മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം156

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം156

1 [വൈ]
     യുധിഷ്ഠിരസ് തം ആസാദ്യ തപസാ ദഗ്ധകിൽബിഷം
     അഭ്യവാദയത പ്രീതഃ ശിരസാ നാമ കീർതയൻ
2 തതഃ കൃഷ്ണാ ച ഭീമശ് ച യമൗ ചാപി യശസ്വിനൗ
     ശിരോഭിഃ പ്രാപ്യ രാജർഷിം പരിവാര്യോപതസ്ഥിരേ
3 തഥൈവ ധൗമ്യോ ധർമജ്ഞഃ പാണ്ഡവാനാം പുരോഹിതഃ
     യഥാന്യായം ഉപാക്രാന്തസ് തം ഋഷിം സംശിതവ്രതം
4 അന്വജാനാത് സ ധർമജ്ഞോ മുനിർ ദിവ്യേന ചക്ഷുഷാ
     പാണ്ഡോഃ പുത്രാൻ കുരുശ്രേഷ്ഠാൻ ആസ്യതാം ഇതി ചാബ്രവീത്
5 കുരൂണാം ഋഷഭം പ്രാജ്ഞം പൂജയിത്വാ മഹാതപാഃ
     സഹ ഭ്രാതൃഭിർ ആസീനം പര്യപൃച്ഛദ് അനാമയം
6 നാനൃതേ കുരുഷേ ഭാവം കച് ചിദ് ധർമേ ച വർതസേ
     മതാ പിത്രോശ് ച തേ വൃത്തിഃ കച് ചിത് പാർഥ ന സീദതി
7 കച് ചിത് തേ ഗുരവഃ സർവേ വൃദ്ധാ വൈദ്യാശ് ച പൂജിതാഃ
     കച് ചിൻ ന കുരുഷേ ഭാവം പാർഥ പാപേഷു കർമസു
8 സുകൃതം പ്രതികർതും ച കച്ചിദ് ധാതും ച ദുഷ്കൃതം
     യഥാന്യായം കുരുശ്രേഷ്ഠ ജാനാസി ന ച കത്ഥസേ
9 യഥാർഹം മാനിതാഃ കച് ചിത് ത്വയാ നന്ദന്തി സാധവഃ
     വനേഷ്വ് അപി വസൻ കച് ചിദ് ധർമം ഏവാനുവർതസേ
10 കച് ചിദ് ധൗമ്യസ് ത്വദ് ആചാരൈർ ന പാർഥ പരിതപ്യതേ
    ദാനധർമതപഃ ശൗചൈർ ആർജവേന തിതിക്ഷയാ
11 പിതൃപൈതാമഹം വൃത്തം കച് ചിത് പാർഥാനുവർതസേ
    കച് ചിദ് രാജർഷിയാതേന പഥാ ഗച്ഛസി പാണ്ഡവ
12 സ്വേ സ്വേ കില കുലേ ജാതേ പുത്രേ നപ്തരി വാ പുനഃ
    പിതരഃ പിതൃലോകസ്ഥാഃ ശോചന്തി ച ഹസന്തി ച
13 കിം ന്വ് അസ്യ ദുഷ്കൃതേ ഽസ്മാഭിഃ സമ്പ്രാപ്തവ്യം ഭവിഷ്യതി
    കിം ചാസ്യ സുകൃതേ ഽസ്മാഭിഃ പ്രാപ്തവ്യം ഇതി ശോഭനം
14 പിതാ മാതാ തഥൈവാഗ്നിർ ഗുരുർ ആത്മാ ച പഞ്ചമഃ
    യസ്യൈതേ പൂജിതാഃ പാർഥ തസ്യ ലോകാവ് ഉഭൗ ജിതൗ
15 അബ്ഭക്ഷാ വായുഭക്ഷാശ് ച പ്ലവമാനാ വിഹായസാ
