രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം/അധ്യായം40

രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം
രചന:വാൽമീകി
അധ്യായം40

1 പുത്രാംശ് ചിരഗതാഞ് ജ്ഞാത്വാ സഗരോ രഘുനന്ദന
നപ്താരം അബ്രവീദ് രാജാ ദീപ്യമാനം സ്വതേജസാ
2 ശൂരശ് ച കൃതവിദ്യശ് ച പൂർവൈസ് തുല്യോ ഽസി തേജസാ
പിതൄണാം ഗതിം അന്വിച്ഛ യേന ചാശ്വോ ഽപഹാരിതഃ
3 അന്തർഭൗമാനി സത്ത്വാനി വീര്യവന്തി മഹാന്തി ച
തേഷാം ത്വം പ്രതിഘാതാർഥം സാസിം ഗൃഹ്ണീഷ്വ കാർമുകം
4 അഭിവാദ്യാഭിവാദ്യാംസ് ത്വം ഹത്വാ വിഘ്നകരാൻ അപി
സിദ്ധാർഥഃ സംനിവർതസ്വ മമ യജ്ഞസ്യ പാരഗഃ
5 ഏവം ഉക്തോ ഽംശുമാൻ സമ്യക് സഗരേണ മഹാത്മനാ
ധനുർ ആദായ ഖഡ്ഗം ച ജഗാമ ലഘുവിക്രമഃ
6 സ ഖാതം പിതൃഭിർ മാർഗം അന്തർഭൗമം മഹാത്മഭിഃ
പ്രാപദ്യത നരശ്രേഷ്ഠ തേന രാജ്ഞാഭിചോദിതഃ
7 ദൈത്യദാനവരക്ഷോഭിഃ പിശാചപതഗോരഗൈഃ
പൂജ്യമാനം മഹാതേജാ ദിശാഗജം അപശ്യത
8 സ തം പ്രദക്ഷിണം കൃത്വാ പൃഷ്ട്വാ ചൈവ നിരാമയം
പിതൄൻ സ പരിപപ്രച്ഛ വാജിഹർതാരം ഏവ ച
9 ദിശാഗജസ് തു തച് ഛ്രുത്വാ പ്രീത്യാഹാംശുമതോ വചഃ
ആസമഞ്ജകൃതാർഥസ് ത്വം സഹാശ്വഃ ശീഘ്രം ഏഷ്യസി
10 തസ്യ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ സർവാൻ ഏവ ദിശാഗജാൻ
  യഥാക്രമം യഥാന്യായം പ്രഷ്ടും സമുപചക്രമേ
11 തൈശ് ച സർവൈർ ദിശാപാലൈർ വാക്യജ്ഞൈർ വാക്യകോവിദൈഃ
  പൂജിതഃ സഹയശ് ചൈവ ഗന്താസീത്യ് അഭിചോദിതഃ
12 തേഷാം തദ് വചനം ശ്രുത്വാ ജഗാമ ലഘുവിക്രമഃ
  ഭസ്മരാശീകൃതാ യത്ര പിതരസ് തസ്യ സാഗരാഃ
13 സ ദുഃഖവശം ആപന്നസ് ത്വ് അസമഞ്ജസുതസ് തദാ
  ചുക്രോശ പരമാർതസ് തു വധാത് തേഷാം സുദുഃഖിതഃ
14 യജ്ഞിയം ച ഹയം തത്ര ചരന്തം അവിദൂരതഃ
  ദദർശ പുരുഷവ്യാഘ്രോ ദുഃഖശോകസമന്വിതഃ
15 ദദർശ പുരുഷവ്യാഘ്രോ കർതുകാമോ ജലക്രിയാം
  സലിലാർഥീ മഹാതേജാ ന ചാപശ്യജ് ജലാശയം
16 വിസാര്യ നിപുണാം ദൃഷ്ടിം തതോ ഽപശ്യത് ഖഗാധിപം
  പിതൄണാം മാതുലം രാമ സുപർണം അനിലോപമം
17 സ ചൈനം അബ്രവീദ് വാക്യം വൈനതേയോ മഹാബലഃ
  മാ ശുചഃ പുരുഷവ്യാഘ്ര വധോ ഽയം ലോകസംമതഃ
18 കപിലേനാപ്രമേയേന ദഗ്ധാ ഹീമേ മഹാബലാഃ
  സലിലം നാർഹസി പ്രാജ്ഞ ദാതും ഏഷാം ഹി ലൗകികം
19 ഗംഗാ ഹിമവതോ ജ്യേഷ്ഠാ ദുഹിതാ പുരുഷർഷഭ
  ഭസ്മരാശീകൃതാൻ ഏതാൻ പാവയേൽ ലോകപാവനീ
20 തയാ ക്ലിന്നം ഇദം ഭസ്മ ഗംഗയാ ലോകകാന്തയാ
  ഷഷ്ടിം പുത്രസഹസ്രാണി സ്വർഗലോകം നയിഷ്യതി
21 ഗച്ഛ ചാശ്വം മഹാഭാഗ സംഗൃഹ്യ പുരുഷർഷഭ
  യജ്ഞം പൈതാമഹം വീര നിർവർതയിതും അർഹസി
22 സുപർണവചനം ശ്രുത്വാ സോ ഽംശുമാൻ അതിവീര്യവാൻ
  ത്വരിതം ഹയം ആദായ പുനർ ആയാൻ മഹായശാഃ
23 തതോ രാജാനം ആസാദ്യ ദീക്ഷിതം രഘുനന്ദന
  ന്യവേദയദ് യഥാവൃത്തം സുപർണവചനം തഥാ
24 തച് ഛ്രുത്വാ ഘോരസങ്കാശം വാക്യം അംശുമതോ നൃപഃ
  യജ്ഞം നിർവർതയാം ആസ യഥാകൽപം യഥാവിധി
25 സ്വപുരം ചാഗമച് ഛ്രീമാൻ ഇഷ്ടയജ്ഞോ മഹീപതിഃ
  ഗംഗായാശ് ചാഗമേ രാജാ നിശ്ചയം നാധ്യഗച്ഛത
26 അഗത്വാ നിശ്ചയം രാജാ കാലേന മഹതാ മഹാൻ
  ത്രിംശദ്വർഷസഹസ്രാണി രാജ്യം കൃത്വാ ദിവം ഗതഃ