്കി മെല്ലവേ
ഭദ്രദീപങ്ങളും വച്ചു നിരക്കവേ
രുദ്രപൂജാവ്രതം ധൂപദീപങ്ങളും
ഭദ്രസമ്പൽക്കരമെന്നു ധരിക്ക നീ
അപ്പം മലരവിൽ നാളികേരം ഗുളം
പാല്പായസം നല്ല ശർക്കരപ്പായസം
പാലിളന്നീരും പഴങ്ങളും മോദകം
കാലാരിപൂജയ്ക്കു വേണ്ടുന്നതൊക്കവേ
ആകുലം കൂടാതെ പൂജിച്ചു വിപ്രരെ
കാൽ കഴുകിച്ചു ഭുജിപ്പിച്ചു മൃഷ്ടമായ്
വസ്ത്രാദിസർവം യഥാശക്തി ദക്ഷിണാ
തത്രാപി ഭക്തിക്കുതക്കവണ്ണം ഫലം
സായന്തനം കഴിഞ്ഞാരാധനം കഴി-
ഞ്ഞായവണ്ണം ദ്വിജപ്രീതിയും ചെയ്തുടൻ
താംബൂലദാനവും ചെയ്തു യഥാവിധി
തൻ മൂലമായുള്ള ദോഷങ്ങൾ നീങ്ങുവാൻ
മാരാരിയെ പ്രണമിച്ചു പതുക്കവേ
പാരണ ചെയ്തുകൊള്ളേണം പ്രദോഷവാൻ
തേജസ്സുമായുസ്സുമോജസ്സുമർത്ഥവും
രാജത്വമാരോഗ്യഭോഗസൌഖ്യങ്ങളും
സംഭവിച്ചീടും പ്രദോഷോപവാസേന
ശംഭുപ്രസാദേന സർവദാ ദേഹിനാം
ബ്രഹ്മഹത്യാദിയായുള്ള പാപങ്ങളും
ബ്രഹ്മസ്വദേവസ്വമോഷണദോഷവും
ശങ്കരദ്രവ്യാപഹാരേണ ജാതമാം
സങ്കടം കൂടെശ്ശമിക്കും ശിവാർച്ചനാൽ
എന്നതു കേട്ടു കൃതാർത്ഥയാം ബ്രാഹ്മണി
വന്ദനം ചെയ്തു പറഞ്ഞിതു പിന്നെയും:-
നമ്മുടെ പുത്രൻ ശുചിവ്രതൻ ബ്രാഹ്മണൻ
ധർമ്മഗുപ്താഖ്യനാം ക്ഷത്രിയപുത്രനും
രണ്ടുപേർക്കും പ്രദോഷോപവാസവ്രതം
കൊണ്ടു ദാരിദ്ര്യം ശമിക്കുമെന്നാകിൽ നീ
സാരമാം മന്ത്രം ഗ്രഹിപ്പിച്ചു നമ്മുടെ
ദാരകന്മാർക്കും ശുഭം വരുത്തീടുക
ശാണ്ഡില്യനപ്പോളരുൾ ചെയ്തു മെല്ലവേ:-
ഉണ്ണീ! വരിക ശുചിവ്രത! സുന്ദര!
നീയും വരികെടോ! ധർമ്മഗുപ്ത! നൃപ
ചെയ്യുന്നതെല്ലാം ശിവപ്രീതിയായ് വരും
മന്ത്രം ഗ്രഹിച്ചുകൊണ്ടാലുമിരുവരും
മന്ത്രങ്ങളും നിയമങ്ങളും നിഷ്ഠയും
എന്നരുൾ ചെയ്തു ശിശുക്കളെക്കൈപിടി-
ച്ചൊന്നു പുണർന്നരികത്തിരുത്തീടിനാൻ
സാരമന്ത്രങ്ങളും പൂജാക്രമങ്ങളും
പാരാതുപദേശവും ചെയ്തു മാമുനി
ബുദ്ധിമാന്മാരായ ബാലകന്മാരുടൻ
സിദ്ധമന്ത്രത്തെ ഗ്രഹിച്ചുകൊണ്ടാദരാൽ
മാതാവിനോടൊരുമിച്ചു ഗൃഹം പുക്കു
ചേതോജവൈരിയെസ്സേവ്വതുടങ്ങിനാർ.
മന്ദവാരേ കൃഷ്ണപക്ഷേ ത്രയോദശി
വന്നുകൂടും ദിനേ നോറ്റുതുടങ്ങിനാർ.
വിപ്രോക്തമായുള്ള കർമ്മം പിഴയാതെ
വിപ്രകുമാരനും ക്ഷത്രിയപുത്രനും
കൃത്യം തുടങ്ങിനാരീശ്വരപ്രീതിയായ്
നിത്യശുദ്ധന്മാരുദാരപ്രകൃഠികൾ.
