മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം221

←അധ്യായം220

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം221

അധ്യായം222→

1 [മാർക്]
     യദാഭിഷിക്തോ ഭഗവാൻ സേനാപത്യേന പാവകിഃ
     തദാ സമ്പ്രസ്ഥിതഃ ശ്രീമാൻ ഹൃഷ്ടോ ഭദ്ര വടം ഹരഃ
     രഥേനാദിത്യവർണേന പാർവത്യാ സഹിതഃ പ്രഭുഃ
 2 സഹസ്രം തസ്യ സിംഹാനാം തസ്മിൻ യുക്തം രഥോത്തമേ
     ഉത്പപാത ദിവം ശുഭ്രം കാലേനാഭിപ്രചോദിതഃ
 3 തേ പിബന്ത ഇവാകാശം ത്രാസയന്തശ് ചരാചരാൻ
     സിംഹാ നഭസ്യ് അഗച്ഛന്ത നദന്തശ് ചാരു കേസരാഃ
 4 തസ്മിൻ രഥേ പശുപതിഃ സ്ഥിതോ ഭാത്യ് ഉമയാ സഹ
     വിദ്യുതാ സഹിതഃ സൂര്യഃ സേന്ദ്രചാപേ ഘനേ യഥാ
 5 അഗ്രതസ് തസ്യ ഭഗവാൻ ധനേശോ ഗുഹ്യകൈഃ സഹ
     ആസ്ഥായ രുചിരം യാതി പുഷ്പകം നരവാഹനഃ
 6 ഐരാവതം സമാസ്ഥായ ശക്രശ് ചാപി സുരൈഃ സഹ
     പൃഷ്ഠതോ ഽനുയയൗ യാന്തം വരദം വൃഷഭധ്വജം
 7 ജംഭകൈർ യക്ഷരക്ഷോഭിഃ സ്രഗ്വിഭിഃ സമലങ്കൃതഃ
     യാത്യ് അമോഘോ മഹായക്ഷോ ദക്ഷിണം പക്ഷം ആസ്ഥിതഃ
 8 തസ്യ ദക്ഷിണതോ ദേവാ മരുതശ് ചിത്രയോധിനഃ
     ഗച്ഛന്തി വസുഭിഃ സാർധം രുദ്രൈശ് ച സഹ സംഗതാഃ
 9 യമശ് ച മൃത്യുനാ സാർധം സർവതഃ പരിവാരിതഃ
     ഘോരൈർ വ്യാധിശതൈർ യാതി ഘോരരൂപവപുസ് തഥാ
 10 യമസ്യ പൃഷ്ഠതശ് ചൈവ ഘോരസ് ത്രിശിഖരഃ ശിതഃ
    വിജയോ നാമ രുദ്രസ്യ യാതി ശൂലഃ സ്വലങ്കൃതഃ
11 തം ഉഗ്രപാശോ വരുണോ ഭഗവാൻ സലിലേശ്വരഃ
    പരിവാര്യ ശനൈർ യാതി യാദോഭിർ വിവിധൈർ വൃതഃ
12 പൃഷ്ഠതോ വിജയസ്യാപി യാതി രുദ്രസ്യ പട്ടിശഃ
    ഗദാമുസലശക്ത്യാദ്യൈർ വൃതഃ പ്രഹരണോത്തമൈഃ
13 പട്ടിശം ത്വ് അന്വഗാദ് രാജംശ് ഛത്രം രൗദ്രം മഹാപ്രഭം
    കമണ്ഡലുശ് ചാപ്യ് അനു തം മഹർഷിഗണസംവൃതഃ
14 തസ്യ ദക്ഷിണതോ ഭാതി ദണ്ഡോ ഗച്ഛഞ് ശ്രിയാ വൃതഃ
    ഭൃഗ്വംഗിരോഭിഃ സഹിതോ ദേവൈശ് ചാപ്യ് അഭിപൂജിതഃ
15 ഏഷാം തു പൃഷ്ഠതോ രുദ്രോ വിമലേ സ്യന്ദനേ സ്ഥിതഃ
    യാതി സംഹർഷയൻ സർവാംസ് തേജസാ ത്രിദിവൗകസഃ
16 ഋഷയശ് ചൈവ ദേവാശ് ച ഗന്ധർവാ ഭുജഗാസ് തഥാ
