മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം82

←അധ്യായം81

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം82

അധ്യായം83→

1 [സ്]
     വിരഥം തം സമാസാദ്യ ചിത്രസേനം മനസ്വിനം
     രഥം ആരോപയാം ആസ വികർണസ് തനയസ് തവ
 2 തസ്മിംസ് തഥാ വർതമാനേ തുമുലേ സങ്കുലേ ഭൃശം
     ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവസ് തൂർണം യുധിഷ്ഠിരം ഉപാദ്രവത്
 3 തതഃ സരഥനാഗാശ്വാഃ സമകമ്പന്ത സൃഞ്ജയാഃ
     മൃത്യോർ ആസ്യം അനുപ്രാപ്തം മേനിരേ ച യുധിഷ്ഠിരം
 4 യിധിഷ്ഠിരോ ഽപി കൗരവ്യ യമാഭ്യാം സഹിതഃ പ്രഭുഃ
     മഹേഷ്വാസം നരവ്യാഘ്രം ഭീഷ്മം ശാന്തനവം യയൗ
 5 തതഃ ശരസഹസ്രാണി പ്രമുഞ്ചൻ പാണ്ഡവോ യുധി
     ഭീഷ്മം സഞ്ഛാദയാം ആസ യഥാ മേഘോ ദിവാകരം
 6 തേന സമ്യക് പ്രണീതാനി ശരജാലാനി ഭാരത
     പതിജഗ്രാഹ ഗാംഗേയഃ ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
 7 തഥൈവ ശരജാലാനി ഭീഷ്മേണാസ്താനി മാരിഷ
     ആകാശേ സമദൃശ്യന്ത ഖഗമാനാം വ്രജാ ഇവ
 8 നിമേഷാർധാച് ച കൗനേയം ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ യുധി
     അദൃശ്യം സമരേ ചക്രേ ശരജാലേന ഭാഗശഃ
 9 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ കൗരവ്യസ്യ മഹാത്മനഃ
     നാരാചം പ്രേഷയാം ആസ ക്രുദ്ധ ആശീവിഷോപമം
 10 അസമ്പ്രാപ്തം തതസ് തം തു ക്ഷുരപ്രേണ മഹാരഥഃ
    ചിച്ഛേദ സമരേ രാജൻ ഭീഷ്മസ് തസ്യ ധനുശ്ച്യുതം
11 തം തു ഛിത്ത്വാ രണേ ഭീഷ്മോ നാരാചം കാലസംമിതം
    നിജഘ്നേ കൗരവേന്ദ്രസ്യ ഹയാൻ കാഞ്ചനഭൂഷണാൻ
12 ഹതാശ്വം തു രഥം ത്യക്ത്വാ ധർമപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    ആരുരോഹ രഥം തൂർണം നകുലസ്യ മഹാത്മനഃ
13 യമാവ് അപി സുസങ്ക്രുദ്ധഃ സമാസാദ്യ രണേ തദാ
    ശരൈഃ സഞ്ഛാദയാം ആസ ഭീഷ്മഃ പരപുരഞ്ജയഃ
14 തൗ തു ദൃഷ്ട്വാ മഹാരാജ ഭീഷ്മബാണപ്രപീഡിതൗ
    ജഗാമാഥ പരാം ചിന്താം ഭീഷ്മസ്യ വധകാങ്ക്ഷയാ
15 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ വശ്യാൻ രാജ്ഞസ് താൻ സമചോദയത്
    ഭീഷ്മം ശാന്തനവം സർവേ നിഹതേതി സുഹൃദ്ഗണാൻ
16 തതസ് തേ പാർഥിവാഃ സർവേ ശ്രുത്വാ പാർഥസ്യ ഭാഷിതം
    മഹതാ രഥവംശേന പരിവവ്രുഃ പിതാമഹം
17 സ സമന്താത് പരിവൃതഃ പിതാ ദേവവ്രതസ് തവ
    ചിക്രീദ ധനുഷാ രാജൻ പാതയാനോ മഹാരഥാൻ
18 തം ചരന്തം രണേ പാർഥാ ദദൃശുഃ കൗരവം യുധി