നീലകണ്ഠാർച്ചന ചെയ്യും ശിശുക്കൾക്കു
നാലുമാസം കഴിഞ്ഞോരു ദശാന്തരേ
ബ്രാഹ്മണിപുത്രനാം ബാലൻ ശുചിവ്രതൻ
ബ്രാഹ്മേ മുഹൂർത്തേ ഉണർന്നെഴുന്നേറ്റുടൻ
താനേ പുറപ്പെട്ടു ചെന്നു നദീജലേ
സ്നാനവും ചെയ്തു ജപിച്ചു നിൽക്കും വിധൌ
കല്ലോലജാലങ്ങൾ തല്ലിപ്പിളർന്നുടൻ
കല്ലോലിനീതടം വീഴുന്ന വെള്ളത്തിൽ
പെട്ടെന്നു കണ്ടുതുടങ്ങി വലിയൊരു
കുട്ടകം മെല്ലെയുരുണ്ടുവരുന്നതും;
ഈശ്വരാനുഗ്രഹമെന്നങ്ങുറച്ചിതു
വിശ്വാസമുൾക്കൊണ്ടണഞ്ഞു ശുചിവ്രതൻ
എത്തിപ്പിടിച്ചു ശിരസ്സിലാക്കിക്കൊണ്ടു
പോറ്റിയെദ്ധ്യാനിച്ചു കൊണ്ടുപോന്നീടിനാൻ
വീർത്തും വിയർത്തും തളർന്നും പണിപ്പെട്ടു
ചീർത്തോരു കുട്ടകം കൊണ്ടു ഗൃഹം പുക്കു
മാതാവിനോടു വിളിച്ചുപറഞ്ഞിതു:-
ചൂതായുധാരി പ്രസാദങ്ങൾ കാൺക നീ:
നിക്ഷേപകുംഭം മണിസ്വർണ്ണപൂരിതം
ദക്ഷാരികാരുണ്യമെത്രയും വിസ്മയം!
ചിത്രം പ്രദോഷമാഹാത്മ്യമെന്നമ്മയും
തത്ര വിളിച്ചിതു ധർമ്മഗുപ്തം മുദാ:-
കെല്പോടു മക്കളേ! നിങ്ങളിദ്രവ്യത്തി-
ലൊപ്പം വിഭജിച്ചെടുത്തുകൊൾവിൻ മുദാ.
ഗൌരീസഹായൻ പ്രസാദിക്ക കാരണം
ദാരിദ്ര്യദുഃഖം ശമിച്ചു നിങ്ങൾക്കഹോ.
ഉച്ചയ്ക്കുമന്തിക്കുമോരോഗൃഹം പുക്കു
ഭിക്ഷയ്ക്കു തേടിനടന്നു നടന്നഹോ
എത്രനാളുണ്ടെന്റെ മക്കൾ ദുഃഖിക്കുന്നു
ഇത്രകാലം ദുഃഖമെന്നുണ്ടു കല്പിതം
ദുഷ്ക്കാലമൊക്കവേ നീങ്ങി നമുക്കിന്നു
ശുഷ്ക്കാന്തിയോടേ ശിവാർച്ചനം ചെയ്കയാൽ
ഇത്തരം മാതൃവാക്യങ്ങളെക്കേട്ടുനി-
ന്നുത്തരം രാജകുമാരനും ചൊല്ലിനാൻ:-
രണ്ടായ് പകുക്കുന്നതെന്തിനെന്നംബികേ!
രണ്ടെന്ന ഭാവമില്ലെന്നുടെ മാനസേ.
നിന്തിരുപ്പാദശുശ്രൂഷയല്ലാതൊരു
ചിന്തിതമില്ല ഞങ്ങൾക്കെന്നറികനീ.
ശൈവാർച്ചനം ഞങ്ങൾ രണ്ടുപേർക്കും സമം
ദൈവവിശ്വാസവും തുല്യമെന്നോർക്ക നീ.
ഏകനിൽ കാരുണ്യമന്യനിൽ ദ്വേഷവും
ലോകനാഥങ്കൽ ഭവിക്കുമോ ശോഭനേ!
ജാതിക്രമത്തിനടുത്തപോലെ ശിവൻ
പ്രീതിക്രമം കാട്ടുമെന്നേവരൂ ദൃഢം.
എന്നെക്കുറിച്ചും പ്രസാദിക്കുമീശ്വരൻ
എന്നാലെനിക്കും ശമിക്കും ദരിദ്രതാ.
ആറേഴുമാസം കഴിയാതിതുകൊണ്ടു
വേറായ് പകുക്കരുതെന്നെന്റെ മാനസം
കിഞ്ചിൽ ക്ഷമിച്ചാലു, മെന്നുര ചെയ്തവൻ
ചഞ്ചലം വിട്ടു തപം തുടങ്ങീടിനാൻ.
ലോകനാഥാർച്ചനം ചെയ്തങ്ങിരുവരും
ഏകസംവത്സരം യാചനം ചെയ്തുടൻ
ഏകദാ ചെന്നു വനപ്രദേശങ്ങളി-
ലേക്കാന്തമോദം നടന്നുതുടങ്ങിനാർ.
വന്നു വസന്തം, വിളങ്ങി വനങ്ങളും
മന്ദവാതങ്ങളും വന്നിതു ശീതളം
പൂങ്കുയിൽക്കൂട്ടവും തേന്മാവുതന്നുടെ
പൂങ്കുരൽ തോറും പറന്നു നടന്നിതു
നല്ല കുരുക്കുത്തിമുല്ലക്കുസുമങ്ങ-
ളുല്ലസിച്ചീടുന്ന വല്ലീഗൃഹങ്ങളും
ഫുല്ലാരവിന്ദങ്ങളെല്ലാം സരസ്സിലെ-
ക്കല്ലോലമാരുതത്തല്ലാൽ വിറച്ചിതു;
വണ്ടു വിരണ്ടു മുരണ്ടു മധുരമാ-
യുണ്ടു മധുരസം തെണ്ടി നടക്കുന്നു
പേടമാൻ കൂട്ടം നടക്കുന്നദിക്കിനെ-
ത്തേടി പുറപ്പെട്ടു കൃഷ്ണസാരങ്ങളും
ആനത്തലവനുമാനന്ദമുൾക്കൊണ്ടു
താനേ പിടിക്കൂട്ടമെത്തിപ്പിടിച്ചിതു
ചെമ്പകബാണപ്രതാപം മുഴുക്കയാ-
ലിമ്പം കലർന്നു പകർന്നു വനാന്തരം
ഭൂദേവപുത്രനും ഭാപാലപുത്രനും
മോദേന കാനനേ കേളിയാടും വിധൌ
കാണുമാറായ് വന്നു ഗന്ധർവകന്യമാർ
വീണയും വായിച്ചു മേവുന്നതന്തികേ.