    നദ്യോ നദാ ദ്രുമാശ് ചൈവ തഥൈവാപ്സരസാം ഗണാഃ
17 നക്ഷത്രാണി ഗ്രഹാശ് ചൈവ ദേവാനാം ശിശവശ് ച യേ
    സ്ത്രിയശ് ച വിവിധാകാരാ യാന്തി രുദ്രസ്യ പൃഷ്ഠതഃ
    സൃജന്ത്യഃ പുഷ്പവർഷാണി ചാരുരൂപാ വരാംഗനാഃ
18 പർജന്യശ് ചാപ്യ് അനുയയൗ നമസ്കൃത്യ പിനാകിനം
    ഛത്രം തു പാണ്ഡുരം സോമസ് തസ്യ മൂർധന്യ് അധാരയത്
    ചാമരേ ചാപി വായുശ് ച ഗൃഹീത്വാഗ്നിശ് ച വിഷ്ഠിതൗ
19 ശക്രശ് ച പൃഷ്ഠതസ് തസ്യ യാതി രാജഞ് ശ്രിയാ വൃതഃ
    സഹ രാജർഷിഭിഃ സർവൈഃ സ്തുവാനോ വൃഷകേതനം
20 ഗൗരീ വിദ്യാഥ ഗാന്ധാരി കേശിനീ മിത്ര സാഹ്വയാ
    സാവിത്ര്യാ സഹ സർവാസ് താഃ പാർവത്യാ യാന്തി പൃഷ്ഠതഃ
21 തത്ര വിദ്യാ ഗണാഃ സർവേ യേ കേ ചിത് കവിഭിഃ കൃതാഃ
    യസ്യ കുർവന്തി വചനം സേന്ദ്രാ ദേവാശ് ചമൂമുഖേ
22 സ ഗൃഹീത്വാ പതാകാം തു യാത്യ് അഗ്രേ രാക്ഷസോ ഗ്രഹഃ
    വ്യാപൃതസ് തു ശ്മശാനേ യോ നിത്യം രുദ്രസ്യ വൈ സഖാ
    പിംഗലോ നാമ യക്ഷേന്ദ്രോ ലോകസ്യാനന്ദ ദായകഃ
23 ഏഭിഃ സ സഹിതസ് തത്ര യയൗ ദേവോ യഥാസുഖം
    അഗ്രതഃ പൃഷ്ഠതശ് ചൈവ ന ഹി തസ്യ ഗതിർ ധ്രുവാ
24 രുദ്രം സത് കർമഭിർ മർത്യാഃ പൂജയന്തീഹ ദൈവതം
    ശിവം ഇത്യ് ഏവ യം പ്രാഹുർ ഈശം രുദ്രം പിനാകിനം
    ഭാവൈസ് തു വിവിധാകാരൈഃ പൂജയന്തി മഹേശ്വരം
25 ദേവ സേനാപതിസ് ത്വ് ഏവം ദേവ സേനാഭിർ ആവൃതഃ
    അനുഗച്ഛതി ദേവേശം ബ്രഹ്മണ്യഃ കൃത്തികാ സുതഃ
26 അഥാബ്രവീൻ മഹാസേനം മഹാദേവോ ബൃഹദ്വചഃ
    സപ്തമം മാരുത സ്കന്ധം രക്ഷനിത്യം അതന്ദ്രിതഃ
27 [സ്കന്ദ]
    സപ്തമം മാരുത സ്കന്ധം പാലയിഷ്യാമ്യ് അഹം പ്രഭോ
    യദ് അന്യദ് അപി മേ കാര്യം ദേവ തദ് വദ മാചിരം
28 [രുദ്ര]
    കാര്യേഷ്വ് അഹം ത്വയാ പുത്ര സന്ദ്രഷ്ടവ്യഃ സദൈവ ഹി
    ദർശനാൻ മമ ഭക്ത്യാ ച ശ്രേയോ പരം അവാപ്സ്യസി
29 [മാർക്]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ വിസസർജൈനം പരിഷ്വജ്യ മഹേഷ്വരഃ
    വിസർജിതേ തതഃ സ്കന്ദേ ബഭൂവൗത്പാതികം മഹത്
    സഹസൈവ മഹാരാജ ദേവാൻ സർവാൻ പ്രമോഹയത്
