ഘനസംഘം

"അംബാസ്തവം"(ഘനസംഘം ) - തിരുമാന്ധാംകുന്നിലമ്മയെ വർണ്ണിച്ചുകൊണ്ട് പൂന്താനം രചിച്ച സ്‌തുതി ഗീതം..

ഘനസംഘമിടയുന്ന തനുകാന്തി തൊഴുന്നേൻ

അണിതിങ്കൾക്കല ചൂടും പിരിജട തൊഴുന്നേൻ

ദുഷ്ടരാമസുരരെ ദഹിക്കും തീ ജ്വലിക്കും

പടുകണ്മിഴി മൂന്നും നിടിലവും തൊഴുന്നേൻ

വിലസുമാകുന്ന ചില്ലിയുഗളം കൈതൊഴുന്നൻ

മുഗ്ദ്ധമായി കനിവോടെ മറഞ്ഞുവന്നനിശം

ഭക്തരിൽ പതിക്കുന്ന കടക്കണ്ണു തൊഴുന്നേൻ തിലസുമരുചി വെന്ന തിരുനാസാ തൊഴുന്നേൻ

ചെന്തൊണ്ടിപ്പഴം വെന്നോരധരം കൈതൊഴുന്നേൻ

ചന്തമോടണിനാവുമിതാ ഞാൻ കൈതൊഴുന്നേൻ

ചന്ദ്രികാരുചി വെന്ന ഹസിതം കൈതൊഴുന്നേൻ

കുന്ദകുഡ്മളംവെന്ന രദങ്ങൾ കൈതൊഴുന്നേൻ

ഇടിനാദമുടൻ വന്നങ്ങടിയിണ പണിയും

കഠിനമോടെഴുന്ന ഹുംകൃതിനാദം തൊഴുന്നേൻ

മിന്നലോടിടയുന്നോ രെകിറ കൈതൊഴുന്നേൻ

പന്നഗ രചിതം കുണ്ഡലം രണ്ടും തൊഴുന്നേൻ

കണ്ണാടി വടിവൊത്ത കവിളിണ തൊഴുന്നേൻ

പൂർണ്ണചന്ദ്രനെ വെന്ന തിരുമുഖം തൊഴുന്നേൻ

കംബൂ തന്നണി ഭംഗി കവർന്നുകൊണ്ടെഴുന്നാ

കമ്രമാകിന കണ്ഠം കുരലാരം തൊഴുന്നേൻ

അസുരന്മാർ ശിരോമാലാ രചിതമുത്തരീയം

രുധിരമോടണിഞ്ഞ നിൻ തിരുവുടൽ തൊഴുന്നേൻ

ഫണി വാൾ വട്ടക,ശൂലം,പരിചയും,തലയും

മണി ഖട്വാംഗമേന്തും കരമെട്ടും തൊഴുന്നേൻ

പാരിടമഖിലവും ജ്വലിച്ചങ്ങു ലസിക്കുന്ന

മാറിടമതിൽ രമ്യം മണിമാല തൊഴുന്നേൻ

ചന്ദനം വളർപാമ്പുമണിഞ്ഞു കൊണ്ടെഴുന്ന

ചന്ദനമലയെ വെന്ന തിരുമുല തൊഴുന്നേൻ

അവധി മൂന്നുലകിലും വിഭജിച്ചു വിളങ്ങുന്ന

ത്രിവലിശോഭിത മായൊരുദരം കൈതൊഴുന്നേൻ

ചുവന്നപട്ടുടയാട നിതംബം കൈതൊഴുന്നേൻ

'ശൂൽക്കാര' മുയർന്ന പാമ്പുടഞാൺ കൈതൊഴുന്നേൻ

കരഭം മണിത്തൂണും കദളിയും തൊഴുന്ന

ഊരുഭംഗികലർന്ന നിൻ തിരുത്തുട തൊഴുന്നേൻ

സേവിപ്പോർക്കഭീഷ്ടാർത്ഥം കൊടുപ്പാനായ് നിറച്ചു

മേവുന്ന മണിച്ചെപ്പോ മുഴങ്കാൽ കൈതൊഴുന്നേൻ

അംഗജനിഷംഗം കൈതകമിവ തൊഴുന്ന

ഭംഗിയിലുരുണ്ട നിൻ കണങ്കാൽ കൈതൊഴുന്നേൻ

സുരവൃന്ദകിരീടാളി മണിനീരാജിതമായൊ-

രരവിന്ദരുചിവെന്ന അടിയിണ തൊഴുന്നേൻ

കടകം,തോൾവള,കാഞ്ചി ചിലമ്പേവം തുടങ്ങി

ഉടലിലങ്ങണിഞ്ഞ ആഭരണങ്ങൾ തൊഴുന്നേൻ

മുടിതൊട്ടങ്ങടിയോളം ഉടൽ കണ്ടു തൊഴുന്നേൻ.

മുടങ്ങാതെ ഭഗവതിയെ ദിവസം കൈ തൊഴുന്നേൻ.

ഭൂലോകം നടുങ്ങുന്ന തിരുനൃത്തം തൊഴുന്നേൻ.

കോമരമിളകുന്ന ചിലമ്പൊലി തൊഴുന്നേൻ.

ഇക്കണ്ട ഭുവനം കാത്തെഴും നാഥേ തൊഴുന്നേൻ.

ചൊൽക്കൊണ്ട തിരുമാന്ധാം കുന്നിലമ്മേ തൊഴുന്നേൻ.

അംബാസ്തവം -വാക്കുകളുടെ അർത്ഥം ഘനസംഘം= മേഘക്കൂട്ടം, തനു =ശരീരം,പുരിജട= ചുരുണ്ട ജട,നിടിലം=നെറ്റി, കുനുചില്ലിയുഗളം= രണ്ടു പുരികങ്ങൾ,തിലസുമരുചി=എള്ളിൻപൂവിന്റെ ഭംഗി, കുന്ദകന്ദളത്തെവെന്ന രദനങ്ങൾ= മുല്ലമൊട്ടിനെ ജയിക്കുന്ന പല്ലുകൾ,ചന്ദ്രികാരുചി= നിലാവിന്റെ ഭംഗി,ഹസിതം=ചിരി,ഹുംകൃതിനാദം=അട്ടഹാസം,എകിറ= എകിറ് (ദംഷ്ട്ര) ,കംബൂ=ശംഖ്, കുരലാരം=മാറിലണിയുന്ന ആഭരണങ്ങൾ,ത്രിവലി=മൂന്നു മടക്ക്,ഉടഞാൺ=അരഞ്ഞാണം, കരഭവും മണിത്തൂണും കദളിയും=തുമ്പിക്കയ്യും രത്നസ്തംഭവും കദളി(വാഴ)യും- എല്ലാം തുടയുടെ ഉപമാനങ്ങൾ. അംഗജനിഷംഗം= കാമദേവന്റെ ആവനാഴി,കൈതകം=കൈതപ്പൂവ്,നീരാജിതം=ഉഴിയുന്ന