മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം190
| ←അധ്യായം189 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം190 |
അധ്യായം191→ |
1 [വൈ]
ഭൂയ ഏവ ബ്രാഹ്മണമഹാഭാഗ്യം വക്തും അർഹസീത്യ് അബ്രവീത് പാണ്ഡവേയോ മാർകണ്ഡേയം
2 അഥാചഷ്ട മാർകണ്ഡേയഃ
3 അയോധ്യായാം ഇക്ഷുവാകു കുലോത്പന്നഃ പാർഥിവഃ പരിക്ഷിൻ നാമ മൃഗയാം അഗമത്
4 തം ഏകാശ്വേന മൃഗം അനുസരന്തം മൃഗോ ദൂരം അപാഹരത്
5 അഥാധ്വനി ജാതശ്രമഃ ക്ഷുത്തൃഷ്ണാഭിഭൂതശ് ച കസ്മിംശ് ചിദ് ഉദ്ദേശേ നീലം വനഷണ്ഡം അപശ്യത്
തച് ച വിവേശ
6 തതസ് തസ്യ വനഷണ്ഡസ്യ മധ്യേ ഽതീവ രമണീയം സരോ ദൃഷ്ട്വാ സാശ്വൈവ വ്യഗാഹത
7 അഥാശ്വസ്തഃ സ ബിസ മൃണാലം അശ്വസ്യാഗ്രേ നിക്ഷിപ്യ പുഷ്കരിണീ തീരേ സമാവിശത്
8 തതഃ ശയാനോ മധുരം ഗീതശബ്ദം അശൃണോത്
9 സ ശ്രുത്വാ അചിന്തയത്
നേഹ മനുഷ്യഗതിം പശ്യാമി
കസ്യ ഖല്വ് അയം ഗീതശബ്ദേതി
10 അഥാപശ്യത് കന്യാം പരമരൂപദർശനീയാം പുഷ്പാണ്യ് അവചിന്വതീം ഗായന്തീം ച
11 അഥ സാ രാജ്ഞഃ സമീപേ പര്യക്രാമത്
12 താം അബ്രവീദ് രാജാ
കസ്യാസി സുഭഗേ ത്വം ഇതി
13 സാ പ്രത്യുവാച
14 താം രാജോവാച
അർഥീ ത്വയാഹം ഇതി
15 അഥോവാച കന്യാ സമയേനാഹം ശക്യാ ത്വയാ ലബ്ധും
നാന്യഥേതി
16 താം രാജാ സമയം അപൃച്ഛത്
17 തതഃ കന്യേദം ഉവാച
ഉദകം മേ ന ദർശയിതവ്യം ഇതി
18 സ രാജാ ബാഢം ഇത്യ് ഉക്ത്വാ താം സമാഗമ്യ തയാ സഹാസ്തേ
19 തത്രൈവാസീനേ രാജനി സേനാന്വഗച്ഛത്
പദേനാനുപദം ദൃഷ്ട്വാ രാജാനം പരിവാര്യാതിഷ്ഠത്
20 പര്യാശ്വസ്തശ് ച രാജാ തയൈവ സഹ ശിബികയാ പ്രായാദ് അവിഘാടിതയാ
സ്വനഗരം അനുപ്രാപ്യ രഹസി തയാ സഹ രമന്ന് ആസ്തേ
നാന്യത് കിം ചനാപശ്യത്
21 അഥ പ്രധാനാമാത്യസ് തസ്യാഭ്യാശ ചരാഃ സ്ത്രിയോ ഽപൃച്ഛത്
കിം അത്ര പ്രയോജനം വർതതേതി
22 അഥാബ്രുവംസ് താഃ സ്ത്രിയഃ
അപൂർവം ഇവ പശ്യാമോദകം നാത്ര നീയതേതി
23 അഥാമാത്യോ ഽനുദകം വനം കാരയിത്വോദാര വൃക്ഷം ബഹുമൂലപുഷ്പഫലം രഹസ്യ് ഉപഗമ്യ രാജാനം അബ്രവീത്
വനം ഇദം ഉദാരം അനുദകം
സാധ്വ് അത്ര രമ്യതാം ഇതി
