ഹിതോപദേശഃ । ൯
ധുമിത്രസാധു.അനേനാ ശ്രിതവാത്സല്യേന ത്രൈലോക്യസ്യാപി പ്രഭു
ത്വംത്വയിയുജ്യതേ,ഏവമുക്ത്വാതേനസൎവ്വേഷാം ബന്ധനാനിഛിന്നാ
നി । തതോഹിരണ്യകഃസൎവ്വാൻ സാദരംസമ്പൂജ്യാഹ,സഖേചിത്രഗ്രീവ
സൎവ്വഥാഅത്രജാലബന്ധനവിധൌ ദോഷമാശങ്ക്യആത്മന്യവജ്ഞാ
നകൎത്തവ്യാ ।
യതഃ । യോധികാൽയോജനശതാൽപശ്യതീഹാമിഷംഖഗഃ ।
സഏവപ്രാപ്തകാലസ്തുപാശബന്ധംനപശ്യതി ॥
അപരഞ്ച । ശശിദിവാകരയോൎഗ്രഹപീഡനം ഗജഭുജംഗമയോരപി
ബന്ധനം ।
മതിമതാഞ്ചവിലോക്യദരിദ്രതാംവിധിരഹോബലവാനിതിമേമതിഃ ॥
അന്യച്ചവ്യോമൈകാന്തവിഹാരിണോപിവിഹഗാഃ സംപ്രാപ്നുവന്ത്യാ
പദം ।
ബധ്യന്തേനിപുണൈരഗാധസലിലാന്മത്സ്യാഃസമുദ്രാദപി ॥
ദുൎണ്ണീതം കിമിഹാസ്തികിംസുചരിതംകഃസ്ഥാനലാഭേഗുണഃ ।
കാലോഹിവ്യസനപ്രസാരിതകരോഗൃഹ്ണാതിദൂരാദപി ॥
ഇതിപ്രബോധ്യാതിഥ്യം കൃത്വാലിംഗ്യചസംപ്രേഷിതശ്ചിത്രഗ്രീവോ
പിസപരിപാരോയഥേഷ്ടദേശാൻയയൌ । ഹിരണ്യകോപിസ്വവി
വരംപ്രവഷ്ടഃ ।
യാനികാനിചമിത്രാണികൎത്തവ്യാനിശതാനിച ।
പശ്യമൂഷികമിത്രേണകപോതാമുക്തബന്ധനാഃ ॥
അഥലഘുപതനകനാമാകാകഃ സൎവവൃത്താന്തദൎശീസാശ്ചൎയ്യമിദമാഹ,
അഹോഹിരണ്യക ശ്ലാഘോ,സി,അതോഹമപിത്വായാ സഹമൈത്രീമി
ഛാമി,മാംമൈത്ര്യേണാനുഗ്രഹീതുമൎഹസി । ഏതഛ്രുത്വാഹിരണ്യകോ
പിവിവരാഭ്യാന്തരാദാഹ,കസ്ത്വം? സബ്രുതേലഘുപതനകനാമാവായ
സോഹം । ഹിരണ്യകോവിഹസ്യആഹകാത്വയാസഹമൈത്രീ ।
യതഃ । യൽയേനയുജ്യതേലോകബുധസ്തൽതേനയോജയേൽ ।
അഹമന്നംഭവാൻഭോക്താകഥ പ്രീതിൎഭവിഷ്യതി ॥
അപരഞ്ച । ഭക്ഷ്യഭക്ഷകയോഃപ്രീതിൎവ പത്തെഃകാരണംയതഃ ।
സൃഗാലാൽപാശബദ്ധോ,സൌമൃഗഃകോകേനരക്ഷിതഃ ॥
വായ സോബ്രവീൽകഥമേതൽ । ഹിരണ്യകഃകഥയതി,അസ്തിമഗധദേ
ശേചമ്പകാവതീനാമാരണ്യാനിതസ്യാം ചിരാന്മഹതാ സ്നേഹേനമൃഗ
കാകൌനിവസതഃ ।സചമൃഗഃസ്വേഛയാഭ്രാമ്യൻഹൃഷ്ടപുഷ്ടാംഗഃകേന
ചിൽസൃഗാലേനാവലോകിതഃ । തംദൃഷ്ട്വാസൃഗാലോചിന്തയൽ ആഃ
കഥമേതന്മാംസംസുലളിതംഭക്ഷയാമി । ഭവതുവിശ്വാസംതാവദുൽപാ
ദയാമി,ഇത്യാലോച്യോപസൃത്യാബ്രവീൽമിത്രകുശലംതേ । മൃഗേണോ
ക്തംകസ്ത്വം ? സബ്രൂതേ ക്ഷുദ്രബുദ്ധിനാമാജംബുകോ,ഹം അത്രാര
ണ്യേ ബന്ധുഹീനോമൃതവന്നിസാമി,ഇദാനീം ത്വാം മിത്രമാസാദ്യപു
നഃ സബന്ധുജ്ജീവലോകംപ്രവിഷ്ടോസ്മി । അധുനാതവാനുചരേണമ
യാസൎവ്വഥാഭവിതവ്യമിതി । മൃഗേണോക്തം,ഏവമസ്തു । തതഃ പശ്ചാദ
B
