മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം30

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം30

1 [വൈ]
     തതസ് തേഷാം മഹാരാജ തത്രൈവാമിത തേജസാം
     ഛദ്മ ലിംഗപ്രവിഷ്ടാനാം പാണ്ഡവാനാം മഹാത്മനാം
2 വ്യതീതഃ സമയഃ സമ്യഗ് വസതാം വൈ പുരോത്തമേ
     കുർവതാം തസ്യ കർമാണി വിരാടസ്യ മഹീപതേഃ
3 തതസ് ത്രയോദശസ്യാന്തേ തസ്യ വർഷസ്യ ഭാരത
     സുശർമണാ ഗൃഹീതം തു ഗോധനം തരസാ ബഹു
4 തതോ ജവേന മഹതാ ഗോപാഃ പുരം അഥാവ്രജത്
     അപശ്യൻ മത്സ്യരാജം ച രഥാത് പ്രസ്കന്ദ്യ കുണ്ഡലീ
5 ശൂരൈഃ പരിവൃതം യോധൈഃ കുണ്ഡലാംഗദ ധാരിഭിഃ
     സദ്ഭിശ് ച മന്ത്രിഭിഃ സാർധം പാണ്ഡവൈശ് ച നരർഷഭൈഃ
6 തം സഭായാം മഹാരാജം ആസീനം രാഷ്ട്രവർധനം
     സോ ഽബ്രവീദ് ഉപസംഗമ്യ വിരാടം പ്രണതസ് തദാ
7 അസ്മാൻ യുധി വിനിർജിത്യ പരിഭൂയ സ ബാന്ധവാൻ
     ഗവാം ശതസഹസ്രാണി ത്രിഗർതാഃ കാലയന്തി തേ
     താൻ പരീപ്സ മനുഷ്യേന്ദ്ര മാ നേശുഃ പശവസ് തവ
8 തച് ഛ്രുത്വാ നൃപതിഃ സേനാം മത്സ്യാനാം സമയോജയത്
     രഥനാഗാശ്വകലിലാം പത്തിധ്വജസമാകുലാം
9 രാജാനോ രാജപുത്രാശ് ച തനുത്രാണ്യ് അത്ര ഭേജിരേ
     ഭാനുമന്തി വിചിത്രാണി സൂപസേവ്യാനി ഭാഗശഃ
10 സവജ്രായസ ഗർഭം തു കവചം തപ്തകാഞ്ചനം
    വിരാടസ്യ പ്രിയോ ഭ്രാതാ ശതാനീകോ ഽഭ്യഹാരയത്
11 സർവപാര സവം വർമ കല്യാണ പടലം ദൃഢം
    ശതാനീകാദ് അവരജോ മദിരാശ്വോ ഽഭ്യഹാരയത്
12 ശതസൂര്യം ശതാവർതം ശതബിന്ദു ശതാക്ഷിമത്
    അഭേദ്യകൽപം മത്സ്യാനാം രാജാ കവചം ആഹരത്
13 ഉത്സേധേ യസ്യ പദ്മാനി ശതം സൗഗന്ധികാനി ച
    സുവർണപൃഷ്ഠം സൂര്യാഭം സൂര്യദത്താഭ്യഹാരയത്
14 ദൃഢം ആയസ ഗർഭം തു ശ്വേതം വർമ ശതാക്ഷിമത്
    വിരാടസ്യ സുതോ ജ്യേഷ്ഠോ വീരഃ ശംഖോ ഽഭ്യഹാരയത്
15 ശതശശ് ച തനുത്രാണി യഥാ സ്വാനി മഹാരഥാഃ
    യോത്സ്യമാനാഭ്യനഹ്യന്ത ദേവരൂപാഃ പ്രഹാരിണഃ
16 സൂപസ്കരേഷു ശുഭ്രേഷു മഹത്സു ച മഹാരഥാഃ
