മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം50

←അധ്യായം49

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം50

അധ്യായം51→

1 [വൈ]
     യത്രേജിവാൻ ഉഡുപതീ രാജസൂയേന ഭാരത
     തസ്മിൻ വൃത്തേ മഹാൻ ആസീത് സംഗ്രാമസ് താരകാമയഃ
 2 തത്രാപ്യ് ഉപസ്പൃശ്യ ബലോ ദത്ത്വാ ദാനാനി ചാത്മവാൻ
     സാരസ്വതസ്യ ധർമാത്മാ മുനേസ് തീർഥം ജഗാമ ഹ
 3 യത്ര ദ്വാദശ വാർഷിക്യാം അനാവൃഷ്ട്യാം ദ്വിജോത്തമാൻ
     വേദാൻ അധ്യാപയാം ആസ പുരാ സാരസ്വതോ മുനിഃ
 4 [ജ്]
     കഥം ദ്വാദശ വാർഷിക്യാം അനാവൃഷ്ട്യാം തപോധനഃ
     വേദാൻ അധ്യാപയാം ആസ പുരാ സാരസ്വതോ മുനിഃ
 5 [വൈ]
     ആസീത് പൂരം മഹാരാജ മുനിർ ധീമാൻ മഹാതപാഃ
     ദധീച ഇതി വിഖ്യാതോ ബ്രഹ്മ ചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
 6 തസ്യാതിതപസഃ ശക്രോ ബിഭേതി സതതം വിഭോ
     ന സ ലോഭയിതും ശക്യഃ ഫലൈർ ബഹുവിധൈർ അപി
 7 പ്രലോഭനാർഥം തസ്യാഥ പ്രഹിണോത് പാകശാസനഃ
     ദിവ്യാം അപ്സരസം പുണ്യാം ദർശനീയാം അലംബുസാം
 8 തസ്യ തർപയതോ ദേവാൻ സരസ്വത്യാം മഹാത്മനഃ
     സമീപതോ മഹാരാജ സോപാതിഷ്ഠത ഭാമിനീ
 9 താം ദിവ്യവപുഷം ദൃഷ്ട്വാ തസ്യൈഷേർ ഭാവിതാത്മനഃ
     രേതഃ സ്കന്നം സരസ്വത്യാം തത് സാ ജഗ്രാഹ നിമ്നഗാ
 10 കുക്ഷൗ ചാപ്യ് അദധദ് ദൃഷ്ട്വാ തദ് രേതഃ പുരുഷർഷഭ
    സാ ദധാര ച തം ഗർഭം പുത്ര ഹേതോർ മഹാനദീ
11 സുഷുവേ ചാപി സമയേ പുത്രം സാ സാരിതാം വരാ
    ജഗാമ പുത്രം ആദായ തം ഋഷിം പ്രതി ച പ്രഭോ
12 ഋഷിസംസദി തം ദൃഷ്ട്വാ സാ നദീ മുനിസത്തമം
    തതഃ പ്രോവാച രാജേന്ദ്ര ദദതീ പുത്രം അസ്യ തം
    ബ്രഹ്മർഷേ തവ പുത്രോ ഽയം ത്വദ്ഭക്ത്യാ ധാരിതോ മയാ
13 ദൃഷ്ട്വാ തേ ഽപ്സരസം രേതോ യത് സ്കന്നം പ്രാഗ് അലംബുസാം
    തത് കുക്ഷിണാ വൈ ബ്രഹ്മർഷേ ത്വദ്ഭക്ത്യാ ധൃതവത്യ് അഹം
14 ന വിനാശം ഇദം ഗച്ഛേത് ത്വത് തേജ ഇതി നിശ്ചയാത്
    പ്രതിഗൃഹ്ണീഷ്വ പുത്രം സ്വം മയാ ദത്തം അനിന്ദിതം
15 ഇത്യ് ഉക്തഃ പ്രതിജഗ്രാഹ പ്രീതിം ചാവാപ ഉത്തമാ
    മന്ത്രവച് ചോപജിഘ്രത് തം മൂർധ്നി പ്രേമ്ണാ ദ്വിജോത്തമഃ
16 പരിഷ്വജ്യ ചിരം കാലം തദാ ഭരതസത്തമ
    സരസ്വത്യൈ വരം പ്രാദാത് പ്രീയമാണോ മഹാമുനിഃ
