ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 57

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 56

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 58 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 57

ശ്രീശുക ഉവാച

വിജ്ഞാതാർത്ഥോഽപി ഗോവിന്ദോ ദഗ്ദ്ധാനാകർണ്യ പാണ്ഡവാൻ ।
കുന്തീം ച കുല്യകരണേ സഹ രാമോ യയൌ കുരൂൻ ॥ 1 ॥

ഭീഷ്മം കൃപം സവിദുരം ഗാന്ധാരീം ദ്രോണമേവ ച ।
തുല്യദുഃഖൌ ച സംഗമ്യ ഹാ കഷ്ടമിതി ഹോചതുഃ ॥ 2 ॥

ലബ്ധ്വൈതദന്തരം രാജൻ ശതധന്വാനമൂചതുഃ ।
അക്രൂരകൃതവർമ്മാണൌ മണിഃ കസ്മാന്ന ഗൃഹ്യതേ ॥ 3 ॥

യോഽസ്മഭ്യം സംപ്രതിശ്രുത്യ കന്യാരത്നം വിഗർഹ്യ നഃ ।
കൃഷ്ണായാദാന്ന സത്രാജിത്കസ്മാദ്ഭ്രാതരമന്വിയാത് ॥ 4 ॥

ഏവം ഭിന്നമതിസ്താഭ്യാം സത്രാജിതമസത്തമഃ ।
ശയാനമവധീല്ലോഭാത് സ പാപഃ ക്ഷീണജീവിതഃ ॥ 5 ॥

സ്ത്രീണാം വിക്രോശമാനാനാം ക്രന്ദന്തീനാമനാഥവത് ।
ഹത്വാ പശൂൻ സൌനികവൻമണിമാദായ ജഗ്മിവാൻ ॥ 6 ॥

സത്യഭാമാ ച പിതരം ഹതം വീക്ഷ്യ ശുചാർപ്പിതാ ।
വ്യലപത്താത താതേതി ഹാ ഹതാസ്മീതി മുഹ്യതീ ॥ 7 ॥

തൈലദ്രോണ്യാം മൃതം പ്രാസ്യ ജഗാമ ഗജസാഹ്വയം ।
കൃഷ്ണായ വിദിതാർത്തായ തപ്താഽഽചഖ്യൌ പിതുർവ്വധം ॥ 8 ॥

തദാകർണ്യേശ്വരൌ രാജന്നനുസൃത്യ നൃലോകതാം ।
അഹോ നഃ പരമം കഷ്ടമിത്യസ്രാക്ഷൌ വിലേപതുഃ ॥ 9 ॥

ആഗത്യ ഭഗവാംസ്തസ്മാത് സഭാര്യഃ സാഗ്രജഃ പുരം ।
ശതധന്വാനമാരേഭേ ഹന്തും ഹർത്തും മണിം തതഃ ॥ 10 ॥

സോഽപി കൃഷ്ണോദ്യമം ജ്ഞാത്വാ ഭീതഃ പ്രാണപരീപ്സയാ ।
സാഹായ്യേ കൃതവർമ്മാണമയാചത സ ചാബ്രവീത് ॥ 11 ॥

നാഹമീശ്വരയോഃ കുര്യാം ഹേലനം രാമകൃഷ്ണയോഃ ।
കോ നു ക്ഷേമായ കൽപേത തയോർവൃജിനമാചരൻ ॥ 12 ॥

കംസഃ സഹാനുഗോഽപീതോ യദ്ദ്വേഷാത്ത്യാജിതഃ ശ്രിയാ ।
ജരാസന്ധഃ സപ്തദശ സംയുഗാൻ വിരഥോ ഗതഃ ॥ 13 ॥

പ്രത്യാഖ്യാതഃ സ ചാക്രൂരം പാർഷ്ണിഗ്രാഹമയാചത ।
സോഽപ്യാഹ കോ വിരുധ്യേത വിദ്വാനീശ്വരയോർബ്ബലം ॥ 14 ॥

