മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം26

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം26

1 [യ്]
     കാം നു വാചം സഞ്ജയ മേ ശൃണോഷി; യുദ്ധൈഷിണീം യേന യുദ്ധാദ് ബിഭേഷി
     അയുദ്ധം വൈ താത യുദ്ധാദ് ഗരീയഃ; കസ് തൽ ലബ്ധ്വാ ജാതു യുധ്യേത സൂത
2 അകുർവതശ് ചേത് പുരുഷസ്യ സഞ്ജയ; സിധ്യേത് സങ്കൽപോ മനസാ യം യം ഇച്ഛേത്
     ന കർമ കുര്യാദ് വിദിതം മമൈതദ്; അന്യത്ര യുദ്ധാദ് ബഹു യൽ ലഘീയഃ
3 കുതോ യുദ്ധം ജാതു നരഃ പ്രജാനൻ; കോ ദൈവശപ്തോ ഽഭിവൃണീത യുദ്ധം
     സുഖൈഷിണഃ കർമ കുർവന്തി പാർഥാ; ധർമാദ് അഹീനം യച് ച ലോകസ്യ പഥ്യം
4 കർമോദയം സുഖം ആശംസമാനഃ; കൃച്ഛ്രോപായം തത്ത്വതഃ കർമ ദുഃഖം
     സുഖപ്രേപ്സുർ വിജിഘാംസുശ് ച ദുഃഖം; യേന്ദ്രിയാണാം പ്രീതിവശാനുഗാമീ
     കാമാഭിധ്യാ സ്വശരീരം ദുനോതി; യയാ പ്രയുക്തോ ഽനുകരോതി ദുഃഖം
5 യഥേധ്യമാനസ്യ സമിദ്ധ തേജസോ; ഭൂയോ ബലം വർധതേ പാവകസ്യ
     കാമാർഥലാഭേന തഥൈവ ഭൂയോ; ന തൃപ്യതേ സർവിഷേവാഗ്നിർ ഇദ്ധഃ
     സമ്പശ്യേമം ഭോഗചയം മഹാന്തം; സഹാസ്മാഭിർ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ രാജ്ഞഃ
6 നാശ്രേയസാം ഈശ്വരോ വിഗ്രഹാണാം; നാശ്രേയസാം ഗീതശബ്ദം ശൃണോതി
     നാശ്രേയസഃ സേവതേ മാല്യഗന്ധാൻ; ന ചാപ്യ് അശ്രേയാംസ്യ് അനുലേപനാനി
7 നാശ്രേയസഃ പ്രാവരാൻ അധ്യവസ്തേ; കഥം ത്വ് അസ്മാൻ സമ്പ്രണുദേത് കുരുഭ്യഃ
     അത്രൈവ ച സ്യാദ് അവധൂയ ഏഷ; കാമഃ ശരീരേ ഹൃദയം ദുനോതി
8 സ്വയം രാജാ വിഷമസ്ഥഃ പരേഷു; സാമസ്ഥ്യം അന്വിച്ഛതി തൻ ന സാധു
     യഥാത്മനഃ പശ്യതി വൃത്തം ഏവ; തഥാ പരേഷാം അപി സോ ഽഭ്യുപൈതി
9 ആസന്നം അഗ്നിം തു നിദാഘകാലേ; ഗംഭീരകക്ഷേ ഗഹനേ വിസൃജ്യ
     യഥാ വൃദ്ധം വായുവശേന ശോചേത്; ക്ഷേമം മുമുക്ഷുഃ ശിശിര വ്യപായേ
10 പ്രാപ്തൈശ്വര്യോ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽദ്യ രാജാ; ലാലപ്യതേ സഞ്ജയ കസ്യ ഹേതോഃ
    പ്രഗൃഹ്യ ദുർബുദ്ധിം അനാർജവേ രതം; പുത്രം മന്ദം മൂഢം അമന്ത്രിണം തു
11 അനാപ്തഃ സന്ന് ആപ്തതമസ്യ വാചം; സുയോധനോ വിദുരസ്യാവമന്യ
    സുതസ്യ രാജാ ധൃതരാഷ്ട്രഃ പ്രിയൈഷീ; സംബുധ്യമാനോ വിശതേ ഽധർമം ഏവ
12 മേധാവിനം ഹ്യ് അർഥകാമം കുരൂണാം; ബഹുശ്രുതം വാഗ്മിനം ശീലവന്തം
    സൂത രാജാ ധൃതരാഷ്ട്രഃ കുരുഭ്യോ; ന സോ ഽസ്മരദ് വിദുരം പുത്രകാമ്യാത്
13 മാനഘ്നസ്യ ആത്മകാമസ്യ ചേർഷ്യോഃ; സംരംഭിണശ് ചാർഥധർമാതിഗസ്യ
    ദുർഭാഷിണോ മന്യുവശാനുഗസ്യ; കാമാത്മനോ ദുർഹൃദോ ഭാവനസ്യ