കണ്ടാലഴകുള്ള തണ്ടാർമിഴികളെ-
ക്കണ്ടു കുതൂഹലം പൂണ്ടു നൃപാത്മജൻ
സുപ്രസാദസ്മിതത്തോടെ പതുക്കവേ
വിപ്രകുമാരനെ നോക്കിപ്പറഞ്ഞിതു:-
കണ്ടാലുമഗ്രേ കളിപ്പൂമരക്കാവി-
ലുണ്ടൊരു കൂട്ടം രമിക്കുന്നു നാരിമാർ
കണ്ടാൽ മനോഹരം കണ്ണിനൊരാനന്ദ-
മുണ്ടാക്കുമാകാരചാരുസൌന്ദര്യവും;
പോകെടോ! മെല്ലെ ശുചിവ്രത! നാം ചെന്നു
സ്ത്രീകളെക്കണ്ടറിഞ്ഞിട്ടു പോന്നീടുക.
എന്നതു കേട്ടു പറഞ്ഞു ശുചിവ്രതൻ:-
നിന്നുടെ മോഹം തരമല്ലെടോ സഖേ!
സ്ത്രീസന്നിധാനം ത്യജിക്കേണമേവനും
സ്ത്രീസംഗമം ബ്രഹ്മചാരിക്കു യോഗ്യമോ?
ഏണാക്ഷിമാരുടെ ഹാസഭാവങ്ങളെ-
ക്കാണാതിരിക്ക നമുക്കു നല്ലൂ സഖേ!
കണ്ടാൽ മനക്കാമ്പിളക്കും തരുണിമാ-
രുണ്ടാമനർത്ഥം സമർത്ഥനെന്നാകിലും
ധീരനെന്നാകിലും ബുദ്ധിമാനാകിലും
വീരനെന്നാകിലും വിദ്വാനതാകിലും
നാരിമാർ തൻ മുമ്പിലെത്തീടിനാലുടൻ
പാരം പരാധീനനാമെന്നറിക നീ.
പുഞ്ചിരിക്കൊഞ്ചലും കണ്മയക്കങ്ങളും
നെഞ്ചിൽ തറച്ചാലൊഴിച്ചുക്കൊൾവാൻ പണി.
ചില്ലീവിലാസവും നല്ലോരുഹാസവും
സല്ലാപസൌജന്യകല്യാണലീലയും
എല്ലാം നിരൂപിച്ചു മല്ലാക്ഷിമാരുടെ
വല്ലാത്ത കണ്മുനത്തല്ലാൽ വശം കെടും.
മല്ലീശരൻ തച്ചുകൊല്ലുന്നതിൻ മുമ്പെ
വല്ലേടവും പോക നല്ലൂ നമുക്കെടോ!
കണ്ടങ്ങിരിക്കെപ്പിടിച്ചുപറിക്കുന്ന
വണ്ടാർകുഴലിമാരോടു കളിക്കൊലാ.
സ്നേഹിച്ചു കാൽക്കൽ പതിക്കുന്ന മർത്ത്യനെ
സ്നേഹമില്ലാതുള്ള കൂട്ടമീ നാരിമാർ.
ദ്രവ്യത്തിലാഗ്രഹം കൊണ്ടു തരുണിമാർ
ഭവ്യനെക്കണ്ടാൽ വശത്താക്കുമപ്പൊഴേ;
വിത്തം പതുക്കെക്കരസ്ഥമാക്കിക്കൊണ്ടു
സത്വരം പിന്നെ ത്യജിക്കുമെന്നോർക്ക നീ.
രണ്ടു പണം കയ്യിലുള്ള പുരുഷനെ-
ക്കണ്ടാലയയ്ക്കയില്ലിന്ദീവരാക്ഷിമാർ.
ലോകൈകസുന്ദര! നിന്നെത്തരുണിമാ-
രാകവേകൂടിസ്സുഖഭ്രാന്തികാരണാൽ
മന്ദസ്മിതാലാപഹാലാഹലം കൊണ്ടു
മന്ദപ്രകാശനാക്കീടും ധരിക്ക നീ.
ശങ്കരാരാധനതിങ്കലേ നിഷ്ഠയും
മങ്കമാരാശു മുടക്കും മടിക്കുമോ
എങ്ങിനെ നമ്മുടെ വാസമെന്നുള്ളതും
എങ്ങിനെ നാം വളർത്തീടുന്നതെന്നതും
ഓരാതെ പാരാതെ തീരാദുഃഖങ്ങ-
ളാരാഞ്ഞു പാഞ്ഞുപോകൊല്ല കുമാരക!
