ഉപനിഷത്തുകൾ/ശാണ്ഡില്യോപനിഷദ്

ശാണ്ഡില്യോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ

ശാണ്ഡില്യോപനിഷത്

ശാണ്ഡില്യോപനിഷത്പ്രോക്തയമാദ്യഷ്ടാംഗയോഗിനഃ .
യദ്ബോധാദ്യാന്തി കൈവല്യം സ രാമോ മേ പരാ ഗതിഃ ..
ഓം ഭദ്രം കർണേഭിഃ ശ്രുണുയാമ ദേവാ ഭദ്രം പശ്യേമാക്ഷഭിര്യജത്രാഃ .
സ്ഥിരൈരംഗൈസ്തുഷ്ടുവാം ̐സസ്തനൂഭിർവ്യശേമ ദേവഹിതം യദായുഃ ..
സ്വസ്തി ന ഇന്ദ്രോ വൃദ്ധശ്രവാഃ സ്വസ്തി നഃ പൂഷാ വിശ്വവേദാഃ .
സ്വസ്തി നസ്താർക്ഷ്യോ അരിഷ്ടനേമിഃ സ്വസ്തി നോ ബൃഹസ്പതിർദധാതു ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
ശാണ്ഡില്യോ ഹ വാ അഥർവാണം പപ്രച്ഛാത്മലാഭോപായഭൂത-
മഷ്ടാംഗയോഗമനുബ്രൂഹീതി . സ ഹോവാചാഥർവാ യമനിയമാസന-
പ്രാണായാമപ്രത്യാഹാരധാരണാധ്യാനസമാധയോഽഷ്ടാംഗാനി .
തത്ര ദശ യമാഃ . തഥാ നിയമാഃ . ആസനാന്യഷ്ടൗ . ത്രയഃപ്രാണായാമാഃ .
പഞ്ചപ്രത്യാഹാരാഃ . തഥാ ധാരണാ . ദ്വിപ്രകാരം ധ്യാനം .
സമാധിസ്ത്വേകരൂപഃ . തത്രാഹിംസാസത്യാസ്തേയബ്രഹ്മചര്യദയാജപ-
ക്ഷമാധൃതിമിതാഹാരശൗചാനി ചേതി യമാദശ . തത്ര ഹിംസാ നാമ
മനോവാക്കായകർമഭിഃ സർവഭൂതേഷു സർവദാ ക്ലേശജനനം .
സത്യം നാമ മനോവാക്കായകർമഭിർഭൂതഹിതയഥാർഥാഭിഭാഷണം .
അസ്തേയം നാമ മനോവാക്കായകർമഭിഃ പരദ്രവ്യേഷു നിഃസ്പൃഹാ .
ബ്രഹ്മചര്യം നാമ സർവാവസ്ഥാസു മനോവാക്കായകർമഭിഃ സർവത്ര മൈഥുനത്യാഗഃ .
ദയാ നാമ സർവഭൂതേഷു സർവത്രാനുഗ്രഹഃ . ആർജവം നാമ മനോവാക്കായകർമണാം
വിഹിതാവിഹിതേഷു ജനേഷു പ്രവൃത്തൗ നിവൃത്തൗ വാ ഏകരൂപത്വം . ക്ഷമാ നാമ
പ്രിയാപ്രിയേഷു സർവേഷു താഡനപൂജനേഷു സഹനം . ധൃതിർനാമാർഥഹാനൗ
സ്വേഷ്ടബന്ധുവിയോഗേ തത്പ്രാപ്തൗ സർവത്ര ചേതഃ സ്ഥാപനം . മിതാഹാരോ നാമ
ചതുർഥാംശാവശേഷകസുസ്നിഗ്ധമധുരാഹാരഃ . ശൗചം നാമ ദ്വിവിധം
ബാഹ്യമാന്തരം ചേതി . തത്ര മൃജ്ജലാഭ്യാം ബാഹ്യം . മനഃശുദ്ധിരാന്തരം .
തദധ്യാത്മവിദ്യയാ ലഭ്യം .. 1..
തപഃസന്തോഷാസ്തിക്യദാനേശ്വരപൂജനസിദ്ധാന്തശ്രവണഹ്രീമതിജപോ
വ്രതാനി ദശ നിയമാഃ . തത്ര തപോ നാമ വിധ്യുക്തകൃച്ഛ്രചാന്ദ്രായണാദിഭിഃ
ശരീരശോഷണം . സന്തോഷോ നാമ യദൃച്ഛാലാഭസന്തുഷ്ടിഃ .
ആസ്തിക്യം നാമ വേദോക്തധർമാധർമേഷു വിശ്വാസഃ . ദാനം നാമ
ന്യായാർജിതസ്യ ധനധാന്യാദിഃ ശ്രദ്ധയാർഹ്തിഭ്യഃ പ്രദാനം .
ഈശ്വരപൂജനം നാമ പ്രസന്നസ്വഭാവേന യഥാശക്തി വിഷ്ണുരുദ്രാദി
പൂജനം . സിദ്ധാന്തശ്രവണം നാമ വേദാന്താർഥവിചാരഃ .
ഹ്രീർനാമ വേദലൗകികമാർഗകുത്സിതകർമണി ലജ്ജാ . മതിർനാമ
വേദവിഹിതകർമമാർഗേഷു ശ്രദ്ധാ . ജപോ നാമ വിധിവദ്ഗുരൂപദിഷ്ട-
വേദാവിരുദ്ധമന്ത്രാഭ്യാസഃ . തദ്ദ്വിവിധം വാചികം മാനസം ചേതി .
മാനസം തു മനസാ ധ്യാനയുക്തം . വാചികം ദ്വിവിധമുച്ചൈ-
രുപാംശുഭേദേന . ഉച്ചൈരുച്ചാരണം യഥോക്തഫലം . ഉപാംശു
സഹസ്രഗുണം . മാനസം കോടിഗുണം . വ്രതം നാമ വേദോക്തവിധി-
നിഷേധാനുഷ്ഠാനനൈയത്യം .. 2..
സ്വസ്തികഗോമുഖപദ്മവീരസിംഹഭദ്രമുക്തമയൂരാഖ്യാന്യാസനാന്യഷ്ടൗ .
സ്വസ്തികം നാമ--ജാനൂർവോന്തരേ സമ്യക്കൃത്വാ പാദതലേ ഉഭേ .
ഋജുകായഃ സമാസീനഃ സ്വസ്തികം തത്പ്രചക്ഷതേ .. 1..
സവ്യേ ദക്ഷിണഗുൽഫം തു പൃഷ്ഠപാർശ്വേ നിയോജയേത് .
ദക്ഷിണേഽപി തഥാ സവ്യം ഗോമുഖം ഗോമുഖം യഥാ .. 2..
അംഗുഷ്ഠേന നിബധ്നീയാദ്ധസ്താഭ്യാം വ്യുത്ക്രമേണ ച .
ഊർവോരുപരി ശാണ്ഡില്യ കൃത്വാ പാദതലേ ഉഭേ .
പദ്മാസനം ഭവേദേതത്സർവേഷാമപി പൂജിതം .. 3..
ഏകം പാദമഥൈകസ്മിന്വിന്യസ്യോരുണി സംസ്ഥിതഃ .
ഇതരസ്മിംസ്തഥാ ചോരൂം വീരാസനമുദീരിതം .. 4..
ദക്ഷിണം സവ്യഗുൽഫേന ദക്ഷിണേന തഥേതരം .
ഹസ്തൗ ച ജാന്വോഃ സംസ്ഥാപ്യ സ്വാംഗുലീശ്ച പ്രസാര്യ ച .. 5..