    ജുഷന്തേ പർവതശ്രേഷ്ഠം ഋഷയഃ പർവ സന്ധിഷു
16 കാമിനഃ സഹ കാന്താഭിഃ പരസ്പരം അനുവ്രതാഃ
    ദൃശ്യന്തേ ശൈലശൃംഗസ്ഥാസ് തഥാ കിമ്പുരുഷാ നൃപ
17 അരജാംസി ച വാസാംസി വസാനാഃ കൗശികാനി ച
    ദൃശ്യന്തേ ഹബവഃ പാർഥ ഗന്ധർവാപ്സരസാം ഗണാഃ
18 വിദ്യാധരഗണാശ് ചൈവ സ്രഗ്വിണഃ പ്രിയദർശനാഃ
    മഹോരഗഗണാശ് ചൈവ സുപർണാശ് ചോരഗാദയഃ
19 അസ്യ ചോപരി ശൈലസ്യ ശ്രൂയതേ പർവ സന്ധിഷു
    ഭേരീ പണവശംഖാനാം മൃദംഗാനാം ച നിസ്വനഃ
20 ഇഹസ്ഥൈർ ഏവ തത് സർവം ശ്രോതവ്യം ഭരതർഷഭാഃ
    ന കാര്യാ വഃ കഥം ചിത് സ്യാത് തത്രാഭിസരണേ മതിഃ
21 ന ചാപ്യ് അതഃ പരം ശക്യം ഗന്തും ഭരതസത്തമാഃ
    വിഹാരോ ഹ്യ് അത്ര ദേവാനാം അമാനുഷ ഗതിസ് തു സാ
22 ഈഷച് ചപല കർമാണം മനുഷ്യം ഇഹ ഭാരത
    ദ്വിഷന്തി സർവഭൂതാനി താഷയന്തി ച രാക്ഷസാഃ
23 അഭ്യതിക്രമ്യ ശിഖരം ശൈലസ്യാസ്യ യുധിഷ്ഠിര
    ഗതിഃ പരമസിദ്ധാനാം ദേവർഷീണാം പ്രകാശതേ
24 ചാപലാദ് ഇഹ ഗഛന്തം പാർഥ യാനം അതഃ പരം
    അയഃ ശൂലാദിഭിർ ഘ്നന്തി രാക്ഷസാഃ ശത്രുസൂദന
25 അപ്സരോഭിഃ പരിവൃതഃ സമൃദ്ധ്യാ നരവാഹനഃ
    ഇഹ വൈശ്രവണസ് താത പർവ സന്ധിഷു ദൃശ്യതേ
26 ശിഖരേ തം സമാസീനം അധിപം സർവരക്ഷസാം
    പ്രേക്ഷന്തേ സർവഭൂതാനി ഭാനുമന്തം ഇവോദിതം
27 ദേവദാനവ സിദ്ധാനാം തഥാ വൈശ്രവണസ്യ ച
    ഗിരേഃ ശിഖരം ഉദ്യാനം ഇദം ഭരതസത്തമ
28 ഉപാസീനസ്യ ധനദം തുംബുരോഃ പർവ സന്ധിഷു
    ഗീതസാമ സ്വനസ് താത ശ്രൂയതേ ഗന്ധമാദനേ
29 ഏതദ് ഏവംവിധം ചിത്രം ഇഹ താത യുധിഷ്ഠിര
    പ്രേക്ഷന്തേ സർവഭൂതാനി ബഹുശഃ പർവ സന്ധിഷു
30 ഭുഞ്ജാനാഃ സർവഭോജ്യാനി രസവന്തി ഫലാനി ച
    വസധ്വം പാണ്ഡവശ്രേഷ്ഠാ യാവദ് അർജുന ദർശനം
31 ന താത ചപലൈർ ഭാവ്യം ഇഹ പ്രാപ്തൈഃ കഥം ചന
    ഉഷിത്വേഹ യഥാകാമം യഥാശ്രദ്ധം വിഹൃത്യ ച
    തതഃ ശസ്ത്രഭൃതാം ശ്രേഷ്ഠ പൃഥിവീം പാലയിഷ്യസി