൭൨ ഹിതോപദേശഃ ।
ആഘാതംനീയമാനസ്യബദ്ധ്യസ്യേവപദേപദേ ॥
അനിത്യംയൌവനംരൂപംജീവിതംദ്രവ്യസഞ്ചയഃ ।
ഐശ്വൎയ്യംപ്രിയസംഭാസോമുഹ്യേൽതത്രനപണ്ഡിതഃ ॥
യഥാകാഷ്ഠഞ്ചകാഷ്ഠഞ്ചസമേയാതാംമഹോദധൌ ।
സമേത്യചവ്യപേയാതാംതദ്വൽഭൂതസമാഗമഃ ॥
തഥാഹിപഥികഃകശ്ചിഛായാമാശ്രിത്യതിഷ്ഠതി
വിശ്രമ്യചപുനൎഗ്ഗഛേൽതദ്വൽഭൂതസമാഗമഃ ॥
അന്യച്ച । പഞ്ചഭിൎന്നിൎമ്മിതേദേഹേപഞ്ചത്വഞ്ചപുനൎഗ്ഗതേ ।
സ്വാംസ്വാംയോനിമനുപ്രാപ്തേതത്രകാപരിവേദനാ ॥
യാവതഃകുരുതേജന്തുഃസംബന്ധാൻമനസഃപ്രിയാൻ ।
താവന്തോപിവിലിഖ്യന്തേഹൃദയേശോകശങ്കവഃ ॥
നായമത്യന്തസംവാസോലഭ്യതേയേനകേനചിൽ
അപിസ്വേനശരീരേണകിമുതാന്യേനകേനചിൽ ॥
അപിച । സംയോഗോഹിവിയോഗസ്യസംസൂചയതിസംഭവം ।
അനതിക്രമണീയസ്യജന്മമൃത്യോരിവാഗമം ॥
ആപാതരമണീയാണാംസംയോഗാനാംപ്രിയൈഃസഹ ।
അപഥ്യാനാമിവാന്നാനാംപരിണാമോ,തിദാരുണഃ ॥
അപരഞ്ച । വ്രജന്തിനനിവൎത്തന്തേസ്രോതാംസിസരിതാംയഥാ
ആയുരാദായമൎത്യാനാംതഥാരാത്ര്യഹനീസദാ ॥
സുഖാസ്വാദപരോയസ്തുസംസാരേസത്സമാഗമഃ ।
സവിയോഗാവസാനത്വാൽദുഃഖാനാംധുരിയുജ്യതേ ॥
അതഏവഹിനേഛന്തിസാധവഃസത്സമാഗമം ।
യൽവിയോഗാസിലൂനസ്യമനസോനാസ്തിഭേഷജം ॥
സുകൃതാന്യപികൎമ്മാണിരാജഭിഃസഗരാദഭിഃ ।
അഥതാന്യേവകൎമ്മാണിതേചാപിപ്രളയംഗതാഃ ॥
സഞ്ചിന്ത്യ സഞ്ചിന്ത്യതമുഗ്രദണ്ഡം മൃത്യുംമനുഷ്യസ്യവിചക്ഷ
ണസ്യ ।
വൎഷാംബുസിക്താഇവചൎമ്മബന്ധാഃസൎവ്വപ്രയത്നാഃശിഥിലീഭ
വന്തി ॥
യാമേവരാത്രിംപ്രഥമാമുപൈതിഗൎഭേനിവാസീനരവീരലോകഃ ।
തതഃപ്രഭൃത്യസ്ഖലിതപ്രയാസഃസപ്രത്യഹംമൃത്യുസമീപമേതി ॥
അതഃസംസാരംവിചാരയശോകോയമജ്ഞാനസ്യപ്രപഞ്ചഃ ।
പശ്യ । അജ്ഞാനംകാരണംനസ്യാൽവിയോഗോയദികാരണം ।
ശോകോദിനേഷുഗഛത്സുവൎദ്ധതാമപയാതികിം ॥
തദത്രാത്മാനമനുസന്ധേഹിശോകചൎച്ചാംപരിഹര ।
യതഃ । അകാണ്ഡപാതജാതാനാമസ്ത്രാണാംമൎമ്മഭേദിനാം ।
ഗാഢശോകപ്രഹാരാണാമചിന്തൈവമഹൌഷധം ॥
തതസ്തൽവചനംനിശമ്യപ്രബുദ്ധഇവകൌണ്ഡിന്യഉത്ഥായാബ്രവീ
ൽതദലമിദാനീംഗൃഹനരകവാസേനവനമേവഗഛാമി । കപിലഃപുന
രാഹ
