മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം1

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം1

ശ്രീ കൃഷ്ണവാക്യം

1 [വ്]
     കൃത്വാ വിവാഹം തു കുരുപ്രവീരാസ്; തദാഭിമന്യോർ മുദിതസ്വപക്ഷാഃ
     വിശ്രമ്യ ചത്വാര്യ് ഉഷസഃ പ്രതീതാഃ; സഭാം വിരാടസ്യ തതോ ഽഭിജഗ്മുഃ
2 സഭാ തു സാ മത്സ്യപതേഃ സമൃദ്ധാ; മണിപ്രവേകോത്തമ രത്നചിത്രാ
     ന്യസ്താസനാ മാല്യവതീ സുഗന്ധാ; താം അഭ്യയുസ് തേ നരരാജ വര്യാഃ
3 അഥാസനാന്യ് ആവിശതാം പുരസ്താദ്; ഉഭൗ വിരാടദ്രുപദൗ നരേന്ദ്രൗ
     വൃദ്ധശ് ച മാന്യഃ പൃഥിവീപതീനാം; പിതാമഹോ രാമ ജനാർദനാഭ്യാം
4 പാഞ്ചാലരാജസ്യ സമീപതസ് തു; ശിനിപ്രവീരഃ സഹ രൗഹിണേയഃ
     മത്സ്യസ്യ രാജ്ഞസ് തു സുസംനികൃഷ്ടൗ; ജനാർദനശ് ചൈവ യുധിഷ്ഠിരശ് ച
5 സുതാശ് ച സർവേ ദ്രുപദസ്യ രാജ്ഞോ; ഭീമാർജുനൗ മാദ്രവതീസുതൗ ച
     പ്രദ്യുമ്ന സാംബൗ ച യുധി പ്രവീരൗ; വിരാട പുത്രശ് ച സഹാഭിമന്യുഃ
6 സർവേ ച ശൂരാഃ പിതൃഭിഃ സമാനാ; വീര്യേണ രൂപേണ ബലേന ചൈവ
     ഉപാവിശൻ ദ്രൗപദേയാഃ കുമാരാഃ; സുവർണചിത്രേഷു വരാസനേഷു
7 തഥോപവിഷ്ടേഷു മഹാരഥേഷു; വിഭ്രാജമാനാംബര ഭൂഷണേഷു
     രരാജ സാ രാജവതീ സമൃദ്ധാ; ഗ്രഹൈർ ഇവ ദ്യൗർ വിമലൈർ ഉപേതാ
8 തതഃ കഥാസ് തേ സമവായ യുക്താഃ; കൃത്വാ വിചിത്രാഃ പുരുഷപ്രവീരാഃ
     തസ്ഥുർ മുഹൂർതം പരിചിന്തയന്തഃ; കൃഷ്ണം നൃപാസ് തേ സമുദീക്ഷമാണാഃ
9 കഥാന്തം ആസാദ്യ ച മാഹവേന; സംഘട്ടിതാഃ പാണ്ഡവ കാര്യഹേതോഃ
     തേ രാജസിംഹാഃ സഹിതാ ഹ്യ് അശൃണ്വൻ; വാക്യം മഹാർഥം ച മഹോദയം ച
10 സർവൈർ ഭവദ്ഭിർ വിദിതം യഥായം; യുധിഷ്ഠിരഃ സൗബലേനാക്ഷവത്യാം
    ജിതോ നികൃത്യാപഹൃതം ച രാജ്യം; പുനഃ പ്രവാസേ സമയഃ കൃതശ് ച
11 ശക്തൈർ വിജേതും തരസാ മഹീം ച; സത്യേ സ്ഥിതൈസ് തച് ചരിതം യഥാവത്
    പാണ്ഡോഃ സുതൈസ് തദ് വ്രതം ഉഗ്രരൂപം; വർഷാണി ഷട് സപ്ത ച ഭാരതാഗ്ര്യൈഃ
12 ത്രയോദശശ് ചൈവ സുദുസ്തരോ ഽയം; അജ്ഞായമാനൈർ ഭവതാം സമീപേ
    ക്ലേശാൻ അസഹ്യാംശ് ച തിതിക്ഷമാണൈർ; യഥോഷിതം തദ് വിദിതം ച സർവം
