മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം72

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം72

1 [വ്]
     വനം ഗതേഷു പാർഥേഷു നിർജിതേഷു ദുരോദരേ
     ധൃതരാഷ്ട്രം മഹാരാജ തദാ ചിന്താ സമാവിശത്
2 തം ചിന്തയാനം ആസീനം ധൃതരാഷ്ട്രം ജനേശ്വരം
     നിഃശ്വസന്തം അനേകാഗ്രം ഇതി ഹോവാച സഞ്ജയഃ
3 അവാപ്യ വസുസമ്പൂർണാം വസുധാം വസുധാധിപ
     പ്രവ്രാജ്യ പാണ്ഡവാൻ രാജ്യാദ് രാജൻ കിം അനുശോചസി
4 [ധ്]
     അശോച്യം തു കുതസ് തേഷാം യേഷാം വൈരം ഭവിഷ്യതി
     പാണ്ഡവൈർ യുദ്ധശൗണ്ഡൈർ ഹി മിത്രവദ്ഭിർ മഹാരഥൈഃ
5 [സ്]
     തവേദം സുകൃതം രാജൻ മഹദ് വൈരം ഭവിഷ്യതി
     വിനാശഃ സർവലോകസ്യ സാനുബന്ധോ ഭവിഷ്യതി
6 വാര്യമാണോ ഽപി ഭീഷ്മേണ ദ്രോണേന വിദുരേണ ച
     പാണ്ഡവാനാം പ്രിയാം ഭാര്യാം ദ്രൗപദീം ധർമചാരിണീം
7 പ്രാഹിണോദ് ആനയേഹേതി പുത്രോ ദുര്യോധനസ് തവ
     സൂതപുത്രം സുമന്ദാത്മാ നിർലജ്ജഃ പ്രാതികാമിനം
8 [ധൃ]
     യസ്മൈ ദേവാഃ പ്രയച്ഛന്തി പുരുഷായ പരാഭവം
     ബുദ്ധിം തസ്യാപകർഷന്തി സോ ഽപാചീനാനി പശ്യതി
9 ബുദ്ധൗ കലുഷ ഭൂതായാം വിനാശേ പ്രത്യുപസ്ഥിതേ
     അനയോ നയസങ്കാശോ ഹൃദയാൻ നാപസർപതി
10 അനർഥാശ് ചാർഥരൂപേണ അർഥാശ് ചാനർഥ രൂപിണഃ
    ഉത്തിഷ്ഠന്തി വിനാശാന്തേ നരം തച് ചാസ്യ രോചതേ
11 ന കാലോ ദണ്ഡം ഉദ്യമ്യ ശിരോ കൃന്തതി കസ്യ ചിത്
    കാലസ്യ ബലം ഏതാവദ് വിപരീതാർഥ ദർശനം
12 ആസാദിതം ഇദം ഘോരം തുമുലം ലോമഹർഷണം
    പാഞ്ചാലീം അപകർഷദ്ഭിഃ സഭാമധ്യേ തപസ്വിനീം
13 അയോനിജാം രൂപവതീം കുലേ ജാതാം വിഭാവരീം
    കോ നു താം സർവധർമജ്ഞാം പരിഭൂയ യശസ്വിനീം
14 പര്യാനയേത് സഭാമധ്യം ഋതേ ദുർദ്യൂത ദേവിനം
    സ്ത്രീ ധർമിണീം വരാരോഹാം ശോനിതേന സമുക്ഷിതാ
15 ഏകവസ്ത്രാം ച പാഞ്ചാലീം പാണ്ഡവാൻ അഭ്യവേക്ഷതീം
    ഹൃതസ്വാൻ ഭ്രഷ്ടചിത്താംസ് താൻ ഹൃതദാരാൻ ഹൃതശ്രിയഃ
16 വിഹീനാൻ സർവകാമേഭ്യോ ദാസഭാവവശം ഗതാൻ
    ധർമപാശപരിക്ഷിപ്താൻ അശക്താൻ ഇവ വിക്രമേ
17 ക്രുദ്ധാം അമർഷിതാം കൃഷ്ണാം ദുഃഖിതാം കുരുസംസദി
    ദുര്യോധനശ് ച കർണശ് ച കടുകാന്യ് അഭ്യഭാഷതാം
18 തസ്യാഃ കൃപണ ചക്ഷുർ ഭ്യാം പ്രദഹ്യേതാപി മേദിനീ
