മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം84

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം84

1 [സ്]
     ഭീഷ്മം തു സമരേ ക്രുദ്ധം പ്രതപന്തം സമന്തതഃ
     ന ശേകുഃ പാണ്ഡവാ ദ്രഷ്ടും തപന്തം ഇവ ഭാസ്കരം
2 തതഃ സർവാണി സൈന്യാനി ധർമപുത്രസ്യ ശാസനാത്
     അഭ്യദ്രവന്ത ഗാംഗേയം മർദയന്തം ശിതൈഃ ശരൈഃ
3 സ തു ഭീഷ്മോ രണശ്ലാഘീ സോമകാൻ സഹ സൃഞ്ജയാൻ
     പാഞ്ചാലാംശ് ച മഹേഷ്വാസാൻ പാതയാം ആസ സായകൈഃ
4 തേ വധ്യമാനാ ഭീഷ്മേണ പാഞ്ചാലാഃ സോമകൈഃ സഹ
     ഭീഷ്മം ഏവാഭ്യയുസ് തൂർണം ത്യക്ത്വാ മൃത്യുകൃതം ഭയം
5 സ തേഷാം രഥിനാം വീരോ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ യുധി
     ചിച്ഛേദ സഹസാ രാജൻ ബാഹൂൻ അഥ ശിരാംസി ച
6 വിരഥാൻ രഥിനശ് ചക്രേ പിതാ ദേവവ്രതസ് തവ
     പതിതാന്യ് ഉത്തമാംഗാനി ഹയേഭ്യോ ഹയസാദിനാം
7 നിർമനുഷ്യാംശ് ച മാതംഗാഞ് ശയാനാൻ പർവതോപമാൻ
     അപശ്യാമ മഹാരാജ ഭീഷ്മാസ്ത്രേണ പ്രമോഹിതാൻ
8 ന തത്രാസീത് പുമാൻ കശ് ചിത് പാണ്ഡവാനാം വിശാം പതേ
     അന്യത്ര രഥിനാം ശ്രേഷ്ഠാദ് ഭീമസേനാൻ മഹാബലാത്
9 സ ഹി ഭീഷ്മം സമാസാദ്യ താഡയാം ആസ സംയുഗേ
     തതോ നിഷ്ടാനകോ ഘോരോ ഭീഷ്മ ഭീമം സമാഗമേ
10 ബഭൂവ സർവസൈന്യാനാം ഘോരരൂപോ ഭയാനകഃ
    തഥൈവ പാണ്ഡവാ ഹൃഷ്ടാഃ സിംഹനാദം അഥാനദൻ
11 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ സോദര്യൈഃ പരിവാരിതഃ
    ഭീഷ്മം ജുഗോപ സമരേ വർതമാനേ ജനക്ഷയേ
12 ഭീമസ് തു സാരഥിം ഹത്വാ ഭീഷ്മസ്യ രഥിനാം വരഃ
    വിദ്രുതാശ്വേ രഥേ തസ്മിൻ ദ്രവമാണേ സമന്തതഃ
    സുനാഭസ്യ ശരേണാശു ശിരശ് ചിച്ഛേദ ചാരിഹാ
13 ക്ഷുരപ്രേണ സുതീക്ഷ്ണേന സ ഹതോ ന്യപതദ് ഭുവി
    ഹതേ തസ്മിൻ മഹാരാജ തവ പുത്രേ മഹാരഥേ
    നാമൃഷ്യന്ത രണേ ശൂരാഃ സോദര്യാഃ സപ്ത സംയുഗേ
14 ആദിത്യകേതുർ ബഹ്വ് ആശീകുണ്ഡ ധാരോ മഹോദരഃ
    അപരാജിതഃ പണ്ഡിതകോ വിശാലാക്ഷഃ സുദുർജയഃ
15 പാണ്ഡവം ചിത്രസംനാഹാ വിചിത്രകവച ധ്വജാഃ
    അഭ്യദ്രവന്ത സംഗ്രാമേ യോദ്ധുകാമാരിമർദനാഃ
16 മഹോദരസ് തു സമരേ ഭീമം വിവ്യാധ പത്രിഭിഃ
    നവഭിർ വജ്രസങ്കാശൈർ നമുചിം വൃത്രഹാ യഥാ
17 ആദിത്യകേതുഃ സപ്തത്യാ ബഹ്വ് ആശീചാപി പഞ്ചഭിഃ
    നവത്യാ കുണ്ഡ ധാരസ് തു വിശാലാക്ഷശ് ച സപ്തഭിഃ
18 അപരാജിതോ മഹാരാജ പരാജിഷ്ണുർ മഹാരഥഃ
    ശരൈർ ബഹുഭിർ ആനർഛദ് ഭീമസേനം മഹാബലം
19 രണേ പണ്ഡിതകശ് ചൈനം ത്രിഭിർ ബാണൈഃ സമർദയത്
    സ തൻ ന മമൃഷേ ഭീമഃ ശത്രുഭിർ വധം ആഹവേ
20 ധനുഃ പ്രപീഡ്യ വാമേന കരേണാമിത്രകർശനഃ
    ശിരശ് ചിച്ഛേദ സമരേ ശരേണ നതപർവണാ
21 അപരാജിതസ്യ സുനസം തവ പുത്രസ്യ സംയുഗേ