24 സ തസ്യ വചനാത് തയൈവ സഹദേവ്യാ തദ് വനം പ്രാവിശത്
സ കദാ ചിത് തസ്മിൻ വനേ രമ്യേ തയൈവ സഹ വ്യവഹരത്
അഥ ക്ഷുത് തൃഷ്ണാർദിതഃ ശ്രാന്തോ ഽതിമാത്രം അതിമുക്താഗാരം അപശ്യത്
25 തത പ്രവിശ്യ രാജാ സഹ പ്രിയയാ സുധാ തലസുകൃതാം വിമലസലിലപൂർണാം വാപീം അപശ്യത്
26 ദൃഷ്ട്വൈവ ച താം തസ്യൈവ തീരേ സഹൈവ തയാ ദേവ്യാ വ്യതിഷ്ഠത്
27 അഥ താം ദേവീം സ രാജാബ്രവീത്
സാധുവ് അവതര വാപീ സലിലം ഇതി
28 സാ തദ് വചോ ശ്രുത്വാവതീര്യ വാപീം ന്യമജ്ജത്
ന പുനർ ഉദമജ്ജത്
29 താം മൃഗയമാണോ രാജാ നാപശ്യത്
30 വാപീം അപി നിഃസ്രാവ്യ മണ്ഡൂകം ശ്വഭ്രമുഖേ ദൃഷ്ട്വാ ക്രുദ്ധാജ്ഞാപയാം ആസ
സർവമണ്ഡൂക വധഃ ക്രിയതാം ഇതി
യോ മയാർഥീ സ മൃതകരി മണ്ഡൂകൈർ ഉപായനൈർ മാം ഉപതിഷ്ഠേദ് ഇതി
31 അഥ മണ്ഡൂകവധേ ഘോരേ ക്രിയമാണേ ദിക്ഷു സർവാസു മണ്ഡൂകാൻ ഭയം ആവിശത്
തേ ഭീതാ മണ്ഡൂകരാജ്ഞേ യഥാവൃത്തം ന്യവേദയൻ
32 തതോ മണ്ഡൂകരാട് താപസ വേഷധാരീ രാജാനം അഭ്യഗച്ഛത്
33 ഉപേത്യ ചൈനം ഉവാച
മാ രാജൻ ക്രോധവശം ഗമഃ
പ്രസാദം കുരു
നാർഹസി മണ്ഡൂകാനാം അനപരാധിനാം വധം കർതും ഇതി
34 ശ്ലോകൗ ചാത്ര ഭവതഃ
മാ മണ്ഡൂകാഞ് ജിഘാംസ ത്വം കോപം സന്ധാര്യയാച്യുത
പ്രക്ഷീയതേ ധനോദ്രേകോ ജനാനാം അവിജാനതാം
35 പ്രതിജാനീഹി നൈതാംസ് ത്വം പ്രാപ്യ ക്രോധം വിമോക്ഷ്യസേ
അലം കൃത്വാ തവാധർമം മണ്ഡൂകൈഃ കിം ഹതൈർ ഹി തേ
36 തം ഏവം വാദിനം ഇഷ്ടജനശോകപരീതാത്മാ രാജാ പ്രോവാച
ന ഹി ക്ഷമ്യതേ തൻ മയാ
ഹനിഷ്യാമ്യ് ഏതാൻ
ഏതൈർ ദുരാത്മഭിഃ പ്രിയാ മേ ഭക്ഷിതാ
സർവഥൈവ മേ വധ്യാ മണ്ഡൂകാഃ
നാർഹസി വിദ്വൻ മാം ഉപരോദ്ധും ഇതി
37 സ തദ് വാക്യം ഉപലഭ്യ വ്യഥിതേന്ദ്രിയ മനഃ പ്രോവാച
പ്രസീദ രാജൻ
അഹം ആയുർ നാമ മണ്ഡൂകരാജഃ
മമ സാ ദുഹിതാ സുശോഭനാ നാമ
തസ്യാ ദൗഃശീല്യം ഏതത്
ബഹവോ ഹി രാജാനസ് തയാ വിപ്രലബ്ധ പൂർവേതി
38 തം അബ്രവീദ് രാജാ
തയാസ്മ്യ് അർഥീ
സ മേ ദീയതാം ഇതി
39 അഥൈനാം രാജ്ഞേ പിതാദാത്
അബ്രവീച് ചൈനാം
ഏനം രാജാനം ശുശ്രൂഷസ്വേതി
40 സോവാച ദുഹിതരം
യസ്മാത് ത്വയാ രാജാനോ വിപ്രലബ്ധാസ് തസ്മാദ് അബ്രഹ്മണ്യാനി തവാപത്യാനി ഭവിഷ്യന്ത്യ് അനൃതകത്വാത് തവേതി