വ്യക്തവക്ത്രോ നിരീക്ഷേത നാസാഗ്രം സുസമാഹിതഃ .
സിംഹാസനം ഭവേദേതത്പൂജിതം യോഗിഭിഃ സദാ .. 6..
യോനീം വാമേന സമ്പീഡ്യ മേഢ്രാദ്രുപരി ദക്ഷിണം .
ഭ്രൂമധ്യേ ച മനോലക്ഷ്യം സിദ്ധാസനമിദം ഭവേത് .. 7..
ഗുൽഫൗ തു വൃഷണസ്യാധഃ സീവന്യാഃ പാർശ്വയോഃ ക്ഷിപേത് .
പാദപാർശ്വേ തു പാണിഭ്യാം ദൃഢം ബധ്വാ സുനിശ്ചലം .
ഭദ്രാസനം ഭവേദേതത്സർവവ്യാധിവിഷാപഹം .. 8..
സമ്പീഡ്യ സീവിനീം സൂക്ഷ്മാം ഗുൽഫേനൈവ തു സവ്യതഃ .
സവ്യം ദക്ഷിണഗുൽഫേന മുക്താസനമുദീരിതം .. 9..
അവഷ്ടഭ്യ ധരാം സമ്യക്തലാഭ്യാം തു കരദ്വയോഃ .
ഹസ്തയോഃ കൂർപരൗ ചാപി സ്ഥാപയേന്നാഭിപാർശ്വയഓഃ .. 10..
സമുന്നതശിരഃപാദോ ദണ്ഡവദ്വ്യോമ്നി സംസ്ഥിതഃ .
മയൂരാസനമേതത്തു സർവപാപപ്രണാശനം .. 11..
ശരീരാന്തർഗതാഃ സർവേ രോഗാ വിനശ്യന്തി . വിഷാണി ജീര്യന്തേ .
യേന കേനാസനേന സുഖധാരണം ഭവത്യശക്തസ്തത്സമാചരേത് .
യേനാസനം വിജിതം ജഗത്ത്രയം തേന വിജിതം ഭവതി .
യമനിയമാഭ്യാം സംയുക്തഃ പുരുഷഃ പ്രാണായാമം ചരേത് .
തേന നാഡ്യഃ ശുദ്ധാ ഭവന്തി .. 3..
അഥ ഹൈനമഥർവാണം ശാണ്ഡില്യഃ പപ്രച്ഛ കേനോപായേന
നാഡ്യഃ ശുദ്ധാഃ സ്യുഃ . നാഡ്യഃ കതിസംഖ്യാകാഃ .
താസാമുത്പത്തിഃ കീദൃശീ . താസു കതി വയവസ്തിഷ്ഠന്തി .
തേഷാം കാനി സ്ഥാനാനി . തത്കർമാണി കാനി .
ദേഹേ യാനി യാനി വിജ്ഞാതവ്യാനി തത്സർവം മേ ബ്രൂഹീതി .
സ ഹോവാച അഥർവാണ അഥേദം ശരീരം ഷണ്ണവത്യംഗുലാത്മകം
ഭവതി . ശരീരാത്പ്രാണോ ദ്വാദശാംഗുലാധികോ ഭവതി .
ശരീരസ്ഥം പ്രാണമഗ്നിനാ സഹ യോഗാഭ്യാസേന സമം ന്യൂനം വാ
യഃ കരോതി സ യോഗിപുംഗവോ ഭവതി . ദേഹമധ്യേ ശിഖിസ്ഥാനം
ത്രികോണം തപ്തജാംബൂനദപ്രഭം മനുഷ്യാണാം .
ചതുഷ്പദാം ചതുരസ്രം . വിഹംഗാനാം വൃത്താകാരം .
തന്മധ്യേ ശുഭാ തന്വീ പാവകീ ശിഖാ തിഷ്ഠതി .
ഗുദാദ്വ്യംഗുലാദൂർധ്വം മേഢ്രാദ്വ്യംഗുലാദധോ ദേഹമധ്യം
മനുഷ്യാണാം ഭവതി . ചതുഷ്പദാം ഹൃന്മധ്യം .
വിഹംഗാനാം തുംഗമധ്യം . ദേഹമധ്യം നവാംഗുലം
ചതുരംഗുലമുത്സേധായതമണ്ഡാകൃതി . തന്മധ്യേ നാഭിഃ .
തത്ര ദ്വാദശാരയുതം ചക്രം . തച്ചക്രമധ്യേ
പുണ്യപാപപ്രചോദിതോ ജീവോ ഭ്രമതി . തന്തുപഞ്ജരമധ്യസ്ഥലൂതികാ
യഥാ ഭ്രമതി തഥാ ചാസൗ തത്ര പ്രാണശ്ചരതി . ദേഹേഽസ്മിഞ്ജീവഃ
പ്രാണാരൂഢോ ഭവേത് . നാഭേസ്തിര്യഗധഊർധ്വം കുണ്ഡലിനീസ്ഥാനം .
അഷ്ടപ്രകൃതിരൂപാഷ്ടധാ കുണ്ഡലീകൃതാ കുണ്ഡലിനീ ശക്തിർഭവതി .
യഥാവദ്വായുസഞ്ചാരം ജലാന്നാദീനി പരിതഃ സ്കന്ധഃ പാർശ്വേഷു
നിരുധ്യൈനം മുഖേനൈവ സമാവേഷ്ട്യ ബ്രഹ്മരന്ധ്രം യോഗകാലേ
ചാപാനേനാഗ്നിനാ ച സ്ഫുരതി . ഹൃദയാകാശേ മഹോജ്ജ്വലാ
ജ്ഞാനരൂപാ ഭവതി . മധ്യസ്ഥകുണ്ഡലിനീമാശ്രിത്യ
മുഖ്യാ നാഡ്യശ്ചതുർദശ ഭവന്തി . തത്ര സുഷുമ്നാ
വിശ്വധാരിണീ മോക്ഷമാർഗേതി ചാചക്ഷതേ .
ഗുദസ്യ പൃഷ്ഠഭാഗേ വീണാദണ്ഡാശ്രിതാ മൂർധപര്യന്തം
ബ്രഹ്മരന്ധ്രേ വിജ്ഞേയാ വ്യക്താ സൂക്ഷ്മാ വൈഷ്ണവീ ഭവതി .
സുഷുമ്നായാഃ സവ്യഭാഗേ ഇഡാ തിഷ്ഠതി . ദക്ഷിണഭാഗേ
പിംഗലാ ഇഡായാം ചന്ദ്രശ്ചരതി . പിംഗലായാം രവിഃ .
തമോരൂപശ്ചന്ദ്രഃ . രജോരൂപോ രവിഃ . വിഷഭാഗോ രവിഃ .
അമൃതഭാഗശ്ചന്ദ്രമാഃ . താവേവ സർവകാലം ധത്തേ .
സുഷുമ്നാ കാലഭോക്ത്രീ ഭവതി . സുഷുമ്നാ പൃഷ്ഠപാർശ്വയോഃ
സരസ്വതീകുഹൂ ഭവതഃ . യശസ്വിനീകുഹൂമധ്യേ വാരുണീ പ്രതിഷ്ഠിതാ
ഭവതി . പൂഷാസരസ്വതീമധ്യേ പയസ്വിനീ ഭവതി . ഗാന്ധാരീ-
സരസ്വതിമധ്യേ യശസ്വിനീ ഭവതി . കന്ദമയേഽലംബുസാ ഭവതി.