17 വിശ്വേ ദേവാഃ സപിതരോ ഗന്ധർവാപ്സരസാം ഗണാഃ
    തൃപ്തിം യാസ്യന്തി സുഭഗേ തർപ്യമാണാസ് തവാംഭസാ
18 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ സ തു തുഷ്ടാവ വചോഭിർ വൈ മഹാനദീം
    പ്രീതഃ പരമഹൃഷ്ടാത്മാ യഥാവച് ഛൃണു പാർഥിവ
19 പ്രസൃതാസി മഹാഭാഗേ സരസോ ബ്രഹ്മണഃ പുരാ
    ജാനന്തി ത്വാം സരിച്ഛ്രേഷ്ഠേ മുനയഃ സംശിതവ്രതാഃ
20 മമ പ്രിയകരീ ചാപി സതതം പ്രിയദർശനേ
    തസ്മാത് സാരസ്വതഃ പുത്രോ മഹാംസ് തേ വരവർണിനി
21 തവൈവ നാമ്നാ പ്രഥിതഃ പുത്രസ് തേ ലോകഭാവനഃ
    സാരസ്വത ഇതി ഖ്യാതോ ഭവിഷ്യതി മഹാതപാഃ
22 ഏഷ ദ്വാദശ വാർഷിക്യാം അനാവൃഷ്ട്യാം ദ്വിജർഷഭാൻ
    സാരസ്വതോ മഹാഭാഗേ വേദാൻ അധ്യാപയിഷ്യതി
23 പുണ്യാഭ്യശ് ച സരിദ്ഭ്യസ് ത്വം സദാ പുണ്യതമാ ശുഭേ
    ഭവിഷ്യസി മഹാഭാഗേ മത്പ്രസാദാത് സരസ്വതി
24 ഏവം സാ സംസ്തുതാ തേന വരം ലബ്ധ്വാ മഹാനദീ
    പുത്രം ആദായ മുദിതാ ജഗാമ ഭരതർഷഭ
25 ഏതസ്മിന്ന് ഏവ കാലേ തു വിരോധേ ദേവദാനവൈഃ
    ശക്രഃ പ്രഹരണാന്വേഷീ ലോകാംസ് ത്രീൻ വിചചാര ഹ
26 ന ചോപലേഭേ ഭഗവാഞ് ശക്രഃ പ്രഹരണം തദാ
    യദ് വൈ തേഷാം ഭവേദ് യോഗ്യം വധായ വിബുധദ്വിഷാം
27 തതോ ഽബ്രവീത് സുരാഞ് ശക്രോ ന മേ ശക്യാ മഹാസുരാഃ
    ഋതേ ഽസ്ഥിഭിർ ദധീചസ്യ നിഹന്തും ത്രിദശദ്വിഷഃ
28 തസ്മാദ് ഗത്വാ ഋഷിശ്രേഷ്ഠോ യാച്യതാം സുരസത്തമാഃ
    ദധീചാസ്ഥീനി ദേഹീതി തൈർ വധിഷ്യാമഹേ രിപൂൻ
29 സ ദേവൈർ യാചിതോ ഽസ്ഥീനി യത്നാദ് ഋഷിവരസ് തദാ
    പ്രാണത്യാഗം കുരുഷ്വേതി ചകാരൈവാവിചാരയൻ
    സ ലോകാൻ അക്ഷയാൻ പ്രാപ്തോ ദേവപ്രിയ കരസ് തദാ
30 തസ്യാസ്ഥിഭിർ അഥോ ശക്രഃ സമ്പ്രഹൃഷ്ടമനാസ് തദാ
    കാരയാം ആസ ദിവ്യാനി നാനാപ്രഹരണാന്യ് ഉത
    വജ്രാണി ചക്രാണി ഗദാ ഗുരു ദണ്ഡാംശ് ച പുഷ്കലാൻ
31 സാ ഹി തീവ്രേണ തപസാ സംഭൃതഃ പരമർഷിണാ
    പ്രജാപതിസുതേനാഥ ഭൃഗുണാ ലോകഭാവനഃ
32 അതികായഃ സ തേജസ്വീ ലോകസാര വിനിർമിതഃ
    ജജ്ഞേ ശൈലഗുരുഃ പ്രാംശുർ മഹിമ്നാ പ്രഥിതഃ പ്രഭുഃ
    നിത്യം ഉദ്വിജതേ ചാസ്യ തേജസാ പാകശാസനഃ
33 തേന വജ്രേണ ഭഗവാൻ മന്ത്രയുക്തേന ഭാരത
    ഭൃശം ക്രോധവിഷൃഷ്ടേന ബ്രഹ്മതേജോ ഭവേന ച
    ദൈത്യദാനവ വീരാണാം ജഘാന നവതീർ നവ