    അപി ശേഷം ഭവേദ് അദ്യ പുത്രാണാം മമ സഞ്ജയ
19 ഭാരതാനാം സ്ത്രിയഃ സർവാ ഗാന്ധാര്യാ സഹ സംഗതാഃ
    പ്രാക്രോർശൻ ഭൈരവം തത്ര ദൃഷ്ട്വാ കൃഷ്ണാം സഭാ ഗതാം
20 അഗ്നിഹോത്രാണി സായാഹ്നേ ന ചാഹൂയന്ത സർവശഃ
    ബ്രാഹ്മണാഃ കുപിതാശ് ചാസൻ ദ്രൗപദ്യാഃ പരികർഷണേ
21 ആസീൻ നിഷ്ടാനകോ ഘോരോ നിർഘാതശ് ച മഹാൻ അഭൂത്
    ദിവോൽകാശ് ചാപതൻ ഘോരാ രാഹുശ് ചാർകം ഉപാഗ്രസത്
    അപർവണി മഹാഘോരം പ്രജാനാം ജനയൻ ഭയം
22 തഥൈവ രഥശാലാസു പ്രാദുരാസീദ് ധുതാശനഃ
    ധ്വജാശ് ച വ്യവശീര്യന്ത ഭരതാനാം അഭൂതയേ
23 ദുര്യോധനസ്യാഗ്നിഹോത്രേ പ്രാക്രോശൻ ഭൈരവം ശിവാഃ
    താസ് തദാ പ്രത്യഭാഷന്ത രാസഭാഃ സർവതോദിശം
24 പ്രാതിഷ്ഠത തതോ ഭീഷ്മോ ദ്രോണേന സഹ സഞ്ജയ
    കൃപശ് ച സോമദത്തശ് ച ബാഹ്ലീകശ് ച മഹാരഥഃ
25 തതോ ഽഹം അബ്രുവം തത്ര വിദുരേണ പ്രചോദിതഃ
    വരം ദദാനി കൃഷ്ണായൈ കാൻസ്കിതം യദ് യദ് ഇച്ഛതി
26 അവൃണോത് തത്ര പാഞ്ചാലീ പാണ്ഡവാൻ അമിതൗജസഃ
    സരഥാൻ സധനുഷ്കാംശ് ചാപ്യ് അനുജ്ഞാസിഷം അപ്യ് അഹം
27 അഥാബ്രവീൻ മഹാപ്രാജ്ഞോ വിദുരഃ സർവധർമവിത്
    ഏതദ് അന്താഃ സ്ഥ ഭരതാ യദ് വഃ കൃഷ്ണാ സഭാം ഗതാ
28 ഏഷാ പാഞ്ചാലരാജസ്യ സുതൈഷാ ശ്രീർ അനുത്തമാ
    പാഞ്ചാലീ പാണ്ഡവാൻ ഏതാൻ ദൈവസൃഷ്ടോപസർപതി
29 തസ്യാഃ പാർഥാഃ പരിക്ലേശം ന ക്ഷംസ്യന്തേ ഽത്യമർഷണാഃ
    വൃഷ്ണയോ വാ മഹേഷ്വാസാഃ പാഞ്ചാലാ വാ മഹൗജസഃ
30 തേന സത്യാഭിസന്ധേന വാസുദേവേന രക്ഷിതാഃ
    ആഗമിഷ്യതി ബീഭത്സുഃ പാഞ്ചാലൈർ അഭിരക്ഷിതഃ
31 തേഷാം മധ്യേ മഹേഷ്വാസോ ഭീമസേനോ മഹാബലഃ
    ആഗമിഷ്യതി ധുന്വാനോ ഗദാം ദണ്ഡം ഇവാന്തകഃ
32 തതോ ഗാണ്ഡീവനിർഘോഷം ശ്രുത്വാ പാർഥസ്യ ധീമതഃ
    ഗദാ വേഗം ച ഭീമസ്യ നാലം സോഢും നരാധിപാഃ
33 തത്ര മേ രോചതേ നിത്യം പാർഥൈർ സാർധം ന വിഗ്രഹഃ
    കുരുഭ്യോ ഹി സദാ മന്യേ പാണ്ഡവാഞ് ശക്തിമത്തരാൻ
34 തഥാ ഹി ബലവാൻ രാജാ ജരാസന്ധോ മഹാദ്യുതിഃ
    ബാഹുപ്രഹരണേനൈവ ഭീമേന നിഹതോ യുധി
35 തസ്യ തേ ശമ ഏവാസ്തു പാണ്ഡവൈർ ഭരതർഷഭ
    ഉഭയോഃ പക്ഷയോർ യുക്തം ക്രിയതാം അവിശങ്കയാ
36 ഏവം ഗാവൽഗണേ ക്ഷത്താ ധർമാർഥസഹിതം വചഃ
    ഉക്തവാൻ ന ഗൃഹീതം ച മയാ പുത്ര ഹിതേപ്സയാ