മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം74

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം74

1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     സർവം വികാരം ദൃഷ്ട്വാ തു പുണ്യശ്ലോകസ്യ ധീമതഃ
     ആഗത്യ കേശിനീ ക്ഷിപ്രം ദമയന്ത്യൈ ന്യവേദയത്
2 ദമയന്തീ തതോ ഭൂയഃ പ്രേഷയാം ആസ കേശിനീം
     മാതുഃ സകാശം ദുഃഖാർതാ നലശങ്കാസമുത്സുകാ
3 പരീക്ഷിതോ മേ ബഹുശോ ബാഹുകോ നലശങ്കയാ
     രൂപേ മേ സംശയസ് ത്വ് ഏകഃ സ്വയം ഇച്ഛാമി വേദിതും
4 സ വാ പ്രവേശ്യതാം മാതർ മാം വാനുജ്ഞാതും അർഹസി
     വിദിതം വാഥ വാജ്ഞാതം പിതുർ മേ സംവിധീയതാം
5 ഏവം ഉക്താ തു വൈദർഭ്യാ സാ ദേവീ ഭീമം അബ്രവീത്
     ദുഹിതുസ് തം അഭിപ്രായം അന്വജാനാച് ച പാർഥിവഃ
6 സാ വൈ പിത്രാഭ്യനുജ്ഞാതാ മാത്രാ ച ഭരതർഷഭ
     നലം പ്രവേശയാം ആസ യത്ര തസ്യാ പ്രതിശ്രയഃ
7 തം തു ദൃഷ്ട്വാ തഥായുക്തം ദമയന്തീ നലം തദാ
     തീവ്രശോകസമാവിഷ്ടാ ബഭൂവ വരവർണിനീ
8 തതഃ കാഷായവസനാ ജടിലാ മലപങ്കിനീ
     ദമയന്തീ മഹാരാജ ബാഹുകം വാക്യം അബ്രവീത്
9 ദൃഷ്ടപൂർവസ് ത്വയാ കശ് ചിദ് ധർമജ്ഞോ നാമ ബാഹുക
     സുപ്താം ഉത്സൃജ്യ വിപിനേ ഗതോ യഃ പുരുഷഃ സ്ത്രിയം
10 അനാഗസം പ്രിയാം ഭാര്യാം വിജനേ ശ്രമമോഹിതാം
    അപഹായ തു കോ ഗച്ഛേത് പുണ്യശ്ലോകം ഋതേ നലം
11 കിം നു തസ്യ മയാ കാര്യം അപരാദ്ധം മഹീപതേഃ
    യോ മാം ഉത്സൃജ്യ വിപിനേ ഗതവാൻ നിദ്രയാ ഹൃതാം
12 സാക്ഷാദ് ദേവാൻ അപാഹായ വൃതോ യഃ സ മയാ പുരാ
    അനുവ്രതാം സാഭികാമാം പുത്രിണീം ത്യക്തവാൻ കഥം
13 അഗ്നൗ പാണിഗൃഹീതാം ച ഹംസാനാം വചനേ സ്ഥിതാം
    ഭരിഷ്യാമീതി സത്യം ച പ്രതിശ്രുത്യ ക്വ തദ് ഗതം
14 ദമയന്ത്യാ ബ്രുവന്ത്യാസ് തു സർവം ഏതദ് അരിന്ദമ
    ശോകജം വാരി നേത്രാഭ്യാം അസുഖം പ്രാസ്രവദ് ബഹു
15 അതീവ കൃഷ്ണതാരാഭ്യാം രക്താന്താഭ്യാം ജലം തു തത്
    പരിസ്രവൻ നലോ ദൃഷ്ട്വാ ശോകാർത ഇദം അബ്രവീത്
16 മമ രാജ്യം പ്രനഷ്ടം യൻ നാഹം തത് കൃതവാൻ സ്വയം
    കലിനാ തത് കൃതം ഭീരു യച് ച ത്വാം അഹം അത്യജം
17 ത്വയാ തു ധർമഭൃച്ഛ്രേഷ്ഠേ ശാപേനാഭിഹതഃ പുരാ
    വനസ്ഥയാ ദുഃഖിതയാ ശോചന്ത്യാ മാം വിവാസസം
18 സ മച്ഛരീരേ ത്വച്ഛാപാദ് ദഹ്യമാനോ ഽവസത് കലിഃ
    ത്വച് ഛാപദഗ്ധഃ സതതം സോ ഽഗ്നാവ് ഇവ സമാഹിതഃ
19 മമ ച വ്യവസായേന തപസാ ചൈവ നിർജിതഃ
    ദുഃഖസ്യാന്തേന ചാനേന ഭവിതവ്യം ഹി നൗ ശുഭേ
20 വിമുച്യ മാം ഗതഃ പാപഃ സ തതോ ഽഹം ഇഹാഗതഃ
    ത്വദർഥം വിപുലശ്രോണി ന ഹി മേ ഽന്യത് പ്രയോജനം
21 കഥം നു നാരീ ഭർതാരം അനുരക്തം അനുവ്രതം
    ഉത്സൃജ്യ വരയേദ് അന്യം യഥാ ത്വം ഭീരു കർഹി ചിത്
22 ദൂതാശ് ചരന്തി പൃഥിവീം കൃത്സ്നാം നൃപതിശാസനാത്
    ഭൈമീ കില സ്മ ഭർതാരം ദ്വിതീയം വരയിഷ്യതി
23 സ്വൈരവൃത്താ യഥാകാമം അനുരൂപം ഇവാത്മനാഃ
    ശ്രുത്വൈവ ചൈവം ത്വരിതോ ഭാംഗസ്വരിർ ഉപസ്ഥിതഃ
24 ദമയന്തീ തു തച് ഛ്രുത്വാ നലസ്യ പരിദേവിതം
    പ്രാഞ്ജലിർ വേപമാനാ ച ഭീതാ വചനം അബ്രവീത്