യ ഇദം ലീലയാ വിശ്വം സൃജത്യവതി ഹന്തി ച ।
ചേഷ്ടാം വിശ്വസൃജോ യസ്യ ന വിദുർമ്മോഹിതാജയാ ॥ 15 ॥

യഃ സപ്തഹായനഃ ശൈലമുത്പാട്യൈകേന പാണിനാ ।
ദധാര ലീലയാ ബാല ഉച്ഛിലീന്ധ്രമിവാർഭകഃ ॥ 16 ॥

നമസ്തസ്മൈ ഭഗവതേ കൃഷ്ണായാദ്ഭുതകർമ്മണേ ।
അനന്തായാദിഭൂതായ കൂടസ്ഥായാത്മനേ നമഃ ॥ 17 ॥

പ്രത്യാഖ്യാതഃ സ തേനാപി ശതധന്വാ മഹാമണിം ।
തസ്മിൻ ന്യസ്യാശ്വമാരുഹ്യ ശതയോജനഗം യയൌ ॥ 18 ॥

ഗരുഡധ്വജമാരുഹ്യ രഥം രാമജനാർദ്ദനൌ ।
അന്വയാതാം മഹാവേഗൈരശ്വൈ രാജൻ ഗുരുദ്രുഹം ॥ 19 ॥

മിഥിലായാമുപവനേ വിസൃജ്യ പതിതം ഹയം ।
പദ്ഭ്യാമധാവത് സന്ത്രസ്തഃ കൃഷ്ണോഽപ്യന്വദ്രവദ് രുഷാ ॥ 20 ॥

പദാതേർഭഗവാംസ്തസ്യ പദാതിസ്തിഗ്മനേമിനാ ।
ചക്രേണ ശിര ഉത്കൃത്യ വാസസോർവ്യചിനോൻമണിം ॥ 21 ॥

അലബ്ധമണിരാഗത്യ കൃഷ്ണ ആഹാഗ്രജാന്തികം ।
വൃഥാ ഹതഃ ശതധനുർമ്മണിസ്തത്ര ന വിദ്യതേ ॥ 22 ॥

തത ആഹ ബലോ നൂനം സ മണിഃ ശതധന്വനാ ।
കസ്മിംശ്ചിത്പുരുഷേ ന്യസ്തസ്തമന്വേഷ പുരം വ്രജ ॥ 23 ॥

അഹം വിദേഹമിച്ഛാമി ദ്രഷ്ടും പ്രിയതമം മമ ।
ഇത്യുക്ത്വാ മിഥിലാം രാജൻ വിവേശ യദുനന്ദനഃ ॥ 24 ॥

തം ദൃഷ്ട്വാ സഹസോത്ഥായ മൈഥിലഃ പ്രീതമാനസഃ ।
അർഹയാമാസ വിധിവദർഹണീയം സമർഹണൈഃ ॥ 25 ॥

ഉവാസ തസ്യാം കതിചിൻമിഥിലായാം സമാ വിഭുഃ ।
മാനിതഃ പ്രീതിയുക്തേന ജനകേന മഹാത്മനാ ।
തതോഽശിക്ഷദ്ഗദാം കാലേ ധാർത്തരാഷ്ട്രഃ സുയോധനഃ ॥ 26 ॥

കേശവോ ദ്വാരകാമേത്യ നിധനം ശതധന്വനഃ ।
അപ്രാപ്തിം ച മണേഃ പ്രാഹ പ്രിയായാഃ പ്രിയകൃദ് വിഭുഃ ॥ 27 ॥

തതഃ സ കാരയാമാസ ക്രിയാ ബന്ധോർഹതസ്യ വൈ ।
സാകം സുഹൃദ്ഭിർഭഗവാൻ യാ യാഃ സ്യുഃ സാംപരായികാഃ ॥ 28 ॥