    പരാജിതസ്യ ഭീമേന നിപപാത ശിരോമഹീം
22 അഥാപരേണ ഭല്ലേന കുണ്ഡ ധാരം മഹാരഥം
    പ്രാഹിണോൻ മൃത്യുലോകായ സർവലോകസ്യ പശ്യതഃ
23 തതഃ പുനർ അമേയാത്മാ പ്രസന്ധായ ശിലീമുഖം
    പ്രേഷയാം ആസ സമരേ പണ്ഡിതം പ്രതി ഭാരത
24 സ ശരഃ പണ്ഡിതം ഹത്വാ വിവേശ ധരണീതലം
    യഥാ നരം നിഹത്യാശു ഭുജഗഃ കാലചോദിതഃ
25 വിശാലാക്ഷ ശിരശ് ഛിത്ത്വാ പാതയാം ആസ ഭൂതലേ
    ത്രിഭിഃ ശരൈർ അദീനാത്മാ സ്മരൻ ക്ലേശം പുരാതനം
26 മഹോദരം മഹേഷ്വാസം നാരാചേന സ്തനാന്തരേ
    വിവ്യാധ സമരേ രാജൻ സ ഹതോ ന്യപതദ് ഭുവി
27 ആദിത്യകേതോഃ കേതും ച ഛിത്ത്വാ ബാണേന സംയുഗേ
    ഭല്ലേന ഭൃശതീക്ഷ്ണേന ശിരശ് ചിച്ഛേദ ചാരിഹാ
28 ബഹ്വ് ആശിനം തതോ ഭീമഃ ശരേണ നതപർവണാ
    പ്രേഷയാം ആസ സങ്ക്രുദ്ധോ യമസ്യ സദനം പ്രതി
29 പ്രദുദ്രുവുസ് തതസ് തേ ഽന്യേ പുത്രാസ് തവ വിശാം പതേ
    മന്യമാനാ ഹി തത് സത്യം സഭായാം തസ്യ ഭാഷിതം
30 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ ഭ്രാതൃവ്യസനകർശിതഃ
    അബ്രവീത് താവകാൻ യോധാൻ ഭീമോ ഽയം യുധി വധ്യതാം
31 ഏവം ഏത മഹേഷ്വാസാഃ പുത്രാസ് തവ വിശാം പതേ
    ഭ്രാതൄൻ സന്ദൃശ്യ നിഹതാൻ പ്രാസ്മരംസ് തേ ഹി തദ് വചഃ
32 യദ് ഉക്തവാൻ മഹാപ്രാജ്ഞഃ ക്ഷത്താ ഹിതം അനാമയം
    തദ് ഇദം സമനുപ്രാപ്തം വചനം ദിവ്യദർശിനഃ
33 ലോഭമോഹസമാവിഷ്ടഃ പുത്ര പ്രീത്യാ ജനാധിപ
    ന ബുധ്യസേ പുരാ യത് തത് തഥ്യം ഉക്തം വചോ മഹത്
34 തഥൈവ ഹി വധാർഥായ പുത്രാണാം പാണ്ഡവോ ബലീ
    നൂനം ജാതോ മഹാബാഹുർ യഥാ ഹന്തി സ്മ കൗരവാൻ
35 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ ഭീഷ്മം ആസാദ്യ മാരിഷ
    ദുഃഖേന മഹതാവിഷ്ടോ വിലലാപാതികർശിതഃ
36 നിഹതാ ഭ്രാതരഃ ശൂരാ ഭീമസേനേന മേ യുധി
    യതമാനാസ് തഥാന്യേ ഽപി ഹന്യന്തേ സർവസൈനികാഃ
37 ഭവാംശ് ച മധ്യസ്ഥതയാ നിത്യം അസ്മാൻ ഉപേക്ഷതേ
    സോ ഽഹം കാപഥം ആരൂഢഃ പശ്യ ദൈവം ഇദം മമ
38 ഏതച് ഛ്രുത്വാ വചഃ ക്രൂരം പിതാ ദേവവ്രതസ് തവ
    ദുര്യോധനം ഇദം വാക്യം അബ്രവീത് സാശ്രുലോചനം
39 ഉക്തം ഏതൻ മയാ പൂർവം ദ്രോണേന വിദുരേണ ച
    ഗാന്ധാര്യാ ച യശസ്വിന്യാ തത്ത്വം താത ന ബുദ്ധവാൻ
40 സമയശ് ച മയാ പൂർവം കൃതോ വഃ ശത്രുകർശന
    നാഹം യുധി വിമോക്തവ്യോ നാപ്യ് ആചാര്യഃ കഥം ചന
41 യം യം ഹി ധാർതരാഷ്ട്രാണാം ഭീമോ ദ്രക്ഷ്യതി സംയുഗേ
    ഹനിഷ്യതി രണേ തം തം സത്യം ഏതദ് ബ്രവീമി തേ
42 സ ത്വം രാജൻ സ്ഥിരോ ഭൂത്വാ ദൃഢാം കൃത്വാ രണേ മതിം
    യോധയസ്വ രണേ പാർഥാൻ സ്വർഗം കൃത്വാ പരായണം
43 ന ശക്യാഃ പാണ്ഡവാ ജേതും സേന്ദ്രൈർ അപി സുരാസുരൈഃ
    തസ്മാദ് യുദ്ധേ മതിം കൃത്വാ സ്ഥിരാം യുധ്യസ്വ ഭാരത