മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം24

←അധ്യായം23

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം24

അധ്യായം25→

1 [സ്]
     അസ്യതാം യതമാനാനാം ശൂരാണാം അനിവർതിനാം
     സങ്കൽപം അകരോൻ മോഘം ഗാണ്ഡീവേന ധനഞ്ജയഃ
 2 ഇന്ദ്രാശനിസമസ്പർശാൻ അവിഷഹ്യാൻ മഹൗജസഃ
     വിസൃജൻ ദൃശ്യതേ ബാണാൻ ധാരാ മുഞ്ചന്ന് ഇവാംബുദഃ
 3 തത് സൈന്യം ഭരതശ്രേഷ്ഠ വധ്യമാനം കിരീത്ടിനാ
     സമ്പ്രദുദ്രാവ സംഗ്രാമാത് തവ പുത്രസ്യ പശ്യതഃ
 4 ഹതധുര്യാ രഥാഃ കേചിദ് ധതസൂതാസ് തഥാപരേ
     ഭഗ്നാക്ഷയുഗചക്രേഷാഃ കേ ചിദ് ആസൻ വിശാം പതേ
 5 അന്യേഷാം സായകാഃ ക്ഷീണാസ് തഥാന്യേ ശരപീഡിതാഃ
     അക്ഷതാ യുഗപത് കേ ചിത് പ്രാദ്രവൻ ഭയപീഡിതാഃ
 6 കേ ചിത് പുത്രാൻ ഉപാദായ ഹതഭൂയിഷ്ഠ വാഹനാഃ
     വിചുക്രുശുഃ പിതൄൻ അന്യേ സഹായാൻ അപരേ പുനഃ
 7 ബാന്ധവാംശ് ച നരവ്യാഘ്ര ഭ്രാതൄൻ സംബന്ധിനസ് തഥാ
     ദുദ്രുവുഃ കേ ചിദ് ഉത്സൃജ്യ തത്ര തത്ര വിശാം പതേ
 8 ബഹവോ ഽത്ര ഭൃശം വിദ്ധാ മുഹ്യമാനാ മഹാരഥാഃ
     നിഷ്ടനന്തഃ സ്മ ദൃശ്യന്തേ പാർഥ ബാണഹതാ നരാഃ
 9 താൻ അന്യേ രഥം ആരോപ്യ സമാശ്വാസ്യ മുഹൂർതകം
     വിശ്രാന്താശ് ച വിതൃഷ്ണാശ് ച പുനർ യുദ്ധായ ജഗ്മിരേ
 10 താൻ അപാസ്യ ഗതാഃ കേ ചിത് പുനർ ഏവ യുയുത്സവഃ
    കുർവന്തസ് തവ പുത്രസ്യ ശാസനം യുദ്ധദുർമദാഃ
11 പാനീയം അപരേ പീത്വാ പര്യാശ്വാസ്യ ച വാഹനം
    വർമാണി ച സമാരോപ്യ കേ ചിദ് ഭരതസത്തമ
12 സമാശ്വാസ്യാപരേ ഭ്രാതൄൻ നിക്ഷിപ്യ ശിബിരേ ഽപി ച
    പുത്രാൻ അന്യേ പിതൄൻ അന്യേ പുനർ യുദ്ധം അരോചയൻ
13 സജ്ജയിത്വാ രഥാൻ കേ ചിദ് യഥാമുഖ്യം വിശാം പതേ
    ആപ്ലുത്യ പാണ്ഡവാനീകം പുനർ യുദ്ധം അരോചയൻ
14 തേ ശൂരാഃ കിങ്കിണീജാലൈഃ സമാച്ഛന്നാ ബഭാസിരേ
    ത്രൈലോക്യവിജയേ യുക്താ യഥാ ദൈതേയ ദാനവാഃ
15 ആഗമ്യ സഹസാ കേ ചിദ് രഥൈഃ സ്വർണവിഭൂഷിതൈഃ
    പാണ്ഡവാനാം അനീകേഷു ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം അയോധയൻ
16 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ ഽപി പാഞ്ചാല്യഃ ശിഖണ്ഡീ ച മഹാരഥഃ
    നാകുലിശ് ച ശതാനീകോ രഥാനീകം അയോധയൻ
17 പാഞ്ചാല്യസ് തു തതഃ ക്രുദ്ധഃ സൈന്യേന മഹതാ വൃതഃ
    അഭ്യദ്രവത് സുസംരബ്ധസ് താവകാൻ ഹന്തും ഉദ്യതഃ
18 തതസ് ത്വ് ആപതതസ് തസ്യ തവ പുത്രോ ജനാധിപ
    ബാണസംഘാൻ അനേകാൻ വൈ പ്രേഷയാം ആസ ഭാരത
19 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ് തതോ രാജംസ് തവ പുത്രേണ ധന്വിനാ
    നാരാചൈർ ബഹുഭിഃ ക്ഷിപ്രം ബാഹ്വോർ ഉരസി ചാർപിതഃ