41 സ ച രാജാ താം ഉപലഭ്യ തസ്യാം സുരത ഗുണനിബദ്ധഹൃദയോ ലോകത്രയൈശ്വര്യം ഇവോപലഭ്യ ഹർഷബാഷ്പകലയാ വാച പ്രണിപത്യാഭിപൂജ്യ മണ്ഡൂകരാജാനം അബ്രവീത്
അനുഗൃഹീതോ ഽസ്മീതി
42 സ ച മണ്ഡൂകരാജോ ജാമാതരം അനുജ്ഞാപ്യ യഥാഗതം അഗച്ഛത്
43 അഥ കസ്യ ചിത് കാലസ്യ തസ്യാം കുമാരാസ് ത്രയസ് തസ്യ രാജ്ഞഃ സംബഭൂവുഃ ശലോ ദലോ ബലശ് ചേതി
തതസ് തേഷാം ജ്യേഷ്ഠം ശലം സമയേ പിതാ രാജ്യേ ഽഭിഷിച്യ തപസി ധൃതാത്മാ വനം ജഗാമ
44 അഥ കദാ ചിച് ഛിലോ മൃഗയാം അചരത്
മൃഗം ചാസാദ്യ രഥേനാന്വധാവത്
45 സൂതം ചോവാച
ശീഘ്രം മാം വഹസ്വേതി
46 സ തഥോക്തഃ സൂതോ രാജാനം അബ്രവീത്
മാ ക്രിയതാം അനുബന്ധഃ
നൈഷ ശക്യസ് ത്വയാ മൃഗോ ഗ്രഹീതും യദ്യ് അപി തേ രഥേ യുക്തൗ വാമ്യ സ്യാതാം ഇതി
47 തതോ ഽബ്രവീദ് രാജാ സൂതം
ആചക്ഷ്വ മേ വാമ്യ
ഹന്മി വാ ത്വാം ഇതി
48 സൈവം ഉക്തോ രാജഭയഭീതോ വാമദേവ ശാപഭീതശ് ച സന്ന് ആചഖ്യൗ രാജ്ഞേ
വാമദേവസ്യാശ്വൗ വാമ്യ മനോജവാവ് ഇതി
49 അഥൈനം ഏവം ബ്രുവാണം അബ്രവീദ് രാജാ
വാമദേവാശ്രമം യാഹീതി
50 സ ഗത്വാ വാമദേവാശ്രമം തം ഋഷിം അബ്രവീത്
ഭഗവൻ മൃഗോ മയാ വിദ്ധഃ പാലയതേ
തം സംഭാവയേയം
അർഹസി മേ വാമ്യ ദാതും ഇതി
51 തം അബ്രവീദ് ഋഷിഃ
ദദാനി തേ വാമ്യ
കൃതകാര്യേണ ഭവതാ മമൈവ നിര്യാത്യൗ ക്ഷിപ്രം ഇതി
52 സ ച താവ് അശ്വൗ പ്രതിഗൃഹ്യാനുജ്ഞാപ്യ ചർഷിം പ്രായാദ് വാമ്യ സംയുക്തേന രഥേന മൃഗം പ്രതി
ഗച്ഛംശ് ചാബ്രവീത് സൂതം
അശ്വരത്നാവ് ഇമാവ് അയോഗ്യൗ ബ്രാഹ്മണാനാം
നൈതൗ പ്രതിദേയൗ വാമദേവായേതി
53 ഏവം ഉക്ത്വാ മൃഗം അവാപ്യ സ്വനഗരം ഏത്യാശ്വാവന്തഃപുരേ ഽസ്ഥാപയത്
54 അഥർഷിശ് ചിന്തയാം ആസ
തരുണോ രാജപുത്രഃ കല്യാണം പത്രം ആസാദ്യ രമതേ
ന മേ പ്രതിനിര്യാതയതി
അഹോ കഷ്ടം ഇതി
55 മനസാ നിശ്ചിത്യ മാസി പൂർണേ ശിഷ്യം അബ്രവീത്
ഗച്ഛാത്രേയ
രാജാനം ബ്രൂഹി
യദി പര്യാപ്തം നിര്യാതയോപാധ്യായ വാമ്യേതി
56 സ ഗത്വൈവം തം രാജാനം അബ്രവീത്
57 തം രാജാ പ്രത്യുവാച
രാജ്ഞാം ഏതദ് വാഹനം
അനർഹാ ബ്രാഹ്മണാ രത്നാനാം ഏവംവിധാനാം