സുഷുമ്നാപൂർവഭാഗേ മേഢ്രാന്തം കുഹൂർഭവതി . കുണ്ഡലിന്യാ
അധശ്ചോർധ്വം വാരുണീ സർവഗാമിനീ ഭവതി . യശസ്വിനീ സൗമ്യാ ച
പാദാംഗുഷ്ഠാന്തമിഷ്യതേ . പിംഗലാ ചോർധ്വഗാ യാമ്യനാസാന്തം
ഭവതി . പിംഗലായാഃ പൃഷ്ഠതോ യാമ്യനേത്രാനതം പൂഷാ ഭവതി .
യാമ്യകർണാന്തം യശസ്വിനീ ഭവതി . ജിഹ്വായാ ഊർധ്വാനതം സരസ്വതീ ഭവതി .
ആസവ്യകർണാന്തമൂർധ്വഗാ ശംഖിനീ ഭവതി . ഇഡാപൃഷ്ഠഭാഗാ-
ത്സവ്യനേത്രാന്തഗാ ഗാന്ധാരീ ഭവതി . പായുമൂലാദധോർധ്വഗാലംബുസാ
ഭവതി . ഏതാശ്ച ചതുർദശസു നാഡീഷ്വന്യാ നാഡ്യഃ സംഭവന്തി .
താസ്വന്യാസ്താസ്വന്യാ ഭവന്തീതി വിജ്ഞേയാഃ ..
യഥാശ്വത്ഥാദിപത്രം ശിരാഭിർവ്യാപ്തമേവം ശരീരം നാഡീഭിർവ്യാപ്തം .
പ്രാണാപാനസമാനോദാനവ്യാനാ നാഗകൂർമകൃകരദേവദത്തധനഞ്ജയാ
ഏതേ ദശ വായവഃ സർവാസു നാഡീഷു ചരന്തി . ആസ്യനാസികാകണ്ഠനാഭി-
പാദാംഗുഷ്ഠദ്വയകുണ്ഡല്യധശ്ചോർധ്വഭാഗേഷു പ്രാണഃ സഞ്ചരതി .
ശ്രോത്രാക്ഷികടിഗുൽഫഘ്രാണഗലസ്ഫിഗ്ദേശേഷു വ്യാനഃ സഞ്ചരതി .
ഗുദമേഢ്രോരുജാനൂദരവൃഷണകടിജംഘാനാഭിഗുദാഗ്ന്യഗാരേഷ്വപാനഃ
സഞ്ചരതി . സർവസന്ധിസ്ഥ ഉദാനഃ . പാദഹസ്തയോരപി സർവഗാത്രേഷു സർവവ്യാപീ
സമാനഃ . ഭുക്താന്നരസാദികം ഗാത്രേഗ്നിനാ സഹ വ്യാപയന്ദ്വിസപ്തതിസഹസ്രേഷു
നാഡീമാർഗേഷു ചരൻസമാനവായുരഗ്നിനാ സഹ സാംഗോപാംഗകലേവരം
വ്യാപ്നോതി . നാഗാദിവായവഃ പഞ്ചത്വഗസ്ഥ്യാദിസംഭവാഃ . തുന്ദസ്ഥം
ജലമന്നം ച രസാദിഷു സമീരിതം തുന്ദമധ്യഗതഃ പ്രാഗസ്താനി പൃഥക്കുര്യാത് .
അഗ്നേരുപരി ജലം സ്ഥാപ്യ ജലോപര്യന്നാദീനി സംസ്ഥാപ്യ സ്വയമപാനം സമ്പ്രാപ്യ
തേനൈവ സഹ മാരുതഃ പ്രയാതി ദേഹമധ്യഗതം ജ്വലനം . വായുനാ പാലിതോ
വഹ്നിരപാനേന ശനൈർദേഹമധ്യേ ജ്വലതി . ജ്വലനോ ജ്വാലാഭിഃ പ്രാണേന കോഷ്ഠമധ്യഗതം
ജലമത്യുഷ്ണമകരോത് . ജലോപരി സമർപിതവ്യഞ്ജനസംയുക്തമന്നം വഹ്നിസംയുക്തവാരിണാ
പക്വമകരോത് . തേന സ്വേദമൂത്രജലരക്തവീര്യരൂപരസപുരീഷാദികം പ്രാണഃ
പൃഥക്കുര്യാത് . സമാനവായുനാ സഹ സർവാസു നാഡീഷു രസം വ്യാപയഞ്ഛ്വാസരൂപേണ
ദേഹേ വായുശ്ചരതി . നവഭിർവ്യോമരന്ധ്രൈഃ ശരീരസ്യ വായവഃ കുർവന്തി വിണ്മൂത്രാദിവിസർജനം .
നിശ്വാസോച്ഛ്വാസകാസശ്ച പ്രാണകർമോച്യതേ . വിണ്മൂത്രാദിവിസർജനമപാനവായുകർമ .
ഹാനോപാദാനചേഷ്ടാദി വ്യാനകർമ . ദേഹസ്യോന്നയനാദികമുദാനകർമ .
ശരീരപോഷണാദികം സമാനകർമ . ഉദ്ഗാരാദി നാഗകർമ . നിമീലനാദി കൂർമകർമ .
ക്ഷുത്കരണം കൃകരകർമ . തന്ദ്രാ ദേവദത്തകർമ . ശ്ലേഷ്മാദി ധനഞ്ജയകർമ .
ഏവം നാഡീസ്ഥാനം വായുസ്ഥാനം തത്കർമ ച സമ്യഗ്ജ്ഞാത്വാ നാഡീസംശോധനം കുര്യാത് .. 4..
യമനിയമയുതഃ പുരുഷഃ സർവസംഗവിവർജിതഃ കൃതവിദ്യഃ
സത്യധർമരതോ ജിതക്രോധോ ഗുരുശുശ്രൂഷാനിരതഃ പിതൃമാതൃവിധേയഃ
സ്വാശ്രമോക്തസദാചാരവിദ്വച്ഛിക്ഷിതഃ ഫലമൂലോദകാന്വിതം
തപോവനം പ്രാപ്യ രമ്യദേശേ ബ്രഹ്മഘോഷസമന്വിതേ
സ്വധർമനിരതബ്രഹ്മവിത്സമാവൃതേ ഫലമൂലപുഷ്പവാരിഭിഃ
സുസമ്പൂർണേ ദേവായതനേ നദീതീരേ ഗ്രാമേ നഗരേ വാപി സുശോഭനമഠം
നാത്യുച്ചനീചായതമൽപദ്വാരം ഗോമയാദിലിപ്തം സർവരക്ഷാസമന്വിതം
കൃത്വാ തത്ര വേദാന്തശ്രവണം കുർവന്യോഗം സമാരഭേത് . ആദൗ
വിനായകം സമ്പൂജ്യ സ്വേഷ്ടദേവതാം നത്വാ പൂർവോക്താസനേ സ്ഥിത്വാ
പ്രാങ്മുഖ ഉദങ്മുഖോ വാപി മൃദ്വാസനേഷു ജിതാസനഗതോ
വിദ്വാൻസമഗ്രീവശിരോനാസാഗ്രദൃഗ്ഭ്രൂമധ്യേ ശശഭൃദ്ബിംബം
പശ്യന്നേത്രാഭ്യാമമൃതം പിബേത് . ദ്വാദശമാത്രയാ ഇഡയാ
വായുമാപൂര്യോദരേ സ്ഥിതം ജ്വാലാവലീയുതം രേഫബിന്ദുയുക്തമഗ്നിമണ്ഡലയുതം
ധ്യായേദ്രേചയേത്പിംഗലയാ . പുനഃ പിംഗലയാപൂര്യ കുംഭിത്വാ
രേചയേദിഡയാ . ത്രിചതുസ്ത്രിചതുഃസപ്തത്രിചാതുർമാസപര്യന്തം ത്രിസന്ധിഷു
തദന്തരാലേഷു ച ഷട്കൃത്വ ആചരേന്നാഡീശുദ്ധിർഭവതി . തതഃ
ശരീരേ ലഘുദീപ്തിവഹ്നിവൃദ്ധിനാദാഭിവ്യക്തിർഭവതി .. 5..