34 അഥ കാലേ വ്യതിക്രന്തേ മഹത്യ് അതിഭയം കരേ
    അനാവൃഷ്ടിർ അനുപ്രാപ്താ രാജൻ ദ്വാദശ വാർഷികീ
35 തസ്യാം ദ്വാദശ വാർഷിക്യാം അനാവൃഷ്ട്യാം മഹർഷയഃ
    വൃത്ത്യർഥം പ്രാദ്രവൻ രാജൻ ക്ഷുധാർതാഃ സാർവതോ ദിശം
36 ദിഗ്ഭ്യസ് താൻ പ്രദ്രുതാൻ ദൃഷ്ട്വാ മുനിഃ സാരസ്വതസ് തദാ
    ഗമനായ മതിം ചക്രേ തം പ്രോവാച സരസ്വതീ
37 ന ഗന്തവ്യം ഇതഃ പുത്ര തവാഹാരം അഹം സദാ
    ദാസ്യാമി മത്സ്യപ്രവരാൻ ഉഷ്യതാം ഇഹ ഭാരത
38 ഇത്യ് ഉക്തസ് തർപയാം ആസ സ പിതൄൻ ദേവതാസ് തഥാ
    ആഹാരം അകരോൻ നിത്യം പ്രാണാൻ വേദാംശ് ച ധാരയൻ
39 അഥ തസ്യാം അതീതായാം അനാവൃഷ്ട്യാം മഹർഷയഃ
    അന്യോന്യം പരിപപ്രച്ഛുഃ പുനഃ സ്വാധ്യായകാരണാത്
40 തേഷാം ക്ഷുധാ പരീതാനാം നഷ്ടാ വേദാ വിധാവതാം
    സർവേഷാം ഏവ രാജേന്ദ്ര് അന കശ് ചിത് പ്രതിഭാനവാൻ
41 അഥ കശ് ചിദ് ഋഷിസ് തേഷാം സാരസ്വതം ഉപേയിവാൻ
    കുർവാണം സംശിദ് ആത്മാനം സ്വാധ്യായം ഋഷിസത്തമം
42 സ ഗത്വാചഷ്ട തേഭ്യശ് ച സാരസ്വതം അതിപ്രഭം
    സ്വാധ്യായം അമരപ്രഖ്യം കുർവാണം വിജനേ ജനേ
43 തതഃ സർവേ സമാജഗ്മുസ് തത്ര രാജൻ മഹർഷയഃ
    സാരസ്വതം മുനിശ്രേഷ്ഠം ഇദം ഊചുഃ സമാഗതാഃ
44 അസ്മാൻ അധ്യാപയസ്വേതി തനോവാച തതോ മുനിഃ
    ശിഷ്യത്വം ഉപഗച്ഛധ്വം വിധിവദ് ഭോ മമേത്യ് ഉത
45 തതോ ഽബ്രവീദ് ഋഷിഗണോ ബാലസ് ത്വം അസി പുത്രക
    സ താൻ ആഹ ന മേ ധർമോ നശ്യേദ് ഇതി പുനർ മുനീൻ
46 യോ ഹ്യ് അധർമേണ വിബ്രൂയാദ് ഗൃഹ്ണീയാദ് വാപ്യ് അധർമതഃ
    മ്രിയതാം താവ് ഉഭൗ ക്ഷിപ്രം സ്യാതാം വാ വൈരിണാവ് ഉഭൗ
47 ന ഹായനൈർ ന പലിതൈർ ന വിത്തേന ന ബന്ധുഭിഃ
    ഋഷയശ് ചക്രിരേ ധർമം യോ ഽനൂചാനഃ സ നോ മഹാൻ
48 ഏതച് ഛ്രുത്വാ വചസ് തസ്യ മുനയസ് തേ വിധാനതഃ
    തസ്മാദ് വേദാൻ അനുപ്രാപ്യ പുനർ ധർമം പ്രചക്രിരേ
49 ഷഷ്ടിർ മുനിസഹസ്രാണി ശിഷ്യത്വം പ്രതിപേദിരേ
    സാരസ്വതസ്യ വിപ്രർഷേർ വേദ സ്വാധ്യായകാരണാത്
50 മുഷ്ടിം മുഷ്ടിം തതഃ സർവേ ദർഭാണാം തേ ഽഭ്യുപാഹരൻ
    തസ്യാസനാർഥം വിപ്രർഷേർ ബാലസ്യാപി വശേ സ്ഥിതാഃ
51 തത്രാപി ദത്ത്വാ വസു രൗഹിണേയോ; മഹാബലഃ കേശവ പൂർവജോ ഽഥ
    ജഗാമ തീർഥം മുദിതഃ ക്രമേണ; ഖ്യാതം മഹദ് വൃദ്ധകന്യാ സ്മ യത്ര