20 സോ ഽതിവിദ്ധോ മഹേഷ്വാസസ് തോത്ത്രാർദിത ഇവ ദ്വിപഃ
    തസ്യാശ്വാംശ് ചതുരോ ബാണൈഃ പ്രേഷയാം ആസ മൃത്യവേ
    സാരഥേശ് ചാസ്യ ഭല്ലേന ശിരഃ കായാദ് അപാഹരത്
21 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ പൃഷ്ഠാം ആരുധ്യ വാജിനഃ
    അപാക്രാമദ് ധതരഥോ നാതിദൂരം അരിന്ദമഃ
22 ദൃഷ്ട്വാ തു ഹതവിക്രാന്തം സ്വം അനീകം മഹാബലഃ
    തവ പുത്രോ മഹാരാജ പ്രയയൗ യത്ര സൗബലഃ
23 തതോ രഥേഷു ഭഗ്നേഷു ത്രിസാഹസ്രാ മഹാദ്വിപാഃ
    പാണ്ഡവാൻ രഥിനഃ പഞ്ച സമന്തത് പര്യവാരയൻ
24 തേ വൃതാഃ സമരേ പഞ്ച ഗജാനീകേന ഭാരത
    അശോഭന്ത നരവ്യാഘ്രാ ഗ്രഹാ വ്യാപ്താ ഘനൈർ ഇവ
25 തതോ ഽർജുനോ മഹാരാജ ലബ്ധലക്ഷോ മഹാഭുജഃ
    വിനിർ യയൗ രഥേനൈവ ശ്വേതാശ്വഃ കൃഷ്ണസാരഥിഃ
26 തൈഃ സമന്താത് പരിവൃതഃ കുഞ്ജരൈഃ പർവതോപമൈഃ
    നാരാചൈർ വിമലൈസ് തീക്ഷ്ണൈർ ഗജാനീകം അപോഥയത്
27 തത്രൈകബാണനിഹതാൻ അപശ്യാമ മഹാഗജാൻ
    പതിതാൻ പാത്യമാനാംശ് ച വിഭിന്നാൻ സവ്യസാച്ചിനാ
28 ഭീമസേനസ് തു താൻ ദൃഷ്ട്വാ നാഗാൻ മത്തഗജോപമഃ
    കരേണ ഗൃഹ്യ മഹതീം ഗദാം അഭ്യപതദ് ബലീ
    അവപ്ലുത്യ രഥാത് തൂർണം ദണ്ഡപാണിർ ഇവാന്തകഃ
29 തം ഉദ്യതഗദം ദൃഷ്ട്വാ പാണ്ഡവാനാം മഹാരഥം
    വിത്രേസുസ് താവകാഃ സൈന്യാഃ ശകൃൻ മൂത്രം പ്രസുസ്രുവുഃ
    ആവിഗ്നം ച ബലം സർവം ഗദാഹസ്തേ വൃകോദരേ
30 ഗദയാ ഭീമസേനേന ഭിന്നകുംഭാൻ രജസ്വലാൻ
    ധാവമാനാൻ അപശ്യാമ കുന്രജാൻ പർവതോപമാൻ
31 പ്രധാവ്യ കുഞ്ജരാസ് തേ തു ഭീമസേനഗദാ ഹതാഃ
    പേതുർ ആർതസ്വരം കൃത്വാ ഛിന്നപക്ഷാ ഇവാദ്രയഃ
32 താൻ ഭിന്നകുംഭാൻ സുബഹൂൻ ദ്രവമാണാൻ ഇതസ് തതഃ
    പതമാനാംശ് ച സമ്പ്രേക്ഷ്യ വിത്രേസുസ് തവ സൈനികാഃ
33 യുധിഷ്ഠിരോ ഽപി സങ്ക്രുദ്ധോ മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
    ഗൃധ്രപക്ഷൈഃ ശിതൈർ ബാണൈർ ജഘ്നുർ വൈ ഗജയോധിനഃ
34 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ് തു സമരേ പരാജിത്യ നരാധിപം
    അപക്രാന്തേ തവ സുതേ ഹയപൃഷ്ഠം സമാശ്രിതേ
35 ദൃഷ്ട്വാ ച പാണ്ഡവാൻ സർവാൻ കുഞ്ജരൈഃ പരിവാരിതാൻ
    ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ മഹാരാജ സഹ സർവൈഃ പ്രഭദ്രകൈഃ
    പുത്രഃ പാഞ്ചാലരാജസ്യ ജിഘാംസുഃ കുഞ്ജരാൻ യയൗ
36 അദൃഷ്ട്വാ തു രഥാനീകേ ദുര്യോധനം അരിന്ദമം
    അശ്വത്ഥാമാ കൃപശ് ചൈവ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ
    അപൃച്ഛൻ ക്ഷത്രിയാംസ് തത്ര ക്വ നു ദുര്യോധനോ ഗതഃ
37 അപശ്യമാനാ രാജാനം വർതമാനേ ജനക്ഷയേ
    മന്വാനാ നിഹതം തത്ര തവ പുത്രം മഹാരഥാഃ
