നീതിശതകം/നാലാം ദശകം
| ←മൂന്നാം ദശകം | നീതിശതകം രചന: അർഥദ്ധതി |
അഞ്ചാം ദശകം→ |
ജാതിർയാതു രസാതലം ഗുണഗണൈസ്തത്രാപ്യധോ ഗമ്യതാം
ശീലം ശൈലതടാത് പതത്വഭിജനഃ സന്ദഹ്യതാം വഹ്നിനാ |
ശൗര്യേ വൈരിണി വജ്രമാശു നിപതത്വർഥോഽസ്തു നഃ കേവലം
യേനൈകേന വിനാ ഗുണസ്തൃണലവപ്രായാഃ സമസ്താ ഇമേ ||31||
യസ്യാസ്തി വിത്തം സ നരഃ കുലീനഃ
സ പണ്ഡിതഃ സ ശ്രുതവാൻ ഗുണജ്ഞഃ |
സ ഏവ വക്താ സ ച ദർശനീയഃ
സർവേ ഗുണാഃ കാഞ്ചനമാശ്രയന്തി ||32||
ദൗർമന്ത്ര്യാന്നൃപതിർവിനശ്യതി യതിഃ സങ്ഗാത് സുതോ ലാലനാത്
വിപ്രോഽനധ്യയനാത് കുലം കുതനയാച്ഛീലം ഖലോപാസനാത് |
ഹ്രീർമദ്യാദനവേക്ഷണാദപി കൃഷിഃ സ്നേഹഃ പ്രവാസാശ്രയാൻ
മൈത്രീ ചാപ്രണയാത് സമൃദ്ധിരനയാത് ത്യാഗപ്രമാദാദ് ധനം ||33||
ദാനം ഭോഗോ നാശസ്തിസ്രോ
ഗതയോ ഭവന്തി വിത്തസ്യ |
യോ ന ദദാതി ന ഭുങ്‌ക്തേ
തസ്യ തൃതീയാ ഗതിർഭവതി ||34||
മണിഃ ശാണോല്ലീഢഃ സമരവിജയീ ഹേതിദലിതോ
മദക്ഷീണോ നാഗഃ ശരദി സരിതഃ ശ്യാനപുലിനാഃ |
കലാ-ശേഷശ്ചന്ദ്രഃ സുരതമൃദിതാ ബാലവനിതാ
തനിമ്നാ ശോഭന്തേ ഗലിതവിഭവാശ്ചാർഥിഷു നരാഃ ||35||
പരിക്ഷീണഃ കശ്ചിത് സ്പൃഹയതി യവാനാം പ്രസൃതയേ
സ പശ്ചാത് സമ്പൂർണഃ കലയതി ധരിത്രീം തൃണസമാം |
അതശ്ചാനേകാന്താ ഗുരുലഘുതയാഽർഥേഷു ധനിനാ-
മവസ്ഥാ വസ്തൂനി പ്രഥയതി ച സങ്കോചയതി ച ||36||
രാജൻ ദുധുക്ഷസി യദി ക്ഷിതി-ധേനുമേതാം
തേനാദ്യ വത്സമിവ ലോകമമും പുഷാണ
അസ്മിംശ്ച സമ്യഗനിശം പരിപോഷ്യമാണേ
നാനാഫലൈഃ ഫലതി കൽപ്പലതേവ ഭൂമിഃ ||37||
സത്യാനൃതാ ച പരുഷാ പ്രിയവാദിനീ ച
ഹിംസ്രാ ദയാലുരപി ചാർഥപരാ വദാന്യാ |
നിത്യവ്യയാ പ്രചുരനിത്യധനാഗമാ ച
വാരാങ്ഗനേവ നൃപനീതിരനേകരൂപാ ||38||
ആജ്ഞാ കീർത്തിഃ പാലനം ബ്രാഹ്മണാനാം
ദാനം ഭോഗോ മിത്രസംരക്ഷണം ച
യേഷാമേതേ ഷഡ്ഗുണാ ന പ്രവൃത്താഃ
കോഽർഥസ്തേഷാം പാർഥിവോപാശ്രയേണ ||39||
യദ്ധാത്രാ നിജഫാലപട്ടലിഖിതം സ്തോകം മഹദ്വാ ധനം
തത് പ്രാപ്നോതി മരുസ്ഥലേഽപി നിതരാം മേരൗ തതോ നാധികം |
തദ്ധീരോ ഭവ വിത്തവത്സു കൃപണാം വൃത്തിം വൃഥാ സാ കൃഥാഃ
കൂപേ പശ്യ പയോനിധാവപി ഘടോ ഗൃഹ്ണാതി തുല്യം ജലം ||40||