30 ജജ്വാല ഖം സനക്ഷത്രം പ്രമൂഢം ഭുവനം ഭൃശം
    ചചാല വ്യനദച് ചോർവീ തമോ ഭൂതം ജഗത് പ്രഭോ
31 തതസ് തദ് ദാരുണം ദൃഷ്ട്വാ ക്ഷുഭിതഃ ശങ്കരസ് തദാ
    ഉമാ ചൈവ മഹാഭാഗാ ദേവാശ് ച സമഹർഷയഃ
32 തതസ് തേഷു പ്രമൂഢേഷു പർവതാംബുദ സംനിഭം
    നാനാപ്രഹരണം ഘോരം അദൃശ്യത മഹദ് ബലം
33 തദ് ധി ഘോരം അസംഖ്യേയം ഗർജച് ച വിവിധാ ഗിരഃ
    അഭ്യദ്രവദ് രണേ ദേവാൻ ഭഗവന്തം ച ശങ്കരം
34 തൈർ വിസൃഷ്ടാന്യ് അനീകേഷു ബാണജാലാന്യ് അനേകശഃ
    പർവതാശ് ച ശതഘ്ന്യശ് ച പ്രാസാശ് ച പരിഘാ ഗദാഃ
35 നിപതദ്ഭിശ് ച തൈർ ഘോരൈർ ദേവാനീകം മഹായുധൈഃ
    ക്ഷണേന വ്യദ്രവത് സർവം വിമുഖം ചാപ്യ് അദൃശ്യത
36 നികൃത്തയോധനാഗാശ്വം കൃത്തായുധ മഹാരഥം
    ദാനവൈർ അർദിതം സൈന്യം ദേവാനാം വിമുഖം ബഭൗ
37 അസുരൈർ വധ്യമാനം തത് പാവകൈർ ഇവ കാനനം
    അപതദ് ദുഗ്ധ ഭൂയിഷ്ഠം മഹാദ്രുമ വനം യഥാ
38 തേ വിഭിന്നശിരോ ദേഹാഃ പ്രച്യവന്തേ ദിവൗകസഃ
    ന നാഥം അധ്യഗച്ഛന്ത വധ്യമാനാ മഹാരണേ
39 അഥ തദ് വിദ്രുതം സൈന്യം ദൃഷ്ട്വാ ദേവഃ പുരന്ദരഃ
    ആശ്വാസയന്ന് ഉവാചേദം ബലവദ് ദാനവാർദിതം
40 ഭയം ത്യജത ഭദ്രം വഃ ശൂരാഃ ശസ്ത്രാണി ഗൃഹ്ണത
    കുരുധ്വം വിക്രമേ ബുദ്ധിം മാ വഃ കാ ചിദ് വ്യഥാ ഭവേത്
41 ജയതൈനാൻ സുദുർവൃത്താൻ ദാനവാൻ ഘോരദർശനാൻ
    അഭിദ്രവത ഭദ്രം വോ മയാ സഹ മഹാസുരാൻ
42 ശക്രസ്യ വചനം ശ്രുത്വാ സമാശ്വസ്താ ദിവൗകസഃ
    ദാനവാൻ പ്രത്യയുധ്യന്ത ശക്രം കൃത്വാ വ്യപാശ്രയം
43 തതസ് തേ ത്രിദശാഃ സർവേ മരുതശ് ച മഹാബലാഃ
    പ്രത്യുദ്യയുർ മഹാവേഗാഃ സാധ്യാശ് ച വസുഭിഃ സഹ
44 തൈർ വിസൃഷ്ടാന്യ് അനീകേഷു ക്രുദ്ധൈഃ ശസ്ത്രാണി സംയുഗേ
    ശരാശ് ച ദൈത്യ കായേഷു പിബന്തി സ്മാസൃഗ് ഉൽബണം
45 തേഷാം ദേഹാൻ വിനിർഭിദ്യ ശരാസ് തേ നിശിതാസ് തദാ
    നിഷ്പതന്തോ അദൃശ്യന്ത നഗേഭ്യ ഇവ പന്നഗാഃ
46 താനി ദൈത്യ ശരീരാണി നിർഭിന്നാനി സ്മ സായകൈഃ
    അപതൻ ഭൂതലേ രാജംശ് ഛിന്നാഭ്രാണീവ സർവശഃ
47 തതസ് തദ് ദാനവം സൈന്യം സർവൈർ ദേവഗണൈർ യുധി