    വിഷണ്ണവദനാ ഭൂത്വാ പര്യപൃച്ഛന്ത തേ സുതം
38 ആഹുഃ കേച്ചിദ് ധതേ സൂതേ പ്രയാതോ യത്ര സൗബലഃ
    അപരേ ത്വ് അബ്രുവംസ് തത്ര ക്ഷത്രിയാ ഭൃശവിക്ഷിതാഃ
39 ദുര്യോധനേന കിം കാര്യം ദ്രക്ഷ്യധ്വം യദി ജീവതി
    യുധ്യധ്വാം സഹിതാഃ സർവേ കിം വോ രാജാ കരിഷ്യതി
40 തേ ക്ഷത്രിയാഃ ക്ഷതൈർ ഗാത്രൈർ ഹതഭൂയുഷ്ഠ വാഹനാഃ
    ശരൈഃ സമ്പീഡ്യമാനാശ് ച നാതിവ്യക്തം ഇവാബ്രുവൻ
41 ഇദം സർവം ബലം ഹന്മോ യേന സ്മ പരിവാരിതാഃ
    ഏതേ സർവേ ഗജാൻ ഹത്വാ ഉപയാന്തി സ്മ പാണ്ഡവാഃ
42 ശ്രുത്വാ തു വചനം തേഷാം അശ്വത്ഥാമാ മഹാബലഃ
    ഹിത്വാ പാഞ്ചാലരാജസ്യ തദ് അനീകം ദുരുത്സഹം
43 കൃപശ് ച കൃതവർമാ ച പ്രയയുർ യത്ത്ര സൗബലഃ
    രഥാനീകം പരിത്യജ്യ ശൂരാഃ സുദൃഢ ധന്വിനഃ
44 തതസ് തേഷു പ്രയാതേഷു ധൃഷ്ടദ്യുമ്നപുരോഗമാഃ
    ആയയുഃ പാണ്ഡവാ രാജൻ വിനിഘ്നാന്തഃ സ്മ താവകാൻ
45 ദൃഷ്ട്വാ തു താൻ ആപതതഃ സമ്പ്രഹൃഷ്ടാൻ മഹാരഥാൻ
    പരാക്രാന്താംസ് തതോ വീരാൻ നിരാശാഞ് ജീവിതേ തദാ
    വിവർണമുഖ ഭൂയിഷ്ഠം അഭവത് താവകം ബലം
46 പരിക്ഷീണായുധാൻ ദൃഷ്ട്വാ താൻ അഹം പരിവാരിതാൻ
    രാജൻ ബലേന ദ്വ്യംഗേന ത്യക്ത്വാ ജീവിതം ആത്മനഃ
47 ആത്മനാ പഞ്ചമോ ഽയുധ്യം പാഞ്ചാലസ്യ ബലേന ഹ
    തസ്മിൻ ദേശേ വ്യവസ്ഥാപ്യ യത്ര ശാരദ്വതഃ സ്ഥിതഃ
48 സമ്പ്രയുദ്ധാ വയം പഞ്ച കിരീടിശരപീഡിതാഃ
    ധൃഷ്ടാദ്യുമ്നം മഹാനീകം തത്ര നോ ഽഭൂദ് രണോ മഹാൻ
    ജിതാസ് തേന വയം സർവേ വ്യപയാമ രണാത് തതഃ
49 അഥാപശ്യാം സത്യകിം തം ഉപായാന്തം മഹാരഥം
    രഥൈശ് ചതുഃശതൈർ വീരോ മാം ചാഭ്യദ്രവദ് ആഹവേ
50 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നാദ് അഹം മുക്തഃ കഥം ചിച് ഛാന്ത വാഹനഃ
    പതിതോ മാധവാനീകം ദുഷ്കൃതീ നരകം യഥാ
    തത്ര യുദ്ധം അഭൂദ് ഘോരം മുഹൂർതം അതിദാരുണം
51 സാത്യകിസ് തു മഹാബാഹുർ മമ ഹത്വാ പരിച്ഛദം
    ജീവഗ്രാഹം അഗൃഹ്ണാൻ മാം മൂർഛിതം പതിതം ഭുവി
52 തതോ മുഹൂർതാദ് ഇവ തദ് ഗജാനീകം അവധ്യത
    ഗദയാ ഭീമസേനേന നാരാചൈർ അർജുനേന ച
53 പ്രതിപിഷ്ടൈർ മഹാനാഗൈഃ സമന്താത് പർവതോപമൈഃ
    നാതിപ്രസിദ്ധേവ ഗതിഃ പാണ്ഡവാനാം അജായത
54 രഥമാർഗാംസ് തതശ് ചക്രേ ഭീമസേനോ മഹാബലഃ
    പാണ്ഡവാനാം മഹാരാജ വ്യപകർഷൻ മഹാഗജാൻ
55 അശ്വത്ഥാമാ കൃപശ് ചൈവ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ
    അപശ്യന്തോ രഥാനീകേ ദുര്യോധനം അരിന്ദമം
    രാജാനം മൃഗയാം ആസുസ് തവ പുത്രം മഹാരഥം
56 പരിത്യജ്യ ച പാഞ്ചാലം പ്രയാതാ യത്ര സൗബലഃ
    രാജ്ഞോ ഽദർശന സംവിഗ്നാ വർതമാനേ ജനക്ഷയേ