    മൃഗമധ്യം പ്രവിശ്യേവ യഥാ സിംഹശിശും വനേ
19 തർജയാനം രണേ ശൂരാംസ് ത്രാസയാനം ച സായകൈഃ
    ദൃഷ്ട്വാ ത്രേസുർ മഹാരാജ സിംഹം മൃഗഗണാ ഇവ
20 രണേ ഭരത സിംഹസ്യ ദദൃശുഃ ക്ഷത്രിയാ ഗതിം
    അഗ്നേർ വായുസഹായസ്യ യഥാ കക്ഷം ദിധക്ഷതഃ
21 ശിരാംസി രഥിനാം ഭീഷ്മഃ പാതയാം ആസ സംയുഗേ
    താലേഭ്യ ഇവ പക്വാനി ഫലാനി കുശലോ നരഃ
22 പതദ്ഭിശ് ച മഹാരാജ ശിരോഭിർ ധരണീതലേ
    ബഭൂവ തുമുലഃ ശബ്ദഃ പതതാം അശ്മനാം ഇവ
23 തസ്മിംസ് തു തുമുലേ യുദ്ധേ വർതമാനേ സുദാരുണേ
    സർവേഷാം ഏവ സൈന്യാനാം ആസീദ് വ്യതികരോ മഹാൻ
24 ഭിന്നേഷു തേഷു വ്യൂഹേഷു ക്ഷത്രിയാ ഇതരേതരം
    ഏകം ഏകം സമാഹൂയ യുദ്ധായൈവോപതസ്ഥിരേ
25 ശിഖണ്ഡീ തു സമാസാദ്യ ഭരതാനാം പിതാമഹം
    അഭിദുദ്രാവ വേഗേന തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ചാബ്രവീത്
26 അനാദൃത്യ തതോ ഭീഷ്മസ് തം ശിഖണ്ഡിനം ആഹവേ
    പ്രയയൗ സൃഞ്ജയാൻ ക്രുദ്ധഃ സ്ത്രീത്വം ചിന്ത്യ ശിഖണ്ഡിനഃ
27 സൃഞ്ജയാസ് തു തതോ ഹൃഷ്ടാ ദൃഷ്ട്വാ ഭീഷ്മം മഹാരഥം
    സിംഹനാദാൻ ബഹുവിധാംശ് ചക്രുഃ ശംഖവിമിശ്രിതാൻ
28 തതഃ പ്രവവൃതേ യുദ്ധം വ്യതിഷക്ത രഥദ്വിപം
    അപരാം ദിശം ആസ്ഥായ സ്ഥിതേ സവിതരി പ്രഭോ
29 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ ഽഥ പാഞ്ചാല്യഃ സാത്യകിശ് ച മഹാരഥഃ
    പീഡയന്തൗ ഭൃശം സൈന്യം ശക്തിതോമരവൃഷ്ടിഭിഃ
    ശസ്ത്രൈശ് ച ബഹുഭീ രാജഞ് ജഘ്നതുസ് താവകാൻ രണേ
30 തേ ഹന്യമാനാഃ സമരേ താവകാഃ പുരുഷർഷഭ
    ആര്യാം യുദ്ധേ മതിം കൃത്വാ ന ത്യജന്തി സ്മ സംയുഗം
    യഥോത്സാഹം ച സമരേ ജഘ്നുർ ലോകം മഹാരഥാഃ
31 തത്രാക്രന്ദോ മഹാൻ ആസീത് താവകാനാം മഹാത്മനാം
    വധ്യതാം സമരേ രാജൻ പാർഷതേന മഹാത്മനാ
32 തം ശ്രുത്വാ നിനദം ഘോരം താവകാനാം മഹാരഥൗ
    വിന്ദാനുവിന്ദാവ് ആവന്ത്യൗ പാർഷതം പത്യുപസ്ഥിതൗ
33 തൗ തസ്യ തുരഗാൻ ഹത്വാ ത്വരമാണൗ മഹാരഥൗ
    ഛാദയാം ആസതുർ ഉഭൗ ശരവർഷേണ പാർഷതം
34 അവപ്ലുത്യാഥ പാഞ്ചാല്യോ രഥാത് തൂർണം മഹാബലഃ
    ആരുരോഹ രഥം തൂർണം സാത്യകേഃ സുമഹാത്മനഃ
35 തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ മഹത്യാ സേനയാ വൃതഃ
    ആവന്ത്യൗ സമരേ ക്രുദ്ധാവ് അഭ്യയാത് സ പരന്തപൗ
36 തഥൈവ തവ പുത്രോ ഽപി സർവോദ്യോഗേന മാരിഷ
    വിന്ദാനുവിന്ദാവ് ആവന്ത്യൗ പരിവാര്യോപതസ്ഥിവാൻ
37 അർജുനശ് ചാപി സങ്ക്രുദ്ധഃ ക്ഷത്രിയാൻ ക്ഷത്രിയർഷഭ