    പൃഥക് കാഞ്ചനസംനാഹാൻ രഥേഷ്വ് അശ്വാൻ അയോജയൻ
17 സൂര്യചന്ദ്ര പ്രതീകാശോ രഥേ ദിവ്യേ ഹിരണ്മയഃ
    മഹാനുഭാവോ മത്സ്യസ്യ ധ്വജ ഉച്ഛിശ്രിയേ തദാ
18 അഥാന്യാൻ വിവിധാകാരാൻ ധ്വജാൻ ഹേമവിഭൂഷിതാൻ
    യഥാ സ്വം ക്ഷത്രിയാഃ ശൂരാ രഥേഷു സമയോജയൻ
19 അഥ മത്സ്യോ ഽബ്രവീദ് രാജാ ശതാനീകം ജഘന്യജം
    കങ്കബല്ലവ ഗോപാലാ ദാമ ഗ്രന്ഥിശ് ച വീര്യവാൻ
    യുധ്യേയുർ ഇതി മേ ബുദ്ധിർ വർതതേ നാത്ര സംശയഃ
20 ഏതേഷാം അപി ദീയന്താം രഥാ ധ്വജപതാകിനഃ
    കവചാനി വിചിത്രാണി ദൃഢാനി ച മൃദൂനി ച
    പ്രതിമുഞ്ചന്തു ഗോത്രേഷു ദീയന്താം ആയുധാനി ച
21 വീരാംഗരൂപാഃ പുരുഷാ നാഗരാജകരോപമാഃ
    നേമേ ജാതു ന യുധ്യേരന്ന് ഇതി മേ ധീയതേ മതിഃ
22 ഏതച് ഛ്രുത്വാ തു നൃപതേർ വാക്യം ത്വരിതമാനസഃ
    ശതാനീകസ് തു പാർഥേഭ്യോ രഥാൻ രാജൻ സമാദിശത്
    സഹദേവായ രാജ്ഞേ ച ഭീമായ നകുലായ ച
23 താൻ പ്രഹൃഷ്ടാസ് തതഃ സൂതാ രാജഭക്തിപുരസ്കൃതാഃ
    നിർദിഷ്ടാൻ നരദേവേന രഥാഞ് ശീഘ്രം അയോജയൻ
24 കവചാനി വിചിത്രാണി ദൃഢാനി ച മൃദൂനി ച
    വിരാടഃ പ്രാദിശദ് യാനി തേഷാം അക്ലിഷ്ടകർമണാം
    താന്യ് ആമുച്യ ശരീരേഷു ദംശിതാസ് തേ പരന്തപാഃ
25 തരസ്വിനശ് ഛിന്നരൂപാഃ സർവേ യുദ്ധവിശാരദാഃ
    വിരാടം അന്വയുഃ പശ്ചാത് സഹിതാഃ കുരുപുംഗവാഃ
    ചത്വാരോ ഭ്രാതരഃ ശൂരാഃ പാണ്ഡവാഃ സത്യവിക്രമാഃ
26 ഭീമാശ് ച മത്തമാതംഗാഃ പ്രഭിന്നകരടാ മുഖാഃ
    ക്ഷരന്ത ഇവ ജീമൂതാഃ സുദന്താഃ ഷഷ്ടിഹായനാഃ
27 സ്വാരൂഢാ യുദ്ധകുശലൈഃ ശിക്ഷിതൈർ ഹസ്തിസാദിഭിഃ
    രാജാനം അന്വയുഃ പശ്ചാച് ചലന്ത ഇവ പർവതാഃ
28 വിശാരദാനാം വശ്യാനാം ഹൃഷ്ടാനാം ചാനുയായിനാം
    അഷ്ടൗ രഥസരഃസ്രാണി ദശനാഗശതാനി ച
    പഷ്ടിശ് ചാശ്വസഹസ്രാണി മത്സ്യാനാം അഭിനിര്യയുഃ
29 തദ് അനീകം വിരാടസ്യ ശുശുഭേ ഭരതർശഭ
    സമ്പ്രയാതം മഹാരാജ നിനീഷന്തം ഗവാം പദം
30 തദ് ബലാഗ്ര്യം വിരാടസ്യ സമ്പ്രസ്ഥിതം അശോഭത
    ദൃഢായുധ ജനാകീർണം ജഗാശ്വരഥസങ്കുലം