പ്രാണാപാനസമായോഗഃ പ്രാണായാമോ ഭവതി .
രേചകപൂരകകുംഭകഭേദേന സ ത്രിവിധഃ .
തേ വർണാത്മകാഃ . തസ്മാത്പ്രണവ ഏവ പ്രാണായാമഃ
പദ്മാദ്യാസനസ്ഥഃ പുമാന്നാസാഗ്രേ
ശശഭൃദ്ബിംബജ്യോത്സ്നാജാലവിതാനിതാകാരമൂർതീ രക്താംഗീ
ഹംസവാഹിനീ ദണ്ഡഹസ്താ ബാലാ ഗായത്രീ ഭവതി . ഉകാരമൂർതിഃ
ശ്വേതാംഗീ താർക്ഷ്യവാഹിനീ യുവതീ ചക്രഹസ്താ സാവിത്രീ ഭവതി .
മകാരമൂർതിഃ കൃഷ്ണാംഗീ വൃഷഭവാഹിനീ വൃദ്ധാ
ത്രിശൂലധാരിണീ സരസ്വതീ ഭവതി . അകാരാദിത്രയാണാം
സർവകാരണമേകാക്ഷരം പരഞ്ജ്യോതിഃ പ്രണവം ഭവതീതി ധ്യായേത് .
ഇഡയാ ബാഹ്യാദ്വായുമാപൂര്യ ഷോഡശമാത്രാഭിരകാരം
ചിന്തയൻപൂരിതം വായും ചതുഃഷഷ്ടിമാത്രാഭിഃ കുംഭയിത്വോകാരം
ധ്യായൻപൂരിതം പിംഗലയാ ദ്വാത്രിംശന്മാത്രയാ മകാരമൂർതി-
ധ്യാനേനൈവം ക്രമേണ പുനഃ പുനഃ കുര്യാത് .. 6..
അഥാസനദൃഢോ യോഗീ വശീ മിതഹിതാശനഃ
സുഷുമ്നാനാഡീസ്ഥമലശോഷാർഥം യോഗീ
ബദ്ധപദ്മാസനോ വായും ചന്ദ്രേണാപൂര്യ
യഥാശക്തി കുംഭയിത്വാ സൂര്യേണ രേചയിത്വാ
പുനഃ സൂര്യേണാപൂര്യ കുംഭയിത്വാ ചന്ദ്രേണ
വിരേച്യ യയാ ത്യജേത്തയാ സമ്പൂര്യ ധാരയേത് .
തദേതേ ശ്ലോകാ ഭവന്തി .
പ്രാണം പ്രാഗിഡയാ പിബേന്നിയമിതം ഭൂയോഽന്യയാ രേചയേ-
   ത്പീത്വാ പിംഗലയാ സമീരണമഥോ ബദ്ധ്വാ ത്യജേദ്വാമയാ .
സൂര്യാചന്ദ്രമസോരനേന വിധിനാഽഭ്യാസം സദാ തന്വതാം
   ശുദ്ധാ നാഡിഗണാ ഭവന്തി യമിനാം മാസത്രയാദൂർധ്വതഃ .. 1..
പ്രാതർമധ്യന്ദിനേ സായമർധരാത്രേ തു കുംഭകാൻ .
ശനൈരശീതിപര്യന്തം ചതുർവാരം സമഭ്യസേത് .. 2..
കനീയസി ഭവേത്സ്വേദഃ കമ്പോ ഭവതി മധ്യമേ .
ഉത്തിഷ്ഠത്ത്യുത്തമേ പ്രാണരോധേ പദ്മാസനം മഹത് .. 3..
ജലേന ശ്രമജാതേന ഗാത്രമർദനമാചരേത് .
ദൃഢതാ ലഘുതാ ചാപി തസ്യ ഗാത്രസ്യ ജായതേ .. 4..
അഭ്യാസകാലേ പ്രഥമം ശസ്തം ക്ഷീരാജ്യഭോജനം .
തതോഽഭ്യാസേ സ്ഥിരീഭൂതേ ന താവന്നിയമഗ്രഹഃ .. 5..
യഥാ സിംഹോ ഗജോ വ്യാഘ്രോ ഭവേദ്വശ്യഃ ശനൈഃ ശനൈഃ .
തഥൈവ സേവിതോ വായുരന്യഥാ ഹന്തി സാധകം .. 6..
യുക്തം യുക്തം ത്യജേദ്വായും യുക്തം യുക്തം ച പൂരയേത് .
യുക്തം യുക്തം ച ബധ്നീയാദേവം സിദ്ധിമവാപ്നുയാത് .. 7..
യഥേഷ്ടധാരണാദ്വായോരനലസ്യ പ്രദീപനം .
നാദാഭിവ്യക്തിരാരോഗ്യം ജായതേ നാഡിശോധനാത് .. 8..
വിധിവത്പ്രാണസംയാമൈർനാഡീചക്രേ വിശോധിതേ .
സുഷുമ്നാവദനം ഭിത്ത്വാ സുഖാദ്വിശതി മാരുതഃ .. 9..
മാരുതേ മധ്യസഞ്ചാരേ മനഃസ്ഥൈര്യം പ്രജായതേ .
യോ മനഃസുസ്ഥിരോ ഭാവഃ സൈവാവസ്ഥാ മനോന്മനീ .. 10..
പൂരകാന്തേ തു കർതവ്യോ ബന്ധോ ജാലന്ധരാഭിധഃ .
കുംഭകാന്തേ രേചകാദൗ കർതവ്യസ്തൂഡ്ഡിയാണകഃ .. 11..
അധസ്താത്കുഞ്ചനേമാശു കണ്ഠസങ്കോചനേ കൃതേ .
മധ്യേ പശ്ചിമതാനേന സ്യാത്പ്രാണോ ബ്രഹ്മനാഡിഗഃ .. 12..
അപാനമൂർധ്വമുത്ഥാപ്യ പ്രാണം കണ്ഠാദധോ നയൻ .
യോഗീ ജരാവിനിർമുക്തഃ ഷോഡശോ വയസാ ഭവേത് ..13..
സുഖാസനസ്ഥോ ദക്ഷനാഡ്യാ ബഹിസ്ഥം പവനം
സമാകൃഷ്യാകേശമാനഖാഗ്രം കുംഭയിത്വാ സവ്യനാഡ്യാ
രേചയേത് . തേന കപാലശോധനം വാതനാഡീഗതസർവരോഗ-
സർവവിനാശനം ഭവതി . ഹൃദയാദികണ്ഠപര്യന്തം സസ്വനം
നാസാഭ്യാം ശനൈഃ പവനമാകൃഷ്യ യഥാശക്തി
കുംഭയിത്വാ ഇഡയാ വിരേച്യ ഗച്ഛംസ്തിഷ്ഠൻകുര്യാത് .
തേന ശ്ലേഷ്മഹരം ജഠരാഗ്നിവർധനം ഭവതി . വക്ത്രേണ
സീത്കാരപൂർവകം വായും ഗൃഹീത്വാ യഥാശക്തി കുംഭയിത്വാ
നാസാഭ്യാം രേചയേത് . തേന ക്ഷുത്തൃഷ്ണാലസ്യനിദ്രാ ന ജായതേ .