    അയോധയത സംഗ്രാമേ വർജ പാണിർ ഇവാസുരാൻ
38 ദ്രോണശ് ച സമരേ ക്രുദ്ധഃ പുത്രസ്യ പ്രിയകൃത് തവ
    വ്യധമത് സർവപാഞ്ചാലാംസ് തൂലരാശിം ഇവാനലഃ
39 ദുര്യോധന പുരോഗാസ് തു പുത്രാസ് തവ വിശാം പതേ
    പരിവാര്യ രണേ ഭീഷ്മം യുയുധുഃ പാണ്ഡവൈഃ സഹ
40 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ ലോഹിതായതി ഭാസ്കരേ
    അബ്രവീത് താവകാൻ സർവാംസ് ത്വരധ്വം ഇതി ഭാരത
41 യുധ്യതാം തു തഥാ തേഷാം കുർവതാം കർമ ദുഷ്കരം
    അസ്തം ഗിരിം അഥാരൂഢേ ന പ്രകാശതി ഭാസ്കരേ
42 പ്രാവർതത നദീ ഘോരാ ശോണിതൗഘതരംഗിണീ
    ഗോമായുഗണസങ്കീർണാ ക്ഷണേന രജനീ മുഖേ
43 ശിവാഭിർ അശിവാഭിശ് ച രുവദ്ഭിർ ഭൈരവം രവം
    ഘോരം ആയോധനം ജജ്ഞേ ഭൂതസംഘ സമാകുലം
44 രാക്ഷസാശ് ച പിശാചാശ് ച തഥാന്യേ പിശിതാശനാഃ
    സമന്തതോ വ്യദൃശ്യന്ത ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
45 അർജുനോ ഽഥ സുശർമാദീൻ രാജ്ഞസ് താൻ സപദാനുഗാൻ
    വിജിത്യ പൃതനാ മധ്യേ യയൗ സ്വശിബിരം പ്രതി
46 യുധിഷ്ഠിരോ ഽപി കൗരവ്യോ ഭ്രാതൃഭ്യാം സഹിതസ് തദാ
    യയൗ സ്വശിബിരം രാജാ നിശായാം സേനയാ വൃതഃ
47 ഭീമസേനോ ഽപി രാജേന്ദ്ര ദുര്യോധനമുഖാൻ രഥാൻ
    അവജിത്യ തതഃ സംഖ്യേ യയൗ സ്വശിബിരം പ്രതി
48 ദുര്യോധനോ ഽപി നൃപതിഃ പരിവാര്യ മഹാരണേ
    ഭീഷ്മം ശാന്തനവം തൂർണം പ്രയാതഃ ശിബിരം പ്രതി
49 ദ്രോണോ ദ്രൗണിഃ കൃപഃ ശല്യഃ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ
    പരിവാര്യ ചമൂം സർവാം പ്രയയുഃ ശിബിരം പ്രതി
50 തഥൈവ സാത്യകീ രാജൻ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നശ് ച പാർഷതഃ
    പരിവാര്യ രണേ യോധാൻ യയതുഃ ശിബിരം പ്രതി
51 ഏവം ഏതേ മഹാരാജ താവകാഃ പാണ്ഡവൈഃ സഹ
    പര്യവർതന്ത സഹിതാ നിശാകാലേ പരന്തപാഃ
52 തതഃ സ്വശിബിരം ഗത്വാ പാണ്ഡവാഃ കുരവസ് തഥാ
    ന്യവിശന്ത മഹാരാജ പൂജയന്തഃ പരസ്പരം
53 രക്ഷാം കൃത്വാത്മനഃ ശൂരാ ന്യസ്യ ഗുൽമാൻ യഥാവിധി
    അപനീയ ച ശല്യാംസ് തേ സ്നാത്വാ ച വിവിധൈർ ജലൈഃ
54 കൃതസ്വസ്ത്യയനാഃ സർവേ സംസ്തൂയന്തശ് ച ബന്ദിഭിഃ
    ഗീതവാദിത്രശബ്ദേന വ്യക്രീഡന്ത യശസ്വിനഃ
55 മുഹൂർതം ഇവ തത് സർവം അഭവത് സ്വർഗസംനിഭം
    ന ഹി യുദ്ധകഥാം കാം ചിത് തത്ര ചക്രുർ മഹാരഥാഃ
56 തേ പ്രസുപ്തേ ബലേ തത്ര പരിശ്രാന്ത ജനേ നൃപ
    ഹസ്ത്യശ്വബഹുലേ രാജൻ പ്രേക്ഷണീയേ ബഭൂവതുഃ