ശക്തിയും കാന്തിയും ശ്രീയും ജഗന്നാഥ-
ഭക്തിയും ശുദ്ധിപ്രകാശവുമെന്നല്ല
നല്ല തപസ്സും യശസ്സും നശിച്ചുപോം
നല്ലാർമണിയോടു ചേർന്നു കൂടീടിനാൽ.
പിമ്പുറം വാങ്ങി ഗമിക്ക നാമിന്നെടോ!
കിം ഫലം സ്ത്രീകളെക്കണ്ടാൽ വരും സഖേ!
ഇത്ഥം ശുചിവ്രതാലാപങ്ങൾ ബാലന്റെ
ചിത്തത്തിലേതും കടന്നീല കേവലം.
മെല്ലെത്തിരിച്ചു പരസ്ത്രീകൾ നിൽക്കുന്ന
വല്ലീഗൃഹം നോക്കി നോക്കി ക്ഷിതീശ്വരൻ
ദൂരത്തു വാങ്ങി വസിച്ചു ശുചിവ്രതൻ
ധീരർക്കും പുല്ലും തരുണിമാരും സമം.
ഗന്ധർവരാജൻ ദ്രമിളന്റെ പുത്രിയാം
ഗന്ധർവകന്യകാ സർവാംഗസുന്ദരി
അംശുമതിയെന്നു പേരാം സുലോചന
സംശയം പൂണ്ടു വിചാരിച്ചു ചേതസാ.
ആശ്ചര്യമാശ്ചര്യമാരിവൻ ദൈവമേ!
നിശ്ചലാകാരസൌന്ദര്യമനോഹരൻ
അശ്വിനിദേവനോ? കാമനോ? സോമനോ?
വിശൈകരമ്യൻ നളക്ഷോണീപാലനോ?
നേത്രസാഫല്യം ലഭിച്ചു നമുക്കിന്നു
നേത്രാമൃതാകാരസാരനെക്കാൺകയാൽ
ഏവം വിചാരിച്ചനംഗാനുസിദ്ധമാം
ഭാവം മറച്ചു പറഞ്ഞു പതുക്കവേ:-
തോഴിമാരേ! നിങ്ങളുദ്യാനഭൂമിയിൽ
താഴത്തുവീഴുന്ന പുഷ്പം ത്യജിക്കെടോ!
ദക്ഷിണഭാഗേ വിളങ്ങുന്ന പൂങ്കാവി-
ലീക്ഷണം ചെയ്താലുമെത്ര മനോഹരം!
കൊമ്പുകൾ താണുള്ള കുന്ദമന്ദാരവും
ചെമ്പകാശോകവും ജാതിചൂതങ്ങളും
മുല്ലചേമന്തിയും നല്ല പുന്നാഗവും
നല്ലാർമണികളേ! ചെന്നിറുത്തീടുവിൻ
സഞ്ചാരഖേദം കുറഞ്ഞാലനന്തരം
അഞ്ചാതെ ഞാനും വരുന്നുണ്ടു മെല്ലവേ.
രാജകുമാരനെക്കണ്ടു കാമിക്കയാൽ
വ്യാജം പറഞ്ഞാളിമാരെപ്പിരിച്ചവൾ
നാലഞ്ചു കാലടി മുന്നോട്ടു ചെന്നവൾ
ബാലഭൂപാലനെസ്സൽക്കരിച്ചീടിനാൾ
പല്ലവം പൊട്ടിച്ചിരിപ്പാൻ കൊടുത്തുകൊ-
ണ്ടുല്ലാസമന്ദസ്മിതം ചെയ്തു ചൊല്ലിനാൾ;
ധീരാതിഗംഭീര ചാരുമൂർത്തേ! ഭവാ-
നാരെന്നറിഞ്ഞു പൂജിക്കേണ്ടൂ ഞാനെടോ!
ഏതൊരു വംശമലങ്കരിക്കുന്നു നീ
താതമാതാക്കളാരെന്നു പറകെടോ!
നിന്നുടെ ദർശനം കൊണ്ടു മേ മാനസേ
ഉന്നതാനന്ദസന്ദോഹം ഭവിച്ചിതു
എന്നുടെ വാർത്ത ഞാൻ മുന്നമേ ചൊല്ലുവൻ
പിന്നെ നീ നിന്നുടെ വാർത്ത ചൊല്ലീടെടോ!
അംശുമതിയെന്നെനിക്കു നാമം സഖേ!
വംശവും ഗന്ധർവവംശമറിക നീ
ഗന്ധർവരാജൻ ദ്രമിളാഖ്യനുത്തമൻ
സിന്ധുഗംഭീരൻ മദീയതാതൻ ശുഭൻ.
സർവസംഗീതവിദ്യാഗുണംകൊണ്ടു ഞാൻ
ഗീർവ്വാണിമാരെജ്ജയിക്കുന്നു സർവദാ.
ഗന്ധർവഭേദാദി സർവം ഗ്രഹിച്ചൊരു
ഗന്ധർവകന്യ ഞാനന്യാതിശായിനി
വീരാചൂഡാമണേ! നിന്മേനി കാൺകയാൽ
പാരം കുതൂഹലം പൂണ്ടു നിന്നീടിനേൻ.
കേളിസല്ലാപസാരസ്യകാംക്ഷാവശാൽ
ആളിമാരെപ്പിരിച്ചാശു വന്നീടിനേൻ.
എന്നതു കേട്ടുര ചെയ്തു നൃപാത്മജൻ:-
സുന്ദരീരത്നമേ! കേട്ടാലുമാദരാൽ;
സത്യം ഗ്രഹിക്ക നീ, വൈദർഭരാജനാം
സത്യരഥന്റെ സുതൻ ഞാൻ സുലോചനേ!