ജിഹ്വയാ വായും ഗൃഹീത്വാ യഥാശക്തി കുംഭയിത്വാ നാസാഭ്യാം
രേചയേത് . തേന ഗുൽമപ്ലീഹജ്വരപിത്തക്ഷുധാദീനി നശ്യന്തി ..
അഥ കുംഭകഃ . സ ദ്വിവിധഃ സഹിതഃ കേവലശ്ചേതി . രേചകപൂരകയുക്തഃ
സഹിതഃ തദ്വിവർജിതഃ കേവലഃ . കേവലസിദ്ധിപര്യന്തം സഹിതമഭ്യസേത് .
കേവലകുംഭകേ സിദ്ധേ ത്രിഷു ലോകേഷു ന തസ്യ ദുർലഭം ഭവതി .
കേവലകുംഭകാത്കുണ്ഡലിനീബോധോ ജായതേ . തതഃ കൃശവപുഃ
പ്രസന്നവദനോ നിർമലലോചനോഽഭിവ്യക്തനാദോ നിർമുക്തരോഗജാലോ
ജിതബിന്ദുഃ പട്വഗ്നിർഭവതി .
അന്തർലക്ഷ്യം ബഹിർദൃഷ്ടിർനിമേഷോന്മേഷവർജിതാ .
ഏഷാ സാ വൈഷ്ണവീ മുദ്രാ സർവതന്ത്രേഷു ഗോപിതാ .. 14..
അന്തർലക്ഷ്യവിലീനചിത്തപവനോ യോഗീ സദാ വർതതേ
   ദൃഷ്ട്യാ നിശ്ചലതാരയാ ബഹിരധഃ പശ്യന്നപശ്യന്നപി .
മുദ്രേയം ഖലു ഖേചരീ ഭവതി സാ ലക്ഷ്യൈകതാനാ ശിവാ
   ശൂന്യാശൂന്യവിവർജിതം സ്ഫുരതി സാ തത്ത്വം പദം വൈഷ്ണവീ .. 15..
അർധോന്മീലിതലോചനഃ സ്ഥിരമനാ നാസാഗ്രദത്തേക്ഷണ-
   ശ്ചന്ദ്രാർകാവപി ലീനതാമുപനയന്നിഷ്പന്ദഭാവോത്തരം .
ജ്യോതീരൂപമശേഏഷബാഹ്യരഹിതം ദേദീപ്യമാനം പരം
   തത്ത്വം തത്പരമസ്തി വസ്തുവിഷയം ശാണ്ഡില്യ വിദ്ധീഹ തത് .. 16..
താരം ജ്യോതിഷി സംയോജ്യ കിഞ്ചിദുന്നമയൻഭ്രുവൗ .
പൂർവാഭ്യാസസ്യ മാർഗോഽയമുന്മനീകാരകഃ ക്ഷണാത് .. 17..
തസ്മാത്ഖേചരീമുദ്രാമഭ്യസേത് . തത ഉന്മനീ ഭവതി .
തതോ യോഗനിദ്രാ ഭവതി . ലബ്ധയോഗനിദ്രസ്യ യോഗിനഃ കാലോ നാസ്തി .
ശക്തിമധ്യേ മനഃ കൃത്വാ ശക്തിം മാനസമധ്യഗാം .
മനസാ മന ആലോക്യ ശാണ്ഡില്യ ത്വം സുഖീ ഭവ .. 18..
ഖമധ്യേ കുരു ചാത്മാനമാത്മമധ്യേ ച ഖം കുരു .
സർവം ച ഖമയം കൃത്വാ ന കിഞ്ചിദപി ചിന്തയ .. 19..
ബാഹ്യചിന്താ ന കർതവ്യാ തഥൈവാന്തരചിന്തികാ .
സർവചിന്താം പരിത്യജ്യ ചിന്മാത്രപരമോ ഭവ .. 20..
കർപൂരമനലേ യദ്വത്സൈന്ധവം സലിലേ യഥാ .
തഥാ ച ലീയമാനം ച മനസ്തത്ത്വേ വിലീയതേ .. 21..
ജ്ഞേയം സർവപ്രതീതം ച തജ്ജ്ഞാനം മന ഉച്യതേ .
ജ്ഞാനം ജ്ഞേയം സമം നഷ്ടം നാന്യഃ പന്ഥാ ദ്വിതീയകഃ .. 22.
ജ്ഞേയവസ്തുപരിത്യാഗാദ്വിലയം യാതി മാനസം .
മാനസേ വിലയം യാതേ കൈവല്യമവശിഷ്യതേ .. 23..
ദ്വൗ ക്രമൗ ചിത്തനാശസ്യ യോഗോ ജ്ഞാനം മുനീശ്വര .
യോഗസ്തദ്വൃത്തിരോധോ ഹി ജ്ഞാനം സമ്യഗവേക്ഷണം .. 24..
തസ്മിന്നിരോധിതേ നൂനമുപശാന്തം മനോ ഭവേത് .
മനഃസ്പന്ദോപശാന്തായം സംസാരഃ പ്രവിലീയതേ .. 25..
സൂര്യാലോകപരിസ്പന്ദശാന്തൗ വ്യവഹൃതിര്യഥാ .
ശാസ്ത്രസജ്ജനസമ്പർകവൈരാഗ്യാഭ്യാസയോഗതഃ .. 26..
അനാസ്ഥായാം കൃതാസ്ഥായാം പൂർവം സംസാരവൃത്തിഷു .
യഥാഭിവാഞ്ഛിതധ്യാനാച്ചിരമേകതയോഹിതാത് .. 27..
ഏകതത്ത്വദൃഢാഭ്യാസാത്പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .
പൂരകാദ്യനിലായാമാദൃഢാഭ്യാസദഖേദജാത് .. 28..
ഏകാന്തധ്യാനയോഗാച്ച മനഃസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .
ഓങ്കാരോച്ചാരണപ്രാന്തശബ്ദതത്ത്വാനുഭാവനാത് .
സുഷുപ്തേ സംവിദാ ജ്ഞാതേ പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 29..
താലുമൂലഗതാം യത്നാജ്ജിഹ്വയാക്രമ്യ ഘണ്ടികാം .
ഊർധ്വരന്ധ്രം ഗതേ പ്രാണേ പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 30..
പ്രാണേ ഗലിതസംവിത്തൗ താലൂർധ്വം ദ്വാദശാന്തഗേ .
അഭ്യാസാദൂർധ്വരന്ധ്രേണ പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 31..
ദ്വാദശാംഗുലപര്യന്തേ നാസാഗ്രേ വിമലേഽംബരേ .
സംവിദ്ദൃശി പ്രശാമ്യന്ത്യാം പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 32..
ഭ്രൂമധ്യേ താരകാലോകശാന്താവന്തമുപാഗതേ .
ചേതനൈകതനേ ബദ്ധേ പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 33..
ഓമിത്യേവ യദുദ്ഭൂതം ജ്ഞാനം ജ്ഞേയാത്മകം ശിവം .
അസംസ്പൃഷ്ടവികൽപാംശം പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 34..
ചിരകാലം ഹൃദേകാന്തവ്യോമസംവേദനാന്മുനേ .
അവാസനമനോധ്യാനാത്പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 35..
ഏഭിഃ ക്രമൈസ്തഥാന്യൈശ്ച നാനാസങ്കൽപകൽപിതൈഃ .