അക്രൂരഃ കൃതവർമ്മാ ച ശ്രുത്വാ ശതധനോർവ്വധം ।
വ്യൂഷതുർഭയവിത്രസ്തൌ ദ്വാരകായാഃ പ്രയോജകൌ ॥ 29 ॥

അക്രൂരേ പ്രോഷിതേഽരിഷ്ടാന്യാസൻ വൈ ദ്വാരകൌകസാം ।
ശാരീരാ മാനസാസ്താപാ മുഹുർദൈവികഭൌതികാഃ ॥ 30 ॥

ഇത്യങ്ഗോപദിശന്ത്യേകേ വിസ്മൃത്യ പ്രാഗുദാഹൃതം ।
മുനിവാസനിവാസേ കിം ഘടേതാരിഷ്ടദർശനം ॥ 31 ॥

ദേവേഽവർഷതി കാശീശഃ ശ്വഫൽകായാഗതായ വൈ ।
സ്വസുതാം ഗാന്ദിനീം പ്രാദാത്തതോഽവർഷത് സ്മ കാശിഷു ॥ 32 ॥

തത്സുതസ്തത്പ്രഭാവോഽസാവക്രൂരോ യത്ര യത്ര ഹ ।
ദേവോഽഭിവർഷതേ തത്ര നോപതാപാ ന മാരീകാഃ ॥ 33 ॥

ഇതി വൃദ്ധവചഃ ശ്രുത്വാ നൈതാവദിഹ കാരണം ।
ഇതി മത്വാ സമാനായ്യ പ്രാഹാക്രൂരം ജനാർദ്ദനഃ ॥ 34 ॥

പൂജയിത്വാഭിഭാഷ്യൈനം കഥയിത്വാ പ്രിയാഃ കഥാഃ ।
വിജ്ഞാതാഖിലചിത്തജ്ഞഃ സ്മയമാന ഉവാച ഹ ॥ 35 ॥

നനു ദാനപതേ ന്യസ്തസ്ത്വയ്യാസ്തേ ശതധന്വനാ ।
സ്യമന്തകോ മണിഃ ശ്രീമാൻ വിദിതഃ പൂർവ്വമേവ നഃ ॥ 36 ॥

സത്രാജിതോഽനപത്യത്വാദ്ഗൃഹ്ണീയുർദ്ദുഹിതുഃ സുതാഃ ।
ദായം നിനീയാപഃ പിണ്ഡാൻ വിമുച്യർണ്ണം ച ശേഷിതം ॥ 37 ॥

തഥാപി ദുർധരസ്ത്വന്യൈസ്ത്വയ്യാസ്താം സുവ്രതേ മണിഃ ।
കിന്തു മാമഗ്രജഃ സമ്യങ്ന പ്രത്യേതി മണിം പ്രതി ॥ 38 ॥

ദർശയസ്വ മഹാഭാഗ ബന്ധൂനാം ശാന്തിമാവഹ ।
അവ്യുച്ഛിന്നാ മഖാസ്തേഽദ്യ വർത്തന്തേ രുക്മവേദയഃ ॥ 39 ॥

ഏവം സാമഭിരാലബ്ധഃ ശ്വഫൽകതനയോ മണിം ।
ആദായ വാസസാച്ഛന്നം ദദൌ സൂര്യസമപ്രഭം ॥ 40 ॥

സ്യമന്തകം ദർശയിത്വാ ജ്ഞാതിഭ്യോ രജ ആത്മനഃ ।
വിമൃജ്യ മണിനാ ഭൂയസ്തസ്മൈ പ്രത്യർപ്പയത്പ്രഭുഃ ॥ 41 ॥

     യസ്ത്വേതദ്ഭഗവത ഈശ്വരസ്യ വിഷ്ണോർ-
          വീര്യാഢ്യം വൃജിനഹരം സുമംഗളം ച ।
     ആഖ്യാനം പഠതി ശൃണോത്യനുസ്മരേദ് വാ
          ദുഷ്കീർത്തിം ദുരിതമപോഹ്യ യാതി ശാന്തിം ॥ 42 ॥