14 അനേയസ്യാശ്രേയസോ ദീർഘമന്യോർ; മിത്ര ദ്രുഹഃ സഞ്ജയ പാപബുദ്ധേഃ
    സുതസ്യ രാജാ ധൃതരാഷ്ട്രഃ പ്രിയൈഷീ; പ്രപശ്യമാനഃ പ്രജഹാദ് ധർമകാമൗ
15 തദൈവ മേ സഞ്ജയ ദീവ്യതോ ഽഭൂൻ; നോ ചേത് കുരൂൻ ആഗതഃ സ്യാദ് അഭാവഃ
    കാവ്യാം വാചം വിരുദോ ഭാഷമാണോ; ന വിന്ദതേ ധൃതരാഷ്ട്രാത് പ്രശംസാം
16 ക്ഷത്തുർ യദാ അന്വവർതന്ത ബുദ്ധിം; കൃച്ഛ്രം കുരൂൻ ന തദാഭ്യാജഗാമ
    യാവത് പ്രജ്ഞാം അന്വവർതന്ത തസ്യ; താവത് തേഷാം രാഷ്ട്രവൃദ്ധിർ ബഭൂവ
17 തദർഥലുബ്ധസ്യ നിബോധ മേ ഽദ്യ; യേ മന്ത്രിണോ ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ സൂത
    ദുഃശാസനഃ ശകുനിഃ സൂതപുത്രോ; ഗാവൽഗണേ പശ്യ സംമോഹം അസ്യ
18 സോ ഽഹം ന പശ്യാമി പരീക്ഷമാണഃ; കഥം സ്വസ്തി സ്യാത് കുരുസൃഞ്ജയാനാം
    ആത്തൈശ്വര്യോ ധൃതരാഷ്ട്രഃ പരേഭ്യഃ; പ്രവ്രാജിതേ വിദുരേ ദീർഘദൃഷ്ടൗ
19 ആശംസതേ വൈ ധൃതരാഷ്ട്രഃ സപുത്രോ; മഹാരാജ്യം അസപത്നം പൃഥിവ്യാം
    തസ്മിഞ് ശമഃ കേവലം നോപലഭ്യോ; അത്യാസന്നം മദ്ഗതം മന്യതേ ഽർഥം
20 യത് തത് കർണോ മന്യതേ പാരണീയം; യുദ്ധേ ഗൃഹീതായുധം അർജുനേന
    ആസംശ് ച യുദ്ധാനി പുരാ മഹാന്തി; കഥം കർണോ നാഭവദ് ദ്വീപ ഏഷാം
21 കർണശ് ച ജാനാതി സുയോധനശ് ച; ദ്രോണശ് ച ജാനാതി പിതാമഹശ് ച
    അന്യേ ച യേ കുരവസ് തത്ര സന്തി; യഥാർജുനാൻ നാസ്ത്യ് അപരോ ധനുർധരഃ
22 ജാനന്ത്യ് ഏതേ കുരവഃ സർവ ഏവ; യേ ചാപ്യ് അന്യേ ഭൂമിപാലാഃ സമേതാഃ
    ദുര്യോധനം ചാപരാധേ ചരന്തം; അരിന്ദമേ ഫൽഗുനേ ഽവിദ്യമാനേ
23 തേനാർഥ ബദ്ധം മന്യതേ ധാർതരാഷ്ട്രഃ; ശക്യം ഹർതും പാണ്ഡവാനാം മമത്വം
    കിരീടിനാ താലമാത്രായുധേന; തദ് വേദിനാ സംയുഗം തത്ര ഗത്വാ
24 ഗാണ്ഡീവവിസ്ഫാരിത ശബ്ദം ആജാവ്; അശൃണ്വാനാ ഘാർതരാഷ്ട്രാ ധ്രിയന്തേ
    ക്രുദ്ധസ്യ ചേദ് ഭീമസേനസ്യ വേഗാത്; സുയോധനോ മന്യതേ സിദ്ധം അർഥം
25 ഇന്ദ്രോ ഽപ്യ് ഏതൻ നോത്സഹേത് താത ഹർതും; ഐശ്വര്യം നോ ജീവതി ഭീമസേനേ
    ധനഞ്ജയേ നകുലേ ചൈവ സൂത; തഥാ വീരേ സഹദേവേ മദീയേ
26 സ ചേദ് ഏതാം പ്രതിപദ്യേത ബുദ്ധിം; വൃദ്ധോ രാജാ സഹ പുത്രേണ സൂത
    ഏവം രണേ പാണ്ഡവ കോപദഗ്ധാ; ന നശ്യേയുഃ സഞ്ജയ ധാർതരാഷ്ട്രാഃ
27 ജാനാസി ത്വം ക്ലേശം അസ്മാസു വൃത്തം; ത്വാം പൂജയൻ സഞ്ജയാഹം ക്ഷമേയം
    യച് ചാസ്മാകം കൗരവൈർ ഭൂതപൂർവം; യാ നോ വൃത്തിർ ധാർതരാഷ്ട്രേ തദാസീത്
28 അദ്യാപി തത് തത്ര തഥൈവ വർതതാം; ശാന്തിം ഗമിഷ്യാമി യഥാ ത്വം ആത്ഥ
    ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥേ ഭവതു മമൈവ രാജ്യം; സുയോധനോ യച്ഛതു ഭാരതാഗ്ര്യഃ