കിം ച ബ്രാഹ്മണാനാം അശ്വൈഃ കാര്യം
സാധു പ്രതിഗമ്യതാം ഇതി
58 സ ഗത്വൈവം ഉപാധ്യായായാചഷ്ട
59 തച് ഛ്രുത്വാ വചനം അപ്രിയം വാമദേവഃ ക്രോധപരീതാത്മാ സ്വയം ഏവ രാജാനം അഭിഗമ്യാശ്വാർഥം അഭ്യചോദയത്
ന ചാദാദ് രാജാ
60 [വാമ]
പ്രയച്ഛ വാമ്യൗ മമ പാർഥിവ ത്വം; കൃതം ഹി തേ കാര്യം അന്യൈർ അശക്യം
മാ ത്വാ വധീദ് വരുണോ ഘോരപാശൈർ; ബ്രഹ്മക്ഷത്രസ്യാന്തരേ വർതമാനഃ
61 [രാജാ]
അനഡ്വാഹൗ സുവ്രതൗ സാധു ദാന്താവ്; ഏതദ് വിപ്രാണാം വാഹനം വാമദേവ
താഭ്യാം യാഹി ത്വം യത്ര കാമോ മഹർഷേ; ഛന്ദാംസി വൈ ത്വാദൃശം സംവഹന്തി
62 [വാമ]
ഛന്ദാംസി വൈ മാദൃശം സംവഹന്തി; ലോകേ ഽമുഷ്മിൻ പാർഥിവ യാനി സന്തി
അസ്മിംസ് തു ലോകേ മമ യാനം ഏതദ്; അസ്മദ്വിധാനാം അപരേഷാം ച രാജൻ
63 [രാജാ]
ചത്വാരോ വാ ഗർദഭാസ് ത്വാം വഹന്തു; ശ്രേഷ്ഠാശ്വതര്യോ ഹരയോ വാ തുരംഗാഃ
തൈസ് ത്വം യാഹി ക്ഷത്രിയസ്യൈഷ വാഹോ; മമ വാമ്യൗ ന തവൈതൗ ഹി വിദ്ധി
64 [വാമ]
ഘോരം വ്രതം ബ്രാഹ്മണസ്യൈതദ് ആഹുർ; ഏതദ് രാജൻ യദ് ഇഹാജീവമാനഃ
അയസ്മയാ ഘോരരൂപാ മഹാന്തോ; വഹന്തു ത്വാം ശിതശൂലാശ് ചതുർധാ
65 [രാജാ]
യേ ത്വാ വിദുർ ബ്രാഹ്മണം വാമദേവ; വാചാ ഹന്തും മനസാ കർമണാ വാ
തേ ത്വാം സശിഷ്യം ഇഹ പാതയന്തു; മദ്വാക്യനുന്നാഃ ശിതശൂലാസി ഹസ്താഃ
66 [വാമ]
നാനുയോഗാ ബ്രാഹ്മണാനാം ഭവന്തി; വാചാ രാജൻ മനസാ കർമണാ വാ
യസ് ത്വ് ഏവം ബ്രഹ്മ തപസാന്വേതി; വിദ്വാംസ് തേന ശ്രേഷ്ഠോ ഭവതി ഹി ജീവമാനഃ
67 [മാർക്]
ഏവം ഉക്തേ വാമദേവേന രാജൻ; സമുത്തസ്ഥൂ രാക്ഷസാ ഘോരരൂപാഃ
തൈഃ ശൂലഹസ്തൈർ വധ്യമാനഃ സ രാജാ; പ്രോവാചേദം വാക്യം ഉച്ചൈസ് തദാനീം
68 ഇക്ഷ്വാകവോ യദി ബ്രഹ്മൻ ദലോ വാ; വിധേയാ മേ യദി വാന്യേ വിശോ ഽപി
നോത്സ്രക്ഷ്യേ ഽഹം വാമദേവസ്യ വാമ്യൗ; നൈവംവിധാ ധർമശീലാ ഭവന്തി
69 ഏവം ബ്രുവന്ന് ഏവ സ യാതുധാനൈർ; ഹതോ ജഗാമാശു മഹീം ക്ഷിതീശഃ
തതോ വിദിത്വാ നൃപതിം നിപാതിതം; ഇക്ഷ്വാകവോ വൈ ദലം അഭ്യഷിഞ്ചൻ
70 രാജ്യേ തദാ തത്ര ഗത്വാ സ വിപ്രഃ; പ്രോവാചേദം വചനം വാമദേവഃ
ദലം രാജാനം ബ്രാഹ്മണാനാം ഹി ദേയം; ഏവം രാജൻ സർവധർമേഷു ദൃഷ്ടം