നാനാദേശികവക്ത്രസ്ഥൈഃ പ്രാണസ്പന്ദോ നിരുധ്യതേ .. 36..
ആകുഞ്ചനേന കുണ്ഡലിന്യാഃ കവാടമുദ്ഘാട്യ മോക്ഷദ്വാരം വിഭേദയേത് .
യേന മാർഗേണ ഗന്തവ്യം തദ്ദ്വാരം മുഖേനാച്ഛാദ്യ പ്രസുപ്താ
കുണ്ഡലിനീ കുടിലാകാരാ സർപവദ്വേഷ്ടിതാ ഭവതി . സാ ശക്തിര്യേന
ചാലിതാ സ്യാത്സ തു മുക്തോ ഭവതി . സാ കുണ്ഡലിനീ കണ്ഠോർധ്വഭാഗേ
സുപ്താ ചേദ്യോഗിനാം മുക്തയേ ഭവതി . ബന്ധനായാധോ മൂഢാനാം .
ഇഡാദിമാർഗദ്വയം വിഹായ സുഷുമ്നാമാർഗേണാഗച്ഛേത്തദ്വിഷ്ണോഃ
പരമം പദം .
മരുദഭ്യസനം സർവം മനോയുക്തം സമഭ്യസേത്
ഇതരത്ര ന കർതവ്യാ മനോവൃത്തിർമനീഷിണാ .. 37..
ദിവാ ന പൂജയേദ്വിഷ്ണും രാത്രൗ നൈവ പ്രപൂജയേത് .
സതതം പൂജയേദ്വിഷ്ണും ദിവാരാത്രം ന പൂജയേത് .. 38..
സുഷിരോ ജ്ഞാനജനകഃ പഞ്ചസ്രോതഃസമന്വിതഃ .
തിഷ്ഠതേ ഖേചരീ മുദ്രാ തസ്മിൻസ്ഥാനേ ന സംശയഃ .. 39..
സവ്യദക്ഷിണനാഡീസ്ഥോ മധ്യേ ചരതി മാരുതഃ .
തിഷ്ഠതഃ ഖേചരീ മുദ്രാ തസ്മിൻസ്ഥാനേ ന സംശയഃ .. 40..
ഇഡാപിംഗലയോർമധ്യേ ശൂന്യം ചൈവാനിലം ഗ്രസേത് .
തിഷ്ഠന്തീ ഖേചരീ മുദ്രാ തത്ര സത്യം പ്രതിഷ്ഠിതം .. 41..
സോമസൂര്യദ്വയോർമധ്യേ നിരാലംബതലേ പുനഃ .
സംസ്ഥിതാ വ്യോമചക്രേ സാ മുദ്രാ നാമ്നാ ച ഖേചരീ .. 42..
ഛേദനചാലനദാഹൈഃ ഫലാം പരാം ജിഹ്വാം കൃത്വാ
ദൃഷ്ടിം ഭ്രൂമധ്യേ സ്ഥാപ്യ കപാലകുഹരേ ജിഹ്വാ വിപരീതഗാ
യദാ ഭവതി തദാ ഖേചരീ മുദ്രാ ജായതേ . ജിഹ്വാ ചിത്തം ച
ഖേ ചരതി തേനോർധ്വജിഹ്വഃ പുമാനമൃതോ ഭവതി . വാമപാദമൂലേന
യോനിം സമ്പീഡ്യ ദക്ഷിണപാദം പ്രസാര്യ തം കരാഭ്യാം ധൃത്വാ
നാസാഭ്യാം വായുമാപൂര്യ കണ്ഠബന്ധം സമാരോപ്യോർധ്വതോ
വായും ധാരയേത് . തേന സർവക്ലേശഹാനിഃ . തതഃ പീയൂഷമിവ
വിഷം ജീര്യതേ . ക്ഷയഗുൽമഗുദാവർതജീർണത്വഗാദിദോഷാ നശ്യന്തി .
ഏഷ പ്രാണജയോപായഃ സർവമൃത്യൂപഘാതകഃ . വാമപാദപാർഷ്ണിം
യോനിസ്ഥാനേ നിയോജ്യ ദക്ഷിണചരണം വാമോരൂപരി സംസ്ഥാപ്യ
വായുമാപൂര്യ ഹൃദയേ ചുബുകം നിധായ യോനിമാകുഞ്ച്യ മനോമധ്യേ
യഥാശക്തി ധാരയിത്വാ സ്വാത്മാനം ഭാവയേത് . തേനാപരോക്ഷസിദ്ധിഃ .
ബാഹ്യാത്പ്രാണം സമാകൃഷ്യ പൂരയിത്വോദരേ സ്ഥിതം .
നാഭിമധ്യേ ച നാസാഗ്രേ പദാംഗുഷ്ഠേ ച യത്നതഃ .. 43..
ധാരയേന്മനസാ പ്രാണം സന്ധ്യാകാലേഷു വാ സദാ .
സർവരോഗവിനിർമുക്തോ ഭവേദ്യോഗീ ഗതക്ലമഃ .. 44..
നാസാഗ്രേ വായുവിജയം ഭവതി . നാഭിമധ്യേ സർവരോഗവിനാശഃ .
പാദാംഗുഷ്ഠദാരണാച്ഛരീരലഘുതാ ഭവതി .
രസനാദ്വായുമാകൃഷ്യ യഃ പിബേത്സതതതം നരഃ .
ശ്രമദാഹൗ തു ന സ്യാതാം നശ്യന്തി വ്യാധയസ്തഥാ .. 45..
സന്ധ്യയോർബ്രാഹ്മണഃ കാലേ വായുമാകൃഷ്യ യഃ പിബേത് .
ത്രിമാസാത്തസ്യ കല്യാണീ ജായതേ വാക് സരസ്വതീ .. 46..
ഏവം ഷണ്മാസാഭ്യാസാത്സർവരോഗനിവൃത്തിഃ .
ജിഹ്വയാ വായുമാനീയ ജിഹ്വാമൂലേ നിരോധയേത് .
യഃ പിബേദമൃതം വിദ്വാൻസകലം ഭദ്രമശ്നുതേ .. 47..
ആത്മന്യാത്മാനമിഡയാ ധാരയിത്വാ ഭ്രുവോന്തരേ .
വിഭേദ്യ ത്രിദശാഹാരം വ്യാധിസ്ഥോഽപി വിമുച്യതേ .. 48..
നാഡീഭ്യാം വായുമാരോപ്യ നാഭൗ തുന്ദസ്യ പാർശ്വയോഃ .
ഘടികൈകാം വഹേദ്യസ്തു വ്യാധിഭിഃ സ വിമുച്യതേ .. 49..
മാസമേകം ത്രിസന്ധ്യം തു ജിഹ്വയാരോപ്യ മാരുതം .
വിഭേദ്യ ത്രിദശാഹാരം ധാരയേത്തുന്ദമധ്യമേ .. 50..
ജ്വരാഃ സർവേഽപി നശ്യന്തി വിഷാണി വിവിധാനി ച .
മുഹൂർതമപി യോ നിത്യം നാസാഗ്രേ മനസാ സഹ .. 51..
സർവം തരതി പാപ്മാനം തസ്യ ജന്മ ശതാർജിതം .
താരസംയമാത്സകലവിഷയജ്ഞാനം ഭവതി .
നാസാഗ്രേ ചിത്തസംയമാദിന്ദ്രലോകജ്ഞാനം .
തദധശ്ചിത്തസംയമാദഗ്നിലോകജ്ഞാനം .
ചക്ഷുഷി ചിത്തസംയമാത്സർവലോകജ്ഞാനം .