താതനെപ്പോരിൽ കൊല ചെയ്തു വൈരികൾ
മാതാവു കാനനം പുക്കിതു ഗർഭിണി
അക്കാലമെന്നെ പ്രസവിച്ചനന്തരം
നക്രം പിടിച്ചു സുരാലയം പുക്കുപോൽ.
വിപ്രാംഗനയാശു വന്നെടുത്താദരാ-
ലിപ്രകാരം വളർത്തീടിനാരെന്നെയും
മൽ പുത്ര ഭാവേന തത്ര മേവീടുന്നു
മൽ‌പരിമാർത്ഥമിവണ്ണം മനോഹരേ!
അപ്പോളുരചെയ്തു ഗന്ധർവകന്യക:-
മൽ‌പുരുഷോത്തമ! കേൾക്കയെൻ വാക്കു നീ.
കാന്താരമണ്ഡലേ കണ്ടൊരുനേരത്തു
നാം തമ്മിലുണ്ടായ വിശ്വാസമിങ്ങിനെ
ആജീവനാന്തം മറക്കാതിരിക്കണം.
രാജീവലോചന! നിൻ പ്രാണനാഥ ഞാൻ
ഇത്ഥം പറഞ്ഞു കുറഞ്ഞൊരു ലജ്ജയാ
വക്ത്രവും താഴ്ത്തിക്കുനിഞ്ഞു നിന്നീടിനാൾ.
ഉത്തുംഗവക്ഷോജമദ്ധ്യേ വിളങ്ങുന്ന
മുത്തുമാലാഗണമെല്ലാമഴിച്ചവൾ
ധർമ്മഗുപ്തന്റെ കരത്തിൽ കൊടുത്തുടൻ
കണ്മുനത്തെല്ലുകൊണ്ടെയ്തു നിന്നീടിനാൾ.
മാരബാണം വന്നു മാറിൽത്തറയ്ക്കയാൽ
പാരം തളർന്നൊരു രാജകുമാരനും
ഹാരം കരം കൊണ്ടു മേടിച്ചു സാദരം
സാരംഗനേത്രയോടേവം പറഞ്ഞിതു:-
വിത്തവും രാജ്യവും ബന്ധുക്കളും വെടി-
ഞ്ഞത്യന്തദാരിദ്ര്യഭാജനം ഞാനെടോ!
ഉത്തമസ്ത്രീമണേ! നിന്നോടു ചേരുവാൻ
പാത്രമായീടുമോ? ചിന്തിച്ചു ചൊൽക നീ
നിന്നുടെ ബന്ധുക്കളാരും ഗ്രഹിക്കാതെ
നിന്നുടെ പാണിഗ്രഹം മമ യോഗ്യമോ?
എന്നുള്ള ഭൂപാലവാക്യമേവം കേട്ടു
മന്ദസ്മിതം പൂണ്ടു ചൊന്നാൾ കൃശോദരി:-
ഉണ്ടാമുപായം ക്ഷമിക്ക നീ സുന്ദര!
തണ്ടാർശരോപമ! മറ്റാൾ വരിക നീ.
വിപ്രകുമാരനോടൊന്നിച്ചു മറ്റേന്നാ-
ളിപ്രദേശത്തെ പ്രഭാതേ ഭജിക്ക നീ.
എന്നുരചെയ്തു സഖികളോടൊന്നിച്ചു
മന്ദം ഗമിച്ചിതു ഗന്ധർവകന്യക
ധർമ്മഗുപ്തൻ മുദാ കന്യകാദർശനാൽ
ജന്മസാഫല്യമെന്നോർത്തു പതുക്കവേ
വിപ്രകുമാരനെ പ്രാപിച്ചു കൌതുകാ-
ലിപ്രസംഗങ്ങളെക്കേൾപ്പിച്ചനന്തരം
ഗേഹം പ്രവേശിച്ചു മാതാവിനെത്തൊഴു-
താഹാരവും കഴിച്ചത്ര മേവീടിനാൻ.
ഗന്ധർവകന്യകതാനും സഖികളും
ഗന്ധർവരാജനെച്ചെന്നു വണങ്ങിനാർ
വൃത്താന്തമെല്ലാം പറഞ്ഞുകേട്ടപ്പൊഴേ
ചിത്തം തെളിഞ്ഞിതു ഗന്ധർവരാജനും
മുന്നം പറഞ്ഞു പിരിഞ്ഞോരവസരേ
വന്നിതു ഗന്ധർവരാജനും പുത്രിയും
ഗന്ധർവവൃന്ദവും നാരീജനങ്ങളും
ബന്ധുഭൃത്യന്മാരുമത്ര വന്നീടിനാർ
രാജകുമാരൻ ജനനിയോടിക്കഥ
വ്യാജഹീനം പറഞ്ഞാശ്വസിപ്പിച്ചുടൻ
വിപ്രകുമാരനോടൊന്നിച്ചു സത്വരം
തത്പ്രദേശത്തെ പ്രവേശിച്ചതദ്ദിനേ
കാണായിതന്നേരമത്യന്തവിസ്മയം
വീണാധരേന്ദ്രന്റെ യോഗം മനോഹരം
ഏണാക്ഷിമാരുടെ വൃന്ദവും തന്നുടെ
പ്രാണങ്ങളാകുന്ന ഗന്ധർവകന്യയും
ഏണാങ്കബിംബപ്രകാശം കണക്കിനെ
ചേണാർന്ന ദിവ്യതേജസ്സിന്റെ മഹത്വവും
ആലവട്ടങ്ങളുമാതപത്രങ്ങളും
ബാലവ്യജനവും രത്നദീപങ്ങളും
പാരിജാതദ്രുമം കൊമ്പുകളിൽ നിന്നു
കോരിച്ചൊരിയുന്ന ദിവ്യപുഷ്പങ്ങളും
ആന തേർ കാലാൾ കുതിരപ്പടകളും
കാനനന്തന്നിൽ വിളങ്ങുന്നതദ്ദിനേ
സന്തുഷ്ടചിത്തനാം ധർമ്മഗുപ്തൻ ചെന്നു
ഗന്ധർവരാജനെത്താണുവണങ്ങിനാൻ.