    ത്രാസിതം വിവിധൈർ ബാണൈഃ കൃതം ചൈവ പരാങ്മുഖം
48 അഥോത്ക്രുഷ്ടം തദാ ഹൃഷ്ടൈഃ സർവൈർ ദേവൈർ ഉദായുധൈഃ
    സംഹതാനി ച തൂര്യാണി തദാ സർവാണ്യ് അനേകശഃ
49 ഏവം അന്യോന്യസംയുക്തം യുദ്ധം ആസീത് സുദാരുണം
    ദേവാനാം ദാനവാനാം ച മാംസശോണിതകർദമം
50 അനയോ ദേവലോകസ്യ സഹസൈവ വ്യദൃശ്യത
    തഥാ ഹി ദാനവാ ഘോരാ വിനിഘ്നന്തി ദിവൗകസഃ
51 തതസ് തൂര്യപ്രണാദശ് ച ഭേരീണാം ച മഹാസ്വനാഃ
    ബഭൂവുർ ദാനവേന്ദ്രാണാം സിംഹനാദാശ് ച ദാരുണാഃ
52 അഥ ദൈത്യ ബലാദ് ഘോരാൻ നിഷ്പപാത മഹാബലഃ
    ദാനവോ മഹിഷോ നാമ പ്രഗൃഹ്യ വിപുലം ഗിരിം
53 തേ തം ഘനൈർ ഇവാദിത്യം ദൃഷ്ട്വാ സമ്പരിവാരിതം
    സമുദ്യതഗിരിം രാജൻ വ്യദ്രവന്ത ദിവൗകസഃ
54 അഥാഭിദ്രുത്യ മഹിഷോ ദേവാംശ് ചിക്ഷേപ തം ഗിരിം
    പതതാ തേന ഗിരിണാ ദേവസൈന്യസ്യ പാർഥിവ
    ഭീമരൂപേണ നിഹതം അയുതം പ്രാപതദ് ഭുവി
55 അഥ തൈർ ദാനവൈഃ സാർധം മഹിഷസ് ത്രാസയൻ സുരാൻ
    അഭ്യദ്രവദ് രണേ തൂർണം സിംഹഃ ക്ഷുദ്രമൃഗാൻ ഇവ
56 തം ആപതന്തം മഹിഷം ദൃഷ്ട്വാ സേന്ദ്രാ ദിവൗകസഃ
    വ്യദ്രവന്ത രണേ ഭീതാ വിശീർണായുധ കേതനാഃ
57 തതഃ സ മഹിഷഃ ക്രുദ്ധസ് തൂർണം രുദ്ര രഥം യയൗ
    അഭിദ്രുത്യ ച ജഗ്രാഹ രുദ്രസ്യ രഥകൂബരം
58 യദാ രുദ്ര രഥം ക്രുദ്ധോ മഹിഷഃ സഹസാ ഗതഃ
    രേസതൂ രോദസീ ഗാഢം മുമുഹുശ് ച മഹർഷയഃ
59 വ്യനദംശ് ച മഹാകായാ ദൈത്യാ ജലധരോപമാഃ
    ആസീച് ച നിശ്ചിതം തേഷാം ജിതം അസ്മാഭിർ ഇത്യ് ഉത
60 തഥാ ഭൂതേ തു ഭഗവാൻ നാവധീൻ മഹിഷം രണേ
    സസ്മാര ച തദാ സ്കന്ദം മൃത്യും തസ്യ ദുരാത്മനഃ
61 മഹിഷോ ഽപി രഥം ദൃഷ്ട്വാ രൗദ്രം രുദ്രസ്യ നാനദത്
    ദേവാൻ സന്ത്രാസയംശ് ചാപി ദൈത്യാംശ് ചാപി പ്രഹർഷയൻ
62 തതസ് തസ്മിൻ ഭയേ ഘോരേ ദേവാനാം സമുപസ്ഥിതേ
    ആജഗാമ മഹാസേനഃ ക്രോധാത് സൂര്യ ഇവ ജ്വലൻ
63 ലോഹിതാംബര സംവീതോ ലോഹിതസ്രഗ്വി ഭൂഷണഃ
    ലോഹിതാസ്യോ മഹാബാഹുർ ഹിരണ്യകവചഃ പ്രഭുഃ
64 രഥം ആദിത്യസങ്കാശം ആസ്ഥിതഃ കനകപ്രഭം
    തം ദൃഷ്ട്വാ ദൈത്യ സേനാ സാ വ്യദ്രവത് സഹസാ രണേ