ശ്രോത്രേ ചിത്തസ്യ സംയമാദ്യമലോകജ്ഞാനം .
തത്പാർശ്വേ സംയമാന്നിരൃതിലോകജ്ഞാനം .
പൃഷ്ഠഭാഗേ സംയമാദ്വരുണലോകജ്ഞാനം .
വാമകർണേ സംയമാദ്വായുലോകജ്ഞാനം .
കണ്ഠേ സംയമാത്സോമലോകജ്ഞാനം .
വാമചക്ഷുഷി സംയമാച്ഛിവലോകജ്ഞാനം .
മൂർധ്നി സംയമാദ്ബ്രഹ്മലോകജ്ഞാനം .
പാദാദോഭാഗേ സംയമാദതലലോകജ്ഞാനം .
പാദേ സംയമാദ്വിതലലോകജ്ഞാനം .
പാദസന്ധൗ സംയമാന്നിതലലോകജ്ഞാനം .
ജംഘേ സംയമാത്സുതലലോകജ്ഞാനം .
ജാനൗ സംയമാന്മഹാതലലോകജ്ഞാനം .
ഊരൗ ചിത്തസംയമാദ്രസാതലലോകജ്ഞാനം .
കടൗ ചിത്തസംയമാത്തലാതലലോകജ്ഞാനം .
നാഭൗ ചിത്തസംയമാദ്ഭൂലോകജ്ഞാനം .
കുക്ഷൗ സംയമാദ്ഭുവർലോകജ്ഞാനം .
ഹൃദി ചിത്തസ്യ സംയമാത്സ്വർലോകജ്ഞാനം .
ഹൃദയോർധ്വഭാഗേ ചിത്തസംയമാന്മഹർലോകജ്ഞാനം .
കണ്ഠേ ചിത്തസംയമാജ്ജനോലോകജ്ഞാനം .
ഭ്രൂമധ്യേ ചിത്തസംയമാത്തപോലോകജ്ഞാനം .
മൂർധ്നി ചിത്തസംയമാത്സത്യലോകജ്ഞാനം .
ധർമാധർമസംയമാദതീതാനാഗതജ്ഞാനം .
തത്തജ്ജന്തുധ്വനൗ ചിത്തസംയമാത്സർവജന്തുരുതജ്ഞാനം .
സഞ്ചിതകർമണി ചിത്തസംയമാത്പൂർവജാതിജ്ഞാനം .
പരചിത്തേ ചിത്തസംയമാത്പരചിത്തജ്ഞാനം .
കായരൂപേ ചിത്തസംയമാദന്യാദൃശ്യരൂപം .
ബലേ ചിത്തസംയമാദ്ധനുമദാദിബലം .
സൂര്യേ ചിത്തസംയമാദ്ഭുവനജ്ഞാനം .
ചന്ദ്രേ ചിത്തസംയമാത്താരാവ്യൂഹജ്ഞാനം .
ധ്രുവേ തദ്ഗതിദർശനം . സ്വാർഥസംയമാത്പുരുഷജ്ഞാനം .
നാഭിചക്രേ കായവ്യൂഹജ്ഞാനം . കണ്ഠകൂപേ ക്ഷുത്പിപാസാ നിവൃത്തിഃ .
കൂർമനാഡ്യാം സ്ഥൈര്യം . താരേ സിദ്ധദർശനം .
കായാകാശസംയമാദാകാശഗമനം .
തത്തത്സ്ഥാനേ സംയമാത്തത്തത്സിദ്ധയോ ഭവന്തി .. 7..
അഥ പ്രത്യാഹാരഃ . സ പഞ്ചവിധഃ വിഷയേഷു വിചരതാമിന്ദ്രിയാണാം
ബലാദാഹരണം പ്രത്യാഹരഃ . യദ്യത്പശ്യതി തത്സർവമാമേതി പ്രത്യാഹാരഃ .
നിത്യവിഹിതകർമഫലത്യാഗഃ പ്രത്യാഹാരഃ .
സർവവിഷയപരാങ്മുഖത്വം പ്രത്യാഹാരഃ .
അഷ്ടാദശസു മർമസ്ഥാനേഷു ക്രമാദ്ധാരണം പ്രത്യാഹാരഃ .
പാദാംഗുഷ്ഠഗുൽഫജംഘാജാനൂരുപായുമേഢ്രനാഭിഹൃദയ-
കണ്ഠകൂപതാലുനാസാക്ഷിഭ്രൂമധ്യലലാടമൂർധ്നി സ്ഥാനാനി .
തേഷു ക്രമാദാരോഹാവരോഹക്രമേണ പ്രത്യാഹരേത് .. 8..
അഥ ധാരണാ . സാ ത്രിവിധാ . ആത്മനി മനോധാരണം ദഹരാകാശേ
ബാഹ്യാകാശധാരണം പൃഥിവ്യപ്തേജോവായ്വാകാശേഷു
പഞ്ചമൂർതിധാരണം ചേതി .. 9..
അഥ ധ്യാനം . തദ്ദ്വിവിധം സഗുണം നിർഗുണം ചേതി .
സഗുണം മൂർതിധ്യാനം . നിർഗുണമാത്മയാഥാത്മ്യം .. 10..
അഥ സമാധിഃ . ജീവാത്മപരമാത്മൈക്യാവസ്ഥാത്രിപുടീരഹിതാ
പരമാനന്ദസ്വരൂപാ ശുദ്ധചൈതന്യാത്മികാ ഭവതി .. 11..
ഇതി പ്രഥമോഽധ്യായഃ .. 1..
അഥ ഹ ശാണ്ഡില്യോ ഹ വൈ ബ്രഹ്മഋഷിശ്ചതുർഷു വേദേഷു
ബ്രഹ്മവിദ്യാമലഭമാനഃ കിം നാമേത്യഥർവാണം
ഭഗവന്തമുപസന്നഃ പപ്രച്ഛാധീഹി ഭഗവൻ ബ്രഹ്മവിദ്യാം
യേന ശ്രേയോഽവാപ്സ്യാമീതി . സ ഹോവാചാഥർവാ ശാണ്ഡില്യ സത്യം
വിജ്ഞാനമനന്തം ബ്രഹ്മ യസ്മിന്നിദമോതം ച പ്രോതം ച .
യസ്മിന്നിദം സം ച വിചൈതി സർവം യസ്മിന്വിജ്ഞാതേ സർവമിദം
വിജ്ഞാതം ഭവതി . തദപാണിപാദമചക്ഷുഃശ്രോത്രമജിഹ്വമശരീര-
മഗ്രാഹ്യമനിർദേശ്യം . യതോ വാചോ നിവർതന്തേ . അപ്രാപ്യ മനസാ
സഹ . യത്കേവലം ജ്ഞാനഗമ്യം . പ്രജ്ഞാ ച യസ്മാത്പ്രസൃതാ
പുരാണീ . യദേകമദ്വിതീയം . ആകാശവത്സർവഗതം സുസൂക്ഷ്മം
നിരഞ്ജനം നിഷ്ക്രിയം സന്മാത്രം ചിദാനന്ദൈകരസം ശിവം
പ്രശാന്തമമൃതം തത്പരം ച ബ്രഹ്മ . തത്ത്വമസി . തജ്ജ്ഞാനേന ഹി
വിജാനീഹി യ ഏകോ ദേവ ആത്മശക്തിപ്രധാനഃ സർവജ്ഞഃ സർവേശ്വരഃ
സർവഭൂതാന്തരാത്മാ സർവഭൂതാധിവാസഃ സർവഭൂതനിഗൂഢോ
ഭൂതയോനിര്യോഗൈകഗമ്യഃ . യശ്ച വിശ്വം സൃജതി വിശ്വം ബിഭർതി
വിശ്വം ഭുങ്ക്തേ സ ആത്മാ . ആത്മനി തം തം ലോകം വിജാനീഹി . മാ
ശോചീരാത്മവിജ്ഞാനീ ശോകസ്യാന്തം ഗമിഷ്യതി ..