13 ഏവംഗതേ ധർമസുതസ്യ രാജ്ഞോ; ദുര്യോധനസ്യാപി ച യദ് ധിതം സ്യാത്
    തച് ചിന്തയധ്വം കുരുപാണ്ഡവാനാം; ധർമ്യം ച യുക്തം ച യശഃ കരം ച
14 അധർമയുക്തം ച ന കാമയേത; രാജ്യം സുരാണാം അപി ധർമരാജഃ
    ധർമാർഥയുക്തം ച മഹീപതിത്വം; ഗ്രാമേ ഽപി കസ്മിംശ് ചിദ് അയം ബുഭൂഷേത്
15 പിത്ര്യം ഹി രാജ്യം വിദിതം നൃപാണാം; യഥാപകൃഷ്ടം ധൃതരാഷ്ട്ര പുത്രൈഃ
    മിഥ്യോപചാരേണ തഥാപ്യ് അനേന; കൃച്ഛ്രം മഹത് പ്രാപ്തം അസഹ്യ രൂപം
16 ന ചാപി പാർഥോ വിജിതോ രണേ തൈഃ; സ്വതേജസാ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രൈഃ
    തഥാപി രാജാ സഹിതഃ സുഹൃദ്ഭിർ; അഭീപ്സതേ ഽനാമയം ഏവ തേഷാം
17 യത് തത് സ്വയം പാണ്ഡുസുതൈർ വിജിത്യ; സമാഹൃതം ഭൂമിപതീൻ നിപീഡ്യ
    തത് പ്രാർഥയന്തേ പുരുഷപ്രവീരാഃ; കുന്തീസുതാ മാദ്രവതീസുതൗ ച
18 ബാലാസ് ത്വ് ഇമേ തൈർ വിവിധൗർ ഉപായൈഃ; സമ്പ്രാർഥിതാ ഹന്തും അമിത്രസാഹാഃ
    രാജ്യം ജിഹീർഷദ്ഭിർ അസദ്ഭിർ ഉഗ്രൈഃ; സർവം ച തദ് വോ വിദിതം യഥാവത്
19 തേഷാം ച ലോഭം പ്രസമീക്ഷ്യ വൃദ്ധം; ധർമാത്മതാം ചാപി യുധിഷ്ഠിരസ്യ
    സംബന്ധിതാം ചാപി സമീക്ഷ്യ തേഷാം; മതിം കുരുധ്വം സഹിതാഃ പൃഥക് ച
20 ഇമേ ച സത്യേ ഽഭിരതാഃ സദൈവ; തം പാരയിത്വാ സമയം യഥാവത്
    അതോ ഽന്യഥാ തൈർ ഉപചര്യമാണാ; ഹന്യുഃ സമേതാൻ ധൃതരാഷ്ട്ര പുത്രാൻ
21 തൈർ വിപ്രകാരം ച നിശമ്യ രാജ്ഞഃ; സുഹൃജ്ജനാസ് താൻ പരിവാരയേയുഃ
    യുദ്ധേന ബാധേയുർ ഇമാംസ് തഥൈവ; തൈർ വധ്യമാനാ യുധിതാംശ് ച ഹന്യുഃ
22 തഥാപി നേമേ ഽൽപതയാ സമർഥാസ്; തേഷാം ജയായേതി ഭവേൻ മതം വഃ
    സമേത്യ സർവേ സഹിതാഃ സുഹൃദ്ഭിസ്; തേഷാം വിനാശായ യതേയുർ ഏവ
23 ദുര്യോധനസ്യാപി മതം യഥാവൻ; ന ജ്ഞായതേ കിം നു കരിഷ്യതീതി
    അജ്ഞായമാനേ ച മതേ പരസ്യ; കിം സ്യാത് സമാരഭ്യതമം മതം വഃ
24 തസ്മാദ് ഇതോ ഗച്ഛതു ധർമശീലഃ; ശുചിഃ കുലീനഃ പുരുഷോ ഽപ്രമത്തഃ
    ദൂതഃ സമർഥഃ പ്രശമായ തേഷാം; രാജ്യാർധ ദാനായ യുധിഷ്ഠിരസ്യ
25 നിശമ്യ വാക്യം തു ജനാർദനസ്യ; ധർമാർഥയുക്തം മധുരം സമം ച
    സമാദദേ വാക്യം അഥാഗ്രജോ ഽസ്യ; സമ്പൂജ്യ വാക്യം തദ് അതീവ രാജൻ