71 ബിഭേഷി ചേത് ത്വം അധർമാൻ നരേന്ദ്ര; പ്രയച്ഛ മേ ശീഘ്രം ഏവാദ്യ വാമ്യൗ
ഏതച് ഛ്രുത്വാ വാമദേവസ്യ വാക്യം; സ പാർഥിവഃ സൂതം ഉവാച രോഷാത്
72 ഏകം ഹി മേ സായകം ചിത്രരൂപം; ദിഗ്ധം വിഷേണാഹര സംഗൃഹീതം
യേന വിദ്ധോ വാമദേവഃ ശയീത; സന്ദശ്യമാനഃ ശ്വഭിർ ആർതരൂപഃ
73 [വാമ]
ജാനാമി പുത്രം ദശവർഷം തവാഹം; ജാതം മഹിഷ്യാം ശ്യേനജിതം നരേന്ദ്ര
തം ജഹി ത്വം മദ്വചനാത് പ്രണുന്നസ്; തൂർണം പ്രിയം സായകൈർ ഘോരരൂപൈഃ
74 [മാർക്]
ഏവം ഉക്തോ വാമദേവേന രാജന്ന്; അന്തഃപുരേ രാജപുത്രം ജഘാന
സ സായകസ് തിഗ്മതേജാ വിസൃഷ്ടഃ; ശ്രുത്വാ ദലസ് തച് ച വാക്യം ബഭാഷേ
75 ഇക്ഷ്വാകവോ ഹന്ത ചരാമി വഃ പ്രിയം; നിഹന്മീമം വിപ്രം അദ്യ പ്രമഥ്യ
ആനീയതാം അപരസ് തിഗ്മതേജാഃ; പശ്യധ്വം മേ വീര്യം അദ്യ ക്ഷിതീശാഃ
76 [വാമ]
യം ത്വം ഏനം സായകം ഘോരരൂപം; വിഷേണ ദിഗ്ധം മമ സന്ദധാസി
ന ത്വം ഏനം ശരവര്യം വിമോക്തും; സന്ധാതും വാ ശക്ഷ്യസി മാനവേന്ദ്ര
77 [രാജാ]
ഇക്ഷ്വാകവഃ പശ്യത മാം ഗൃഹീതം; ന വൈ ശക്നോമ്യ് ഏഷ ശരം വിമോക്തും
ന ചാസ്യ കർതും നാശം അഭ്യുത്സഹാമി; ആയുഷ്മാൻ വൈ ജീവതു വാമദേവഃ
78 [വാമ]
സംസ്പൃശൈനാം മഹിഷീം സായകേന; തതസ് തസ്മാദ് ഏനസോ മോക്ഷ്യസേ ത്വം
79 [മാർക്]
തതസ് തഥാ കൃതവാൻ പാർഥിവസ് തു; തതോ മുനിം രാജപുത്രീ ബഭാഷേ
യഥാ യുക്തം വാമദേവാഹം ഏനം; ദിനേ ദിനേ സംവിശന്തീ വ്യശംസം
ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ മൃഗയന്തീ സൂനൃതാനി; തഥാ ബ്രഹ്മൻ പുണ്യലോകം ലഭേയം
80 [വാമ]
ത്വയാ ത്രാതം രാജകുലം ശുഭേക്ഷണേ; വരം വൃണീഷ്വാപ്രതിമം ദദാനി തേ
പ്രശാധീമം സ്വജനം രാജപുത്രി; ഇക്ഷ്വാകുരാജ്യം സുമഹച് ചാപ്യ് അനിന്ദ്യേ
81 [രാജപുത്രീ]
വരം വൃണേ ഭഗവന്ന് ഏകം ഏവ; വിമുച്യതാം കിൽബിഷാദ് അദ്യ ഭർതാ
ശിവേന ചാധ്യാഹി സപുത്രബാന്ധവം; വരോ വൃതോ ഹ്യ് ഏഷ മയാ ദ്വിജാഗ്ര്യ
82 [മാർക്]
ശ്രുത്വാ വചോ സ മുനീ രാജപുത്ര്യാസ്; തഥാസ്ത്വ് ഇതി പ്രാഹ കുരുപ്രവീര
തതഃ സ രാജാ മുദിതോ ബഭൂവ; വാമ്യൗ ചാസ്മൈ സമ്പ്രദദൗ പ്രണമ്യ