ഇതി ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ .. 2..
അഥൈനം ശാണ്ഡില്യോഽഥർവാണം പപ്രച്ഛ യദേകമക്ഷരം
നിഷ്ക്രിയം ശിവം സന്മാത്രം പരംബ്രഹ്മ . തസ്മാത്കഥമിദം
വിശ്വം ജായതേ കഥം സ്ഥീയതേ കഥമസ്മിംല്ലീയതേ . തന്മേ സംശയം
ഛേത്തുമർഹസീതി . സ ഹോവാചാഥർവാ സത്യം ശാണ്ഡില്യ പരംബ്രഹ്മ
നിഷ്ക്രിയമക്ഷരമിതി . അഥാപ്യസ്യാരൂപസ്യ ബ്രഹ്മണസ്ത്രീണി
രൂപാണി ഭവന്തി സകലം നിഷ്കലം സകലനിഷ്കലം ചേതി .
യത്സത്യം വിജ്ഞാനമാനന്ദം നിഷ്ക്രിയം നിരഞ്ജനം സർവഗതം
സുസൂക്ഷ്മം സർവതോമുഖമനിർദേശ്യമമൃതമസ്തി തദിദം നിഷ്കലം
രൂപം . അഥാസ്യ യാ സഹജാസ്ത്യവിദ്യാ മൂലപ്രകൃതിർമായാ
ലോഹിതശുക്ലകൃഷ്ണാ . തയാ സഹായവാൻ ദേവഃ കൃഷ്ണപിംഗലോ
മമേശ്വര ഈഷ്ടേ . തദിദമസ്യ സകലനിഷ്കലം രൂപം .. അഥൈഷ
ജ്ഞാനമയേന തപസാ ചീയമാനോഽകാമയത ബഹു സ്യാം പ്രജായേയേതി .
അഥൈതസ്മാത്തപ്യമാനാത്സത്യകാമാത്ത്രീണ്യക്ഷരാണ്യജായന്ത . തിസ്രോ
വ്യാഹൃതയസ്ത്രിപദാ ഗായത്രീ ത്രയോ വേദാസ്ത്രയോ ദേവാസ്ത്രയോ വർണാസ്ത്രയോഽഗ്നയശ്ച
ജായന്തേ . യോഽസൗ ദേവോ ഭഗവാൻസർവൈശ്വര്യസമ്പന്നഃ സർവവ്യാപീ
സർവഭൂതാനാം ഹൃദയേ സംനിവിഷ്ടോ മായാവീ മായയാ ക്രീഡതി സ ബ്രഹ്മാ
സ വിഷ്ണുഃ സ രുദ്രഃ സ ഇന്ദ്രഃ സ സർവേ ദേവാഃ സർവാണി ഭൂതാനി സ ഏവ
പുരസ്താത്സ ഏവ പശ്ചാത്സ ഏവോത്തരതഃ സ ഏവ ദക്ഷിണതഃ സ ഏവാധസ്താത്സ
ഏവോപരിഷ്ടാത്സ ഏവ സർവം . അഥാസ്യ ദേവസ്യാത്മശക്തേരാത്മക്രീഡസ്യ
ഭക്താനുകമ്പിനോ ദത്താത്രേയരൂപാ സുരൂപാ തനൂരവാസാ ഇന്ദീവരദലപ്രഖ്യാ
ചതുർബാഹുരഘോരാപാപകശിനീ . തദിദമസ്യ സകലം രൂപം .. 1..
അഥ ഹൈനമഥർവാണം ശാണ്ഡില്യഃ പപ്രച്ഛ ഭഗവൻസന്മാത്രം
ചിദാനന്ദൈകരസം കസ്മാദുച്യതേ പരം ബ്രഹ്മേതി . സ ഹോവാചാഥർവാ
യസ്മാച്ച ബൃഹതി ബൃംഹയതി ച സർവം തസ്മാദുച്യതേ പരംബ്രഹ്മേതി .
അഥ കസ്മാദുച്യതേ ആത്മേതി . യസ്മാത്സർവമാപ്നോതി സർവമാദത്തേ സർവമത്തി
ച തസ്മാദുച്യതേ ആത്മേതി . അഥ കസ്മാദുച്യതേ മഹേശ്വര ഇതി . യസ്മാന്മഹത
ഈശഃ ശബ്ദധ്വന്യാ ചാത്മശക്ത്യാ ച മഹത ഈശതേ തസ്മാദുച്യതേ
മഹേശ്വര ഇതി . അഥ കസ്മാദുച്യതേ ദത്താത്രേയ ഇതി . യസ്മാത്സുദുശ്ചരം
തപസ്തപ്യമാനായാത്രയേ പുത്രകാമായാതിതരാം തുഷ്ടേന ഭഗവതാ
ജ്യോതിർമയേനാത്മൈവ ദത്തോ യസ്മാച്ചാനസൂയായാമത്രേസ്തനയോഽഭവ-
ത്തസ്മാദുച്യതേ ദത്താത്രേയ ഇതി . അഥ യോഽസ്യ നിരുക്താനി വേദ സ സർവം വേദ .
അഥ യോ ഹ വൈ വിദ്യയൈനം പരമുപാസ്തേ സോഽഹമിതി സ ബ്രഹ്മവിദ്ഭവതി ..
അത്രൈതേ ശ്ലോകാ ഭവന്തി ..
ദത്താത്രേയം ശിവം ശാന്തമിന്ദ്രനീലനിഭം പ്രഭും .
ആത്മമായാരതം ദേവമവധൂതം ദിഗംബരം .. 1..
ഭസ്മോദ്ധൂലിതസർവാംഗം ജടാജൂടധരം വിഭും .
ചതുർബാഹുമുദാരാംഗം പ്രഫുല്ലകമലേക്ഷണം ..2..
ജ്ഞാനയോഗനിധിം വിശ്വഗുരും യോഗിജനപ്രിയം .
ഭക്താനുകമ്പിനം സർവസാക്ഷിണം സിദ്ധസേവിതം .. 3..
ഏവം യഃ സതതം ധ്യായേദ്ദേവദേവം സനാതനം .
സ മുക്തഃ സർവപാപേഭ്യോ നിഃശ്രേയസമവാപ്നുയാത് .. 4..
ഇത്യോം സത്യമിത്യുപനിഷത് ..
ഇതി തൃതീയോഽധ്യായഃ .. 3..
ഓം ഭദ്രം കർണേഭിഃ ശ്രുണുയാമ ദേവാ ഭദ്രം പശ്യേമാക്ഷഭിര്യജത്രാഃ .
സ്ഥിരൈരംഗൈസ്തുഷ്ടുവാം ̐സസ്തനൂഭിർവ്യശേമ ദേവഹിതം യദായുഃ .
സ്വസ്തി ന ഇന്ദ്രോ വൃദ്ധശ്രവാഃ . സ്വസ്തി നഃ പൂഷാ വിശ്വവേദാഃ .
സ്വസ്തി നസ്താർക്ഷ്യോ അരിഷ്ടനേമിഃ സ്വസ്തി നോ ബൃഹസ്പതിർദധാതു ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ..
ഇതി ശാണ്ഡില്യോപനിഷത്സമാപ്താ ..