൫൨ ഹിതോപദേശഃ ।
യതഃ । യഃസ്വേഭാവാഹിയസ്യാസ്തേസനിത്യംദൂരതിക്രമഃ ।
ശ്വായദിക്രിയതേരാജാതൽകിംനാശ്നാത്യുപാനഹം ॥
തതഃശബ്ദാഭിജ്ഞായസവ്യാഘ്രേണഹതഃ ।
തഥാചോക്തം । ഛിദ്രംമൎമ്മചവീൎയ്യസംവേത്തിനിജോരിപു ।
ദഹത്യന്തൎഗ്ഗഗതശ്ചൈവശുഷ്കംവൃക്ഷമിവാനലഃ ॥
അതോ,ഹംബ്രവീമിആത്മപക്ഷമ്പരിത്യജ്യേത്യാദി । രാജാഹ,യദ്യേവം
തഥാപിദൃശ്യതാം താവദയം ദൂരാദാഗതഃ തത്സംഗ്രഹവിചാരഃകാൎയ്യഃ । ച
ക്രോബ്രൂതേ,ദേവ,പ്രണിധിഃ പ്രഹിതോദുൎഗ്ഗഞ്ചസജ്ജീകൃതം,അതഃ ശു
കോപ്യാനീയപ്രസ്ഥാപ്യതാം ।
യതഃ । നന്ദോജഘാനചാണക്യംതീക്ഷ്ണദൂതപ്രയോഗതഃ ।
തൽദൂരാന്തരിതംദൂതംപശ്യേൽധീരസമന്വിതഃ ॥
തതഃസഭാംകൃത്വാഹൂതഃശുകഃകാകശ്ച । ശുകഃകിഞ്ചിദുന്നതിശിരാദത്താ
സനേ ഉപവിശ്യബ്രൂതേ, ഭോഹിരണ്യഗൎഭമഹാരാജാദിരാജഃ ശ്രീമ
ച്ചിത്രവൎണ്ണസ്ത്വാംസമാജ്ഞാപയതിയദിജീവിതേനശ്രിയാവാപ്രയോ
ജനമസ്തിതദാ സത്വരമാഗത്യാസ്മച്ചരണൌ പ്രണമ,നചേദവസ്ഥാ
തുംസ്ഥാനന്തരംചിന്തയ । രാജസകോപാമാഹ,ആഃ,കോപ്യസ്മാകംപു
രതോനാസ്തി?ഏനംഗളഹസ്തയതു । ഉത്ഥായമേഘവൎണ്ണോബ്രൂതേ,ദേ
വാജ്ഞാപയഹന്മിദുഷംശുകം । സൎവ്വജ്ഞോരാജാനം കാകശ്ചശാന്തയ
ൻബ്രൂതേ,ശൃണുതാവൽ ।
നസാസഭായത്രനസന്തിവൃദ്ധാഃവൃദ്ധാനതേയേനവദന്തിധൎമ്മം ।
ധൎമ്മഃസനോയത്രനസത്യമസ്തിസത്യമ്നതല്യഛലമഭ്യുപൈതി ॥
യതോധൎമ്മശ്ചൈഷഃ ।
ദൂതോമ്ലേഛോപ്യബദ്ധ്യസ്സ്യാൽരാജാദൂതമുഖോയതഃ ।
ഉദ്യതേഷ്വപിശാസ്ത്രേഷുദൂതോവദതിനാന്യഥാ ।
കിഞ്ച । സ്വാപകൎഷംപരോല്കൎഷംദൂതോക്തൈൎമ്മന്യതേതുകഃ ।
സദൈവാബദ്ധ്യഭാവേനദൂതഃസൎവ്വംഹിജല്പതി ॥
തതോരാജാകാകശ്ചസ്വാംപ്രകൃതിമാപന്നഃ ശുകോപ്യുത്ഥായചലിതഃ ।
പശ്ചാച്ചക്രവാകേനാനീയ പ്രബോദ്ധ്യകനകാലംകാരാദികംദത്വാസം
പ്രേഷിതോയയൌ । ശുകോപിവിന്ധ്യാചലേരാജാനം പ്രണതവാൻ ।
രാജോവാച,ശുകകാവാൎത്താ? കീദൃശോ,സൌദേശഃശുകോബ്രൂതേദേ
വ,സംക്ഷേപാദിയംവാൎത്താ,സം‌പ്രതിയുദ്ധോദ്യോഗഃക്രിയതാം । ദേശ
ശ്ചാസൌകൎപ്പൂരദ്വീപഃസ്വൎഗ്ഗൈകദേശഃരാജോചദ്വിതീയ സ്വൎഗ്ഗപ
തിഃകഥംവൎണ്ണയിതുംശക്യതേ । തതഃസൎവ്വാൻശിഷ്ടാനാഹൂയരാജാമന്ത്ര
യിതുമുപവിഷ്ടഃ ആഹച,സം‌പ്രതികൎത്തവ്യവിഗ്രഹേയഥാകൎത്തവ്യം
തഥോപദിശ,വിഗ്രഹഃപുനരവശ്യംകൎത്തവ്യഃ ।
തഥാചോക്തം । അസന്തുഷ്ടാദ്വിജാനഷ്ടാഃസന്തുഷ്ടാഇവപാൎത്ഥിവാഃ ।
സലാജ്ജാഗണികാനഷ്ടാനിൎല്ലജ്ജാശ്ചകുലസ്ത്രീയഃ ॥
ദൂരദൎശീനാമഗൃദ്ധോബ്രൂതേ,ദേവവ്യസനിതയാവിഗ്രഹോനവിധിഃ ।
യതഃ । മിത്രാമാത്യസുഹൃദ്വൎഗ്ഗായദാസ്യദൃഢഭക്തയഃ ।