പാണി രണ്ടും പിടിച്ചാലിംഗനം ചെയ്തു
വീണാധരേന്ദ്രൻ പറഞ്ഞുതുടങ്ങിനാൻ.
രാജേന്ദ്രനന്ദന1 കേട്ടാലുമത്ഭുതം
രാജരാജാചലവാസി മഹേശ്വരൻ
നിന്നെക്കുറിച്ചു നിതാന്തം പ്രസാദിച്ചു
നിന്നുടെ ഭക്തിവിശ്വാസങ്ങൾ കാൺകയാൽ
ഇന്നലെ സന്ധ്യയ്ക്കു ചെന്നു ഞാൻ കൈലാസ-
മന്ദിരേ മേവുന്ന ദേവനെക്കാണുവാൻ
വന്ദനം ചെയ്തു നിൽക്കുന്നേരമെന്നോടു
ചന്ദ്രാർദ്ധശേഖരൻ മന്ദമരുൾ ചെയ്തു
ഗന്ധർവരാജൻ ദ്രമിള! ധരിക്ക നീ.
ബന്ധുത്വമൊന്നുണ്ടു കേൾക്ക ഭവാനെടോ!
ധർമ്മഗുപ്താഖ്യനാം ഭൂപാലബാലകൻ
ധർമ്മാനുകൂലം പ്രദോഷവ്രതം കൊണ്ടു
നമ്മേബ്ഭജിക്കുന്നു ശാണ്ഡില്യശാസനാൽ
നന്മയ്ക്കു വാഞ്ഛയാ ചാരുധീരാകൃതി
കുണ്ഡിനാഗാരവും നാടും നഗരവും
ചാണ്ഡസാല്വന്മാർ പിടിച്ചടക്കീടിനാർ.
താതനും വെട്ടിമരിച്ചിതു സംഗരേ
മാതാവിനും വനേ നാശം ഭവിച്ചിതു
വിപ്രാംഗനാഗൃഹേ മേവുന്ന ബാലകൻ
വിപ്രകുമാരനും മത്ഭക്തിശാലികൾ
വിപ്രകുമാരന്റെ ദാരിദ്ര്യസങ്കടം
ക്ഷിപ്രം കളഞ്ഞു കൃതാർത്ഥത നൽകിനേൻ
ധർമ്മഗുപ്തനു കൊടുക്കേണമിന്നു നീ
നിന്മകളായുള്ള ഗന്ധർവകന്യയെ;
ശത്രുക്കളേ വെന്നു നാടും നഗരവും
ക്ഷത്രിയപുത്രന്നു നൽകീടണം ഭവാൻ
തൽ‌പിതാക്കന്മാരശേഷം കൃതാർത്ഥരായ്
മൽ‌പാർശ്വഭാഗേ വസിക്കുന്നു സാമ്പ്രതം
എന്നരുൾ ചെയ്തു ജഗന്നായകൻ ശിവൻ
എന്നതുകൊണ്ടു തരുന്നു ഞാൻ പുത്രിയെ
പുത്ര! പരിഗ്രഹിച്ചാലും മടിയാതെ
പുത്രീ! വരിക നീ ഭർത്താവിവൻ തവ
ക്ഷോണിപതികൾക്കു ഗാന്ധർവമായുള്ള
പാണിഗ്രഹം യോഗ്യമെന്നുണ്ടു ശാസ്ത്രവും
ഗന്ധർവകന്യയെ സ്വീകരിച്ചീടുവാൻ
ഗാന്ധർവമല്ലാതെ മറ്റെന്തുചെയ്‌വതും?
ഇത്ഥം പറഞ്ഞു തനൂജയെ നൽകിനാൻ
എത്രയും മോദേന ഗന്ധർവപുംഗവൻ
പിന്നെപ്പറഞ്ഞിതു: പുത്ര! നൃപാത്മജ!
നിന്നുടെ വൈരിയെക്കൊല്ലുന്നതുണ്ടു ഞാൻ
വൈദർഭരാജ്യാധിപത്യം ലഭിച്ചു നീ
മോദേന കാന്തയാസാകം വസിക്കെടോ!
ധാത്രീപതേ! പതിനായിരം വത്സരം
ധാത്രീശനായിസ്സുഖിച്ചു വസിക്ക നീ.
