൪൮ ഹിതോപദേശഃ ।
കാളിമാകാളകൂടസ്യമാപൈതീശ്വരസംഗമാൽ ॥
രാജാഹ,തതഃ ശുകഏപ്രവ്രജതു.ശുകത്വമേവാനേനസഹഗത്വാ അസ്മ
ദഭിലഷിതംബ്രൂഹി । ശുകോബ്രൂതേയഥാജ്ഞാപയതിദേവഃ, കിന്ത്വയം
ദുൎജ്ജനോബകഃ,തദനേനസഹനഗഛാമി ।
തഥാചോക്തം ।ഖലഃകരോതി ദുൎവൃത്തംനൂനംഫലതിസാധുഷു ।
ദശാനനോഹരേൽസീതാംബന്ധനംസ്യാൽമഹോദധേഃ ॥
അപരഞ്ച ।നസ്ഥാതവ്യംനഗന്തവ്യംദുൎജ്ജനേനസമംക്വചിൽ ।
കാകസംഗാദ്ധതോഹസഃതിഷ്ഠൻഗഛംശ്ചവൎത്തകഃ ॥
രാജോവാച കഥമേതൽ ? ശുകഃകഥയതി,അസ്ത്യുജ്ജയിനീ വൎത്മപ്രാ
ന്തരേപ്ലക്ഷതരുഃ, തത്രഹംസകാകൌനിവസതഃകദാചിൽഗ്രീഷ്മസമ
യേപരിശ്രാന്തഃകശ്ചിൽ പഥികസ്തത്രതരുതലേധനുഃകാണ്ഡംസന്നി
ധായസുപ്തഃ ।തത്രക്ഷണാന്തരേതന്മുഖാൽവൃക്ഷഛായഅപഗതാ ।
തതഃ സുൎയ്യതേജസാതന്മുഖംപ്രാപ്തമവലോക്യതൽവൃക്ഷസ്ഥിതേനഹം
സേനകൃപയാപക്ഷൌപ്രസാൎയ്യപുനസ്തന്മുഖേഛായാകൃതാ ।തതോ
നിൎഭരനിദ്രാസുഖിനാതേനമുഖവ്യാദാനം കൃതം, അഥസുഖമസഹിഷ്ണുഃ
സ്വഭാവദൌൎജ്ജന്യേനസകാകസ്തസ്യമുഖേപുരീഷോത്സൎഗ്ഗംകൃത്വാപ
ലായിതഃ ।തതോയാവദസൌപാന്ഥഉത്ഥായഊൎദ്ധ്വംനിരീക്ഷതേതാ
വൽതേനാവലോകിതോഹംസഃകാണ്ഡേനഹതൊവ്യപാദിതഃ ।
വൎത്തകകഥാപികഥയാമി, ഏകദാഭഗവതോ ഗരുഡസ്യയാത്രാപ്ര
സംഗേനസൎവ്വേപക്ഷിണഃസമുദ്രതീരംഗതാഃ ।തതഃകാകേനസഹവ
ൎത്തകശ്ചലിതഃ ।അഥഗോപാലസ്യഗഛതോദധിഭാണ്ഡാൽ വാരംവാ
രം
തേനകാകേനദധിഖാദ്യതേ,തതോയാവദസൗ ദധിഭാണ്ഡം ഭൂമൌ
നിധായ ഊൎദ്ധ്വമവലോകതേതാവൽതേനകാകവൎത്തകൌദൃഷ്ടൌതത
സ്തേനഖേദിതഃകോകഃപലായിതഃ ।വൎത്തകഃ സ്വഭാവനിരപരാധേ മന്ദ
ഗതിസ്തേനപ്രാപ്തോവ്യാപാദിതഃ ।അതോഹംബ്രവീമിനസ്ഥാതവ്യം
നഗന്തവ്യമിത്യാദി ।തതോമയോക്തംഭ്രാതഃശുകകിമേവംബ്രവീഷി,മാം
പ്രതിയഥാശ്രീമദ്ദേവസ്തഥാഭവാനപി । ശുകേനോക്തംഅസ്ത്യേവം ।
കിഞ്ച । ദുൎജ്ജനൈരുച്യമാനാനിസമ്മതാനിപ്രിയാണ്യപി ।
അകാലകുസുമാനീവഭയംസഞ്ജനയന്തിഹി ॥
ദുൎജ്ജനത്വഞ്ചഭവതോവാക്യദേവജ്ഞാതംയദനയോ ഭൂപാലയോൎവ്വി
ഗ്രഹേഭവദ്വചനമേവനിദാനം । പശ്യ,പ്രത്യക്ഷേപികൃതേദോഷേമൂ
ൎഖഃശാന്തേനതുഷ്യതി । തതോ,ഹംതേനരാജ്ഞായഥാവ്യവഹാരംസംപൂ
ജ്യപ്രസ്ഥാപിതഃ,ശുകോപിമമപശ്ചാദാഗമഛന്നാസ്തേ । എതൽസൎവ്വം
പരിജ്ഞായയഥാകൎത്തവ്യമനുസന്ധീയതാം । ചക്രവാകോവിഹസ്യാഹ,
ദേവ,ബകേനതാവൽ ദേശാന്തരമപിഗത്വായഥാശക്തിരാജകാൎയ്യമനു
ഷ്ഠിതംകിന്തുദേവ,സ്വഭാവഏഷമൂൎഖാണാം ।
യതഃ । ശതംദദ്യാന്നവിവദേദിതിവിജ്ഞസ്യസമ്മതം ।
വിനാഹേതുമപിദ്വന്ദമേതന്മൂൎഖസ്യലക്ഷണം ॥
രാജാഹ,കിമതീതോപാലംഭനേന പ്രസ്തുതമനുസന്ധീയതാം । ചക്രോ
