മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം84

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 84

1 [യ്]
     അഹം യയാതിർ നഹുഷസ്യ പുത്രഃ; പൂരോഃ പിതാ സർവഭൂതാവമാനാത്
     പ്രഭ്രംശിതഃ സുരസിദ്ധർഷിലോകാത്; പരിച്യുതഃ പ്രപതാമ്യ് അൽപപുണ്യഃ
2 അഹം ഹി പൂർവോ വയസാ ഭവദ്ഭ്യസ്; തേനാഭിവാദം ഭവതാം ന പ്രയുഞ്ജേ
     യോ വിദ്യയാ തപസാ ജന്മനാ വാ; വൃദ്ധഃ സ പൂജ്യോ ഭവതി ദ്വിജാനാം
3 [ആസ്ടക]
     അവാദീശ് ചേദ് വയസാ യഃ സ വൃദ്ധ; ഇതി രാജൻ നാഭ്യവദഃ കഥം ചിത്
     യോ വൈ വിദ്വാൻ വയസാ സൻ സ്മ വൃദ്ധഃ; സ ഏവ പൂജ്യോ ഭവതി ദ്വിജാനാം
4 [യ്]
     പ്രതികൂലം കർമണാം പാപം ആഹുസ്; തദ് വർതതേ ഽപ്രവണേ പാപലോക്യം
     സന്തോ ഽസതാം നാനുവർതന്തി ചൈതദ്; യഥാ ആത്മൈഷാം അനുകൂല വാദീ
5 അഭൂദ് ധനം മേ വിപുലം മഹദ് വൈ; വിചേഷ്ടമാനോ നാധിഗന്താ തദ് അസ്മി
     ഏവം പ്രധാര്യാത്മ ഹിതേ നിവിഷ്ടോ; യോ വർതതേ സ വിജാനാതി ജീവൻ
6 നാനാഭാവാ ബഹവോ ജീവലോകേ; ദൈവാധീനാ നഷ്ടചേഷ്ടാധികാരാഃ
     തത് തത് പ്രാപ്യ ന വിഹന്യേത ധീരോ; ദിഷ്ടം ബലീയ ഇതി മത്വാത്മ ബുദ്ധ്യാ
7 സുഖം ഹി ജന്തുർ യദി വാപി ദുഃഖം; ദൈവാധീനം വിന്ദതി നാത്മ ശക്ത്യാ
     തസ്മാദ് ദിഷ്ടം ബലവൻ മന്യമാനോ; ന സഞ്ജ്വരേൻ നാപി ഹൃഷ്യേത് കദാ ചിത്
8 ദുഃഖേ ന തപ്യേൻ ന സുഖേന ഹൃഷ്യേത്; സമേന വർതേത സദൈവ ധീരഃ
     ദിഷ്ടം ബലീയ ഇതി മന്യമാനോ; ന സഞ്ജ്വരേൻ നാപി ഹൃഷ്യേത് കദാ ചിത്
9 ഭയേ ന മുഹ്യാമ്യ് അഷ്ടകാഹം കദാ ചിത്; സന്താപോ മേ മാനസോ നാസ്തി കശ് ചിത്
     ധാതാ യഥാ മാം വിദധാതി ലോകേ; ധ്രുവം തഥാഹം ഭവിതേതി മത്വാ
10 സംസ്വേദജാ അണ്ഡജാ ഉദ്ഭിദാശ് ച; സരീസൃപാഃ കൃമയോ ഽഥാപ്സു മത്സ്യാഃ
    തഥാശ്മാനസ് തൃണകാഷ്ഠം ച സർവം; ദിഷ്ട ക്ഷയേ സ്വാം പ്രകൃതിം ഭജന്തേ
11 അനിത്യതാം സുഖദുഃഖസ്യ ബുദ്ധ്വാ; കസ്മാത് സന്താപം അഷ്ടകാഹം ഭജേയം
    കിം കുര്യാം വൈ കിം ച കൃത്വാ ന തപ്യേ; തസ്മാത് സന്താപം വർജയാമ്യ് അപ്രമത്തഃ
12 [ആസ്ടക]
    യേ യേ ലോകാഃ പാർഥിവേന്ദ്ര പ്രധാനാസ്; ത്വയാ ഭുക്താ യം ച കാലം യഥാ ച
    തൻ മേ രാജൻ ബ്രൂഹി സർവം യഥാവത്; ക്ഷേത്രജ്ഞവദ് ഭാഷസേ ത്വം ഹി ധർമാൻ
13 [യ്]
    രാജാഹം ആസം ഇഹ സാർവഭൗമസ്; തതോ ലോകാൻ മഹതോ അജയം വൈ
    തത്രാവസം വർഷസഹസ്രമാത്രം; തതോ ലോകം പരം അസ്മ്യ് അഭ്യുപേതഃ
14 തതഃ പുരീം പുരുഹൂതസ്യ രമ്യാം; സഹസ്രദ്വാരാം ശതയോജനായതാം
    അധ്യാവസം വർഷസഹസ്രമാത്രം; തതോ ലോകം പരം അസ്മ്യ് അഭ്യുപേതഃ
15 തതോ ദിവ്യം അജരം പ്രാപ്യ ലോകം; പ്രജാപതേർ ലോകപതേർ ദുരാപം
    തത്രാവസം വർഷസഹസ്രമാത്രം; തതോ ലോകം പരം അസ്മ്യ് അഭ്യുപേതഃ
16 ദേവസ്യ ദേവസ്യ നിവേശനേ ച; വിജിത്യ ലോകാൻ അവസം യഥേഷ്ടം
    സമ്പൂജ്യമാനസ് ത്രിദശൈഃ സമസ്തൈസ്; തുല്യപ്രഭാവ ദ്യുതിർ ഈശ്വരാണാം
17 തഥാവസം നന്ദനേ കാമരൂപീ; സംവത്സരാണാം അയുതം ശതാനാം
    സഹാപ്സരോഭിർ വിഹരൻ പുണ്യഗന്ധാൻ; പശ്യന്ന് നഗാൻ പുഷ്പിതാംശ് ചാരുരൂപാൻ
18 തത്രസ്ഥം മാം ദേവ സുഖേഷു സക്തം; കാലേ ഽതീതേ മഹതി തതോ ഽതിമാത്രം
    ദൂതോ ദേവാനാം അബ്രവീദ് ഉഗ്രരൂപോ; ധ്വംസേത്യ് ഉച്ചൈസ് ത്രിഃ പ്ലുതേന സ്വരേണ
19 ഏതാവൻ മേ വിദിതം രാജസിംഹ; തതോ ഭ്രഷ്ടോ ഽഹം നന്ദനാത് ക്ഷീണപുണ്യഃ
    വാചോ ഽശ്രൗഷം ചാന്തരിക്ഷേ സുരാണാം; അനുക്രോശാച് ഛോചതാം മാനവേന്ദ്ര
20 അഹോ കഷ്ടം ക്ഷീണപുണ്യോ യയാതിഃ; പതത്യ് അസൗ പുണ്യകൃത് പുണ്യകീർതിഃ
    താൻ അബ്രുവം പതമാനസ് തതോ ഽഹം; സതാം മധ്യേ നിപതേയം കഥം നു
21 തൈർ ആഖ്യാതാ ഭവതാം യജ്ഞഭൂമിഃ; സമീക്ഷ്യ ചൈനാം ത്വരിതം ഉപാഗതോ ഽസ്മി
    ഹവിർ ഗന്ധം ദേശികം യജ്ഞഭൂമേർ; ധൂമാപാംഗം പ്രതിഗൃഹ്യ പ്രതീതഃ