പിന്നെ ശ്ശിവാന്തികേ നീയും ഗൃഹണിയും
തന്നുടെ ഗാത്രേണ വാണുകൊൾവിൻ സുഖം
വിപ്ര! ശുചിവ്രത! നീയും യഥാസുഖം
വിപ്രാധിപത്യം ലഭിച്ചു വാണീടുക
വൈദർഭരാജനോടൊന്നിച്ചു പിന്നെയും
വേദസ്വരൂപിതൻ പാർശ്വേ വസിക്ക നീ
എന്നും പറഞ്ഞുകൊടുത്തു തുടങ്ങിനാൻ
കന്യാധനം ധർമ്മഗുപതന്നു വൈണികൻ
പൊന്നും പണങ്ങളും രത്നാഭരണവും
മിന്നും മണിപ്രഭാരമ്യകിരീടവും
കങ്കണം തോൾവള തങ്കപ്പതക്കവും
കാഞ്ചിദുകൂലം മണികുണ്ഡലങ്ങളും
മുത്തുമാലാശതം വൈരമാലാശതം
പത്തുവിരൽക്കും വിചിത്രാംഗുലീയവും
ആതപത്രങ്ങളും വെഞ്ചാമരങ്ങളും
ശാതകുംഭോജ്ജ്വലം കുംഭലക്ഷങ്ങളും
പത്തുസഹസ്രം ഗജങ്ങളും നൽകിനാൻ
പുത്രനും പുത്രിക്കും ദാസീശതങ്ങളും;
ആയിരം തേരുമിരുപതിനായിരം
വായുവേഗങ്ങളാം നീലക്കുതിരകൾ
അമ്പൊടുങ്ങാതുള്ള തൂണീരവും നല്ല
വൻപിച്ച ശക്തിയും വില്ലും ശരങ്ങളും
വാളും പരിചയും ശൂലം ചുരികയും
മേളിച്ചു നൽകിനാൻ പിന്നെയും പിന്നെയും:-
ധർമ്മഗുപ്ത! ഭവാൻ സർവജ്ഞനായ് വരും
ധർമ്മപത്ന്യാസമം പോക നീ ബാലക!
കുണ്ഡിനാഖ്യേ പുരേ ചെന്നു രിപുക്കളെ
ദണ്ഡനംചെയ്തു സുഖിച്ചുവസിക്കനീ
ഗന്ധർവസേനയെ കൊണ്ടുപോക ഭവാൻ
ഗന്ധധൂപങ്ങളും ദ്രവ്യാഭരണവും
ഇത്ഥം പറഞ്ഞങ്ങനുഗ്രഹിച്ചാദരാൽ
പുത്രിയെ ഗാഢം പുണർന്നു പതുക്കവേ
യാത്രയും ചൊല്ലി വിമാനമാരൂഢനായ്
തത്ര മറഞ്ഞിതു ഗന്ധർവപുംഗവൻ
അംശുമാനോടു സദൃശനാം വൈദർഭ-
നംശുമതിയുടെ പാണിപിടിച്ചുടൻ
ആരണപുത്രനോടൊന്നിച്ചു മെല്ലവേ
തേരിൽക്കരേറിത്തിരിച്ചു പുരം പ്രതി.
ഗന്ധർവസേനയും നാനാപദാർത്ഥവും
ബന്ധുക്കളും കൂടി മേളിച്ചുകൊണ്ടുടൻ
ചെന്നു വിദർഭരാജ്യത്തെ പ്രവേശിച്ചു
നിന്നു പടക്കോപ്പുകൂട്ടി വിളിച്ചിതു:-
യുദ്ധത്തിനായി പുറപ്പെട്ടു കൊൾക നീ
ബുദ്ധിഹീന! ജള! സാല്വാധമ! ജവാൽ
സത്യരഥന്റെ സുതൻ ധർമ്മഗുപ്തനു-
ണ്ടത്യന്തകോപേന വന്നുനിൽക്കുന്നു ഞാൻ
സമ്പ്രഹാരത്തിനു ശക്തനെന്നാകിൽ നീ
സമ്പ്രതി വൈകാതെ വാടാ! നരാധമ!
ഇത്തരം ഘോഷങ്ങൾ കേട്ടുടൻ സാല്വനും
സത്വരം പോരിന്നെടുത്തു പടകളും
യുദ്ധം തുടങ്ങി പടജ്ജനം തങ്ങളിൽ
ക്രുദ്ധിച്ചു വെട്ടും ശരപ്രയോഗങ്ങളും
തേരാളിവീരരും നേരിട്ടുപോരിനായ്
പാരാതെ വൈരേണ പാഞ്ഞടുത്തീടിനാർ.
ദന്തിക്കു ദന്തിയുമശ്വത്തിനശ്വവും
മന്ത്രിക്കു മന്ത്രിയും പത്തിക്കു പത്തിയും
തേരിന്നു തേരാളി തമ്മിൽ തരം നോക്കി
നേരേ കടന്നു പിണങ്ങിത്തുടങ്ങിനാർ
വില്ലനും വില്ലനും തങ്ങളിൽ സംഗരം
മല്ലനും മല്ലനും തങ്ങളിൽ താഡനം
കുന്തം കടുത്തില ശൂലം ചവളവും
ചന്തം കലർന്നുള്ള ചാട്ടുകുന്തങ്ങളും
ശക്തി കൃപാണവും മുദ്ഗരം തോമരം
പത്തി വാളീട്ടിയും പട്ടസക്കൂട്ടവും
നാനായുധം കൊണ്ടു യുദ്ധകോലാഹലം
സേനാഭടന്മാർ മടങ്ങിത്തുടങ്ങിയും
ചത്തു മുറിഞ്ഞും മറിഞ്ഞും പടക്കൂട്ട-
മൊത്തു കരേറിത്തകർത്തും തിമിർത്തുമ-
ങ്ങുത്തുംഗമാതംഗകണ്ഠം മുറിച്ചിട്ടു
പത്തുദിഗന്തം മുഴക്കുന്ന ഘോഷവും
ചോരപ്പുഴകളും കാളികൂളീ ഭൂത
ഘോരാട്ടഹാസവും ഭേരീരവങ്ങളും
കുംഭിനിനാദം കബന്ധനൃത്തങ്ങളും
ഗംഭീരഗന്ധർവസിംഹാസനങ്ങളും
ഭൂതലം പൊട്ടിപ്പൊടിഞ്ഞ പൊടിക്കൂട്ട-
മാകവേ മൂടിപ്പരന്നു പതുക്കവേ.