65 സ ചാപി താം പ്രജ്വലിതാം മഹിഷസ്യ വിദാരിണീം
    മുമോച ശക്തിം രാജേന്ദ്ര മഹാസേനോ മഹാബലഃ
66 സാ മുക്താഭ്യഹനച് ഛക്തിർ മഹിഷസ്യ ശിരോമഹത്
    പപാത ഭിന്നേ ശിരസി മഹിഷസ് ത്യക്തജീവിതഃ
67 ക്ഷിപ്താക്ഷിപ്താ തു സാ ശക്തിർ ഹത്വാ ശത്രൂൻ സഹസ്രശഃ
    സ്കന്ദ ഹസ്തം അനുപ്രാപ്താ ദൃശ്യതേ ദേവദാനവൈഃ
68 പ്രായോ ശരൈർ വിനിഹതാ മഹാസേനേന ധീമതാ
    ശേഷാ ദൈത്യ ഗണാ ഘോരാ ഭീതാസ് ത്രസ്താ ദുരാസദൈഃ
    സ്കന്ദസ്യ പാർഷദൈർ ഹത്വാ ഭക്ഷിതാഃ ശതസംഘശഃ
69 ദാനവാൻ ഭക്ഷയന്തസ് തേ പ്രപിബന്തശ് ച ശോണിതം
    ക്ഷണാൻ നിർദാനവം സർവം അകാർഷുർ ഭൃശഹർഷിതാഃ
70 തമാംസീവ യഥാ സൂര്യോ വൃക്ഷാൻ അഗ്നിർ ഘനാൻ ഖഗഃ
    തഥാ സ്കന്ദോ ഽജയച് ഛത്രൂൻ സ്വേന വീര്യേണ കീർതിമാൻ
71 സമ്പൂജ്യമാനസ് ത്രിദശൈർ അഭിവാദ്യ മഹേശ്വരം
    ശുശുഭേ കൃത്തികാ പുത്രഃ പ്രകീർണാംശുർ ഇവാംശുമാൻ
72 നഷ്ടശത്രുർ യദാ സ്കന്ദഃ പ്രയാതശ് ച മഹേശ്വരം
    അഥാബ്രവീൻ മഹാസേനം പരിഷ്വജ്യ പുരന്ദരഃ
73 ബ്രഹ്മദത്തവരഃ സ്കന്ദ ത്വയായം മഹിഷോ ഹതഃ
    ദേവാസ് തൃണമയാ യസ്യ ബഭൂവുർ ജയതാം വര
    സോ ഽയം ത്വയാ മഹാബാഹോ ശമിതോ ദേവകണ്ടകഃ
74 ശതം മഹിഷതുല്യാനാം ദാനവാനാം ത്വയാ രണേ
    നിഹതം ദേവശത്രൂണാം യൈർ വയം പൂർവതാപിതാഃ
75 താവകൈർ ഭക്ഷിതാശ് ചാന്യേ ദാനവാഃ ശതസംഘശഃ
    അജേയസ് ത്വം രണേ ഽരീണാം ഉമാപതിർ ഇവ പ്രഭുഃ
76 ഏതത് തേ പ്രഥമം ദേവഖ്യാതം കർമ ഭവിഷ്യതി
    ത്രിഷു ലോകേഷു കീർതിശ് ച തവാക്ഷയ്യാ ഭവിഷ്യതി
    വശഗാശ് ച ഭവിഷ്യന്തി സുരാസ് തവ സുരാത്മജ
77 മഹാസേനേത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ നിവൃത്തഃ സഹ ദൈവതൈഃ
    അനുജ്ഞാതോ ഭഗവതാ ത്യംബകേന ശചീപതിഃ
78 ഗതോ ഭദ്ര വടം രുദ്രോ നിവൃത്താശ് ച ദിവൗകസഃ
    ഉക്താശ് ച ദേവാ രുദ്രേണ സ്കന്ദം പശ്യത മാം ഇവ
79 സ ഹത്വാ ദാനവ ഗണാൻ പൂജ്യമാനോ മഹർഷിഭിഃ
    ഏകാഹ്നൈവാജയത് സർവം ത്രൈലോക്യം വഹ്നിനന്ദനഃ
80 സ്കന്ദസ്യ യ ഇദം ജന്മ പഠതേ സുസമാഹിതഃ
    സ പുഷ്ടിം ഇഹ സമ്പ്രാപ്യ സ്കന്ദ സാലോക്യതാം ഇയാത്