ചാക്കും പലതരം വാക്കും ഭയപ്പെട്ടു
നോക്കും പിടിച്ചുന്തിനീക്കും വിധങ്ങളും
ഏൽക്കും ചിലർ ചെന്നു തോൽക്കും ചിലർ ചെന്നു
കാൽക്കുപിടിച്ചു വലിക്കും രണാങ്കണേ
ഓടും ചിലർ ചെന്നു ചാടും ചിലർ ചെന്നു
കൂടും ചിലർ നിന്നു പാടും പടജ്ജനം
വീടും ഭരിച്ചങ്ങു കൂടുന്ന ഭീരുക്ക-
ളോടും ചിലരടുത്തീടും പിണങ്ങുവാൻ
നാടും നഗരവും തോടും പുഴകളും
കാടും പൊടികൊണ്ടു മൂടുന്നു തൽക്ഷണം
ഇത്ഥം മഹാഘോരയുദ്ധകോലാഹലേ
ബദ്ധരോഷം ധർമ്മഗുപ്തൻ കടന്നുടൻ
ബാണം പ്രയോഗിച്ചു സാല്വഭൂപാലന്റെ
പ്രാണാവസാനം വരുത്തി നിന്നീടിനാൻ
ഓടിത്തുടങ്ങീ പടജ്ജനമൊക്കവേ
പേടിച്ചൊളിച്ചൂ സമസ്തശത്രുക്കളും
ചത്തുശേഷിച്ചുള്ള സാല്വസേനാജനം
സത്വരം ഭൂപനെസ്സേവിച്ചു മേവിനാർ.
യുദ്ധം കഴിഞ്ഞു പുരപ്രവേശം ചെയ്തു
ബദ്ധകോലാഹലം രാജ്യാഭിഷേകവും
യാചകന്മാർക്കർത്ഥദാനങ്ങളും ചെയ്തു
രോചനീയാകാരചാരുശീലൻ നൃപൻ
തന്നെ വളർത്തൊരു വിപ്രഗൃഹണിയെ
ചെന്നുവരുത്തി പ്രണാമവും ചെയ്തുടൻ
നല്ലൊരുമന്ദിരം തീർത്തങ്ങിരുത്തിനാ-
നുല്ലാസശാലിയാം ധർമ്മഗുപ്തൻ നൃപൻ
സർവരാജ്യങ്ങളിൽ സർവദാ വേണ്ടുന്ന
സർവാധികാര്യം ശുചിവ്രതനേകിനാൻ
യൌവരാജ്യസ്ഥാനമെല്ലാം ശുചിവ്രതൻ
സർവദാ നിർവ്വഹിച്ചീടിനാനാസ്ഥയാ
ധർമ്മഗുപ്തൻ നൃപൻ ധർമ്മചിന്താമണി
ധർമ്മപത്നിയൊടും വാണു യഥാസുഖം
സർവപ്രദോഷോപവാസാവ്രതം മുദാ
ശർവപ്രിയങ്കരൻ ചെയ്തു മേവീടിനാൻ
ഏവം പ്രദോഷമാഹാത്മ്യം മനോഹരം
ശൈവപ്രസാദാമൃതത്തിനുകാരണം
ദാരിദ്ര്യനാശനം ദായാദവർദ്ധനം
ഭൂതിലക്ഷ്മീകരം ഭൂതപീഡാഹരം
സന്താനപൂരണം സന്തോഷകാരണം
സന്താപവാരണം സംസാരദാരണം
പുണ്യപ്രദോഷോപവാസമഹാവ്രതം
പുണ്യവാന്മാരേ! ധരിക്കിൻ മഹാഫലം
ഇക്കഥാകർണ്ണനം കൊണ്ടു ജനങ്ങൾക്കു
ദുഃഖങ്ങളെല്ലാം നശിക്കുമസംശയം
സൽക്കഥാസാരം കഥിക്കുന്ന ദേഹിനാ-
മുൾക്കാമ്പിലീശൻ വസിക്കും ശുഭം ശുഭം
നാനാകഥാസാരവേദീ മനഃക്രോഡ
സേനാധിനായകൻ ബാലരാമാഹ്വയൻ
ആനന്ദമുൾക്കൊണ്ടു തണ്ടാർശരാരിയെ
ധ്യാനിച്ചു സേവിച്ചു വാഴുന്നു സർവദാ
സർവലാഭങ്ങളും സർവസൌഖ്യങ്ങളും
സർവസമ്പത്തും സദാനന്ദമോക്ഷവും
സർവം ലഭിക്കേണമീശ്വരാനുഗ്രഹാൽ
സർവേശ! ഗൌരീശ! ശംഭോ! നമോസ്തു തേ.

പ്രദോഷമാഹാത്മ്യം സമാപ്തം